Sửa đổi Viêm gan B

<indicator name="mới">[[File:UnderCon icon.svg|40px|link={{TALKPAGENAME}}#Bình duyệt|alt=Mục từ này cần được bình duyệt|Mục từ này cần được bình duyệt]]</indicator>
{{Infobox medical condition
| name            = Viêm gan B
| image           = Hepatitis-B virions.jpg
| caption         = [[Virus viêm gan B]] trên ảnh hiển vi điện tử
| field           = [[Khoa tiêu hóa]], [[bệnh truyền nhiễm]]
| symptoms        = Không có, [[vàng da]], [[mệt mỏi]], nước tiểu đậm, [[đau bụng]]<ref name=WHO2014/>
| complications   = [[Xơ gan]], [[ung thư gan]]<ref name="pmid17336170"/>
| onset           = Một đến sáu tháng sau nhiễm virus<ref name=WHO2014/>
| duration        = Ngắn hoặc lâu dài<ref name=GBD2015Pre>{{cite journal|last1=GBD 2015 Disease and Injury Incidence and Prevalence|first1=Collaborators.|title=Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015.|journal=Lancet|date=8 October 2016|volume=388|issue=10053|pages=1545–1602|pmid=27733282|doi=10.1016/S0140-6736(16)31678-6|pmc=5055577}}</ref>
| causes          = [[Virus viêm gan B]] lây qua một số [[dịch cơ thể]]<ref name=WHO2014/>
| risks           = Tiêm chích, [[quan hệ tình dục]], [[thẩm tách]], sống cùng người nhiễm<ref name=WHO2014/><ref name=CDC2014T/>
| diagnosis       = Xét nghiệm máu<ref name=WHO2014/>
| differential    = 
| prevention      = [[Vắc-xin viêm gan B]]<ref name=WHO2014/>
| treatment       = [[Thuốc kháng virus]] ([[tenofovir]], [[interferon]]), [[ghép gan]]<ref name=WHO2014/>
| medication      = 
| prognosis       = 
| frequency       = >391 triệu (2017)<ref name=GBD2017Pre/>
| deaths          = 65.400 trực tiếp (2015), >750.000 (tổng)<ref name=WHO2014/><ref name=GBD2015De>{{cite journal|last1=GBD 2015 Mortality and Causes of Death|first1=Collaborators.|title=Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015.|journal=Lancet|date=8 October 2016|volume=388|issue=10053|pages=1459–1544|pmid=27733281|doi=10.1016/S0140-6736(16)31012-1|pmc=5388903}}</ref>
}}
'''Viêm gan B''' là [[bệnh truyền nhiễm]] ảnh hưởng đến [[gan]] do [[virus viêm gan B]] (HBV) gây ra.<ref name=WHO2014/><ref>{{Cite book|title=Logan's Medical and Scientific Abbreviations|url=https://archive.org/details/logansmedicalsci00loga|url-access=registration|last1=Logan|first1=Carolynn M.|last2=Rice|first2=M. Katherine | name-list-style = vanc |publisher=J. B. Lippincott and Company|year=1987|isbn=0-397-54589-4<!--hardbound copy-->|pages=[https://archive.org/details/logansmedicalsci00loga/page/232 232]}}</ref> Đây là một dạng [[viêm gan do virus]]<ref>{{Cite web |title=Hepatitis MedlinePlus |url=https://medlineplus.gov/hepatitis.html |access-date=2020-06-19 |website=U.S. National Library of Medicine}}</ref> có thể gây tình trạng nhiễm virus cấp tính hoặc mạn tính.<ref name=WHO2014/> Nhiều người không thấy triệu chứng vào thời gian đầu.<ref name=WHO2014/> Trong nhiễm cấp tính, dấu hiệu bệnh tật có thể nhanh chóng xuất hiện gồm [[nôn mửa]], [[vàng da]], [[mệt mỏi]], nước tiểu đậm, [[đau bụng]].<ref name=WHO2014/> Thường những triệu chứng này kéo dài vài tuần và nhiễm virus ban đầu hiếm khi gây tử vong.<ref name=WHO2014/><ref>{{cite book| first1 = Raphael | last1 = Rubin | first2 = David S. | last2 = Strayer | name-list-style = vanc |title=Rubin's Pathology : clinicopathologic foundations of medicine |date=2008|publisher=Wolters Kluwer/Lippincott Williams & Wilkins|location=Philadelphia |isbn=9780781795166 |page=638 |edition=5th |url= https://books.google.com/books?id=kD9VZ267wDEC&pg=PA638 }}</ref> Triệu chứng nhìn chung khởi phát 30 đến 180 ngày sau nhiễm.<ref name=WHO2014/> 90% người bị nhiễm virus vào khoảng lúc sinh mắc bệnh mạn tính, trong khi tỷ lệ này với người bị nhiễm sau năm tuổi là chưa đến 10%.<ref name=CDC2014T/> Hầu hết trường hợp mạn tính không có biểu hiện gì nhưng [[xơ gan]] và [[ung thư gan]] là nguy cơ về sau.<ref name="pmid17336170">{{cite journal | author = Chang MH | title = Hepatitis B virus infection | journal = Semin Fetal Neonatal Med | volume = 12 | issue = 3 | pages = 160–167 | date = June 2007 | pmid = 17336170 | doi = 10.1016/j.siny.2007.01.013 }}</ref> Xơ gan và ung thư gan xảy ra ở khoảng 25% ca bệnh mạn tính.<ref name=WHO2014/>

Tiếp xúc với [[máu]] hoặc [[dịch cơ thể]] chứa virus là phương thức lây.<ref name=WHO2014/> Ở những nơi mà bệnh phổ biến, con đường lây chủ yếu là từ mẹ sang con vào khoảng lúc sinh hoặc tiếp xúc với máu của người khác trong thời thơ ấu.<ref name=WHO2014/> Ở những nơi mà bệnh hiếm gặp, tiêm chích và giao hợp là hai con đường chính.<ref name=WHO2014/> Các yếu tố nguy cơ khác bao gồm làm trong lĩnh vực y tế, [[truyền máu]], [[thẩm tách]], sống cùng người nhiễm, sống chung với nhiều người, đi đến các quốc gia có tỷ lệ bệnh cao.<ref name=WHO2014/><ref name=CDC2014T>{{cite web|title=Hepatitis B FAQs for the Public – Transmission|url=https://www.cdc.gov/hepatitis/B/bFAQ.htm#transmission|publisher=U.S. [[Centers for Disease Control and Prevention]] (CDC)|access-date=2011-11-29|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20111211154904/http://www.cdc.gov/hepatitis/b/bfaq.htm#transmission|archive-date=11 December 2011}}</ref> [[Xăm]] và [[châm cứu]] từng dẫn tới một số lượng đáng kể ca bệnh hồi thập niên 1980 nhưng điều này đã giảm thiểu nhờ khâu khử trùng cải thiện.<ref>{{cite book | vauthors = Thomas HC | title = Viral Hepatitis | year = 2013 | publisher = Wiley | location = Hoboken | isbn = 9781118637302 | page = 83 | edition = 4th | url = https://books.google.com/books?id=7aQeAAAAQBAJ&pg=PA83}}</ref> Virus viêm gan B không thể lây qua hành động nắm tay, dùng chung dụng cụ ăn uống, hôn, ôm, ho, hắt hơi, hay cho con bú.<ref name=CDC2014T/> Tình trạng có thể được chẩn đoán 30 đến 60 ngày sau phơi nhiễm.<ref name=WHO2014/> Xét nghiệm máu tìm thành phần virus hoặc [[kháng thể]] chống virus thường giúp xác nhận chẩn đoán.<ref name=WHO2014/> HBV là một trong năm loại virus gây viêm gan chính: [[viêm gan A|A]], B, [[viêm gan C|C]], [[viêm gan D|D]], và [[viêm gan E|E]].<ref name=WHO2017Report>{{cite book|title=Global hepatitis report 2017|date=2017|publisher=WHO|isbn=978-92-4-156545-5|url=http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/255016/1/9789241565455-eng.pdf?ua=1}}</ref>

Căn bệnh phòng ngừa được bằng [[vắc-xin viêm gan B|vắc-xin]] từ năm 1982.<ref name=WHO2014/><ref name="pmid17673066">{{cite journal | vauthors = Pungpapong S, Kim WR, Poterucha JJ | title = Natural History of Hepatitis B Virus Infection: an Update for Clinicians | journal = Mayo Clinic Proceedings | volume = 82 | issue = 8 | pages = 967–975 | year = 2007 | pmid = 17673066 | doi = 10.4065/82.8.967 | doi-access = free }}</ref> [[Tổ chức Y tế Thế giới]] khuyến cáo nếu có thể thì nên chủng ngừa trong vòng 24 giờ sau sinh.<ref name=WHO2014/> Về sau cần thêm hai hay ba liều để đạt hiệu quả đầy đủ.<ref name=WHO2014/> Văc-xin có tác dụng 95%<ref name=WHO2014/> và nằm trong các chương trình quốc gia của khoảng 180 nước trên thế giới tính đến năm 2006.<ref name=Will2006>{{cite journal | author = Williams R | title = Global challenges in liver disease | journal = Hepatology | volume = 44 | issue = 3 | pages = 521–526 | year = 2006 | pmid = 16941687 | doi = 10.1002/hep.21347 | s2cid = 23924901 | doi-access = free }}</ref> Những khuyến cáo khác là luôn xét nghiệm máu sàng lọc viêm gan B trước khi truyền máu và sử dụng [[bao cao su]] trong quan hệ tình dục.<ref name=WHO2014/> Đối với nhiễm virus ban đầu, xử lý thế nào còn tùy vào triệu chứng.<ref name=WHO2014/> Các thuốc [[kháng virus]] như [[tenofovir]] hay [[interferon]] tốt cho người bệnh mạn tính nhưng đắt đỏ.<ref name=WHO2014/> [[Ghép gan]] đôi khi được áp dụng để chữa xơ gan.<ref name=WHO2014/>

Có tới khoảng một phần ba dân số thế giới bị nhiễm virus viêm gan B tại một thời điểm trong cuộc đời.<ref name=WHO2014/> Ít nhất 391 triệu người, tương ứng 5% dân số thế giới, bị nhiễm HBV mạn tính vào năm 2017.<ref name=GBD2017Pre>{{cite journal |last1=GBD 2017 Disease and Injury Incidence and Prevalence |first1=Collaborators. |title=Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 354 diseases and injuries for 195 countries and territories, 1990-2017: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2017. |journal=Lancet |date=10 November 2018 |volume=392 |issue=10159 |pages=1789–1858 |doi=10.1016/S0140-6736(18)32279-7 |pmid=30496104|pmc=6227754 }}</ref> Cùng năm số ca nhiễm HBV cấp tính là 145 triệu.<ref name=GBD2017Pre/> Mỗi năm có hơn 750.000 người tử vong vì viêm gan B,<ref name=WHO2014>{{cite web|title=Hepatitis B Fact sheet N°204|url=https://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs204/en/|website=who.int|access-date=4 November 2014|date=July 2014|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20141109161444/http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs204/en/|archive-date=9 November 2014}}</ref> trong đó khoảng 300.000 là do ung thư gan hệ quả.<ref name=GBD204>{{cite journal|last1=GBD 2013 Mortality and Causes of Death|first1=Collaborators|title=Global, regional, and national age-sex specific all-cause and cause-specific mortality for 240 causes of death, 1990–2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013.|journal=Lancet|date=17 December 2014|pmid=25530442|doi=10.1016/S0140-6736(14)61682-2|volume=385|issue=9963|pages=117–71|pmc=4340604}}</ref> Căn bệnh phổ biến nhất ở Tây Thái Bình Dương (6,2%) và châu Phi (6,1%),<ref name="WHO2017Report" /> trong khi tỷ lệ ở châu Âu và châu Mỹ lần lượt là 1,6 và 0,7%.<ref name=WHO2014/> Tên gọi ban đầu của bệnh là "viêm gan huyết thanh".<ref name=Barker1996>{{cite journal | vauthors = Barker LF, Shulman NR, Murray R, Hirschman RJ, Ratner F, Diefenbach WC, Geller HM | title = Transmission of serum hepatitis. 1970 | journal = Journal of the American Medical Association | volume = 276 | issue = 10 | pages = 841–844 | year = 1996 | pmid = 8769597 | doi = 10.1001/jama.276.10.841 }}</ref>

== Dấu hiệu và triệu chứng ==
Nhiễm virus viêm gan B cấp tính có liên hệ với [[viêm gan]] do virus cấp tính, tình trạng mà ban đầu biểu hiện ốm yếu toàn thân, chán ăn, buồn nôn, nôn mửa, đau nhức cơ thể, sốt nhẹ, nước tiểu đậm và theo sau là [[vàng da]]. Ở đa số người, cơn bệnh kéo dài vài tuần rồi dần dần thuyên giảm. Một số người có thể mắc một dạng bệnh gan nghiêm trọng hơn là [[suy gan tối cấp]] và khả năng dẫn tới tử vong. Mặt khác nhiễm virus có thể không gây bất kỳ triệu chứng nào và không được nhận biết.<ref>{{cite journal | vauthors = Terrault N, Roche B, Samuel D | title = Management of the hepatitis B virus in the liver transplantation setting: a European and an American perspective | journal = Liver Transplant. | volume = 11 | issue = 7 | pages = 716–32 | date = July 2005 | pmid = 15973718 | doi = 10.1002/lt.20492 | s2cid = 19746065 | doi-access = free }}</ref>

Nhiễm virus viêm gan B mạn tính có thể không có triệu chứng hoặc liên hệ với viêm gan mạn tính, dẫn tới [[xơ gan]] sau nhiều năm. Dạng bệnh này nguy hiểm bởi nó làm tăng tỷ lệ [[ung thư biểu mô tế bào gan]] (ung thư gan) lên nhiều. Ở châu Âu, viêm gan B và C là nguyên nhân của 50% trường hợp ung thư biểu mô tế bào gan.<ref name="pmid17570226">{{cite journal | vauthors = El-Serag HB, Rudolph KL | title = Hepatocellular carcinoma: epidemiology and molecular carcinogenesis | journal = Gastroenterology | volume = 132 | issue = 7 | pages = 2557–76 | date = June 2007 | pmid = 17570226 | doi = 10.1053/j.gastro.2007.04.061 }}</ref><ref name="pmid21992124">{{cite journal | vauthors = El-Serag HB | title = Hepatocellular carcinoma | journal = New England Journal of Medicine | volume = 365 | issue = 12 | pages = 1118–27 | date = 22 September 2011 | pmid = 21992124 | doi = 10.1056/NEJMra1001683 }}</ref> Người bệnh mạn tính được khuyến cáo tránh đồ uống có cồn, thứ càng làm tăng nguy cơ xơ gan và ung thư gan. Nhiễm HBV mạn tính có liên hệ với [[viêm tiểu cầu thận màng]].<ref>{{cite journal | vauthors = Gan SI, Devlin SM, Scott-Douglas NW, Burak KW | title = Lamivudine for the treatment of membranous glomerulopathy secondary to chronic hepatitis B infection | journal = Canadian Journal of Gastroenterology | volume = 19 | issue = 10 | pages = 625–9 | date = October 2005 | pmid = 16247526 | doi =  10.1155/2005/378587| doi-access = free }}</ref>

1–10% người nhiễm HBV có triệu chứng ngoài gan bao gồm [[hội chứng giống bệnh huyết thanh]], [[viêm mạch hoại tử cấp tính]], viêm tiểu cầu thận màng, [[hội chứng Gianotti–Crosti]].<ref name="pmid6126007">{{cite journal | vauthors = Dienstag JL | title = Hepatitis B as an immune complex disease | journal = Seminars in Liver Disease | volume = 1 | issue = 1 | pages = 45–57 | date = February 1981 | pmid = 6126007 | doi = 10.1055/s-2008-1063929 }}</ref><ref name="pmid11334492">{{cite journal | vauthors = Trepo C, Guillevin L | title = Polyarteritis nodosa and extrahepatic manifestations of HBV infection: the case against autoimmune intervention in pathogenesis | journal = Journal of Autoimmunity | volume = 16 | issue = 3 | pages = 269–74 | date = May 2001 | pmid = 11334492 | doi = 10.1006/jaut.2000.0502 }}</ref> Hội chứng giống bệnh huyết thanh xảy ra ở viêm gan B cấp tính và thường kéo theo [[vàng da]].<ref name="pmid4996611">{{cite journal | vauthors = Alpert E, Isselbacher KJ, Schur PH | title = The pathogenesis of arthritis associated with viral hepatitis. Complement-component studies | journal = The New England Journal of Medicine | volume = 285 | issue = 4 | pages = 185–9 | date = July 1971 | pmid = 4996611 | doi = 10.1056/NEJM197107222850401 }}</ref> Các đặc điểm lâm sàng là sốt, [[ban da]], [[viêm đa động mạch]], thường dịu bớt không lâu sau khi xuất hiện vàng da nhưng có thể duy trì suốt giai đoạn bệnh cấp tính.<ref name="pmid19399811">{{cite journal | vauthors = Liang TJ | title = Hepatitis B: the virus and disease | journal = Hepatology | volume = 49 | issue = 5 Suppl | pages = S13–21 | date = May 2009 | pmid = 19399811 | pmc = 2809016 | doi = 10.1002/hep.22881 }}</ref> Khoảng 30–50% người bị viêm mạch hoại tử cấp mang trong mình virus viêm gan B.<ref name="pmid4098431">{{cite journal | vauthors = Gocke DJ, Hsu K, Morgan C, Bombardieri S, Lockshin M, Christian CL | title = Association between polyarteritis and Australia antigen | journal = Lancet | volume = 2 | issue = 7684 | pages = 1149–53 | date = December 1970 | pmid = 4098431 | doi = 10.1016/S0140-6736(70)90339-9 }}</ref> [[Bệnh thận]] liên hệ HBV đã được mô tả ở người lớn nhưng phổ biến hơn ở trẻ em,<ref name="pmid2023605">{{cite journal | vauthors = Lai KN, Li PK, Lui SF, Au TC, Tam JS, Tong KL, Lai FM | title = Membranous nephropathy related to hepatitis B virus in adults | journal = The New England Journal of Medicine | volume = 324 | issue = 21 | pages = 1457–63 | date = May 1991 | pmid = 2023605 | doi = 10.1056/NEJM199105233242103 }}</ref><ref name="pmid82085">{{cite journal | vauthors = Takekoshi Y, Tanaka M, Shida N, Satake Y, Saheki Y, Matsumoto S | title = Strong association between membranous nephropathy and hepatitis-B surface antigenaemia in Japanese children | journal = Lancet | volume = 2 | issue = 8099 | pages = 1065–8 | date = November 1978 | pmid = 82085 | doi = 10.1016/S0140-6736(78)91801-9 | s2cid = 28633855 | url = https://www.semanticscholar.org/paper/5f419e0b5ee42d668e746e70b784eaa1f8a79e0e }}</ref> phổ biến nhất là viêm tiểu cầu thận màng.<ref name="pmid19399811"/> Những rối loạn máu trung gian miễn dịch như [[cryoglobulin huyết]] và [[thiếu máu bất sản]] đã được đề cập như biểu hiện ngoài gan của nhiễm HBV nhưng mối liên hệ là không rõ ràng, bởi vậy không nên nhận định HBV là căn nguyên.<ref name="pmid19399811"/>

== Tác nhân ==
=== Lây nhiễm ===
Một người có thể bị nhiễm virus viêm gan B qua tiếp xúc với máu hoặc dịch cơ thể chứa virus. HBV dễ lây hơn [[HIV]] 50 đến 100 lần.<ref>{{cite web | title = Hepatitis B FAQs for the Public | publisher = Centers for Disease Control and Prevention | url = https://www.cdc.gov/hepatitis/hbv/bfaq.htm | access-date = 2015-08-24 | url-status = live | archive-url = https://web.archive.org/web/20150820050057/http://www.cdc.gov/hepatitis/hbv/bfaq.htm | archive-date = 20 August 2015}}</ref><ref>{{cite web |url= https://www.who.int/news-room/q-a-detail/hepatitis-b-how-can-i-protect-myself|title= Hepatitis: How can I protect myself from hepatitis B?|date= 16 July 2015|website= who.int|publisher= World Health Organization|access-date= 2020-10-30}}</ref> Các con đường lây nhiễm gồm tiếp xúc tình dục,<ref name="pmid22143117">{{cite journal | vauthors = Fairley CK, Read TR | title = Vaccination against sexually transmitted infections | journal = Current Opinion in Infectious Diseases | volume = 25 | issue = 1 | pages = 66–72 | date = February 2012 | pmid = 22143117 | doi = 10.1097/QCO.0b013e32834e9aeb | s2cid = 13524636 }}</ref> [[truyền máu]] hoặc chế phẩm máu,<ref name="pmid18831300">{{cite journal | vauthors = Buddeberg F, Schimmer BB, Spahn DR | title = Transfusion-transmissible infections and transfusion-related immunomodulation | journal = Best Practice & Research. Clinical Anaesthesiology | volume = 22 | issue = 3 | pages = 503–17 | date = September 2008 | pmid = 18831300 | doi = 10.1016/j.bpa.2008.05.003 | url = http://www.zora.uzh.ch/id/eprint/4561/2/Transfusion_transmitted_infections_and_transfusion_related_immunomodulation.pdf }}</ref> dùng lại ống hay kim tiêm không sạch,<ref name="pmid10729739">{{cite journal | vauthors = Hughes RA | title = Drug injectors and the cleaning of needles and syringes | journal = European Addiction Research | volume = 6 | issue = 1 | pages = 20–30 | date = March 2000 | pmid = 10729739 | doi = 10.1159/000019005 | s2cid = 45638523 | url = https://www.semanticscholar.org/paper/037914c547758896b029ef5006d8b9f9eb787704 }}</ref> lây từ mẹ sang con trong lúc sinh. Người mẹ dương tính [[HBsAg]] có 20% nguy cơ truyền bệnh cho con trong lúc sinh nếu không can thiệp. Tỷ lệ này cao đến 90% nếu người mẹ dương tính cả với [[HBeAg]]. HBV tiềm năng lây giữa các thành viên gia đình chung sống, thường do da hay niêm mạc không lành tiếp xúc với chất tiết hoặc nước bọt chứa HBV.<ref>{{cite web|title=Hepatitis B – the facts: IDEAS –Victorian Government Health Information, Australia|url=http://ideas.health.vic.gov.au/diseases/hepatitis-b.asp|publisher=State of Victoria|date=2009-07-28|access-date=2009-09-19|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20110918141518/http://ideas.health.vic.gov.au/diseases/hepatitis-b.asp|archive-date=18 September 2011}}</ref> Tuy nhiên ít nhất 30% ca người lớn mắc viêm gan B không có liên hệ với một yếu tố nguy cơ xác định.<ref name="pmid8392167">{{cite journal | vauthors = Shapiro CN | title = Epidemiology of hepatitis B | journal = Pediatr. Infect. Dis. J. | volume = 12 | issue = 5 | pages = 433–437 | date = May 1993 | pmid = 8392167 | doi = 10.1097/00006454-199305000-00036 | url = https://zenodo.org/record/1234812 }}</ref> Cho con bú sau dự phòng miễn dịch phù hợp không làm lây HBV từ mẹ sang con.<ref name="pmid21536948">{{cite journal | vauthors = Shi Z, Yang Y, Wang H, Ma L, Schreiber A, Li X, Sun W, Zhao X, Yang X, Zhang L, Lu W, Teng J, An Y | title = Breastfeeding of Newborns by Mothers Carrying Hepatitis B Virus: A Meta-analysis and Systematic Review | journal = Archives of Pediatrics and Adolescent Medicine | volume = 165 | issue = 9 | pages = 837–846 | year = 2011 | pmid = 21536948 | doi = 10.1001/archpediatrics.2011.72 | doi-access = free }}</ref> Virus có thể được phát hiện trong vòng 30 đến 60 ngày sau phơi nhiễm và có thể tồn tại rồi phát triển thành viêm gan B mạn tính. Thời gian ủ bệnh trung bình là 75 ngày nhưng có thể dao động từ 30 đến 180 ngày.<ref>[https://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs204/en/ WHO | Hepatitis B<!-- Bot generated title -->] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141109161444/http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs204/en/ |date=9 November 2014 }}</ref>

=== Virus ===
==== Cấu trúc ====
[[File:HBV-vi.png|thumb|Cấu tạo virus viêm gan B]]
Virus viêm gan B (HBV) là thành viên của họ ''[[Hepadnaviridae]]''.<ref name=Baron>{{Cite book | vauthors = Zuckerman AJ |chapter=Hepatitis Viruses |title=Baron's Medical Microbiology |editor=Baron S |edition=4th |publisher=University of Texas Medical Branch |year=1996 |chapter-url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=mmed.section.3738 |isbn=978-0-9631172-1-2 |display-editors=etal |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20090714042359/http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=mmed.section.3738 |archive-date=14 July 2009}}</ref> Hạt virus (virion) có một bao [[lipid]] ngoài và một lõi [[nucleocapsid]] 20 mặt hàm chứa [[protein]] lõi. Virion có đường kính 30–42 nm. Nucleocapsid bao bọc DNA virus và một DNA polymerase hoạt động [[phiên mã ngược]].<ref name="pmid15192795">{{cite journal | vauthors = Locarnini S | title = Molecular Virology of Hepatitis B Virus | journal = Seminars in Liver Disease | volume = 24 | pages = 3–10 | year = 2004 | pmid = 15192795 | doi = 10.1055/s-2004-828672 | citeseerx = 10.1.1.618.7033 }}</ref> Vỏ ngoài có những protein gắn giúp virus bám hoặc xâm nhập tế bào nhạy cảm. HBV là một trong những virus động vật-có-vỏ ngoài nhỏ nhất. Virion 42 nm có năng lực xâm nhiễm [[tế bào gan]] và được gọi là "hạt Dane".<ref>{{cite book | vauthors = Harrison T |title=Desk Encyclopedia of General Virology | url = https://archive.org/details/deskencyclopedia00mahy_842 | url-access = limited |publisher=Academic Press |location=Boston |year=2009 |page=[https://archive.org/details/deskencyclopedia00mahy_842/page/n473 455] |isbn=978-0-12-375146-1}}</ref> Ngoài hạt Dane, trong huyết thanh của cá thể nhiễm còn tồn tại các thể cầu và sợi không lõi được sản sinh thừa thãi trong vòng đời của virus. Những hạt này không lây, bao gồm lipid và protein làm nên một phần bề mặt của virion được gọi là kháng nguyên bề mặt ([[HBsAg]]).<ref name="pmid3014045">{{cite journal | vauthors = Howard CR | title = The Biology of Hepadnaviruses | journal = Journal of General Virology | volume = 67 | issue = 7 | pages = 1215–1235 | year = 1986 | pmid = 3014045 | doi = 10.1099/0022-1317-67-7-1215 | doi-access = free }}</ref>

==== Bộ gen ====
[[DNA]] hình vòng tạo nên [[bộ gen]] của HBV nhưng bất thường ở chỗ DNA là sợi kép không hoàn chỉnh. Một đầu của sợi đầy đủ chiều dài liên kết với [[DNA polymerase]] virus. Sợi đủ có 3020–3320 [[nucleotide]] còn sợi thiếu là 1700–2800.<ref>{{cite journal | vauthors = Kay A, Zoulim F | title = Hepatitis B virus genetic variability and evolution | journal = Virus Research | volume = 127 | issue = 2 | pages = 164–176 | year = 2007 | pmid = 17383765 | doi = 10.1016/j.virusres.2007.02.021 | url = http://www.hal.inserm.fr/docs/00/13/31/37/PDF/Table_3.pdf }}</ref> DNA virus được thấy trong nhân không lâu sau khi virus xâm nhập tế bào. DNA sợi kép thiếu biến thành sợi kép đủ bởi khâu hoàn thành sợi dương và loại bỏ một phân tử protein từ sợi âm cùng một chuỗi ngắn [[RNA]] từ sợi dương. Các base không mã hóa bị loại bỏ khỏi đầu sợi âm và các đầu được gắn lại. HBeAg được sản sinh bởi quá trình phân giải protein tiền lõi. Một số chủng đột biến hiếm gặp không sản sinh HBeAg.<ref name="pmid16461229">{{cite journal |vauthors=Buti M, Rodriguez-Frias F, Jardi R, Esteban R |title=Hepatitis B virus genome variability and disease progression: the impact of pre-core mutants and HBV genotypes |journal=Journal of Clinical Virology |volume=34 Suppl 1 |pages=S79–82 |date=December 2005 |pmid=16461229 |doi= 10.1016/s1386-6532(05)80015-0}}</ref> 

Bộ gen mã hóa bốn gen đã biết là C, X, P, và S. Gen C mã hóa protein lõi (HBcAg), gen P mã hóa DNA [[polymerase]], gen S mã hóa kháng nguyên bề mặt (HBsAg) và được phân thành ba phần, preS1, preS2, và S. Vì đa codon khởi đầu, [[polypeptide]] với ba kích cỡ khác biệt là lớn (thứ tự từ bề mặt vào trong: preS1, preS2, và S), vừa (preS2, S), nhỏ (S)<ref>{{cite journal | vauthors = Glebe D, Urban S | title = Viral and cellular determinants involved in hepadnaviral entry | journal = World Journal of Gastroenterology | volume = 13 | issue = 1 | pages = 22–38 | date = January 2007 | pmid = 17206752 | pmc = 4065874 | doi = 10.3748/wjg.v13.i1.22 }}</ref> được tạo ra.<ref name="pmid17206754">{{cite journal | vauthors = Beck J, Nassal M | title = Hepatitis B virus replication | journal = World Journal of Gastroenterology | volume = 13 | issue = 1 | pages = 48–64 | date = January 2007 | pmid = 17206754 | pmc = 4065876 | doi = 10.3748/wjg.v13.i1.48 }}</ref> Có một nhóm myristyl ở đầu preS1 của phần protein lớn đóng vai trò quan trọng trong lây nhiễm.<ref>{{cite journal | vauthors = Watashi K, Wakita T | title = Hepatitis B Virus and Hepatitis D Virus Entry, Species Specificity, and Tissue Tropism | journal = Cold Spring Harbor Perspectives in Medicine | volume = 5 | issue = 8 | pages = a021378 | date = August 2015 | pmid = 26238794 | pmc = 4526719 | doi = 10.1101/cshperspect.a021378 }}</ref> Chức năng của protein mã hóa bởi gen X chưa được hiểu rõ nhưng nó có liên hệ với sự hình thành ung thư gan. Nó kích thích các gen thúc đẩy tăng trưởng tế bào và bất hoạt hóa các phân tử điều chỉnh tăng trưởng.<ref>{{cite journal | vauthors = Li W, Miao X, Qi Z, Zeng W, Liang J, Liang Z | title = Hepatitis B virus X protein upregulates HSP90alpha expression via activation of c-Myc in human hepatocarcinoma cell line, HepG2 | journal = Virol. J. | volume = 7 | pages = 45 | year = 2010 | pmid = 20170530 | pmc = 2841080 | doi = 10.1186/1743-422X-7-45 }}</ref>

==== Sao chép ====
Virus viêm gan B có vòng đời phức tạp. Nó là một trong một vài [[pararetrovirus]] đã biết: không là [[retrovirus]] nhưng vẫn vận dụng [[phiên mã ngược]] trong quá trình sao chép. Virus tìm đường xâm nhập tế bào bằng cách bám vào protein [[SLC10A1|NTCP]]<ref name="pmid23150796">{{cite journal | vauthors = Yan H, Zhong G, Xu G, He W, Jing Z, Gao Z, Huang Y, Qi Y, Peng B, Wang H, Fu L, Song M, Chen P, Gao W, Ren B, Sun Y, Cai T, Feng X, Sui J, Li W | title = Sodium taurocholate cotransporting polypeptide is a functional receptor for human hepatitis B and D virus | journal = eLife | volume = 1 | pages = e00049 | year = 2012 | pmid = 23150796 | pmc = 3485615 | doi = 10.7554/eLife.00049 }}</ref> trên bề mặt rồi nhập bào. Vì virus nhân bản thông qua RNA tạo bởi enzyme vật chủ, DNA bộ gen virus phải được đưa đến nhân tế bào nhờ những protein vật chủ gọi là chaperone. Sau đó DNA sợi kép thiếu được hoàn thiện bởi một polymerase virus và biến thành DNA vòng kín đồng hóa trị (cccDNA). cccDNA này đóng vai trò làm khuôn cho khâu phiên mã bốn [[mRNA]] virus bởi RNA polymerase vật chủ. mRNA lớn nhất (dài hơn bộ gen virus) được dùng để tạo ra những bản sao mới của bộ gen, [[capsid]] và [[DNA polymerase]] virus. Bốn bản sao virus này trải qua thêm quá trình rồi hợp thành những virion thế hệ sau. Chúng có thể được giải phóng khỏi tế bào hoặc quay lại nhân và tái lặp chu kỳ để sinh ra thêm bản sao.<ref name="pmid17206754" /><ref name="pmid17206755">{{cite journal | vauthors = Bruss V | title = Hepatitis B virus morphogenesis | journal = World J. Gastroenterol. | volume = 13 | issue = 1 | pages = 65–73 | date = January 2007 | pmid = 17206755 | pmc = 4065877 | doi =  10.3748/wjg.v13.i1.65}}</ref>

== Cơ chế ==
Virus viêm gan B nhân bản trong tế bào gan làm cản trở chức năng của gan. Một thụ thể chức năng là [[SLC10A1|NTCP]],<ref name="pmid23150796"/> với virus viêm gan B ở vịt quan hệ gần thì thụ thể là [[carboxypeptidase D]].<ref name="pmid10482623">{{cite journal | vauthors = Tong S, Li J, Wands JR | title = Carboxypeptidase D is an avian hepatitis B virus receptor | journal = Journal of Virology | volume = 73 | issue = 10 | pages = 8696–8702 | year = 1999 | pmid = 10482623 | pmc = 112890 | doi = 10.1128/JVI.73.10.8696-8702.1999 }}</ref><ref name="pmid17206752">{{cite journal | vauthors = Glebe D, Urban S | title = Viral and cellular determinants involved in hepadnaviral entry | journal = World J. Gastroenterol. | volume = 13 | issue = 1 | pages = 22–38 | date = January 2007 | pmid = 17206752 | pmc = 4065874 | doi = 10.3748/wjg.v13.i1.22 | url = https://www.wjgnet.com/1007-9327/full/v13/i1/22.htm }}</ref> Các virion bám vào tế bào chủ thông qua miền preS của kháng nguyên bề mặt virus rồi nhập bào sau đó. Các thụ thể đặc trưng preS biểu hiện chủ yếu ở tế bào gan tuy nhiên DNA virus và protein còn được phát hiện ở địa điểm ngoài gan, gợi ý những thụ thể tế bào cho HBV khả năng còn tồn tại trên tế bào khác.<ref name="pmid21462295">{{cite journal | vauthors = Coffin CS, Mulrooney-Cousins PM, van Marle G, Roberts JP, Michalak TI, Terrault NA | title = Hepatitis B virus (HBV) quasispecies in hepatic and extrahepatic viral reservoirs in liver transplant recipients on prophylactic therapy | journal = Liver Transpl | volume = 17 | issue = 8 | pages = 955–62 | date = April 2011 | pmid = 21462295 | doi = 10.1002/lt.22312 | s2cid = 206211853 | doi-access = free }}</ref>

Trong nhiễm HBV, [[phản ứng miễn dịch]] của vật chủ làm tổn thương tế bào gan và dọn dẹp virus. Trong khi phản ứng miễn dịch bẩm sinh không có vai trò đáng kể thì phản ứng miễn dịch thích nghi, nhất là [[tế bào T độc]] ( T CD8<sup>+</sup>), là thủ phạm chính làm hại gan trong bối cảnh nhiễm HBV. Các tế bào T này đối phó tình trạng nhiễm virus bằng cách tiêu diệt tế bào bị nhiễm và sản sinh [[cytokine]] kháng virus đảm nhiệm dọn dẹp HBV khỏi tế bào gan.<ref name="Iannacone 2007">{{cite journal | vauthors = Iannacone M, Sitia G, Ruggeri ZM, Guidotti LG | title = HBV pathogenesis in animal models: Recent advances on the role of platelets | journal = Journal of Hepatology | volume = 46 | issue = 4 | pages = 719–726 | year = 2007 | pmid = 17316876 | pmc = 1892635 | doi = 10.1016/j.jhep.2007.01.007 }}</ref> Thêm vào đó, các tế bào viêm không đặc hiệu kháng nguyên có thể làm tồi tệ thêm bệnh lý miễn dịch gây bởi tế bào T độc, và [[tiểu cầu]] hoạt hóa tại điểm nhiễm có thể tạo điều kiện cho tế bào T độc tích tụ trong gan.<ref name=Iannacone_2005>{{cite journal | vauthors = Iannacone M, Sitia G, Isogawa M, Marchese P, Castro MG, Lowenstein PR, Chisari FV, Ruggeri ZM, Guidotti LG | title = Platelets mediate cytotoxic T lymphocyte-induced liver damage | journal = Nat. Med. | volume = 11 | issue = 11 | pages = 1167–9 | date = November 2005 | pmid = 16258538 | pmc = 2908083 | doi = 10.1038/nm1317 }}</ref>

Như vậy về cơ bản, HBV không phải là virus độc sát tế bào, tức bản thân virus không làm tổn thương hay gây hại gì cho tế bào gan.<ref name="whosession7"/> Chính là hệ miễn dịch trong nỗ lực dọn sạch virus đã giết chết tế bào gan, vậy tổn thương gan thực chất là tổn thương tự gây ra (hệ miễn dịch của vật chủ làm hại vật chủ).<ref name="whosession7">{{cite web |url= https://www.who.int/docs/default-source/searo/hiv-hepatitis/training-modules/07-hbv-natural-history.pdf?sfvrsn=520b7c01_2#:~:text=The%20natural%20history%20of%20chronic%20HBV%20infection%20is%20complex.,HBeAg%20status%20and%20viral%20load.|title= Session 7 – Natural history of Hepatitis B virus infection|date= March 2015|page= 15|website= who.int|publisher= World Health Organization|access-date= October 31, 2021}}</ref>

== Chẩn đoán ==
[[File:Ground glass hepatocytes high mag cropped.jpg|thumb|left|[[Can bào kính mờ]] ở một mẫu sinh thiết gan viêm gan B mạn tính, [[nhuộm H&E]]]]
Để biết bị nhiễm HBV hay không, phương pháp là [[xét nghiệm máu]] hoặc huyết thanh tìm kháng nguyên virus (protein virus sản sinh) hoặc [[kháng thể]] vật chủ sản sinh.<ref name="pmid3331068">{{cite journal | vauthors = Bonino F, Chiaberge E, Maran E, Piantino P | title = Serological markers of HBV infectivity | journal = Ann. Ist. Super. Sanità | volume = 24 | issue = 2 | pages = 217–23 | year = 1987 | pmid = 3331068 }}</ref>

Kháng nguyên bề mặt ([[HBsAg]]) của HBV là dấu hiệu hàng đầu cho biết tình trạng nhiễm virus. Đây là kháng nguyên phát hiện được xuất hiện đầu tiên khi virus xâm nhiễm. Tuy nhiên lúc đầu HBsAg có thể không hiện diện và sau này khả năng không thể phát hiện bởi nó bị hệ miễn dịch của vật chủ dọn dẹp. Virion lây nhiễm chứa một "hạt lõi" bên trong bao bọc bộ gen virus. Hạt lõi 20 mặt gồm 180 hoặc 240 protein lõi, được gọi là kháng nguyên lõi của virus hay [[HBcAg]]. Trong thời gian mà vật chủ vẫn bị nhiễm nhưng quét dọn virus thành công, các kháng thể [[IgM]] đặc hiệu kháng nguyên lõi HBV (''IgM kháng-HBc'') có thể là bằng chứng huyết thanh duy nhất của căn bệnh. Vì vậy chẩn đoán hầu như xét đến HBsAg và kháng HBc toàn thể (cả IgM và IgG).<ref name="isbn0-12-375147-0">{{cite book |vauthors=Karayiannis P, Thomas HC | veditors = Mahy BW, van Regenmortel MH |title=Desk Encyclopedia of Human and Medical Virology |url=https://archive.org/details/deskencyclopedia00mahy |url-access=limited |publisher=Academic Press |location=Boston |year=2009 |page=[https://archive.org/details/deskencyclopedia00mahy/page/n128 110] |isbn=978-0-12-375147-8}}</ref>

Còn một kháng nguyên khác được gọi là kháng nguyên e ([[HBeAg]]) xuất hiện không lâu sau HBsAg. Sự hiện diện của HBeAg trong huyết thanh vật chủ là dấu hiệu cho thấy virus đang tích cực sao chép và tăng cường tính nhiễm.<ref name=Liaw2010>{{cite journal|author-link1=Yun-Fan Liaw | vauthors = Liaw YF, Brunetto MR, Hadziyannis S | title = The natural history of chronic HBV infection and geographical differences | journal = Antiviral Therapy | volume = 15 | pages = 25–33 | year = 2010 | pmid = 21041901 | doi = 10.3851/IMP1621 | s2cid = 25592461 | url = https://www.intmedpress.com/serveFile.cfm?sUID=7b1f3e5f-13cc-487b-910c-67fccdf954df }}</ref> Trong diễn biến nhiễm virus tự nhiên, HBeAg có thể bị dọn dẹp và các kháng thể ứng với kháng nguyên e (''kháng-HBe'') sẽ xuất hiện ngay sau đó. Thường điều này sẽ kìm hãm mạnh hoạt động sao chép của virus.

Nếu vật chủ xử lý được tình hình thì rốt cục HBsAg sẽ trở nên không thể phát hiện và kế đến thay thế là các kháng thể [[IgG]] ứng với kháng nguyên bề mặt và kháng nguyên lõi (''kháng-HBs'' và ''kháng-HBc'').<ref name=Baron /> Thời gian từ lúc HBsAg bị loại bỏ đến khi kháng-HBs xuất hiện được gọi là [[giai đoạn cửa sổ]]. Một người âm tính với HBsAg nhưng dương tính với kháng-HBs thì hoặc là đã giải quyết được nhiễm virus hoặc đã được chủng ngừa trước đó. 

Người duy trì dương tính HBsAg sáu tháng trở lên được xem là người mang viêm gan B.<ref name="pmid17256718">{{cite journal | vauthors = Lok AS, McMahon BJ | title = Chronic hepatitis B | journal = Hepatology | volume = 45 | issue = 2 | pages = 507–39 | date = February 2007 | pmid = 17256718 | doi = 10.1002/hep.21513 | hdl = 2027.42/55941 | s2cid = 8713169 | hdl-access = free }}</ref> Người mang virus có thể bị viêm gan B mạn tính phản ánh qua mức [[alanine aminotransferase]] (ALT) huyết thanh cao và viêm gan nếu họ đang ở pha giải tỏa miễn dịch. Người mang virus mà đã chuyển đảo huyết thanh sang âm tính HBeAg, nhất là người bị nhiễm khi trưởng thành, có rất ít virus và do đó ít rủi ro biến chứng lâu dài hay truyền bệnh cho người khác.<ref name="pmid17935720">{{cite journal | vauthors = Chu CM, Liaw YF | title = Predictive factors for reactivation of hepatitis B following hepatitis B e antigen seroconversion in chronic hepatitis B | journal = Gastroenterology | volume = 133 | issue = 5 | pages = 1458–65 | date = November 2007 | pmid = 17935720 | doi = 10.1053/j.gastro.2007.08.039 }}</ref>

Các xét nghiệm [[PCR]] đã được phát triển để phát hiện và đo lượng DNA HBV, gọi là [[tải lượng virus]], trong các mẫu lâm sàng. Chúng được áp dụng để đánh giá tình trạng nhiễm virus và theo dõi điều trị.<ref name="pmid17051445">{{cite journal | vauthors = Zoulim F | title = New nucleic acid diagnostic tests in viral hepatitis | journal = Semin. Liver Dis. | volume = 26 | issue = 4 | pages = 309–317 | date = November 2006 | pmid = 17051445 | doi = 10.1055/s-2006-951602 }}</ref> [[Can bào kính mờ]] ở sinh thiết trông thấy qua kính hiển vi là đặc trưng của người có tải lượng virus cao.

== Phòng ngừa ==
=== Vắc-xin ===
Vắc-xin phòng viêm gan B thường xuyên được khuyến cáo cho trẻ sơ sinh ở Hoa Kỳ kể từ năm 1991.<ref name=CDC2013/> Liều đầu tiên nhìn chung nên cung cấp trong vòng một ngày sau sinh.<ref>{{cite journal | title = Elimination of Perinatal Hepatitis B: Providing the First Vaccine Dose Within 24 Hours of Birth | journal = Pediatrics | volume = 140 | issue = 3 | pages = e20171870 | date = September 2017 | pmid = 28847980 | doi = 10.1542/peds.2017-1870 | doi-access = free | author1 = COMMITTEE ON INFECTIOUS DISEASES | author2 = COMMITTEE ON FETUS AND NEWBORN }}</ref> Vắc-xin viêm gan B là vắc-xin đầu tiên có khả năng phòng ngừa ung thư, đặc biệt là ung thư gan.<ref>{{cite journal | vauthors = Chan SL, Wong VW, Qin S, Chan HL | title = Infection and Cancer: The Case of Hepatitis B | journal = Journal of Clinical Oncology | volume = 34 | issue = 1 | pages = 83–90 | date = January 2016 | pmid = 26578611 | doi = 10.1200/JCO.2015.61.5724 | doi-access = free }}</ref>

Đa số vắc-xin được chia thành ba mũi. Phản ứng bảo vệ hình thành khi nồng độ kháng thể kháng-HBs đạt ít nhất 10 IU/ml trong huyết thanh người nhận. Vắc-xin hiệu quả hơn ở trẻ em và 95% người nhận vắc-xin đạt mức kháng thể bảo vệ. Tỷ lệ này giảm còn 90% với người 40 tuổi và khoảng 75% ở người trên 60 tuổi. Sự bảo vệ mà vắc-xin cung cấp duy trì lâu kể cả sau khi mức kháng thể giảm xuống dưới 10 IU/ml. Chỉ vắc-xin viêm gan B, chỉ globulin miễn dịch viêm gan B, hay kết hợp vắc-xin với globulin miễn dịch đều ngăn ngừa viêm gan B cho trẻ sinh ra từ người mẹ dương tính HBsAg.<ref name=Lee2006>{{cite journal | vauthors = Lee C, Gong Y, Brok J, Boxall EH, Gluud C | title = Hepatitis B immunisation for newborn infants of hepatitis B surface antigen-positive mothers | journal = The Cochrane Database of Systematic Reviews | issue = 2 | pages = CD004790 | date = April 2006 | pmid = 16625613 | doi = 10.1002/14651858.CD004790.pub2 }}</ref> Tuy nhiên kết hợp vắc-xin với globulin miễn dịch tốt hơn là chỉ mỗi vắc-xin.<ref name=Lee2006 /> Vắc-xin cộng globulin miễn dịch giúp ngăn lây nhiễm HBV vào khoảng lúc sinh ở 86 đến 99% trường hợp.<ref>{{cite journal | vauthors = Wong F, Pai R, Van Schalkwyk J, Yoshida EM | title = Hepatitis B in pregnancy: a concise review of neonatal vertical transmission and antiviral prophylaxis | journal = Annals of Hepatology | volume = 13 | issue = 2 | pages = 187–95 | date = 2014 | pmid = 24552860 | doi = 10.1016/S1665-2681(19)30881-6 | doi-access = free }}</ref>

[[Tenofovir]] dùng trong kỳ ba tháng thứ hai hay thứ ba kết hợp vắc-xin và globulin miễn dịch viêm gan B có thể làm giảm 77% nguy cơ lây nhiễm từ mẹ sang con, nhất là với những bà mẹ có lượng DNA virus cao.<ref>{{cite journal | vauthors = Hyun MH, Lee YS, Kim JH, Je JH, Yoo YJ, Yeon JE, Byun KS | title = Systematic review with meta-analysis: the efficacy and safety of tenofovir to prevent mother-to-child transmission of hepatitis B virus | journal = Alimentary Pharmacology & Therapeutics | volume = 45 | issue = 12 | pages = 1493–1505 | date = June 2017 | pmid = 28436552 | doi = 10.1111/apt.14068 | s2cid = 23620357 | doi-access = free }}</ref> Không có đủ bằng chứng cho thấy chỉ dùng globulin miễn dịch viêm gan B trong thai kỳ giúp làm giảm tỷ lệ lây nhiễm sang trẻ mới sinh.<ref>{{cite journal | vauthors = Eke AC, Eleje GU, Eke UA, Xia Y, Liu J | title = Hepatitis B immunoglobulin during pregnancy for prevention of mother-to-child transmission of hepatitis B virus | journal = The Cochrane Database of Systematic Reviews | volume = 2 | pages = CD008545 | date = February 2017 | pmid = 28188612 | pmc = 6464495 | doi = 10.1002/14651858.CD008545.pub2 }}</ref> Chưa có thử nghiệm đối chứng ngẫu nhiên được tiến hành để đánh giá hiệu quả ngăn ngừa lây nhiễm sang con của vắc-xin viêm gan B trong thai kỳ.<ref>{{cite journal | vauthors = Sangkomkamhang US, Lumbiganon P, Laopaiboon M | title = Hepatitis B vaccination during pregnancy for preventing infant infection | journal = The Cochrane Database of Systematic Reviews | issue = 11 | pages = CD007879 | date = November 2014 | pmid = 25385500 | doi = 10.1002/14651858.CD007879.pub3 | pmc = 7185858 }}</ref>

Tất cả những người có rủi ro tiếp xúc với dịch cơ thể như máu nên được chủng ngừa.<ref name=CDC2013>{{cite journal | vauthors = Schillie S, Murphy TV, Sawyer M, Ly K, Hughes E, Jiles R, de Perio MA, Reilly M, Byrd K, Ward JW | display-authors = 6 | title = CDC guidance for evaluating health-care personnel for hepatitis B virus protection and for administering postexposure management | journal = MMWR. Recommendations and Reports | volume = 62 | issue = RR-10 | pages = 1–19 | date = December 2013 | pmid = 24352112 | url = https://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/rr6210a1.htm | url-status = live | author11 = Centers for Disease Control Prevention (CDC) | archive-date = 19 June 2017 | archive-url = https://web.archive.org/web/20170619190616/https://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/rr6210a1.htm }}</ref> Xét nghiệm để kiểm tra hiệu quả chủng ngừa được khuyến cáo và người chưa đạt miễn dịch đầy đủ nên nhận thêm liều.<ref name=CDC2013/>

Trong những nghiên cứu theo dõi 10 đến 22 năm không phát hiện ca viêm gan B ở người có hệ miễn dịch bình thường đã được chủng ngừa.<ref>{{cite journal | vauthors = Shepard CW, Simard EP, Finelli L, Fiore AE, Bell BP | title = Hepatitis B virus infection: epidemiology and vaccination | journal = Epidemiologic Reviews | volume = 28 | pages = 112–25 | date = 2006 | pmid = 16754644 | doi = 10.1093/epirev/mxj009 | doi-access = free }}</ref> Các đối tượng nguy cơ cao gồm nhân viên y tế, người bị [[suy thận]] mạn, đồng tính nam được tích cực khuyến cáo tiêm chủng.<ref name=Chen2005>{{cite journal | vauthors = Chen W, Gluud C | title = Vaccines for preventing hepatitis B in health-care workers | journal = The Cochrane Database of Systematic Reviews | issue = 4 | pages = CD000100 | date = October 2005 | pmid = 16235273 | doi = 10.1002/14651858.CD000100.pub3 }}</ref><ref name=Schr2004>{{cite journal | vauthors = Schroth RJ, Hitchon CA, Uhanova J, Noreddin A, Taback SP, Moffatt ME, Zacharias JM | title = Hepatitis B vaccination for patients with chronic renal failure | journal = The Cochrane Database of Systematic Reviews | issue = 3 | pages = CD003775 | date = 19 July 2004 | volume = 2010 | pmid = 15266500 | doi = 10.1002/14651858.CD003775.pub2 }}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.cdc.gov/hepatitis/populations/msm.htm|title=Men Who Have Sex with Men {{!}} Populations and Settings {{!}} Division of Viral Hepatitis {{!}} CDC|date=31 May 2015|website=www.cdc.gov|language=en-us|access-date=2017-12-13}}</ref>

Cả hai loại vắc-xin viêm gan B là vắc-xin gốc huyết tương (PDV) và vắc-xin tái tổ hợp (RV) đều có hiệu quả tương tự trong phòng ngừa lây nhiễm cho nhân viên y tế và nhóm suy thận mạn.<ref name=Chen2005 /><ref name=Schr2004 /> Chỉ có một điểm khác lưu ý với nhóm nhân viên y tế là RV tiêm bắp hiệu quả hơn nhiều RV tiêm nội bì.<ref name=Chen2005 />

=== Khác ===
Tránh những hành vi nguy cơ như lạm dụng tiêm chích, [[xăm]], [[xỏ khuyên]] giúp giảm thiểu lây nhiễm.<ref name=Chang>{{cite journal |last1= Chang|first1= Mei-Hwei|last2= Cheng|first2= Ding-Shinn|date= March 2015|title= Prevention of Hepatitis B|journal= Cold Spring Harbor Perspectives in Medicine|volume= 5|issue= 3|pages= a021493|pmc= 4355249|pmid= 25732034|doi= 10.1101/cshperspect.a021493|doi-access=free}}</ref> Các biện pháp phòng ngừa khác bao gồm luôn sàng lọc máu, chế phẩm máu, cơ quan và mô hiến; dùng bơm kim tiêm sạch; sử dụng [[bao cao su]] để làm giảm rủi ro lây qua đường tình dục.<ref name=Chang/><ref>{{cite journal |last1= Aspinall|first1= E J|last2= Hawkins|first2= G|last3= Fraser|first3= A|last4= Hutchinson|first4= S J|last5= Goldberg|first5= D|date= December 2011|title= Hepatitis B prevention, diagnosis, treatment and care: a review|journal= Occupational Medicine|volume= 61|issue= 8|pages= 531-540|pmid= 22114089|doi= 10.1093/occmed/kqr136|doi-access=free}}</ref>

Những người nguy cơ cao nên được xét nghiệm vì có hướng điều trị hữu hiệu cho người mắc bệnh.<ref name=LeF2014/> Các nhóm được khuyến cáo tầm soát bao gồm người chưa tiêm vắc-xin, người ở những vùng trên thế giới mà tỷ lệ viêm gan B lớn hơn 2%, người nhiễm HIV, người tiêm chích ma túy, nam giao hợp với nam, và người sống chung với người bị viêm gan B.<ref name=LeF2014>{{cite journal | vauthors = LeFevre ML | title = Screening for hepatitis B virus infection in nonpregnant adolescents and adults: U.S. Preventive Services Task Force recommendation statement | journal = Annals of Internal Medicine | volume = 161 | issue = 1 | pages = 58–66 | date = July 2014 | pmid = 24863637 | doi = 10.7326/M14-1018 | doi-access = free }}</ref> Ở Hoa Kỳ, phụ nữ mang thai được khuyên khám sàng lọc bệnh.<ref>{{cite journal | vauthors = Owens DK, Davidson KW, Krist AH, Barry MJ, Cabana M, Caughey AB, Doubeni CA, Epling JW, Kemper AR, Kubik M, Landefeld CS, Mangione CM, Pbert L, Silverstein M, Simon MA, Tseng CW, Wong JB | display-authors = 6 | title = Screening for Hepatitis B Virus Infection in Pregnant Women: US Preventive Services Task Force Reaffirmation Recommendation Statement | journal = JAMA | volume = 322 | issue = 4 | pages = 349–354 | date = July 2019 | pmid = 31334800 | doi = 10.1001/jama.2019.9365 | doi-access = free }}</ref>

== Điều trị ==
Viêm gan B cấp tính thường không cần chữa và hầu hết người trưởng thành tự khỏi.<ref name="pmid17129820">{{cite journal | vauthors = Hollinger FB, Lau DT | title = Hepatitis B: the pathway to recovery through treatment | journal = Gastroenterology Clinics of North America | volume = 35 | issue = 4 | pages = 895–931 | date = December 2006 | pmid = 17129820 | doi = 10.1016/j.gtc.2006.10.002 | url = http://journals.elsevierhealth.com/retrieve/pii/S0889-8553(06)00102-6 }}{{registration required}}</ref><ref>[https://www.cdc.gov/hepatitis/HBV/HBVfaq.htm#treatment HBV FAQs for Health Professionals | Division of Viral Hepatitis | CDC<!-- Bot generated title -->] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170820115910/https://www.cdc.gov/hepatitis/HBV/HBVfaq.htm |date=20 August 2017 }}</ref> Chưa đến 1% người nhiễm cần điều trị kháng virus sớm là những trường hợp bệnh diễn tiến rất nặng (viêm gan tối cấp) hoặc [[suy giảm miễn dịch]]. Mặt khác, viêm gan B mạn tính cần thiết phải can thiệp để làm giảm nguy cơ xơ gan và ung thư gan. Người bệnh mạn tính có [[alanine aminotransferase]] huyết thanh cao dai dẳng, lượng DNA HBV cao cùng dấu hiệu tổn thương gan là đối tượng cho điều trị.<ref name="pmid17606962">{{cite journal | vauthors = Lai CL, Yuen MF | title = The natural history and treatment of chronic hepatitis B: a critical evaluation of standard treatment criteria and end points | journal = Annals of Internal Medicine | volume = 147 | issue = 1 | pages = 58–61 | date = July 2007 | pmid = 17606962 | doi = 10.7326/0003-4819-147-1-200707030-00010 | s2cid = 40746103 | url = https://www.semanticscholar.org/paper/d742bde6500feb16c9a6e9376970aa197862e74e }}</ref> Thời gian trị liệu là sáu tháng đến một năm, tùy vào loại thuốc và chủng virus.<ref name="pmid21195373">{{cite journal | vauthors = Alberti A, Caporaso N | title = HBV therapy: guidelines and open issues | journal = Digestive and Liver Disease | volume = 43 Suppl 1 | issue = Suppl 1 | pages = S57-63 | date = January 2011 | pmid = 21195373 | doi = 10.1016/S1590-8658(10)60693-7 }}</ref> Tuy nhiên thời gian này thường kéo dài hơn một năm nếu dùng thuốc uống.<ref>{{cite journal | vauthors = Terrault NA, Bzowej NH, Chang KM, Hwang JP, Jonas MM, Murad MH | title = AASLD guidelines for treatment of chronic hepatitis B | journal = Hepatology | volume = 63 | issue = 1 | pages = 261–83 | date = January 2016 | pmid = 26566064 | pmc = 5987259 | doi = 10.1002/hep.28156 }}</ref>

Mặc dù không loại thuốc sẵn có nào có thể diệt sạch virus nhưng chúng ngăn virus nhân bản do đó giảm thiểu tổn thương gan. Tính đến năm 2018 có 8 thuốc được cấp phép cho điều trị viêm gan B ở Hoa Kỳ, bao gồm các thuốc kháng virus [[lamivudine]], [[adefovir]], [[tenofovir disoproxil]], [[tenofovir alafenamide]], [[telbivudine]], [[entecavir]] và hai thuốc điều chỉnh hệ miễn dịch là [[Interferon|interferon alpha-2a]] và [[Peginterferon alfa-2a|PEGylated interferon alpha-2a]]. Vào năm 2015 Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo tenofovir hoặc entecavir là những thuốc hàng đầu.<ref name=WHO2015Book>{{cite book|title=GUIDELINES FOR THE PREVENTION, CARE AND TREATMENT OF PERSONS WITH CHRONIC HEPATITIS B INFECTION|date=Mar 2015|publisher=World Health Organization|isbn=978924154905-9|url=http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/154590/1/9789241549059_eng.pdf?ua=1&ua=1|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150319153827/http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/154590/1/9789241549059_eng.pdf?ua=1&ua=1|archive-date=19 March 2015}}</ref> Người đang bị xơ gan rất cần điều trị.<ref name=WHO2015Book/>

Việc sử dụng interferon đòi hỏi tiêm hàng ngày hoặc ba lần một tuần đã được thay thế bằng PEGylated interferon chỉ tiêm một lần một tuần.<ref name="Dienstag"/> Tuy nhiên một số người dễ phản ứng hơn nhiều số khác, có thể do kiểu gen của virus hoặc đặc điểm di truyền của mỗi người. Việc điều trị kìm hãm virus nhân bản trong gan, do đó làm giảm tải lượng virus (số lượng hạt virus trong máu).<ref name="pmid12000599">{{cite journal | vauthors = Pramoolsinsup C | title = Management of viral hepatitis B | journal = Journal of Gastroenterology and Hepatology | volume = 17 | issue = Suppl | pages = S125–45 |date=February 2002 | pmid = 12000599 | doi = 10.1046/j.1440-1746.17.s1.3.x  | s2cid = 26270129 }}</ref> Sử dụng [[interferon]] có thể tạo tỷ lệ chuyển đảo huyết thanh kháng nguyên e 37% với kiểu gen A và B nhưng chỉ 6% với kiểu gen D. Kháng nguyên e mất đi sau điều trị duy trì ~45% ở kiểu A và B nhưng chỉ 25–30% ở kiểu C và D.<ref name="pmid19998495">{{cite journal | vauthors = Cao GW | title = Clinical relevance and public health significance of hepatitis B virus genomic variations | journal = World Journal of Gastroenterology | volume = 15 | issue = 46 | pages = 5761–9 | date = December 2009 | pmid = 19998495 | pmc = 2791267 | doi = 10.3748/wjg.15.5761 | url = http://www.wjgnet.com/1007-9327/15/5761.asp | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20110629013632/http://www.wjgnet.com/1007-9327/15/5761.asp | archive-date = 29 June 2011}}</ref>

== Tiên lượng ==
Trẻ em không dễ xóa bỏ tình trạng nhiễm như người lớn. Hơn 95% người trưởng thành hay trẻ lớn tuổi hơn sẽ hồi phục hoàn toàn và hình thành miễn dịch bảo vệ chống virus. Tuy nhiên tỷ lệ này chỉ là 30% ở trẻ nhỏ và chỉ 5% ở trẻ mới sinh nhiễm virus từ mẹ trong lúc sinh.<ref>{{cite journal | vauthors = Bell SJ, Nguyen T | title = The management of hepatitis B | journal = Aust Prescr | volume = 32 | issue = 4 | pages = 99–104 | year = 2009 | doi = 10.18773/austprescr.2009.048 | doi-access = free }}</ref> Nhóm này có 40% rủi ro trong đời tử vong vì [[xơ gan]] hoặc [[ung thư biểu mô tế bào gan]].<ref name="Dienstag">{{cite journal | vauthors = Dienstag JL | title = Hepatitis B Virus Infection | journal = New England Journal of Medicine | volume = 359 | issue = 14 | pages = 1486–1500 | year = 2008 | pmid = 18832247 | doi = 10.1056/NEJMra0801644 }}</ref> 70% số người nhiễm trong độ tuổi một đến sáu sẽ chấm dứt tình trạng nhiễm.<ref name="pmid16176431">{{cite journal | vauthors = Kerkar N | title = Hepatitis B in children: complexities in management | journal = Pediatric Transplantation | volume = 9 | issue = 5 | pages = 685–691 | year = 2005 | pmid = 16176431 | doi = 10.1111/j.1399-3046.2005.00393.x | s2cid = 6437448 }}</ref>

[[Viêm gan D]] chỉ xảy ra nếu tồn tại viêm gan B bởi virus viêm gan D (HDV) sử dụng kháng nguyên bề mặt của HBV để tạo [[capsid]].<ref name="pmid16364738">{{cite journal | vauthors = Taylor JM | title = Hepatitis delta virus | journal = Virology | volume = 344 | issue = 1 | pages = 71–76 | year = 2006 | pmid = 16364738 | doi = 10.1016/j.virol.2005.09.033 | doi-access = free }}</ref> Người đồng thời nhiễm cả hai loại virus có rủi ro xơ gan và ung thư gan cao hơn.<ref name="pmid1661197">{{cite journal | vauthors = Oliveri F, Brunetto MR, Actis GC, Bonino F | title = Pathobiology of chronic hepatitis virus infection and hepatocellular carcinoma (HCC) | journal = Ital J Gastroenterol | volume = 23 | issue = 8 | pages = 498–502 | date = November 1991 | pmid = 1661197 }}</ref>

=== Tái phát ===
DNA HBV tồn tại trong cơ thể sau nhiễm và bệnh tái phát ở một số người, bao gồm người có HBsAg không thể phát hiện.<ref name="pmid30641484">{{cite journal |vauthors=Peters MG |title=Hepatitis B Virus Infection: What Is Current and New |journal=Topics in Antiviral Medicine |volume=26 |issue=4 |pages=112–116 |date=January 2019 |pmid=30641484 |pmc=6372357 }}</ref><ref name="pmid17981227">{{cite journal | vauthors = Vierling JM | title = The immunology of hepatitis B | journal = Clin Liver Dis | volume = 11 | issue = 4 | pages = 727–759, vii–759 | date = November 2007 | pmid = 17981227 | doi = 10.1016/j.cld.2007.08.001 }}</ref> Mặc dù hiếm nhưng điều này hay thấy nhất ở người sử dụng ma túy và đồ uống có cồn<ref name="pmid21195374">{{cite journal | vauthors = Villa E, Fattovich G, Mauro A, Pasino M | title = Natural history of chronic HBV infection: special emphasis on the prognostic implications of the inactive carrier state versus chronic hepatitis | journal = Digestive and Liver Disease | volume = 43 | issue = Suppl 1 | pages = S8–14 | date = January 2011 | pmid = 21195374 | doi = 10.1016/S1590-8658(10)60686-X }}</ref> hay người suy giảm sức đề kháng.<ref name="pmid18184191">{{cite journal | vauthors = Katz LH, Fraser A, Gafter-Gvili A, Leibovici L, Tur-Kaspa R | title = Lamivudine prevents reactivation of hepatitis B and reduces mortality in immunosuppressed patients: systematic review and meta-analysis | journal = Journal of Viral Hepatitis | volume = 15 | issue = 2 | pages = 89–102 | date = February 2008 | pmid = 18184191 | doi = 10.1111/j.1365-2893.2007.00902.x | s2cid = 37659362 }}</ref> HBV trải qua những chu kỳ sao chép và không sao chép. Khoảng 50% người mang virus tái phát thể cấp tính. Tiếp nhận [[hóa trị]] là một yếu tố nguy cơ.<ref name="pmid22025876">{{cite journal | vauthors = Mastroianni CM, Lichtner M, Citton R, Del Borgo C, Rago A, Martini H, Cimino G, Vullo V | title = Current trends in management of hepatitis B virus reactivation in the biologic therapy era | journal = World Journal of Gastroenterology | volume = 17 | issue = 34 | pages = 3881–7 | date = September 2011 | pmid = 22025876 | pmc = 3198017 | doi = 10.3748/wjg.v17.i34.3881 }}</ref> Các [[thuốc ức chế miễn dịch]] tạo điều kiện cho HBV sao chép và kìm hãm chức năng của [[tế bào T độc]] trong gan.<ref>{{cite web|url=http://www.surgery.usc.edu/divisions/hep/livernewsletter-reactivationofhepatitisb.html |title=Hepatitis B Reactivation |access-date=2009-01-24 |last=Bonacini |first=Maurizio, MD |publisher=University of Southern California Department of Surgery |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20081127101705/http://www.surgery.usc.edu/divisions/hep/livernewsletter-reactivationofhepatitisb.html |archive-date=27 November 2008 }}</ref> Người có HBsAg phát hiện được trong máu có nguy cơ cao nhất nhưng người chỉ có kháng thể chống kháng nguyên lõi cũng không loại trừ. Sự hiện diện của kháng thể chống kháng nguyên bề mặt, dấu hiệu của sự miễn dịch, không giúp ngăn ngừa tái phát.<ref name="pmid22025876"/> Sử dụng thuốc kháng virus dự phòng là hướng xử lý cho trường hợp bệnh quay lại.<ref name="pmid22025876"/>

== Dịch tễ ==
Ít nhất 391 triệu người, tương ứng 5% dân số thế giới, nhiễm HBV mạn tính vào năm 2017.<ref name=GBD2017Pre/> Cùng năm số ca nhiễm HBV cấp tính là 145 triệu.<ref name=GBD2017Pre/> Tỷ lệ theo khu vực dao động từ khoảng 6% ở châu Phi đến 0,7% ở châu Mỹ.<ref name=WHO2019Fact>{{cite web |title=Hepatitis B |url=https://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/hepatitis-b |website=www.who.int |access-date=20 April 2020 |language=en}}</ref>

Các con đường lẫy nhiễm bao gồm lây nhiễm dọc (mẹ sang con), lây nhiễm ngang đầu đời (vết thương, thói quen vệ sinh) và lây nhiễm ngang khi lớn (tiếp xúc tình dục, tiêm chích).<ref>{{cite journal | vauthors = Custer B, Sullivan SD, Hazlet TK, Iloeje U, Veenstra DL, Kowdley KV | title = Global epidemiology of hepatitis B virus | journal = Journal of Clinical Gastroenterology | volume = 38 | issue = 10 Suppl 3 | pages = S158–68 | date = Nov–Dec 2004 | pmid = 15602165 | doi = 10.1097/00004836-200411003-00008 | s2cid = 39206739 }}</ref> Tỷ lệ lây nhiễm HBV có mối liên hệ với phương thức lây chủ yếu của từng khu vực. Ở những nơi tỷ lệ thấp như Hoa Kỳ và Tây Âu, con đường lây chủ yếu là tình dục không an toàn và tiêm chích, dù có thể còn những yếu tố quan trọng khác.<ref>{{cite journal | vauthors = Redd JT, Baumbach J, Kohn W, Nainan O, Khristova M, Williams I | title = Patient-to-patient transmission of hepatitis B virus associated with oral surgery | journal = J. Infect. Dis. | volume = 195 | issue = 9 | pages = 1311–4 | date = May 2007 | pmid = 17397000 | doi = 10.1086/513435 | doi-access = free }}</ref> Ở những nơi tỷ lệ vừa với 2–7% dân số bị viêm gan B mạn tính như Đông Âu, Nga, Nhật Bản, căn bệnh phần lớn lây giữa nhóm trẻ nhỏ. Ở những nơi tỷ lệ cao như Trung Quốc và Đông Nam Á, lây lúc sinh là phổ biến nhất, trong khi ở châu Phi lây trong thời thơ ấu là đáng kể.<ref name="pmid12616449">{{cite journal | vauthors = Alter MJ | title = Epidemiology and prevention of hepatitis B | journal = Seminars in Liver Disease | volume = 23 | issue = 1 | pages = 39–46 | year = 2003 | pmid = 12616449 | doi = 10.1055/s-2003-37583 | url = https://zenodo.org/record/1236006 }}</ref> Vào năm 2010 Trung Quốc có 120 triệu người nhiễm, xếp sau là Ấn Độ và Indonesia với 40 và 12 triệu ca. WHO ước tính trong năm 2019 thế giới có 296 triệu người nhiễm HBV mạn tính và 820.000 người tử vong đa phần vì những biến chứng liên quan là xơ gan và ung thư gan nguyên phát.<ref>{{cite web |url=https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/hepatitis-b |title=Hepatitis B |date= 27 July 2021|website= who.int|publisher= World Health Organization|accessdate=November 4, 2021}}</ref>

== Lịch sử ==
Con người bị nhiễm virus viêm gan B muộn nhất từ [[thời đồ đồng]].<ref>{{cite journal | vauthors = Mühlemann B, Jones TC, Damgaard PB, Allentoft ME, Shevnina I, Logvin A, Usmanova E, Panyushkina IP, Boldgiv B, Bazartseren T, Tashbaeva K, Merz V, Lau N, Smrčka V, Voyakin D, Kitov E, Epimakhov A, Pokutta D, Vicze M, Price TD, Moiseyev V, Hansen AJ, Orlando L, Rasmussen S, Sikora M, Vinner L, Osterhaus AD, Smith DJ, Glebe D, Fouchier RA, Drosten C, Sjögren KG, Kristiansen K, Willerslev E | display-authors = 6 | title = Ancient hepatitis B viruses from the Bronze Age to the Medieval period | journal = Nature | volume = 557 | issue = 7705 | pages = 418–423 | date = May 2018 | pmid = 29743673 | doi = 10.1038/s41586-018-0097-z | url = http://urn.kb.se/resolve?urn=urn:nbn:se:su:diva-157746 | bibcode = 2018Natur.557..418M | s2cid = 13684815 }}</ref><ref name="twp">{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/news/speaking-of-science/wp/2018/05/09/new-strains-of-hepatitis-b-virus-discovered-in-ancient-human-remains/?noredirect=on|title=New strains of hepatitis B virus discovered in ancient human remains|author=Ben Guarino|date=9 May 2018|work=The Washington Post|access-date=2018-01-09}}</ref> Chứng cứ thu được từ những di hài 4.500 năm tuổi.<ref name="twp"/> Theo một nghiên cứu năm 2018, những bộ gen virus là cổ nhất từng khôi phục từ mẫu động vật có xương sống.<ref name="twp"/> Một phát hiện nữa là một số chủng HBV cổ xưa vẫn còn nhiễm vào con người, trong khi số khác đã tuyệt chủng.<ref name="twp"/> Điều này bác bỏ niềm tin rằng viêm gan B có nguồn gốc từ Tân Thế giới và lan sang châu Âu vào khoảng thế kỷ 16.<ref name="twp"/> Một nghiên cứu khác về di hài của một đứa trẻ được ướp xác tìm thấy tại [[San Domenico Maggiore]] kết luận rằng đứa trẻ sống vào thế kỷ 16 này mang virus quan hệ gần với những biến thể hiện đại.<ref>{{cite journal | vauthors = Patterson Ross Z, Klunk J, Fornaciari G, Giuffra V, Duchêne S, Duggan AT, Poinar D, Douglas MW, Eden JS, Holmes EC, Poinar HN | display-authors = 6 | title = The paradox of HBV evolution as revealed from a 16th century mummy | journal = PLOS Pathogens | volume = 14 | issue = 1 | pages = e1006750 | date = January 2018 | pmid = 29300782 | pmc = 5754119 | doi = 10.1371/journal.ppat.1006750 }}</ref> Tuy nhiên các nghiên cứu về bộ gen xác nhận nguồn gốc xa xưa hơn. Kiểu gen phụ C4 có trong thổ dân Úc và không đâu khác ở Đông Nam Á, gợi ý virus nhiễm sang người từ 50.000 năm trước.<ref>{{Cite journal|last=Davis|first=Jane|title=Molecular Epidemiology of Hepatitis B in the Indigenous People of Northern Australia|journal=Journal of Gastroenterology and Hepatology|year=2013|volume=2013 July|issue=7|pages=1234–41|doi=10.1111/jgh.12177|pmid=23432545|s2cid=5208526}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Gerlich|first=Wolfram|title=Medical Virology of Hepatitis B: how it began and where we are now|journal=Virology Journal|year=2013|volume=2013, 10|page=239|doi=10.1186/1743-422X-10-239|pmid=23870415|pmc=3729363}}</ref> Cũng có thể virus đã tồn tại ở người từ 40.000 năm trước rồi sau đó di cư và lan tỏa cùng con người.<ref>{{Cite journal|last=Paraskevis|first=Dimitrios|title=Dating the Origin and Dispersal of Hepatitis B Virus Infection in Humans and Primates|journal=Hepatology|year=2013|volume=2013|issue=3|pages=908–16|doi=10.1002/hep.26079|pmid=22987324|s2cid=25933906|doi-access=free}}</ref>

Lurman đã lần đầu tiên ghi chép về một đợt dịch do virus viêm gan B gây ra vào năm 1885.<ref>{{cite journal | vauthors = Lurman A | title = Eine icterus epidemic | language = de | journal = Berl Klin Woschenschr | volume = 22 | pages = 20–3 | year = 1885 }}</ref> Vào năm 1883 [[đậu mùa]] bùng phát ở [[Bremen]] và 1.289 nhân viên xưởng đóng tàu được chủng ngừa bằng [[bạch huyết]] từ người khác. Trong khoảng vài tuần đến tám tháng sau đó, 191 công nhân phát bệnh với triệu chứng vàng da và được chẩn đoán bị viêm gan huyết thanh. Công nhân nhận những lô bạch huyết khác thì khỏe mạnh. Tài liệu của Lurman mà hiện được xem là ví dụ kinh điển về nghiên cứu dịch tễ đã chứng minh bạch huyết nhiễm khuẩn là nguồn gốc của đợt bệnh.<ref>{{cite journal | last1 = Fonseca | first1 = José Carlos Ferraz da | title = Histórico das hepatites virais | journal = Revista da Sociedade Brasileira de Medicina Tropical | date = June 2010 | volume = 43 | issue = 3 | pages = 322–330 | eissn = 0037-8682 | doi = 10.1590/s0037-86822010000300022 | pmid = 20563505 |doi-access=free}}</ref>

== Xã hội và văn hóa==
[[Ngày Viêm gan Thế giới]] được chọn là 28 tháng 7 hướng đến nâng cao nhận thức của nhân loại về căn bệnh viêm gan và cổ vũ phòng chống, chẩn đoán, cũng như điều trị. Liên minh Viêm gan Thế giới đi đầu quảng bá ngày này từ năm 2007 và nó được Tổ chức Y tế Thế giới chứng thực vào tháng 5 năm 2010.<ref>{{cite web|title=Viral hepatitis | publisher = World Health Organization |url= http://apps.who.int/gb/ebwha/pdf_files/EB126/B126_R16-en.pdf |url-status=live |archive-url= https://web.archive.org/web/20110811014812/http://apps.who.int/gb/ebwha/pdf_files/EB126/B126_R16-en.pdf |archive-date=11 August 2011}}</ref>

== Tham khảo ==
{{Reflist}}
@@ Dòng 111: / Dòng 111: @@
 Các con đường lẫy nhiễm bao gồm lây nhiễm dọc (mẹ sang con), lây nhiễm ngang đầu đời (vết thương, thói quen vệ sinh) và lây nhiễm ngang khi lớn (tiếp xúc tình dục, tiêm chích).<ref>{{cite journal | vauthors = Custer B, Sullivan SD, Hazlet TK, Iloeje U, Veenstra DL, Kowdley KV | title = Global epidemiology of hepatitis B virus | journal = Journal of Clinical Gastroenterology | volume = 38 | issue = 10 Suppl 3 | pages = S158–68 | date = Nov–Dec 2004 | pmid = 15602165 | doi = 10.1097/00004836-200411003-00008 | s2cid = 39206739 }}</ref> Tỷ lệ lây nhiễm HBV có mối liên hệ với phương thức lây chủ yếu của từng khu vực. Ở những nơi tỷ lệ thấp như Hoa Kỳ và Tây Âu, con đường lây chủ yếu là tình dục không an toàn và tiêm chích, dù có thể còn những yếu tố quan trọng khác.<ref>{{cite journal | vauthors = Redd JT, Baumbach J, Kohn W, Nainan O, Khristova M, Williams I | title = Patient-to-patient transmission of hepatitis B virus associated with oral surgery | journal = J. Infect. Dis. | volume = 195 | issue = 9 | pages = 1311–4 | date = May 2007 | pmid = 17397000 | doi = 10.1086/513435 | doi-access = free }}</ref> Ở những nơi tỷ lệ vừa với 2–7% dân số bị viêm gan B mạn tính như Đông Âu, Nga, Nhật Bản, căn bệnh phần lớn lây giữa nhóm trẻ nhỏ. Ở những nơi tỷ lệ cao như Trung Quốc và Đông Nam Á, lây lúc sinh là phổ biến nhất, trong khi ở châu Phi lây trong thời thơ ấu là đáng kể.<ref name="pmid12616449">{{cite journal | vauthors = Alter MJ | title = Epidemiology and prevention of hepatitis B | journal = Seminars in Liver Disease | volume = 23 | issue = 1 | pages = 39–46 | year = 2003 | pmid = 12616449 | doi = 10.1055/s-2003-37583 | url = https://zenodo.org/record/1236006 }}</ref> Vào năm 2010 Trung Quốc có 120 triệu người nhiễm, xếp sau là Ấn Độ và Indonesia với 40 và 12 triệu ca. WHO ước tính trong năm 2019 thế giới có 296 triệu người nhiễm HBV mạn tính và 820.000 người tử vong đa phần vì những biến chứng liên quan là xơ gan và ung thư gan nguyên phát.<ref>{{cite web |url=https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/hepatitis-b |title=Hepatitis B |date= 27 July 2021|website= who.int|publisher= World Health Organization|accessdate=November 4, 2021}}</ref>
-Viêm gan B rất phổ biến tại Việt Nam.<ref name=cdc2013>{{cite web |url= https://www.cdc.gov/knowhepatitisb/PDFs/FactSheet-HepBAreYouAtRisk_vie.pdf|title= HEPATITIS B – Are You At Risk? |date= June 2013|website= cdc.gov|publisher= Centers for Disease Control and Prevention|access-date= November 5, 2021}}</ref> Ước tính tỷ lệ nhiễm HBV ở đô thị là 10% còn ở nông thôn lên tới 40%.<ref name=hopkinsmedicine>{{cite web |url= https://www.hopkinsmedicine.org/news/articles/johns-hopkins-physicians-take-on-hepatitis-b-epidemic-in-vietnam |title= Johns Hopkins Physicians Take on Hepatitis B Epidemic in Vietnam|last= Smith|first= Patrick|date= 16 June 2020|website= hopkinsmedicine.org|publisher= Johns Hopkins Medicine|access-date= November 5, 2021}}</ref> Số người nhiễm trong khoảng 7,8 đến 15 triệu, cỡ 1/10 dân số.<ref name=whonews2019/><ref name=hopkinsmedicine/> Viêm gan B và C gây 80.000 ca ung thư gan và 40.000 ca tử vong hàng năm.<ref name=whonews2019/> Đa số người nhiễm vào lúc sinh hoặc thời thơ ấu.<ref name=cdc2013/> Chỉ chưa đến 10% người nhiễm biết rằng mình bị nhiễm và độ phủ vắc-xin là dưới 75%.<ref name=whonews2019/> Tỷ lệ xét nghiệm và điều trị cũng là rất thấp.<ref name=whonews2019>{{cite web |url= https://www.who.int/vietnam/news/detail/01-08-2019-who-calls-for-increased-investment-in-hepatitis-elimination|title= WHO calls for increased investment in hepatitis elimination |date= 19 July 2019|website= who.int|publisher= World Health Organization|access-date= November 5, 2021}}</ref> CDC Hoa Kỳ khuyến cáo xét nghiệm đối với những người sinh ra ở Việt Nam hoặc có cha mẹ sinh ra ở Việt Nam.<ref name=cdc2013/>
 == Lịch sử ==
@@ Dòng 118: / Dòng 116: @@
 Lurman đã lần đầu tiên ghi chép về một đợt dịch do virus viêm gan B gây ra vào năm 1885.<ref>{{cite journal | vauthors = Lurman A | title = Eine icterus epidemic | language = de | journal = Berl Klin Woschenschr | volume = 22 | pages = 20–3 | year = 1885 }}</ref> Vào năm 1883 [[đậu mùa]] bùng phát ở [[Bremen]] và 1.289 nhân viên xưởng đóng tàu được chủng ngừa bằng [[bạch huyết]] từ người khác. Trong khoảng vài tuần đến tám tháng sau đó, 191 công nhân phát bệnh với triệu chứng vàng da và được chẩn đoán bị viêm gan huyết thanh. Công nhân nhận những lô bạch huyết khác thì khỏe mạnh. Tài liệu của Lurman mà hiện được xem là ví dụ kinh điển về nghiên cứu dịch tễ đã chứng minh bạch huyết nhiễm khuẩn là nguồn gốc của đợt bệnh.<ref>{{cite journal | last1 = Fonseca | first1 = José Carlos Ferraz da | title = Histórico das hepatites virais | journal = Revista da Sociedade Brasileira de Medicina Tropical | date = June 2010 | volume = 43 | issue = 3 | pages = 322–330 | eissn = 0037-8682 | doi = 10.1590/s0037-86822010000300022 | pmid = 20563505 |doi-access=free}}</ref>
-Đợt bùng phát viêm gan B lớn nhất từng ghi nhận xảy ra với 330.000 binh sĩ Hoa Kỳ trong Chiến tranh thế giới thứ Hai. Vắc-xin [[sốt vàng]] có thành phần huyết thanh người chứa virus được cho là nguyên nhân. Sau khi nhận vắc-xin khoảng 50.000 binh sĩ có biểu hiện vàng da.<ref>{{cite news |author=<!--Staff writer(s); no by-line.--> |title=World War II Hepatitis Outbreak Was Biggest in History |url=https://apnews.com/article/ce911d4f173f1c8ade810969005b9e57 |work=Associated Press |location=Boston |date=April 16, 1987 |access-date=8 November 2020}}</ref>
-Vào năm 1966, [[Baruch Blumberg]] khi đang công tác tại [[Viện Y tế Quốc gia]] (NIH) đã phát hiện kháng nguyên Úc (sau này được biết là kháng nguyên bề mặt HBV, HBsAg) trong máu của thổ dân Úc.<ref name="pmid5930797">{{cite journal | vauthors = Alter HJ, Blumberg BS | title = Further studies on a "new" human isoprecipitin system (Australia antigen) | journal = Blood | volume = 27 | issue = 3 | pages = 297–309 | date = March 1966 | pmid = 5930797 | doi =  10.1182/blood.V27.3.297.297| doi-access = free }}</ref> Mặc dù một virus đã bị nghi ngờ là tác nhân kể từ nghiên cứu Frederick MacCallum công bố năm 1947<ref>{{cite journal | vauthors = MacCallum FO | title = Homologous serum hepatitis | journal = Lancet | volume = 2 | issue =  6480| pages =  691–692| year = 1947 | doi = 10.1016/S0140-6736(47)90722-8 }}</ref> nhưng đến năm 1970 [[David Dane]] và những người khác mới phát hiện hạt virus nhờ [[kính hiển vi điện tử]].<ref name="pmid4190997">{{cite journal | vauthors = Dane DS, Cameron CH, Briggs M | title = Virus-like particles in serum of patients with Australia-antigen-associated hepatitis | journal = Lancet | volume = 1 | issue = 7649 | pages = 695–8 | date = April 1970 | pmid = 4190997 | doi = 10.1016/S0140-6736(70)90926-8 }}</ref> Sang đầu thập niên 1980 con người đã giải trình tự bộ gen virus<ref>{{cite journal | vauthors = Galibert F, Mandart E, Fitoussi F, Tiollais P, Charnay P | title = Nucleotide sequence of the hepatitis B virus genome (subtype ayw) cloned in E. coli | journal = Nature | volume = 281 | issue = 5733 | pages = 646–50 | date = October 1979 | pmid = 399327 | doi = 10.1038/281646a0 | bibcode = 1979Natur.281..646G | doi-access = free }}</ref> và tiến hành thử nghiệm những vắc-xin đầu tiên.<ref name="pmid6108398">{{cite journal | vauthors =  | title = Hepatitis B vaccine | journal = Lancet | volume = 2 | issue = 8206 | pages = 1229–1230 | date = December 1980 | pmid = 6108398 | doi = 10.1016/S0140-6736(80)92484-8 | s2cid = 43614988 | url = https://www.semanticscholar.org/paper/eb4305eaeff8d03293fcd4d0907b63d904a61f68 }}</ref>
 == Xã hội và văn hóa==