Mục từ này cần được bình duyệt
Ung thư biểu mô tế bào gan
Phiên bản vào lúc 18:58, ngày 25 tháng 6 năm 2022 của Marrella (Thảo luận | đóng góp)
Carcinoma tế bào gan
Hepatocellular carcinoma 2.jpg
Carcinoma tế bào gan với khối u ở trên, bên dưới là gan xơ

Carcinoma/Caxinôm tế bào gan (HCC) là ung thư phát sinh từ tế bào gan,[1] loại tế bào nhu mô chính ở gan.[2] Đây là dạng ung thư gan phổ biến nhất, chiếm đến 90% trường hợp.[3] Ngoài ra, HCC còn là một trong những loại ung thư phổ biến và gây tử vong hàng đầu.[4] Căn bệnh xảy ra chủ yếu ở các nước đang phát triển, nhất là châu Phi hạ SaharaĐông Nam Á nơi con người hay bị nhiễm virus viêm gan B.[5] Tỷ lệ mắc đạt cao nhất ở độ tuổi khoảng 70, trong khi người dưới 40 tuổi hiếm khi bị bệnh.[5] Số lượng nam giới mắc HCC cao gấp 2 đến 4 lần nữ giới, khả năng liên quan đến những yếu tố môi trường như nam hút thuốc lá và lạm dụng đồ uống có cồn nhiều hơn nữ, hay ở nam virus viêm gan B và C thường duy trì được hơn.[6]

Các yếu tố nguy cơ hàng đầu dẫn đến sự hình thành của carcinoma tế bào gan là nhiễm virus viêm gan B hoặc C, bệnh gan do rượu, bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.[3][4][5] Một số nguyên nhân ít gặp hơn gồm ứ sắt di truyền, thiếu hụt alpha-1 antitrypsin, viêm gan tự miễn, viêm đường mật nguyên phát, porphyria, bệnh Wilson.[3][5] Hầu hết những yếu tố nguy cơ này gây nên xơ gan, tình trạng thấy ở 80 đến 90% bệnh nhân HCC.[5] Xơ gan tiềm ẩn rủi ro HCC cao nhất[7] và HCC cũng là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở bệnh nhân xơ gan.[3][4] Aflatoxin B1, độc tố nấm sản sinh bởi Aspergillus flavusAspergillus parasiticus nhiễm vào thực phẩm là mối nguy đáng kể ở khu vực châu Phi hạ Sahara và Đông Nam Á bên cạnh virus viêm gan B.[4][8]

Tham khảo

  1. Motola-Kuba, Daniel; Zamora-Valdés, Daniel; Uribe, Misael; Méndez-Sánchez, Nahum (tháng 1 năm 2006), "Hepatocellular carcinoma. An overview", Annals of Hepatology, 5 (1): 16–24, doi:10.1016/S1665-2681(19)32034-4, S2CID 28333988
  2. Zhou, Zhou; Xu, Ming-Jiang; Gao, Bin (ngày 21 tháng 12 năm 2015), "Hepatocytes: a key cell type for innate immunity", Cellular & Molecular Immunology, 13 (3): 301–315, doi:10.1038/cmi.2015.97, PMC 4856808, PMID 26685902, S2CID 38006099
  3. a b c d Llovet, Josep M.; Kelley, Robin Kate; Villanueva, Augusto; Singal, Amit G.; Pikarsky, Eli; Roayaie, Sasan; Lencioni, Riccardo; Koike, Kazuhiko; Zucman-Rossi, Jessica; Finn, Richard S. (ngày 21 tháng 1 năm 2021), "Hepatocellular carcinoma", Nature Reviews Disease Primers, 7 (1), doi:10.1038/s41572-020-00240-3, PMID 33479224, S2CID 231667691
  4. a b c d Forner, Alejandro; Reig, María; Bruix, Jordi (tháng 3 năm 2018), "Hepatocellular carcinoma", The Lancet, 391 (10127): 1301–1314, doi:10.1016/S0140-6736(18)30010-2, PMID 29307467, S2CID 4630675
  5. a b c d e El-Serag, Hashem B. (ngày 22 tháng 9 năm 2011), "Hepatocellular Carcinoma", New England Journal of Medicine, 365 (12): 1118–1127, doi:10.1056/NEJMra1001683, PMID 21992124, S2CID 205115852
  6. Wands, Jack (ngày 8 tháng 11 năm 2007), "Hepatocellular Carcinoma and Sex", New England Journal of Medicine, 357 (19): 1974–1976, doi:10.1056/NEJMcibr075652, PMID 17989393, S2CID 6717642
  7. Herbst, D. Alan; Reddy, K. Rajender (tháng 12 năm 2012), "Risk factors for hepatocellular carcinoma", Clinical Liver Disease, 1 (6): 180–182, doi:10.1002/cld.111, PMC 6499296, PMID 31186882, S2CID 57389196
  8. Hamid, Abdu Selim; Tesfamariam, Isaias Goitom; Zhang, Yucheng; Zhang, Zhen Gui (ngày 31 tháng 1 năm 2013), "Aflatoxin B1-induced hepatocellular carcinoma in developing countries: Geographical distribution, mechanism of action and prevention", Oncology Letters, 5 (4): 1087–1092, doi:10.3892/ol.2013.1169, PMC 3629261, PMID 23599745, S2CID 16499639