Sửa đổi ISBN

{{#switch: {{NAMESPACENUMBER}} | 0 = <div style="height:10px;">[[Thể loại:Mục từ cần bình duyệt]]</div>
<center>[[File:UnderCon icon.svg|frameless|30px|link=]] ''Mục từ này chưa được [[BKTT:Tiêu chuẩn mục từ|bình duyệt]] và có thể cần sự [[Trợ giúp:Hướng dẫn|giúp đỡ của bạn]] để hoàn thiện.''</center> |}}
{{Infobox identifier
| name          = International Standard Book Number
| image         = EAN-13-ISBN-13.svg
| image_caption = A 13-digit ISBN, 978-3-16-148410-0, as represented by an [[International Article Number|EAN-13 bar code]]
| acronym       = ISBN
| start_date    = 1970
| organisation  = International ISBN Agency
| digits        = 13 (formerly 10)
| check_digit   = Weighted sum
| example       = 978-3-16-148410-0
| website       = [https://www.isbn-international.org/ ISBN-international.org]
}}
[[Tập tin:ISBN of Suong khoi que nha.JPG|thumb|ISBN của tạp văn ''Sương khói quê nhà'' ([[Nguyễn Nhật Ánh]])<ref name="Nguyễn 2012 p ">{{cite book | last=Nguyễn | first=Nhật | title=Sương khói quê nhà : tạp văn | publisher=Nhà xuất bản Tre | publication-place=Thành phố Hồ Chí Minh | year=2012 | isbn=978-604-1-01661-3 | oclc=820451005 | language=vi | page=}}</ref>]]
'''ISBN''' (viết tắt '''International Standard Book Number''', '''Mã số Tiêu chuẩn Quốc tế cho Sách''') là mã số tiêu chuẩn quốc tế có tính chất thương mại duy nhất để xác định một quyển sách, đây còn là hệ thống phân định quốc tế đơn nhất cho mỗi dạng sản phẩm hoặc lần in ra của một xuất bản phẩm chuyên khảo được một [[nhà xuất bản]] riêng xuất bản hoặc sản xuất.<ref name="Rāī 2017 p ">{{cite book | last=Rāī | first=Śānti | title=Nepālamā ādivāsī adhikāra : nītigata avasthā, cunautī ra avasaraharu | publisher=Nepālakā Ādivāsīharūko Mānava Adhikāra Sambandhī Vakila Samūha (Lāhurnipa | publication-place=Kāṭhamāḍaum | year=2017 | isbn=978-92-95055-02-5 | oclc=1001463966 | language=sw | page=}}</ref><ref name="sotay1">Số tay hướng dẫn ISBN, Caribbean, Georgetown: CCS, 2012, ISBN:[http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:pazozHyPaHQJ:ufdcimages.uflib.ufl.edu/AA/00/01/31/72/00001/ISBN_Users%27_Manual_-_Caribbean._10th_ed.pdf+&cd=1&hl=vi&ct=clnk&gl=vn&lr=lang_en%7Clang_vi 978-976-600-269-5], [http://ufdcimages.uflib.ufl.edu/AA/00/01/31/72/00001/ISBN_Users'_Manual_-_Caribbean._10th_ed.pdf File PDF]</ref><ref name="Association française de normalisation 2006 p ">{{cite book | author=Association française de normalisation | title=Numéro international normalisé du livre (ISBN) : NF ISO 2108 = nformation and documentation-International Standard Book Number = nformation und Dokumentation-International Standard Buchnummer | publisher=AFNOR | year=2006 | oclc=496293168 | language=fr | page=}}</ref>
== Tổng quan ==
Hệ thống lần đầu tiên được thảo luận tại Hội nghị về nghiên cứu thị trường Sách và Hợp lý hóa trong thương mại Sách vào tháng 11 năm 1966 tại [[Berlin]].<ref name="sotay1"/>Năm 1970, ISBN đã được thừa nhận trên bình diện quốc tế là hệ thống phân định cho ngành [[công nghiệp]] xuất bản và thương mại sách.<ref name="Association française de normalisation 2006 p "/>ISBN có mặt cùng với xuất bản phẩm chuyên khảo từ khâu in ấn đến các quá trình tiếp theo suốt [[chuỗi cung ứng]] và phân phối.<ref name="Association française de normalisation 2006 p "/>

Hệ thống ISBN dùng như là một yếu tố chủ chốt trong hệ thống đặt hàng và kiểm kê đối với [[nhà xuất bản]], nhà bán sách, [[thư viện]] và các tổ chức khác, nó là cơ sở để thu thập [[dữ liệu]] về các lần xuất bản mới và tiếp nối của các xuất bản phẩm chuyên khảo đối với các danh mục dùng trong ngành thương mại sách.<ref name="sotay1"/> 

ISBN như một hệ thống nhận dạng quốc tế duy nhất cho mỗi dạng sản phẩm hoặc ấn bản của một ấn phẩm độc bản được xuất bản hoặc sản xuất bởi một n[[hà xuất bản]] cụ thể.<ref name="sotay1"/>Năm 2005, tiêu chuẩn ISO 2108 về ISBN được thông qua và áp dụng đến nay.<ref name="sotay1"/>
== Cấu trúc ==
Yếu tố đầu tiên của ISBN 13 chữ số là số tiếp đầu 3 chữ số do cơ quan ISBN quốc tế quy định phù hợp với hệ thống đánh số sản phẩm toàn cầu [[GS1]].<ref name="ISBN1">[[doi]]:[https://doi.org/10.1163/9789004337862_lgbo_com_090425 10.1163/9789004337862_lgbo_com_090425]</ref> Số tiếp đầu này do GS1 quốc tế dành riêng cho cơ quan ISBN quốc tế.<ref name="Información y documentación : número normalizado internacional del libro (ISBN) (ISO 2108:2005) 2006 p ">{{cite book | title=Información y documentación : número normalizado internacional del libro (ISBN) (ISO 2108:2005) | publisher=AENOR | year=2006 | oclc=804394966 | language=es | page=}}</ref>Số tiếp đầu này bao gồm trong mã số sản phẩm 13 chữ số chỉ ra rằng mã số sản phẩm này xuất phát từ hệ thống ISBN và là một phần của hệ thống ISBN.<ref name="ISBN1"/>

Mã số ISBN gồm 13 chữ số 1, bao gồm các yếu tố sau:<ref name="International Standard Book Number ISBN 2006 p ">{{cite book | title=Information and documentation : International Standard Book Number (ISBN | publisher=Standards Australia Standards New Zealand | publication-place=Sydney, NSW Wellington N.Z | year=2006 | isbn=978-0-7337-7334-1 | oclc=166310667 | page=}}</ref>
* Yếu tố tiếp đầu (tiếp đầu tố);
* Yếu tố nhóm đăng ký;
* Yếu tố tổ chức xin đăng ký;
* Yếu tố xuất bản phẩm;
* Số kiểm tra

Cấu trúc một ISBN 13 chữ số:<ref name="ISBN1"/>
* Thử ISBN : 9789528988885
* Tiếp đầu tố GS1: 978
* Nhóm đăng ký: 952 (phân đoạn thử tổ chức xin đăng ký): 89888
* Tổ chức xin đăng ký: 89
* Tên: 8888
* Số kiểm tra:5
* ISBN có thể trình bày: 978-952-89-8888-5

== Nguyên tắc cấp và sử dụng ISBN ==
* Một ISBN khi đã được cấp cho một xuất bản phẩm thì không được sửa đổi, thay thế hoặc dùng lại.<ref name="Corsten 1987 p ">{{cite book | last=Corsten | first=Severin | title=Lexikon des gesamten Buchwesens : LGB | publisher=Anton Hiersemann, Verlag | publication-place=Stuttgart | year=1987 | isbn=978-3-7772-1412-2 | oclc=14001390 | language=de | page=}}</ref>
* Mỗi ISBN riêng rẽ phải được cấp cho từng xuất bản phẩm chuyên khảo riêng, hoặc là một bản in riêng của một xuất bản phẩm chuyên khảo do một [[nhà xuất bản]] phát hành<ref name="Association française de normalisation 2006 p "/>
* Mỗi bản in bằng một thứ [[ngôn ngữ]] của một xuất bản phẩm chuyên khảo phải được cấp một ISBN riêng rẽ<ref name="ISBN-Handbuch: die Internationale Standard-Buchnummer ; &#91;der ISO-Standard 2108 2005">{{cite book | title=ISBN-Handbuch : die Internationale Standard-Buchnummer ; &#91;der ISO-Standard 2108 | publisher=ISBN-Agentur für die Bundesrepublik Deutschland | publication-place=Frankfurt am Main | year=2005 | isbn=978-3-7657-2781-8 | oclc=886285173 | language=de | page=}}</ref>
* Mỗi dạng sản phẩm khác nhau (ví dụ sách bìa cứng, bìa mềm, [[chữ nổi Brail]], sách âm thanh, video, [[xuất bản phẩm điện tử]] trực tuyến…) phải được cấp một ISBN riêng rẽ<ref name="Association française de normalisation 2006 p "/>
* Mỗi dạng xuất bản phẩm điện tử khác nhau (ví dụ “lit”, “pdf”, “html”, “pdb”) được xuất bản và phát hành riêng rẽ phải được cấp một ISBN riêng rẽ<ref name="Association française de normalisation 2006 p "/>
* Một khi đã được cấp cho một xuất bản phẩm, một ISBN không bao giờ được sử dụng lại cho một xuất bản phẩm khác, ngay cả khi thấy rằng ISBN này được phát hành sai lầm.<ref name="Slovenski standard ISO 2108:2005">{{cite book | title=Slovenski standard. SIST ISO 2108:2005, SIST ISO 2108:2005, | publisher=Slovenski institut za standardizacijo | year=2005 | oclc=448623378 | page=}}</ref>Một tổ chức xin đăng ký đã xác định rằng một ISBN được cấp một cách sai lầm phải báo cáo ISBN sai lầm đó cho cơ quan đăng ký ISBN khu vực có liên quan<ref name="Slovenski standard ISO 2108:2005"/>
* Thay đổi về dạng sản phẩm mà trong đó một xuất bản phẩm cụ thể được xuất bản đòi hỏi một ISBN riêng; ví dụ sách bìa cứng, bìa mềm, sách chữ nổi Brail, bản micro, bản mềm, video và phiên bản [[điện tử]] trực tuyến và các dạng sản phẩm của cùng một xuất bản phẩm mỗi loại đòi hỏi một ISBN riêng<ref name="Slovenski standard ISO 2108:2005"/>
* Không được cấp một ISBN riêng nếu xuất bản phẩm chỉ thay đổi về giá của nó<ref name="Slovenski standard ISO 2108:2005"/>

== Vị trí ISBN trên ấn phẩm ==
=== Đối với sách in === 
* Mã số ISBN tích hợp [[mã vạch]] phải in tại góc dưới bên phải bìa 4.<ref name="8802-1AB-2014-ISO/IEC/IEEE">{{cite book | title=8802-1AB-2014 - ISO/IEC/IEEE International Standard for Information technology -- Telecommunications and information exchange between systems -- Local and metropolitan area networks -- Part 1AB : Station and Media Access Control Connectivity Discovery | publisher=IEEE | publication-place=Place of publication not identified | year=2014 | isbn=978-0-7381-8939-0 | oclc=1112392662 | page=}}</ref>Nếu là sách có bìa bọc thì in trên bìa bọc.<ref name="Association française de normalisation 2006 p "/>Phía trên mã vạch phải có dòng chữ “ISBN” và tiếp sau là các thành phần của [[mã số]], cách nhau bởi dấu gạch nối.<ref name="Association française de normalisation 2006 p "/>Phần dãy số phía dưới trùng với dãy số phía trên, nhưng không có gạch nối<ref name="Association française de normalisation 2006 p "/>Ngoài ra, cuối trang ghi số quyết định xuất bản phải ghi mã ISBN dạng số.<ref name="Norma española UNE-ISO 2108 2006 p ">{{cite book | title=Norma española UNE-ISO 2108 | publisher=AENOR | year=2006 | oclc=1085829248 | language=es | page=}}</ref>
* Trường hợp sách có nhiều tập: Cuối trang bản quyền của mỗi tập ghi thêm mã số ISBN dạng số của tất cả các tập khác (nếu đã xuất bản)<ref name="Association française de normalisation 2006 p "/>
* Trường hợp sách dịch: Cuối trang bản quyền ghi mã số ISBN dạng số của sách gốc (nếu có)<ref name="Association française de normalisation 2006 p "/>
* Trường hợp sách được xuất bản ở nhiều định dạng khác nhau: Cuối trang bản quyền của mỗi định dạng ghi thêm mã số ISBN dạng số của tất cả các định dạng khác (nếu đã xuất bản)<ref name="Association française de normalisation 2006 p "/>

=== Đối với sách điện tử ===
* Đối với sách xuất bản, phát hành trên mạng [[Internet]] hoặc trên phương tiện điện tử khác: Mã số ISBN tích hợp mã vạch phải ghi tại giao diện đầu tiên hoặc giao diện hiển thị tiêu đề hoặc giao diện trang bản quyền của sách<ref name="Norma española UNE-ISO 2108 2006 p "/>
* Đối với sách dạng [[CD]], [[CD-ROM]], [[DVD]], [[VCD]]: Mã số ISBN tích hợp [[mã vạch]] phải ghi trên nhãn gắn cố định vào vật thể đó<ref name="Association française de normalisation 2006 p "/>

=== Một số ví dụ ===
* [[Sách in]] và sách nhỏ có bìa mềm (và các dạng sản phẩm khác nhau của nó);
* Xuất bản phẩm chữ Brail;
* Xuất bản phẩm mà [[nhà xuất bản]] không định cập nhật thường xuyên hoặc tiếp tục không định trước;
* Phim hướng dẫn/đào tạo, video và phim giấy trong;
* Sách [[audio]] trên cát-xét hoặc [[CD]] hoặc [[VCD]] ([[sách nói]]);
* Xuất bản phẩm điện tử và phim giấy trong;
* Sách [[audio]] trên cát-xét hoặc [[CD]] vật mang vật thể (chẳng hạn băng đọc bằng máy, [[CD-ROM]]) hoặc là trên [[internet]];
* Các bản [[số hóa]] của các xuất bản phẩm chuyên khảo in;
* Xuất bản phẩm [[micro]] phim;
* Phần mềm hướng dẫn hoặc đào tạo;
* Xuất bản phẩm [[đa phương tiện]] hỗn hợp dựa trên nguyên lý văn bản;

== Ứng dụng ==
Một ISBN riêng biệt sẽ được chỉ định cho mỗi ấn phẩm sách chuyên khoa riêng biệt hoặc ấn bản hoặc định dạng của một ấn phẩm do một [[nhà xuất bản]] phát hành.<ref name="Rāī 2017 p "/>Một ISBN riêng biệt sẽ được chỉ định nếu có những thay đổi đáng kể đối với bất kỳ phần nào hoặc các phần của một ấn phẩm, thay đổi về thiết kế hoặc màu sắc của bìa.<ref name="Association française de normalisation 2006 p "/>Những thay đổi nhỏ trong một ấn bản (ví dụ: sửa chữa các bản in sai) không yêu cầu ISBN riêng.<ref name="Rāī 2017 p "/>

[[Nhà xuất bản]] này mua lại của [[nhà xuất bản]] khác có thể tiếp tục sử dụng các ISBN chưa được chỉ định, cơ quan ISBN quốc gia chịu trách nhiệm thông báo về sự thay đổi quyền sở hữu của người đăng ký thành phần.<ref name="Rāī 2017 p "/><ref name="International Standard Book Number ISBN 2006 p "/>

Sau khi được chỉ định cho một [[ấn phẩm]] [[chuyên khảo]], ISBN không bao giờ có thể được sử dụng lại để xác định một [[ấn phẩm]] độc bản khác, ngay cả khi ISBN ban đầu được phát hiện là đã được chỉ định lỗi; người đăng ký phát hiện ra rằng ISBN sai phải xóa số này khỏi danh sách các số có thể sử dụng và báo cáo ISBN sai đối với cơ quan ISBN của họ.<ref name="Rāī 2017 p "/>

== Xem thêm ==
* [[DOI]] (Định danh số cho đối tượng)
* [[ISSN]] (Mã số tiêu chuẩn quốc tế cho xuất bản phẩm nhiều kỳ như Tạp chí...)
* [[ISMN]] (Mã số tiêu chuẩn quốc tế cho Nhạc)
* [[ISWC]] (Mã số tiêu chuẩn quốc tế cho tác phẩm Nhạc)
* [[ISAN]] (Mã số tiêu chuẩn quốc tế cho Nghe nhìn)
* [[ISTC]] (Mã số tiêu chuẩn quốc tế cho bản văn)
* [[LCCN]] (Số kiểm soát của Thư viện Quốc hội Mỹ)

== Tài liệu ==
<div style="height:400px; overflow:auto; padding:3px; border:1px solid #aaa;">
# {{cite book | last=Öchsner | first=Andreas | title=Introduction to Scientific Publishing | chapter=Types of Scientific Publications | publisher=Springer Berlin Heidelberg | publication-place=Berlin, Heidelberg | year=2013 | isbn=978-3-642-38645-9 | issn=2191-530X | doi=10.1007/978-3-642-38646-6_3}}
# {{cite journal | last=Ayers | first=F.H. | title=The Universal Standard Book Number (USBN): why, how and a progress report | journal=Program | publisher=Emerald | volume=10 | issue=2 | year=1976 | issn=0033-0337 | doi=10.1108/eb046736 | pages=75–80}}
# {{cite journal | last=Ibrahim | first=Lukman | last2=Bahri | first2=Syamsul | title=Penerapan aritmatika modulo untuk menguji validitas dan mengembangkan nomor ISBN (International Standard Book Number) | journal=EIGEN MATHEMATICS JOURNAL | publisher=Universitas Mataram | volume=2 | issue=2 | date=2018-12-28 | issn=2615-3270 | doi=10.29303/emj.v2i2.18 | page=1}}
# Hanh Pham; Andre Dvorak; Miguel Perez, ''Recognizing Call Numbers for Library Books: The Problem and Issues'', [[doi]]: [http://dx.doi.org/10.3196/18642950115834290 10.3196/18642950115834290]
# ''ISBN International Standard Book Number: bibliography'', [[doi]]:[https://doi.org/10.1109/CSCI46756.2018.00079 10.1109/CSCI46756.2018.00079]
# ''ISBN recognition using a modified probabilistic neural network (PNN)'', Chen, ISBN: [https://ieeexplore.ieee.org/document/201807/authors#authors 0818629150], [[doi]]:[https://doi.org/10.1109/ICPR.1992.201807 10.1109/ICPR.1992.201807], 1992
# {{cite book | title=ISBN users' manual | publisher=International ISBN Agency | publication-place=Berlin | year=2001 | isbn=978-3-88053-075-1 | oclc=52602690 | ref={{sfnref | International ISBN Agency | 2001}}}}
# {{cite book | title=ISBN, international standard book numbering : incorporating guidelines for numbering software intended for sale by retailers | publisher=Standard Book Numbering Agency | publication-place=London | year=1993 | isbn=978-0-949999-07-8 | oclc=29246226 | ref={{sfnref | Standard Book Numbering Agency | 1993}}}}
# {{cite book | title=International standard book numbering in South AFrica | publisher=Staatsbiblioteek | publication-place=Place of publication not identified | year=1971 | isbn=978-0-7989-0008-9 | oclc=85959239 | ref={{sfnref | Staatsbiblioteek | 1971}}}}
# {{cite book | title=Information and documentation : International Standard Book Number (ISBN | publisher=Standards South Africa | publication-place=Pretoria | year=2005 | isbn=978-0-626-17111-7 | oclc=64555605 | ref={{sfnref | Standards South Africa | 2005}}}}
# {{cite book | last=Woolford | first=Sandra | title=Directory of Caribbean publishers | publisher=Documentation Centre, Caribbean Community Secretariat | publication-place=Georgetown, Guyana | year=2001 | isbn=978-976-600-142-1 | oclc=50556775}}
# {{cite book | last=Splane | first=Lily | title=The book book : a complete guide to creating a book on your computer | publisher=Anaphase II | publication-place=San Diego, Calif | year=2002 | isbn=978-0-945962-14-4 | oclc=54527545}}
# {{cite book | last=Walravens | first=Hartmut | title=ISBN - International Standard Book Number bibliography ; literature on the ISBN and ISMN (International Standard Music Number) from all over the world = ISBN - Internationale Standard-Buchnummer | publisher=Simon-Verl. für Bibliothekswissen | publication-place=Berlin | year=2010 | isbn=978-3-940862-21-1 | oclc=648766999}}
# {{cite book | last=Walravens | first=Hartmut | title=ISBN - International Standard Book Number bibliography ; literature on the ISBN and ISMN (International Standard Music Number) from all over the world = ISBN - Internationale Standard-Buchnummer | publisher=Simon-Verl. für Bibliothekswissen | publication-place=Berlin | year=2010 | isbn=978-3-940862-21-1 | oclc=648766999}}
# {{cite book | title=Information and documentation : International Standard Book Number (ISBN | publisher=SABS Standards Division | publication-place=Pretoria | year=2011 | isbn=978-0-626-25329-5 | oclc=730435306 | ref={{sfnref | SABS Standards Division | 2011}}}}
# {{cite book | last=Walravens | first=Hartmut | title=ISBN - International Standard Book Number bibliography ; literature on the ISBN and ISMN (International Standard Music Number) from all over the world = ISBN - Internationale Standard-Buchnummer | publisher=Simon-Verl. für Bibliothekswissen | publication-place=Berlin | year=2010 | isbn=978-3-940862-21-1 | oclc=648766999}}
# {{cite book | last=Schmierer | first=Helen F | last2=Pasternack | first2=Howard | title=Study of current and potential uses of international standard book number in United States libraries | publisher=ERIC Document Reproduction Service | year=1979 | oclc=978070207}}
# {{cite | title=Libros españoles ISBN | journal=Libros españoles ISBN ... | publisher=Agencia Española del International Standard Book Number (ISBN) | year=1975 | oclc=906143260 | language=es | ref={{sfnref | Agencia Española del International Standard Book Number (ISBN) | 1975}}}}
# {{cite | author=International ISBN Agency | title=ISBN review international standard book number | journal=ISBN review international standard book number | year=1977 | oclc=224478560 | language=Undetermined}}
# {{cite book | author=Dansk Standard | title=Information og dokumentation : ISBN (internationalt standardbognummer) = information and documentation : International Standard Book Number (ISBN) | publisher=Dansk Standard | year=2005 | oclc=1137217699 | language=da}}
# {{cite | author=National Library of Canada | title=Isbn: international standard book number - pamphlet | journal=Isbn: international standard book number - pamphlet. | oclc=976645286 | language=Undetermined}}
# {{cite book | title=International Standard Book Number and the librarian | publisher=ISBN Publicity Committee | year=1970 | oclc=2603315 | ref={{sfnref | ISBN Publicity Committee | 1970}}}}
# {{cite | title=ISBN review : Internationale Standard-Buchnummer. Numéro normalisé international du livre. Mezhdunarodnyi standartnyi knizhnyi nomer. International standard book number | journal=ISBN review | publisher=Verlag Dokumentation. | year=1977 | oclc=219890319 | ref={{sfnref | Verlag Dokumentation. | 1977}}}}
# {{cite book | author=Slovenija | author2=Urad za standardizacijo in meroslovje | title=International standard. ISO 2108, ISO 2108, | publisher=Urad RS za standardizacijo in meroslovje | year=1992 | oclc=444258843}}
</div>

== Chú thích ==
{{Tham khảo|3}}

== Liên kết ngoài ==
# [https://www.isbn-international.org Trang chủ của ISBN Quốc tế]
# [https://vientieuchuan.vn/tieu-chuan-viet-nam-tcvn63802007.html Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 6380:2007 (ISO 2108:2005) về ISBN]
# [http://vbpl.vn/bothongtin/Pages/vbpq-toanvan.aspx?ItemID=98591&Keyword= Thông tư 05/2015 BTTT quản lý và sử dụng mã số sách tiêu chuẩn quốc tế]

[[Thể loại:Tiêu chuẩn ISO]]
[[Thể loại:Thuật toán số kiểm tra]]
[[Thể loại:Số mã]]
[[Thể loại:Tin học]]
[[Thể loại:Xuất bản]]
[[Thể loại:Khoa học thư viện]]
[[Thể loại:Định danh]]