Tang tóc (Hán : 喪髮, Nôm : 喪𩅘) là một phong tục cũ của người Việt Nam, nay chỉ còn thấy trong sử liệu.

Lịch sử

Hiệp Đức hầu Nguyễn Phước Thuần (tức Tôn Thất Hiệp), chân dung thế kỉ XVII.

Theo khảo cứu của tác giả Trần Quang Đức, tại An Nam thời Lê trung hưng (tương ứng thế kỉ XVII và XVIII, có thể vắt sang đầu thế kỉ XIX), nam giới thành đinh người mán (tương ứng các bộ lạc săn cước Bắc Bộ Việt Nam ngày nay) có lệ cạo vạt tròn trên đỉnh đầu để biểu hiện tưởng niệm cha mẹ vừa mất. Tục này sau được người trung châu (tương ứng người Kinh ngày nay) hưởng ứng.

• Sơn cư tạp thuật (An Nam, thế kỉ XVIII) : Tục người mán, vào ngày thành phục, các con đều cạo đầu, bố chết mẹ còn thì cạo một nửa. Đến khi ngũ phục, nom quan hệ thân sơ mà cạo tóc nhiều hay ít. Nay kinh kì cũng có người theo tục ấy, gọi là tang tóc.
• An Nam kỉ du (Đại Thanh, 1688) : Con trai đến tuổi trưởng thành, hợp với ngạch quy định phải biên vào quân ngũ thì quan cho cạo mấy tấc tóc trên trán để phân biệt với dân.
• Hoa Di thông thương khảo (Nhật Bản, 1695) : [Người Quảng Nam] Trang phục khác với người Đường [Đại Thanh] ngày nay, nhưng lại giống kiểu trang phục thời Minh. Sắc mặt họ hơi đen. Đầu tóc giống nam giới Nhật Bản, họ cạo một ít tóc ở bách hội như kiểu tóc Sakayaki [...] Người An Nam lại giống Trung Hoa hơn người Quảng Nam, song không cạo tóc ở vùng trán, mà búi tóc lại, tuy nhiên tục cạo tóc ở vùng trán gần đây cũng nhiều. Răng thì cũng đen như người Quảng Nam.

Tục cạo tang tóc vãn dần tại Nam Hà (Nam sông Giang) từ thời Võ vương [[Nguyễn Phước Khoát) và mất hẳn tại Bắc Kì dưới triều Nguyễn Thánh Tổ.

Xem thêm

• Phong tục Việt Nam
• Truyền thống Việt Nam