Sửa đổi Tâm lý học dân tộc
Chú ý: Bạn chưa đăng nhập và địa chỉ IP của bạn sẽ hiển thị công khai khi lưu các sửa đổi.
Bạn có thể tham gia như người biên soạn chuyên nghiệp và lâu dài ở Bách khoa Toàn thư Việt Nam, bằng cách đăng ký và đăng nhập - IP của bạn sẽ không bị công khai và có thêm nhiều lợi ích khác.
Các sửa đổi có thể được lùi lại. Xin hãy kiểm tra phần so sánh bên dưới để xác nhận lại những gì bạn muốn làm, sau đó lưu thay đổi ở dưới để hoàn tất việc lùi lại sửa đổi.
Bản hiện tại | Nội dung bạn nhập | ||
Dòng 1: | Dòng 1: | ||
{{mới}} | {{mới}} | ||
− | + | Những tiền đề hình thành Tâm lý học dân tộc | |
− | + | Những tư tưởng về tâm lý học dân tộc thời cổ đại | |
− | + | Quá trình hình thành Tâm lý học dân tộc trong lòng khoa học lịch sử và khoa học triết học cổ đại (T.G. Stefanenko, 2003). Những tư tưởng về Tâm lý học dân tộc đã xuất hiện trong các công trình của các nhà lịch sử và triết học thời kỳ cổ đại như : Herodot, Hypocrat, Taxit, Xtrabon, M. Kooyl...(Koyl, 1997). | |
− | + | Sự phát triển Tâm lý dân tộc vào đầu thế kỷ XVIII | |
− | Đến thế kỷ thứ XVIII, sự phát triển của Tâm lý học dân tộc bước sang một giai đoạn mới khi dân tộc được xem là đối tượng nghiên cứu một cách khoa học. Song, trong thời gian này các nhà tư tưởng vẫn cho rằng môi trường sống và khí hậu tạo nên sự khác biệt về lối sống và tính cách của các dân tộc. Chẳng hạn, khi giải thích sự khác biệt trí tuệ của các dân tộc người ta đã dựa vào điều kiện khí hậu, nhất là nhiệt độ. Khí hậu ôn đới của Trung Đông và Tây Âu đã tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển trí tuệ và sự văn minh hơn so với khí hậu vùng nhiệt đới mà ở đó cái nóng làm nghẹt thở và tiêu hao nhiều sức lực của con người. | + | Đến thế kỷ thứ XVIII, sự phát triển của Tâm lý học dân tộc bước sang một giai đoạn mới khi dân tộc được xem là đối tượng nghiên cứu một cách khoa học. Song, trong thời gian này các nhà tư tưởng vẫn cho rằng môi trường sống và khí hậu tạo nên sự khác biệt về lối sống và tính cách của các dân tộc. Chẳng hạn, khi giải thích sự khác biệt trí tuệ của các dân tộc người ta đã dựa vào điều kiện khí hậu, nhất là nhiệt độ. Khí hậu ôn đới của Trung Đông và Tây Âu đã tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển trí tuệ và sự văn minh hơn so với khí hậu vùng nhiệt đới mà ở đó cái nóng làm nghẹt thở và tiêu hao nhiều sức lực của con người. |
− | + | Nghiên cứu tâm lý dân tộc ở Pháp | |
Vào thế kỷ XVIII, các nhà tư tưởng Pháp đã đưa ra khái niệm tinh thần dân tộc và cố gắng giải thích khái niệm này bằng yếu tố địa lý. Montersquieub (1689 – 1755) là đại diện của xu hướng này. Ông cho rằng: con người bị qui định bởi nhiều yếu tố như khí hậu, tôn giáo, chuẩn mực, nguyên tắc điều hành, những tấm gương của quá khứ, phong tục, tập quán và từ đó hình thành nên tinh thần dân tộc. | Vào thế kỷ XVIII, các nhà tư tưởng Pháp đã đưa ra khái niệm tinh thần dân tộc và cố gắng giải thích khái niệm này bằng yếu tố địa lý. Montersquieub (1689 – 1755) là đại diện của xu hướng này. Ông cho rằng: con người bị qui định bởi nhiều yếu tố như khí hậu, tôn giáo, chuẩn mực, nguyên tắc điều hành, những tấm gương của quá khứ, phong tục, tập quán và từ đó hình thành nên tinh thần dân tộc. | ||
− | + | Nghiên cứu tâm lý dân tộc ở Đức | |
Vào thế kỷ XVIII, các nhà triết học Đức cũng quan tâm đến vấn đề tinh thần dân tộc. Đại diện của hướng nghiên cứu này là I.G. Herder (1744 – 1808). Theo ông tinh thần dân tộc không phải là cái gì rõ ràng mà nó đồng nhất với các khái niệm “tâm hồn dân tộc”, “tính cách dân tộc”. Herder cho rằng nghiên cứu các yếu tố tâm lý dân tộc đặc trưng là vấn đề rất phức tạp. Ông nhấn mạnh đến sự ảnh hưởng của khí hậu, môi trường sống tự nhiên đến tâm lý dân tộc, song ông lại bỏ qua ảnh hưởng của các yếu tố xã hội như lối sống, giáo dục, cấu trúc xã hội và lịch sử đến tâm lý dân tộc. | Vào thế kỷ XVIII, các nhà triết học Đức cũng quan tâm đến vấn đề tinh thần dân tộc. Đại diện của hướng nghiên cứu này là I.G. Herder (1744 – 1808). Theo ông tinh thần dân tộc không phải là cái gì rõ ràng mà nó đồng nhất với các khái niệm “tâm hồn dân tộc”, “tính cách dân tộc”. Herder cho rằng nghiên cứu các yếu tố tâm lý dân tộc đặc trưng là vấn đề rất phức tạp. Ông nhấn mạnh đến sự ảnh hưởng của khí hậu, môi trường sống tự nhiên đến tâm lý dân tộc, song ông lại bỏ qua ảnh hưởng của các yếu tố xã hội như lối sống, giáo dục, cấu trúc xã hội và lịch sử đến tâm lý dân tộc. | ||
− | + | ||
Vào thời kỳ này cần kể đến một số nhà triết học lớn khác của châu Âu quan tâm đến tâm lý dân tộc như nhà triết học người Anh D. Yung, các nhà tư tưởng Đức vĩ đại như I. Kant, Hêghen. Họ đã chỉ ra các yếu tố ảnh hưởng đến tinh thần dân tộc và mô tả “chân dung tâm lý ’’ của các dân tộc. | Vào thời kỳ này cần kể đến một số nhà triết học lớn khác của châu Âu quan tâm đến tâm lý dân tộc như nhà triết học người Anh D. Yung, các nhà tư tưởng Đức vĩ đại như I. Kant, Hêghen. Họ đã chỉ ra các yếu tố ảnh hưởng đến tinh thần dân tộc và mô tả “chân dung tâm lý ’’ của các dân tộc. | ||
− | + | Tâm lý học dân tộc trở thành khoa học độc lập | |
Sự phát triển của hàng loạt các ngành khoa học trước hết là dân tộc học, ngôn ngữ học đã dẫn tới sự hình thành tâm lý học dân tộc như một ngành khoa học độc lập vào giữa thế kỷ XIX. | Sự phát triển của hàng loạt các ngành khoa học trước hết là dân tộc học, ngôn ngữ học đã dẫn tới sự hình thành tâm lý học dân tộc như một ngành khoa học độc lập vào giữa thế kỷ XIX. | ||
Dòng 28: | Dòng 28: | ||
Trong thế kỷ XX, Tâm lý học dân tộc phát triển mạnh ở Nga, Đức, Pháp, Mỹ và một số quốc gia khác. | Trong thế kỷ XX, Tâm lý học dân tộc phát triển mạnh ở Nga, Đức, Pháp, Mỹ và một số quốc gia khác. | ||
− | + | Sự hình thành và phát triển Tâm lý học dân tộc ở Việt Nam | |
+ | |||
+ | Tiền đề hình thành Tâm lý học dân tộc ở Việt Nam | ||
+ | |||
+ | Sự hình thành Tâm lý học dân tộc tộc ở Việt Nam dựa trên một số tiền đề cơ bản sau: Những nghiên cứu tâm lý dân tộc từ góc độ sử học, dân tộc học, kinh tế, xã hội học, văn hóa học; Những nghiên cứu bước đầu về tâm lý dân tộc | ||
− | + | Tâm lý học dân tộc trở thành phân ngành tâm lý học ở Việt Nam | |
− | + | Suốt gần nửa thế kỷ, những nghiên cứu của các nhà sử học, dân tộc học, kinh tế học, văn hoá học, xã hội học, triết học, tâm lý học...về những khía cạnh của tâm lý dân tộc đã đặt một tiền đề quan trọng cho những nghiên cứu chính thức về tâm lý học dân tộc sau này và từ đó hình thành phân ngành Tâm lý học dân tộc ở nước ta. Một số dấu ấn quan trọng đối với việc hình thành phân ngành tâm lý học này ở nước ta là: 1) Những nghiên cứu chính thức đầu tiên về tâm lý dân tộc ; 2) Thành lập Phòng tâm lý học dân tộc tại Viện Tâm lý học ; 3) Tâm lý học dân tộc được giảng dạy trong trường đại học ; 4) Sự đăng tải các bài báo khoa học về tâm lý dân tộc trên Tạp chí Tâm lý học. | |
− | + | Một số hướng nghiên cứu hiện đại về tâm lý dân tộc ở trên thế giới | |
Trong những thập kỷ cuối của thế kỷ XX và thập kỷ đầu của thế kỷ XXI, những vấn đề của tâm lý dân tộc đã thu hút được sự quan tâm của các nhà tâm lý học, dân tộc học, các nhà nghiên cứu văn hoá...Đặc biệt, khi xung đột dân tộc, định kiến dân tộc và phong trào ly khai của các dân tộc xuất hiện và phát triển có xu hướng tăng ở các châu lục thì tâm lý dân tộc càng được nghiên cứu nhiều hơn, nhìn nhận nhiều hơn ở các góc độ khác nhau. Có thể nêu ra một số công trình nghiên cứu về tâm lý dân tộc sau: Nghiên cứu tâm lý dân tộc theo hướng giao thoa văn hóa; Nghiên cứu tâm trạng và bản sắc dân tộc; Nghiên cứu về định kiến, tri giác dân tộc; Nghiên cứu thái độ và xung đột dân tộc. | Trong những thập kỷ cuối của thế kỷ XX và thập kỷ đầu của thế kỷ XXI, những vấn đề của tâm lý dân tộc đã thu hút được sự quan tâm của các nhà tâm lý học, dân tộc học, các nhà nghiên cứu văn hoá...Đặc biệt, khi xung đột dân tộc, định kiến dân tộc và phong trào ly khai của các dân tộc xuất hiện và phát triển có xu hướng tăng ở các châu lục thì tâm lý dân tộc càng được nghiên cứu nhiều hơn, nhìn nhận nhiều hơn ở các góc độ khác nhau. Có thể nêu ra một số công trình nghiên cứu về tâm lý dân tộc sau: Nghiên cứu tâm lý dân tộc theo hướng giao thoa văn hóa; Nghiên cứu tâm trạng và bản sắc dân tộc; Nghiên cứu về định kiến, tri giác dân tộc; Nghiên cứu thái độ và xung đột dân tộc. | ||
− | + | Tài liệu tham khảo | |
− | + | ||
− | + | Vũ Dũng. Tâm lý học dân tộc, Nhà xuất bản Từ điển bách khoa, Hà Nội 2009 | |
− | + | ||
+ | Vũ Dũng (chủ biên), Từ điển Tâm lý học, Nhà xuất bản Từ điển bách khoa, Hà Nội 2008. | ||
+ | |||
+ | Alan E. Kazdin Editor in Chief, Encyclopedia of Psychology, volume 5, Oxford University Press, 2000. |