Sửa đổi ASEAN
Chú ý: Bạn chưa đăng nhập và địa chỉ IP của bạn sẽ hiển thị công khai khi lưu các sửa đổi.
Bạn có thể tham gia như người biên soạn chuyên nghiệp và lâu dài ở Bách khoa Toàn thư Việt Nam, bằng cách đăng ký và đăng nhập - IP của bạn sẽ không bị công khai và có thêm nhiều lợi ích khác.
Các sửa đổi có thể được lùi lại. Xin hãy kiểm tra phần so sánh bên dưới để xác nhận lại những gì bạn muốn làm, sau đó lưu thay đổi ở dưới để hoàn tất việc lùi lại sửa đổi.
Bản hiện tại | Nội dung bạn nhập | ||
Dòng 1: | Dòng 1: | ||
{{mới}} | {{mới}} | ||
− | '''Liên minh quốc gia Đông Nam Á''' (giản xưng ''' | + | '''Liên minh các quốc gia Đông Nam Á''' (''Association of Southeast Asian Nations'', '''ASEAN'''<ref>{{cite web|title=How do you say ASEAN?|url=https://pronounce.voanews.com/phrasedetail.php?name=ASEAN|website=Voice of America Pronunciation Guide|publisher=VOA|accessdate=31 January 2020|archive-date=26 July 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200726093607/https://pronounce.voanews.com/phrasedetail.php?name=ASEAN|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.loc.gov/nls/other/ABC.html |title=NLS/BPH: Other Writings, The ABC Book, A Pronunciation Guide |date=8 May 2006 |accessdate=12 January 2009| archiveurl= https://web.archive.org/web/20090112114625/http://www.loc.gov/nls/other/ABC.html| archivedate= 12 January 2009 | url-status=live}}</ref><ref>[http://www.asean.org/2833.htm Asean.org] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120302193843/http://www.asean.org/2833.htm |date=2 March 2012 }}, ASEAN-10: Meeting the Challenges, by Termsak Chalermpalanupap, [http://www.asean.org/ Asean.org] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110511153413/http://www.asean.org/ |date=11 May 2011 }}, ASEAN Secretariat official website. Retrieved 27 June 2008.</ref>), giản xưng '''Đông Liên''' hoặc '''Đông Minh''', là một tổ chức hợp tác [[quốc tế]] cấp khu vực tại [[Á châu]]<ref name>{{cite web|url=http://www.nti.org/learn/treaties-and-regimes/association-southeast-asian-nations-asean/|title=Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) {{!}} Treaties & Regimes {{!}} NTI|website=www.nti.org|access-date=3 March 2018|archive-date=13 April 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190413082230/https://www.nti.org/learn/treaties-and-regimes/association-southeast-asian-nations-asean/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.unaprcm.org/asean-un-partnership|title=ASEAN-UN Partnership|date=20 December 2016|website=Asia-Pacific Regional Coordination Mechanism|access-date=7 December 2017|archive-date=12 October 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181012012749/http://www.unaprcm.org/asean-un-partnership|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=http://asean.org/?static_post=background-overview-united-nations|title=An Overview of ASEAN-United Nations Cooperation - ASEAN - ONE VISION ONE IDENTITY ONE COMMUNITY|access-date=28 April 2017|archive-date=30 September 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200930053140/https://asean.org/?static_post=background-overview-united-nations|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.un.org/en/sections/member-states/intergovernmental-organizations/index.html|title=Intergovernmental Organizations|website=www.un.org|access-date=28 April 2017|archive-date=23 May 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170523053652/http://www.un.org/en/sections/member-states/intergovernmental-organizations/index.html|url-status=live}}</ref>. |
− | Từ năm 2006, ASEAN là quan sát viên [[Đại hội Liên Hiệp Quốc]] | + | Từ năm 2006, ASEAN là quan sát viên [[Đại hội Liên Hiệp Quốc]] và hiện được công nhận là một trong những tổ chức [[quốc tế]] hành động hữu hiệu nhất thế giới<ref>{{cite web|url=https://www.weforum.org/agenda/2016/06/asean-one-visa-travel-destination/|title=This is why ASEAN needs a common visa|website=World Economic Forum|access-date=18 March 2018|archive-date=25 June 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190625002815/https://www.weforum.org/agenda/2016/06/asean-one-visa-travel-destination/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.theaustralian.com.au/business/opinion/asean-bloc-must-be-tapped/news-story/59d00e4f65a6084f4be157ee95da3534|title=ASEAN bloc must be tapped|website=www.theaustralian.com.au|access-date=18 March 2018|archive-date=24 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200424002421/https://www.theaustralian.com.au/business/opinion/asean-bloc-must-be-tapped/news-story/59d00e4f65a6084f4be157ee95da3534|url-status=live}}</ref>. |
− | [[Hình: | + | [[Hình:ASEAN Embleme.png|phải|222px]] |
==Thể thức== | ==Thể thức== | ||
− | + | * Tiêu ngữ : One vision, One identity, One community (Một nguyện quan, một lập trường, một cộng đồng) | |
− | + | * Hội ca : ''The ASEAN way'' (Lộ trình ASEAN) | |
− | + | * Văn ngôn : [[Anh ngữ]] | |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
==Lịch sử== | ==Lịch sử== | ||
Ngày 31 tháng 07 năm 1961, ba quốc gia [[Malaya]], [[Thái Lan]], [[Philippines]] đồng sáng lập '''Liên minh Đông Nam Á'''<ref>{{cite web|url=http://www.asean.org/news/item/the-asean-declaration-bangkok-declaration|title=The Asean Declaration (Bangkok Declaration) Bangkok, 8 August 1967|publisher=ASEAN|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150211121705/http://www.asean.org/news/item/the-asean-declaration-bangkok-declaration|archivedate=11 February 2015|url-status=dead|accessdate=17 June 2015|df=dmy-all}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.asean.org/asean/about-asean/overview|title=Overview|website=asean.org|publisher=ASEAN|accessdate=7 February 2015|archive-date=17 February 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150217005044/http://www.asean.org/asean/about-asean/overview|url-status=live}}</ref> ('''A'''ssociation of '''S'''outheast '''A'''sia, '''ASA''') nhằm tương trợ [[chính trị]] và [[kinh tế]] trong bối cảnh [[lãnh chiến]] leo thang. Tuy nhiên, năm 1963, sau khi [[Malaya]] sáp nhập Bắc [[Borneo]] để cấu thành liên bang [[Malaysia]], [[Malaysia]] và [[Philippines]] cắt bang giao vì tranh chấp lĩnh hải. Đến tháng 08 năm 1965, đảo [[Singapore]] bị bức li khai [[Malaysia]], khiến liên minh hoàn toàn tê liệt. | Ngày 31 tháng 07 năm 1961, ba quốc gia [[Malaya]], [[Thái Lan]], [[Philippines]] đồng sáng lập '''Liên minh Đông Nam Á'''<ref>{{cite web|url=http://www.asean.org/news/item/the-asean-declaration-bangkok-declaration|title=The Asean Declaration (Bangkok Declaration) Bangkok, 8 August 1967|publisher=ASEAN|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150211121705/http://www.asean.org/news/item/the-asean-declaration-bangkok-declaration|archivedate=11 February 2015|url-status=dead|accessdate=17 June 2015|df=dmy-all}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.asean.org/asean/about-asean/overview|title=Overview|website=asean.org|publisher=ASEAN|accessdate=7 February 2015|archive-date=17 February 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150217005044/http://www.asean.org/asean/about-asean/overview|url-status=live}}</ref> ('''A'''ssociation of '''S'''outheast '''A'''sia, '''ASA''') nhằm tương trợ [[chính trị]] và [[kinh tế]] trong bối cảnh [[lãnh chiến]] leo thang. Tuy nhiên, năm 1963, sau khi [[Malaya]] sáp nhập Bắc [[Borneo]] để cấu thành liên bang [[Malaysia]], [[Malaysia]] và [[Philippines]] cắt bang giao vì tranh chấp lĩnh hải. Đến tháng 08 năm 1965, đảo [[Singapore]] bị bức li khai [[Malaysia]], khiến liên minh hoàn toàn tê liệt. | ||
− | Ngày 06 tháng 08 năm 1967, nhờ sự vận động của chính phủ [[Thái Lan]] và [[ | + | Ngày 06 tháng 08 năm 1967, nhờ sự vận động của chính phủ [[Thái Lan]] và [[Indonesia]], 5 vị ngoại trưởng [[Thái Lan]], [[Indonesia]], [[Philippines]], [[Malaysia]], [[Singapore]] họp tại [[Bangkok]] để định hình một tổ chức tương trợ [[kháng cộng]], trong bối cảnh [[Đông Nam Á]] có nguy cơ bị các thế lực lớn nhất [[lãnh chiến]] dùng làm "quân cờ di động"<ref>{{cite book |title=The Asia-Pacific Profile |author1=Bernard Eccleston |author2=Michael Dawson |author3=Deborah J. McNamara |year=1998 |publisher=Routledge (UK) |url=https://books.google.com/books?id=l07ak-yd6DAC&q=%22Bangkok+Declaration%22+ASEAN&pg=RA1-PA311 |isbn=978-0-415-17279-0 |access-date=3 June 2020 |archive-date=30 September 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200930053135/https://books.google.com/books?id=l07ak-yd6DAC&pg=RA1-PA311&lpg=RA1-PA311&dq=%22Bangkok+Declaration%22+ASEAN |url-status=live}}</ref>. Ngày 08 tháng 08 cùng năm, hội nghị ngoại trưởng ra ''Tuyên ngôn ASEAN Declaration'' (ASEAN Declaration), qua đó tái cấu trúc thành '''Liên minh các quốc gia Đông Nam Á''' ('''A'''ssociation of '''S'''outh'''e'''ast '''A'''sian '''N'''ations, '''ASEAN'''). |
− | + | Trong giai đoạn 1976 - 1995, trật tự thế giới tiến dần tới đa phương, ASEAN liên tục mở các kì hội nghị thượng đỉnh và cấp cao để cụ thể hóa phương thức hoạt động, đồng thời gia tăng ảnh hưởng. Về căn bản, ASEAN vận hành trên 4 lĩnh vực chính trị, văn hóa, xã hội, kinh tế. Cũng từ thời kì này, trong phương châm hành động ASEAN bỏ hẳn yếu tố [[kháng Cộng]] để hòa nhập xu thế hợp tác [[quốc tế]] trên bình diện tôn trọng bản sắc [[quốc gia]]. | |
− | |||
− | Trong giai đoạn 1976 - 1995, trật tự thế giới tiến dần tới đa phương, ASEAN liên tục mở các kì hội nghị thượng đỉnh và cấp cao để cụ thể hóa phương thức hoạt động, đồng thời gia tăng ảnh hưởng. Về căn bản, ASEAN vận hành trên 4 lĩnh vực chính trị, văn hóa, xã hội, kinh tế. Cũng từ thời kì này, trong phương châm hành động ASEAN bỏ hẳn yếu tố [[kháng | ||
[[Hình:RCEP.png|nhỏ|trái|222px|<span style="color:#1743a6">'''ASEAN'''</span><br><span style="color:#6330d5">'''ASEAN+3'''</span><br><span style="color:#0d675e">'''ASEAN+6'''</span>]] | [[Hình:RCEP.png|nhỏ|trái|222px|<span style="color:#1743a6">'''ASEAN'''</span><br><span style="color:#6330d5">'''ASEAN+3'''</span><br><span style="color:#0d675e">'''ASEAN+6'''</span>]] | ||
− | Ngày 08 tháng 01 năm 1984, [[Brunei Darussalam|Brunei]] gia nhập<ref>{{cite web|url=https://2009-2017.state.gov/r/pa/ei/bgn/2700.htm|title=Background Note:Brunei Darussalam/Profile:/Foreign Relations|publisher=US State Department|accessdate=6 March 2007|archive-date=4 June 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190604183451/https://2009-2017.state.gov/r/pa/ei/bgn/2700.htm|url-status=live}}</ref>. Ngày 28 tháng 07 năm 1995, [[Việt Nam]] gia nhập<ref>{{cite web|url=http://www.asean.org/10098.htm|title=Vietnam in ASEAN : Toward Cooperation for Mutual Benefits|year=2007|work=ASEAN Secretariat|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110511153326/http://www.asean.org/10098.htm|archivedate=11 May 2011|url-status=dead|accessdate=28 August 2009}}</ref>. Ngày 23 tháng 07 năm 1997, [[Myanma | + | Ngày 08 tháng 01 năm 1984, [[Brunei Darussalam|Brunei]] gia nhập<ref>{{cite web|url=https://2009-2017.state.gov/r/pa/ei/bgn/2700.htm|title=Background Note:Brunei Darussalam/Profile:/Foreign Relations|publisher=US State Department|accessdate=6 March 2007|archive-date=4 June 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190604183451/https://2009-2017.state.gov/r/pa/ei/bgn/2700.htm|url-status=live}}</ref>. Ngày 28 tháng 07 năm 1995, [[Việt Nam]] gia nhập<ref>{{cite web|url=http://www.asean.org/10098.htm|title=Vietnam in ASEAN : Toward Cooperation for Mutual Benefits|year=2007|work=ASEAN Secretariat|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110511153326/http://www.asean.org/10098.htm|archivedate=11 May 2011|url-status=dead|accessdate=28 August 2009}}</ref>. Ngày 23 tháng 07 năm 1997, [[Myanma]] gia nhập<ref>{{cite book|title=ASEAN Enlargement: impacts and implications|author1=Carolyn L. Gates|author2=Mya Than|publisher=Institute of Southeast Asian Studies|year=2001|isbn=978-981-230-081-2}}</ref>. Ngày 23 tháng 07 năm 1997, [[Lào]] gia nhập. Ngày 30 tháng 04 năm 1999, [[Kampuchea]] gia nhập<ref>{{cite web|url=http://www.asean.org/3338.htm|title=Statement by the Secretary-General of ASEAN Welcoming the Kingdom of Cambodia as the Tenth Member State of ASEAN: 30 April 1999, ASEAN Secretariat|year=2008|work=ASEAN Secretariat|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110511153639/http://www.asean.org/3338.htm|archivedate=11 May 2011|url-status=dead|accessdate=28 August 2009}}</ref>. Giai đoạn này bắt đầu có các hoạt động hợp tác [[quân sự]] song phương hoặc đa phương trong cộng đồng ASEAN hoặc giữa thành viên ASEAN với quốc gia ngoài khu vực, nhằm đối phó diễn biến thời sự phức tạp như nạn [[hải tặc]], tranh chấp lĩnh hải hoặc mậu dịch hàng hải, hoặc thuần túy là diễn tập thường niên... Đồng thời, trong xu thế [[quốc tế]] hóa, từ giai đoạn này các quốc gia ASEAN càng chú trọng yếu tố [[văn hóa]] (đặc biệt [[thể thao]], [[du lịch]], [[truyền thông]], [[điện ảnh]], [[âm nhạc]]) làm phương tiện giao lưu và quảng bá. |
Tháng 07 năm 2006, có thêm [[Timor Leste]] đệ đơn gia nhập. Ngoài ra, [[Papua New Guinea]] được công nhận vị trí quan sát viên. Biệt ngữ ''Nhà ASEAN'' (ASEAN house) bắt đầu phổ biến với ý nghĩa hợp tác trong đa dạng. | Tháng 07 năm 2006, có thêm [[Timor Leste]] đệ đơn gia nhập. Ngoài ra, [[Papua New Guinea]] được công nhận vị trí quan sát viên. Biệt ngữ ''Nhà ASEAN'' (ASEAN house) bắt đầu phổ biến với ý nghĩa hợp tác trong đa dạng. | ||
Dòng 60: | Dòng 21: | ||
Ngày 08 tháng 08 năm 2007, tại [[Singapore]], nhân kỉ niệm đệ tứ thập chu niên thành lập tổ chức, các thành viên đồng thuận 08 tháng 08 thường niên là ''Ngày ASEAN'' (ASEAN day). Ngày 20 tháng 11 cùng năm, nguyên ngủ 10 quốc gia thành viên đã kí ''Hiến chương ASEAN'' (ASEAN Charter). Cộng đồng ASEAN bắt đầu có những thương thảo với các quốc gia [[Á châu]] ngoài khu vực nhằm tiến tới mô hình tương tự [[Liên minh Âu châu]], mà bước sơ khởi là [[văn hóa]] và [[kinh tế]]. | Ngày 08 tháng 08 năm 2007, tại [[Singapore]], nhân kỉ niệm đệ tứ thập chu niên thành lập tổ chức, các thành viên đồng thuận 08 tháng 08 thường niên là ''Ngày ASEAN'' (ASEAN day). Ngày 20 tháng 11 cùng năm, nguyên ngủ 10 quốc gia thành viên đã kí ''Hiến chương ASEAN'' (ASEAN Charter). Cộng đồng ASEAN bắt đầu có những thương thảo với các quốc gia [[Á châu]] ngoài khu vực nhằm tiến tới mô hình tương tự [[Liên minh Âu châu]], mà bước sơ khởi là [[văn hóa]] và [[kinh tế]]. | ||
− | [[Thập niên 2010]], cộng đồng ASEAN đứng trước thử thách khôn lường mới là [[khí hậu biến hóa]] và sự tăng áp lực của [[Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa]] trong vấn đề tranh chấp lĩnh hải ở tuyến giao thương trọng yếu nhất thế giới. | + | [[Thập niên 2010]], cộng đồng ASEAN đứng trước thử thách khôn lường mới là [[khí hậu biến hóa]] và sự tăng áp lực của [[Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa]] trong vấn đề tranh chấp lĩnh hải ở tuyến giao thương trọng yếu nhất thế giới. Mô hình ASEAN đang tiến sát sự cải tổ theo hướng [[toàn cầu]] hóa thay vì đóng khung trong không gian khu vực như trước. |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
==Văn hóa== | ==Văn hóa== | ||
− | Thành viên ASEAN có đặc trưng là các quốc gia nằm giữa ba liệt cường [[Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa|Trung Cộng]], [[Ấn Độ]], [[Úc]]. Một nửa ở đại lục và nửa còn lại ở hải đảo, nhưng hầu hết có diện tích và dân số gần bằng nhau, lại có sự liên kết từ lâu đời về [[văn hóa]] và [[lịch sử | + | Thành viên ASEAN có đặc trưng là các quốc gia nằm giữa ba liệt cường [[Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa|Trung Cộng]], [[Ấn Độ]], [[Úc]]. Một nửa ở đại lục và nửa còn lại ở hải đảo, nhưng hầu hết có diện tích và dân số gần bằng nhau, lại có sự liên kết từ lâu đời về [[văn hóa]] và [[lịch sử]]. Những yếu tố này bổ trợ đắc lực cho sự vững mạnh của tổ chức trước biến động [[quốc tế]]. |
− | |||
− | |||
==Tham khảo== | ==Tham khảo== | ||
* [[ASEAN+3]] / [[ASEAN+6]] | * [[ASEAN+3]] / [[ASEAN+6]] | ||
Dòng 106: | Dòng 31: | ||
==Liên kết== | ==Liên kết== | ||
{{cước chú|4}} | {{cước chú|4}} | ||
+ | ===Tài liệu=== | ||
* Taiwan ASEAN Studies Center ; ASEAN Outlook Magazine ; May 2013. [http://www.oilseedcrops.org/wp-content/uploads/2013/06/ASEAN-Outlook-Magazine-June-2013-David-DuByne-Myanmars-Overlooked-Industry-Opportunities-and-Investment-Climate-.pdf Myanmar's Overlooked Industry Opportunities and Investment Climate], by David DuByne | * Taiwan ASEAN Studies Center ; ASEAN Outlook Magazine ; May 2013. [http://www.oilseedcrops.org/wp-content/uploads/2013/06/ASEAN-Outlook-Magazine-June-2013-David-DuByne-Myanmars-Overlooked-Industry-Opportunities-and-Investment-Climate-.pdf Myanmar's Overlooked Industry Opportunities and Investment Climate], by David DuByne | ||
* {{cite book|title=ASEAN Community in Figures (ACIF) 2012 |publisher=Association of Southeast Asian Nations |place=Jakarta |year=2012 |isbn=978-602-7643-22-2 |url=http://www.asean.org/images/2013/resources/publication/2013_ACIF_2012%20Mar.pdf |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150904103519/http://www.asean.org/images/2013/resources/publication/2013_ACIF_2012%20Mar.pdf |archivedate=4 September 2015 |df=dmy-all}} | * {{cite book|title=ASEAN Community in Figures (ACIF) 2012 |publisher=Association of Southeast Asian Nations |place=Jakarta |year=2012 |isbn=978-602-7643-22-2 |url=http://www.asean.org/images/2013/resources/publication/2013_ACIF_2012%20Mar.pdf |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150904103519/http://www.asean.org/images/2013/resources/publication/2013_ACIF_2012%20Mar.pdf |archivedate=4 September 2015 |df=dmy-all}} | ||
Dòng 116: | Dòng 42: | ||
* {{cite book|first=Rodolfo |last=Severino |title=ASEAN |publisher=ISEAS Publications |place=Singapore |year=2008 |isbn=978-981-230-750-7|ref=none}} | * {{cite book|first=Rodolfo |last=Severino |title=ASEAN |publisher=ISEAS Publications |place=Singapore |year=2008 |isbn=978-981-230-750-7|ref=none}} | ||
* Amador III J, Teodoro J. (2014), [http://www.rappler.com/world/specials/southeast-asia/asean-journey/47239-asean-community-2015-overview A united region: The ASEAN Community 2015] | * Amador III J, Teodoro J. (2014), [http://www.rappler.com/world/specials/southeast-asia/asean-journey/47239-asean-community-2015-overview A united region: The ASEAN Community 2015] | ||
+ | ===Tư liệu=== | ||
[[Thể loại:Tổ chức quốc tế]] | [[Thể loại:Tổ chức quốc tế]] |