Mục từ này cần được bình duyệt
Khác biệt giữa các bản “Ung thư đường mật”
Dòng 29: Dòng 29:
 
Mặc dù đa số trường hợp carcinoma đường mật xảy ra không rõ nguyên nhân, con người đã biết đến những yếu tố nguy cơ rõ rệt.<ref name="Cardinale"/> Nhiễm [[sán lá gan]] do ăn cá nước ngọt chưa nấu chín là nguyên nhân nổi bật ở một số khu vực như Đông Á và Đông Nam Á, đặc biệt là Thái Lan.<ref name="Brindley"/> Tỷ lệ xuất hiện CCA tăng dần theo thời gian từ 7 đến 20% ở người bị [[viêm xơ đường mật nguyên phát]].<ref name="Song">{{cite journal | last1 = Song | first1 = Junmin | last2 = Li | first2 = Yang | last3 = Bowlus | first3 = Christopher L. | last4 = Yang | first4 = GuoXiang | last5 = Leung | first5 = Patrick S. C. | last6 = Gershwin | first6 = M. Eric | title = Cholangiocarcinoma in Patients with Primary Sclerosing Cholangitis (PSC): a Comprehensive Review | journal = Clinical Reviews in Allergy &amp; Immunology | date = 28 August 2019 | volume = 58 | issue = 1 | pages = 134–149 | doi = 10.1007/s12016-019-08764-7 | pmid = 31463807 | s2cid = 201658642}}</ref> Gần đây, [[viêm gan B]],<ref name="Zhou">{{cite journal | last1 = Zhou | first1 = Hua-Bang | last2 = Hu | first2 = Jing-Yi| last3 = Hu | first3 = He-Ping | title = Hepatitis B virus infection and intrahepatic cholangiocarcinoma | journal = World Journal of Gastroenterology | date = 2014 | volume = 20 | issue = 19 | page = 5721–5729 | doi = 10.3748/wjg.v20.i19.5721 | pmid = 24914333 | pmc = 4024782 | s2cid = 36524086 | doi-access = free}}</ref> [[viêm gan C]]<ref name="Li">{{cite journal | last1 = Li | first1 = Hao | last2 = Hu | first2 = Bin | last3 = Zhou | first3 = Zun-Qiang | last4 = Guan | first4 = Jiao | last5 = Zhang | first5 = Zheng-Yun | last6 = Zhou | first6 = Guang-Wen | title = Hepatitis C virus infection and the risk of intrahepatic cholangiocarcinoma and extrahepatic cholangiocarcinoma: evidence from a systematic review and meta-analysis of 16 case-control studies | journal = World Journal of Surgical Oncology | date = 23 April 2015 | volume = 13 | issue = 1 | doi = 10.1186/s12957-015-0583-9 | pmid = 25903488 | pmc = 4419416 | s2cid = 15853661 | doi-access = free}}</ref> và [[xơ gan]] được công nhận là rủi ro, đặc biệt là loại trong gan.<ref name="Razumilava"/> [[Sỏi gan]], [[sỏi mật]]<ref name="Cai">{{cite journal | last1 = Cai | first1 = Hao | last2 = Kong | first2 = Wen-Tao | last3 = Chen | first3 = Chao-Bo | last4 = Shi | first4 = Guo-Ming | last5 = Huang | first5 = Cheng | last6 = Shen | first6 = Ying-Hao | last7 = Sun | first7 = Hui-Chuan | title = Cholelithiasis and the risk of intrahepatic cholangiocarcinoma: a meta-analysis of observational studies | journal = BMC Cancer | date = 2 November 2015 | volume = 15 | issue = 1 | doi = 10.1186/s12885-015-1870-0 | pmid = 26526500 | pmc = 4629290 | s2cid = 15691690 | doi-access = free}}</ref> hay những dị tật đường mật bẩm sinh như [[bệnh Caroli]] và nang ống mật cũng tạo điều kiện cho CCA phát triển.<ref name="Cardinale"/> Một số nguy cơ đáng kể khác bao gồm béo phì, tiểu đường, gan nhiễm mỡ, lạm dụng rượu, hút thuốc lá, hóa chất, đa hình gen.<ref name="Khan"/>
 
Mặc dù đa số trường hợp carcinoma đường mật xảy ra không rõ nguyên nhân, con người đã biết đến những yếu tố nguy cơ rõ rệt.<ref name="Cardinale"/> Nhiễm [[sán lá gan]] do ăn cá nước ngọt chưa nấu chín là nguyên nhân nổi bật ở một số khu vực như Đông Á và Đông Nam Á, đặc biệt là Thái Lan.<ref name="Brindley"/> Tỷ lệ xuất hiện CCA tăng dần theo thời gian từ 7 đến 20% ở người bị [[viêm xơ đường mật nguyên phát]].<ref name="Song">{{cite journal | last1 = Song | first1 = Junmin | last2 = Li | first2 = Yang | last3 = Bowlus | first3 = Christopher L. | last4 = Yang | first4 = GuoXiang | last5 = Leung | first5 = Patrick S. C. | last6 = Gershwin | first6 = M. Eric | title = Cholangiocarcinoma in Patients with Primary Sclerosing Cholangitis (PSC): a Comprehensive Review | journal = Clinical Reviews in Allergy &amp; Immunology | date = 28 August 2019 | volume = 58 | issue = 1 | pages = 134–149 | doi = 10.1007/s12016-019-08764-7 | pmid = 31463807 | s2cid = 201658642}}</ref> Gần đây, [[viêm gan B]],<ref name="Zhou">{{cite journal | last1 = Zhou | first1 = Hua-Bang | last2 = Hu | first2 = Jing-Yi| last3 = Hu | first3 = He-Ping | title = Hepatitis B virus infection and intrahepatic cholangiocarcinoma | journal = World Journal of Gastroenterology | date = 2014 | volume = 20 | issue = 19 | page = 5721–5729 | doi = 10.3748/wjg.v20.i19.5721 | pmid = 24914333 | pmc = 4024782 | s2cid = 36524086 | doi-access = free}}</ref> [[viêm gan C]]<ref name="Li">{{cite journal | last1 = Li | first1 = Hao | last2 = Hu | first2 = Bin | last3 = Zhou | first3 = Zun-Qiang | last4 = Guan | first4 = Jiao | last5 = Zhang | first5 = Zheng-Yun | last6 = Zhou | first6 = Guang-Wen | title = Hepatitis C virus infection and the risk of intrahepatic cholangiocarcinoma and extrahepatic cholangiocarcinoma: evidence from a systematic review and meta-analysis of 16 case-control studies | journal = World Journal of Surgical Oncology | date = 23 April 2015 | volume = 13 | issue = 1 | doi = 10.1186/s12957-015-0583-9 | pmid = 25903488 | pmc = 4419416 | s2cid = 15853661 | doi-access = free}}</ref> và [[xơ gan]] được công nhận là rủi ro, đặc biệt là loại trong gan.<ref name="Razumilava"/> [[Sỏi gan]], [[sỏi mật]]<ref name="Cai">{{cite journal | last1 = Cai | first1 = Hao | last2 = Kong | first2 = Wen-Tao | last3 = Chen | first3 = Chao-Bo | last4 = Shi | first4 = Guo-Ming | last5 = Huang | first5 = Cheng | last6 = Shen | first6 = Ying-Hao | last7 = Sun | first7 = Hui-Chuan | title = Cholelithiasis and the risk of intrahepatic cholangiocarcinoma: a meta-analysis of observational studies | journal = BMC Cancer | date = 2 November 2015 | volume = 15 | issue = 1 | doi = 10.1186/s12885-015-1870-0 | pmid = 26526500 | pmc = 4629290 | s2cid = 15691690 | doi-access = free}}</ref> hay những dị tật đường mật bẩm sinh như [[bệnh Caroli]] và nang ống mật cũng tạo điều kiện cho CCA phát triển.<ref name="Cardinale"/> Một số nguy cơ đáng kể khác bao gồm béo phì, tiểu đường, gan nhiễm mỡ, lạm dụng rượu, hút thuốc lá, hóa chất, đa hình gen.<ref name="Khan"/>
  
−
Carcinoma đường mật trong gan (iCCA) là loại [[ung thư gan]] nguyên phát phổ biến thứ hai sau [[carcinoma tế bào gan]] (HCC) và khác với HCC nó thường xảy ra ở gan không xơ.<ref name="Lee">{{cite journal | last1 = Lee | first1 = Dong Ho | last2 = Lee | first2 = Jeong Min | title = Primary malignant tumours in the non-cirrhotic liver | journal = European Journal of Radiology | date = October 2017 | volume = 95 | pages = 349–361 | doi = 10.1016/j.ejrad.2017.08.030 | pmid = 28987692 | s2cid = 21564468}}</ref>
+
Carcinoma đường mật trong gan (iCCA) là loại [[ung thư gan]] nguyên phát phổ biến thứ hai sau [[carcinoma tế bào gan]] (HCC) và khác với HCC nó thường xảy ra ở gan không xơ.<ref name="Lee">{{cite journal | last1 = Lee | first1 = Dong Ho | last2 = Lee | first2 = Jeong Min | title = Primary malignant tumours in the non-cirrhotic liver | journal = European Journal of Radiology | date = October 2017 | volume = 95 | pages = 349–361 | doi = 10.1016/j.ejrad.2017.08.030 | pmid = 28987692 | s2cid = 21564468}}</ref> Căn bệnh rất không đồng nhất về khía cạnh phân tử và điều này liên quan đến sự đa dạng về vị trí giải phẫu cũng như nguyên nhân.<ref name="Brindley"/><ref name="Cardinale"/>
 
{{clear}}
 
{{clear}}
  
 
== Tham khảo ==
 
== Tham khảo ==
 
{{reflist}}
 
{{reflist}}

Phiên bản lúc 15:10, ngày 3 tháng 7 năm 2022

Carcinoma đường mật
Tên khácUng thư đường mật, ung thư ống mật
Cholangiocarcinoma.png
Carcinoma đường mật ở gan người
Chuyên khoaUng thư học
Yếu tố nguy cơCác bệnh về gan, các bệnh đường tiêu hóa, rối loạn đường mật, rối loạn nội tiết và chuyển hóa, nhiễm ký sinh trùng, lối sống (rượu, thuốc lá), môi trường (hóa chất, bức xạ ion hóa), đa hình gen.[1]

Carcinoma/Caxinôm đường mật (CCA) là ung thư tế bào biểu mô có thể phát sinh từ bất kỳ vị trí nào thuộc hệ thống đường mật.[2][3] Căn cứ vào địa điểm giải phẫu gốc mà CCA được phân thành ba loại là trong gan (iCCA), quanh rốn (pCCA), và xa gan (dCCA).[2][4] Giữa các loại có sự khác biệt về sinh bệnh học, biểu hiện lâm sàng, và phương pháp điều trị.[5] pCCA chiếm khoảng 50–60% tổng số, dCCA 20–30%, còn iCCA 10–20%.[3][4] Căn bệnh thường không có triệu chứng ở giai đoạn sớm và do đó hay được chẩn đoán khi đã bước vào giai đoạn muộn, làm mất đi hy vọng vào những phương án điều trị hiệu quả đồng nghĩa với tiên lượng ảm đạm.[6] Đây là loại ung thư rất hiểm nghèo, 95% bệnh nhân qua đời trong vòng 5 năm.[4]

Mặc dù đa số trường hợp carcinoma đường mật xảy ra không rõ nguyên nhân, con người đã biết đến những yếu tố nguy cơ rõ rệt.[6] Nhiễm sán lá gan do ăn cá nước ngọt chưa nấu chín là nguyên nhân nổi bật ở một số khu vực như Đông Á và Đông Nam Á, đặc biệt là Thái Lan.[5] Tỷ lệ xuất hiện CCA tăng dần theo thời gian từ 7 đến 20% ở người bị viêm xơ đường mật nguyên phát.[7] Gần đây, viêm gan B,[8] viêm gan C[9] và xơ gan được công nhận là rủi ro, đặc biệt là loại trong gan.[2] Sỏi gan, sỏi mật[10] hay những dị tật đường mật bẩm sinh như bệnh Caroli và nang ống mật cũng tạo điều kiện cho CCA phát triển.[6] Một số nguy cơ đáng kể khác bao gồm béo phì, tiểu đường, gan nhiễm mỡ, lạm dụng rượu, hút thuốc lá, hóa chất, đa hình gen.[1]

Carcinoma đường mật trong gan (iCCA) là loại ung thư gan nguyên phát phổ biến thứ hai sau carcinoma tế bào gan (HCC) và khác với HCC nó thường xảy ra ở gan không xơ.[11] Căn bệnh rất không đồng nhất về khía cạnh phân tử và điều này liên quan đến sự đa dạng về vị trí giải phẫu cũng như nguyên nhân.[5][6]

Tham khảo

  1. ↑ a b Khan, Shahid A.; Tavolari, Simona; Brandi, Giovanni (ngày 24 tháng 3 năm 2019), "Cholangiocarcinoma: Epidemiology and risk factors", Liver International, 39 (S1): 19–31, doi:10.1111/liv.14095, PMID 30851228, S2CID 73487015
  2. ↑ a b c Razumilava, Nataliya; Gores, Gregory J (tháng 6 năm 2014), "Cholangiocarcinoma", The Lancet, 383 (9935): 2168–2179, doi:10.1016/S0140-6736(13)61903-0, PMC 4069226, PMID 24581682, S2CID 235332466
  3. ↑ a b Banales, Jesus M.; Marin, Jose J. G.; Lamarca, Angela; Rodrigues, Pedro M.; Khan, Shahid A.; Roberts, Lewis R.; Cardinale, Vincenzo; Carpino, Guido; Andersen, Jesper B.; Braconi, Chiara; Calvisi, Diego F.; Perugorria, Maria J.; Fabris, Luca; Boulter, Luke; Macias, Rocio I. R.; Gaudio, Eugenio; Alvaro, Domenico; Gradilone, Sergio A.; Strazzabosco, Mario; Marzioni, Marco; Coulouarn, Cédric; Fouassier, Laura; Raggi, Chiara; Invernizzi, Pietro; Mertens, Joachim C.; Moncsek, Anja; Rizvi, Sumera; Heimbach, Julie; Koerkamp, Bas Groot; Bruix, Jordi; Forner, Alejandro; Bridgewater, John; Valle, Juan W.; Gores, Gregory J. (ngày 30 tháng 6 năm 2020), "Cholangiocarcinoma 2020: the next horizon in mechanisms and management", Nature Reviews Gastroenterology & Hepatology, 17 (9): 557–588, doi:10.1038/s41575-020-0310-z, PMC 7447603, PMID 32606456, S2CID 220289803
  4. ↑ a b c Clements, Oliver; Eliahoo, Joseph; Kim, Jin Un; Taylor-Robinson, Simon D.; Khan, Shahid A. (tháng 1 năm 2020), "Risk factors for intrahepatic and extrahepatic cholangiocarcinoma: A systematic review and meta-analysis", Journal of Hepatology, 72 (1): 95–103, doi:10.1016/j.jhep.2019.09.007, PMID 31536748, S2CID 202701236
  5. ↑ a b c Brindley, Paul J.; Bachini, Melinda; Ilyas, Sumera I.; Khan, Shahid A.; Loukas, Alex; Sirica, Alphonse E.; Teh, Bin Tean; Wongkham, Sopit; Gores, Gregory J. (ngày 9 tháng 9 năm 2021), "Cholangiocarcinoma", Nature Reviews Disease Primers, 7 (1), doi:10.1038/s41572-021-00300-2, PMID 34504109, S2CID 208792941
  6. ↑ a b c d Banales, Jesus M.; Cardinale, Vincenzo; Carpino, Guido; Marzioni, Marco; Andersen, Jesper B.; Invernizzi, Pietro; Lind, Guro E.; Folseraas, Trine; Forbes, Stuart J.; Fouassier, Laura; Geier, Andreas; Calvisi, Diego F.; Mertens, Joachim C.; Trauner, Michael; Benedetti, Antonio; Maroni, Luca; Vaquero, Javier; Macias, Rocio I. R.; Raggi, Chiara; Perugorria, Maria J.; Gaudio, Eugenio; Boberg, Kirsten M.; Marin, Jose J. G.; Alvaro, Domenico (ngày 20 tháng 4 năm 2016), "Cholangiocarcinoma: current knowledge and future perspectives consensus statement from the European Network for the Study of Cholangiocarcinoma (ENS-CCA)", Nature Reviews Gastroenterology & Hepatology, 13 (5): 261–280, doi:10.1038/nrgastro.2016.51, PMID 27095655, S2CID 24774278
  7. ↑ Song, Junmin; Li, Yang; Bowlus, Christopher L.; Yang, GuoXiang; Leung, Patrick S. C.; Gershwin, M. Eric (ngày 28 tháng 8 năm 2019), "Cholangiocarcinoma in Patients with Primary Sclerosing Cholangitis (PSC): a Comprehensive Review", Clinical Reviews in Allergy & Immunology, 58 (1): 134–149, doi:10.1007/s12016-019-08764-7, PMID 31463807, S2CID 201658642
  8. ↑ Zhou, Hua-Bang; Hu, Jing-Yi; Hu, He-Ping (2014), "Hepatitis B virus infection and intrahepatic cholangiocarcinoma", World Journal of Gastroenterology, 20 (19): 5721–5729, doi:10.3748/wjg.v20.i19.5721, PMC 4024782, PMID 24914333, S2CID 36524086
  9. ↑ Li, Hao; Hu, Bin; Zhou, Zun-Qiang; Guan, Jiao; Zhang, Zheng-Yun; Zhou, Guang-Wen (ngày 23 tháng 4 năm 2015), "Hepatitis C virus infection and the risk of intrahepatic cholangiocarcinoma and extrahepatic cholangiocarcinoma: evidence from a systematic review and meta-analysis of 16 case-control studies", World Journal of Surgical Oncology, 13 (1), doi:10.1186/s12957-015-0583-9, PMC 4419416, PMID 25903488, S2CID 15853661
  10. ↑ Cai, Hao; Kong, Wen-Tao; Chen, Chao-Bo; Shi, Guo-Ming; Huang, Cheng; Shen, Ying-Hao; Sun, Hui-Chuan (ngày 2 tháng 11 năm 2015), "Cholelithiasis and the risk of intrahepatic cholangiocarcinoma: a meta-analysis of observational studies", BMC Cancer, 15 (1), doi:10.1186/s12885-015-1870-0, PMC 4629290, PMID 26526500, S2CID 15691690
  11. ↑ Lee, Dong Ho; Lee, Jeong Min (tháng 10 năm 2017), "Primary malignant tumours in the non-cirrhotic liver", European Journal of Radiology, 95: 349–361, doi:10.1016/j.ejrad.2017.08.030, PMID 28987692, S2CID 21564468
Lấy từ “https://bktt.vn/index.php?title=Ung_thư_đường_mật&oldid=18971”