Sửa đổi Đại dương
Chú ý: Bạn chưa đăng nhập và địa chỉ IP của bạn sẽ hiển thị công khai khi lưu các sửa đổi.
Bạn có thể tham gia như người biên soạn chuyên nghiệp và lâu dài ở Bách khoa Toàn thư Việt Nam, bằng cách đăng ký và đăng nhập - IP của bạn sẽ không bị công khai và có thêm nhiều lợi ích khác.
Các sửa đổi có thể được lùi lại. Xin hãy kiểm tra phần so sánh bên dưới để xác nhận lại những gì bạn muốn làm, sau đó lưu thay đổi ở dưới để hoàn tất việc lùi lại sửa đổi.
| Bản hiện tại | Nội dung bạn nhập | ||
| Dòng 4: | Dòng 4: | ||
'''Đại dương''' là khối nước làm nên phần lớn [[thủy quyển]] của một [[hành tinh]].<ref name="pri.ocean">{{cite web |url=http://wordnetweb.princeton.edu/perl/webwn?s=ocean |title=WordNet Search — ocean |publisher=Princeton University |accessdate=November 6, 2020 }}</ref> Trên [[Trái Đất]] có năm đại dương xếp theo diện tích từ nhỏ đến lớn lần lượt là [[Bắc Băng Dương]], [[Nam Đại Dương]], [[Ấn Độ Dương]], [[Đại Tây Dương]], và [[Thái Bình Dương]].<ref name=noaa.howmanyoceans">{{cite web |url=https://oceanservice.noaa.gov/facts/howmanyoceans.html |title=NOAA – National Oceanic and Atmospheric Administration – howmanyoceans |publisher= noaa.gov|accessdate=November 6, 2020}}</ref> Những đại dương này là bộ phận chính của [[Thế Giới Dương]] hay [[Toàn Cầu Dương]].<ref name=noaa.howmanyoceans"/> Giữa "[[biển]]" và "đại dương" không có sự phân biệt rõ ràng nhưng nhìn chung biển đề cập đến những khối nước nhỏ hơn bị bao bọc một phần hay toàn bộ bởi đất liền.<ref name="pri.sea">{{cite web |url=http://wordnetweb.princeton.edu/perl/webwn?s=sea |title=WordNet Search — sea |publisher=Princeton University |accessdate=November 6, 2020}}</ref> | '''Đại dương''' là khối nước làm nên phần lớn [[thủy quyển]] của một [[hành tinh]].<ref name="pri.ocean">{{cite web |url=http://wordnetweb.princeton.edu/perl/webwn?s=ocean |title=WordNet Search — ocean |publisher=Princeton University |accessdate=November 6, 2020 }}</ref> Trên [[Trái Đất]] có năm đại dương xếp theo diện tích từ nhỏ đến lớn lần lượt là [[Bắc Băng Dương]], [[Nam Đại Dương]], [[Ấn Độ Dương]], [[Đại Tây Dương]], và [[Thái Bình Dương]].<ref name=noaa.howmanyoceans">{{cite web |url=https://oceanservice.noaa.gov/facts/howmanyoceans.html |title=NOAA – National Oceanic and Atmospheric Administration – howmanyoceans |publisher= noaa.gov|accessdate=November 6, 2020}}</ref> Những đại dương này là bộ phận chính của [[Thế Giới Dương]] hay [[Toàn Cầu Dương]].<ref name=noaa.howmanyoceans"/> Giữa "[[biển]]" và "đại dương" không có sự phân biệt rõ ràng nhưng nhìn chung biển đề cập đến những khối nước nhỏ hơn bị bao bọc một phần hay toàn bộ bởi đất liền.<ref name="pri.sea">{{cite web |url=http://wordnetweb.princeton.edu/perl/webwn?s=sea |title=WordNet Search — sea |publisher=Princeton University |accessdate=November 6, 2020}}</ref> | ||
| − | Nước biển mặn bao phủ diện tích gần 362.000.000 km<sup>2</sup> và thường được chia thành các đại dương chính cùng những biển nhỏ hơn. Đại dương chiếm gần 71% bề mặt và 90% [[sinh quyển]] Trái Đất.<ref name="NOAA">{{cite web|title=Volumes of the World's Oceans from ETOPO1 |url=http://ngdc.noaa.gov/mgg/global/etopo1_ocean_volumes.html |publisher=[[National Oceanic and Atmospheric Administration|NOAA]] |accessdate=November 6, 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150311032757/http://ngdc.noaa.gov/mgg/global/etopo1_ocean_volumes.html |archivedate=2015-03-11 }}</ref> 97% lượng nước của Trái Đất là ở đại dương và các nhà hải dương học phát biểu rằng con người mới chỉ khám phá chưa đến 20% đại dương thế giới.<ref name="noaa.gov">{{cite web|url=https://oceanservice.noaa.gov/facts/exploration.html|title=NOAA – National Oceanic and Atmospheric Administration – Ocean|publisher=noaa.gov|accessdate=November 6, 2020 }}</ref> Tổng thể tích của đại dương là khoảng 1,35 tỉ kilomet khối và độ sâu trung bình là khoảng 3.700 met.<ref name="NOAA"/> | + | Nước biển mặn bao phủ diện tích gần 362.000.000 km<sup>2</sup> và thường được chia thành các đại dương chính cùng những biển nhỏ hơn. Đại dương chiếm gần 71% bề mặt và 90% [[sinh quyển]] Trái Đất.<ref name="NOAA">{{cite web|title=Volumes of the World's Oceans from ETOPO1 |url=http://ngdc.noaa.gov/mgg/global/etopo1_ocean_volumes.html |publisher=[[National Oceanic and Atmospheric Administration|NOAA]] |accessdate=November 6, 2020 |url-status=bot: unknown |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150311032757/http://ngdc.noaa.gov/mgg/global/etopo1_ocean_volumes.html |archivedate=2015-03-11 }}</ref> 97% lượng nước của Trái Đất là ở đại dương và các nhà hải dương học phát biểu rằng con người mới chỉ khám phá chưa đến 20% đại dương thế giới.<ref name="noaa.gov">{{cite web|url=https://oceanservice.noaa.gov/facts/exploration.html|title=NOAA – National Oceanic and Atmospheric Administration – Ocean|publisher=noaa.gov|accessdate=November 6, 2020 }}</ref> Tổng thể tích của đại dương là khoảng 1,35 tỉ kilomet khối và độ sâu trung bình là khoảng 3.700 met.<ref name="NOAA"/> |
Vì là thành phần chủ yếu của thủy quyển Trái Đất, đại dương thế giới là không thể thiếu đối với [[sự sống]]. Nó làm nên bộ phận của [[chu trình cacbon]], ảnh hưởng đến [[khí hậu]] và các kiểu [[thời tiết]]. Một nghiên cứu ước tính đại dương là sinh cảnh của khoảng 2,2 triệu loài, trong đó 91% chưa được mô tả.<ref name=PMC3160336>{{cite web |url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3160336/|title=How Many Species Are There on Earth and in the Ocean?|doi=10.1371/journal.pbio.1001127|pmid=21886479}}</ref> Tuy nhiên số loài đang giảm do sự suy thoái của nhiều hệ sinh thái cùng tỉ lệ tuyệt chủng tăng.<ref name=noaa.ocean-species>{{cite web |url=https://oceanservice.noaa.gov/facts/ocean-species.html|title=NOAA – National Oceanic and Atmospheric Administration – ocean-species|publisher=noaa.gov|accessdate=November 6, 2020 }}</ref> Vào khoảng 3,8 tỉ năm trước, hơi nước kết tụ thành mưa kéo dài hàng thế kỷ đã lấp đầy những chỗ trũng trên bề mặt Trái Đất để tạo thành đại dương và [[trọng lực]] đã giúp cho nước không bị mất đi.<ref name=why_oceans>{{cite web |url=https://oceanservice.noaa.gov/facts/why_oceans.html#:~:text=According%20to%20this%20theory%2C%20the,continued%20to%20fall%20for%20centuries|title=NOAA – National Oceanic and Atmospheric Administration – why_oceans|publisher=noaa.gov|accessdate=November 6, 2020 }}</ref> | Vì là thành phần chủ yếu của thủy quyển Trái Đất, đại dương thế giới là không thể thiếu đối với [[sự sống]]. Nó làm nên bộ phận của [[chu trình cacbon]], ảnh hưởng đến [[khí hậu]] và các kiểu [[thời tiết]]. Một nghiên cứu ước tính đại dương là sinh cảnh của khoảng 2,2 triệu loài, trong đó 91% chưa được mô tả.<ref name=PMC3160336>{{cite web |url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3160336/|title=How Many Species Are There on Earth and in the Ocean?|doi=10.1371/journal.pbio.1001127|pmid=21886479}}</ref> Tuy nhiên số loài đang giảm do sự suy thoái của nhiều hệ sinh thái cùng tỉ lệ tuyệt chủng tăng.<ref name=noaa.ocean-species>{{cite web |url=https://oceanservice.noaa.gov/facts/ocean-species.html|title=NOAA – National Oceanic and Atmospheric Administration – ocean-species|publisher=noaa.gov|accessdate=November 6, 2020 }}</ref> Vào khoảng 3,8 tỉ năm trước, hơi nước kết tụ thành mưa kéo dài hàng thế kỷ đã lấp đầy những chỗ trũng trên bề mặt Trái Đất để tạo thành đại dương và [[trọng lực]] đã giúp cho nước không bị mất đi.<ref name=why_oceans>{{cite web |url=https://oceanservice.noaa.gov/facts/why_oceans.html#:~:text=According%20to%20this%20theory%2C%20the,continued%20to%20fall%20for%20centuries|title=NOAA – National Oceanic and Atmospheric Administration – why_oceans|publisher=noaa.gov|accessdate=November 6, 2020 }}</ref> | ||