Sửa đổi Lễ kí

{{mới}}
{{Infobox book
| name           = Lễ kí<br>禮記
| image          = Annotated Classic of Rites 59.jpg
| caption        = Một sao bản ''Lễ kí'' đầu thế kỉ X.
| alt            = 
| author         = 
| title_orig     = 
| working_title  = 
| translator     = 
| illustrator    = 
| cover_artist   = 
| country        = [[Hình:Single Color Flag - DC143C.svg|23px]] [[Triều Hán|Trung Hoa]]
| language       = [[Hán văn]]
| series         = 
| release_number = 
| subject        = Lễ nghi
| genre          = Tùng văn
| publisher      = 
| pub_date       = Thế kỉ I CN
| pages          = 
| awards         = 
| isbn           = 
| oclc           = 
| congress       = 
| preceded_by    = 
| followed_by    = 
}}
'''Lễ kí''' (chính văn : 禮記) là nhan đề một kinh điển [[Nho học]], do học giả thời [[Triều Hán|Tây Hán]] cố công sưu tầm trứ tác của môn đệ đức [[Khổng Tử]] và chư gia [[Xuân Thu]] [[Chiến Quốc]].
==Lịch sử==
Ở thời Hán sơ có lệnh tầm khảo những thủ cảo lưu lạc dân gian vì biến động trong và sau [[phần thư khanh nho]]. Vì thế, tác gia [[Lưu Hướng]] sưu tập được 130 thiên chép về lễ chế [[Tiên Tần]]. Dựa theo số cảo bản này, tác gia [[Đái Đức]] hiệu chính làm 85 thiên, tạm đặt nhan đề '''Đại Đái lễ kí''' (大戴禮記), sau có người cháu ông là [[Đái Thánh]] giản ước còn 46 thiên với nhan đề '''Tiểu Đái lễ kí''' (小戴禮記). Nguyên bản ''Đại Đái'' đã thất tán phần lớn thời Tùy-Đường, chỉ còn 39 thiên ; vì thế, ''Tiểu Đái'' là bản '''Lễ kí''' toàn vẹn nhất và được lưu hành trong trường kì [[lịch sử]] [[Hán quyển]]<ref>皮錫瑞《經學通論·三禮》：“漢所謂《禮》，即今十七篇之《儀禮》，而漢不名《儀禮》，專主經言，則曰《禮經》，合記而言，則曰《禮記》。許慎、盧植所稱《禮記》，皆即《儀禮》與篇中之記，非今四十九篇之《禮記》也。其後《禮記》之名為四十九篇之記所奪，乃以十七篇之《禮經》別稱《儀禮》”。</ref>.

Khoảng triều [[Hán Cảnh đế]], có Lỗ Cung vương [[Lưu Dư]] cho phá [[Khổng miếu]] để lập cung thất, vô tình phát hiện cổ bản 56 thiên ''Lễ kí'' giấu trong tường<ref>《漢書卷五十三·列傳第二十三·景十三王傳》“魯恭王餘以孝景前二年立為淮陽王。吳、楚反破後，以孝景前三年徙王魯。”“恭王初好治宮室，壞孔子舊宅以廣其宮，聞鐘磬琴瑟之聲，遂不敢復壞，於其壁中得古文經傳。”</ref><ref >《移書讓太常博士》「及魯恭王壞孔子宅，欲以為宮，而得古文於壞壁之中，逸禮有三十九篇，書十六篇。」</ref>. Tuy nhiên, ngoài 17 thiên đã có trong ''Tiểu Đái'', những thiên còn lại được gọi chung '''Dật lễ kí''' (逸禮記) và không được dùng.

Kể từ [[triều Hán]], ''Lễ kí'' được liệt vào kinh điển phải học trong [[sĩ lâm]]. Sang giai đoạn Tùy-Đường về sau, ''Lễ kí'' càng có vị thế lớn trong việc củng cố [[ý thức hệ]] [[Nho gia]], với phương châm lấy lễ nghi làm căn bản trị nhân. Trong không gian [[Hán tự văn hóa quyển]], tùy từng quốc gia và thị tộc lại có cách giảng nghĩa ''Lễ kí'' khác nhau.
==Văn hóa==
Trong thiên niên kỉ thứ nhì sau [[Công Nguyên]], ''Lễ kí'' là cứ liệu căn bản để trích dẫn và kiến thiết lễ chế các quốc gia hoặc thị tộc [[Hán tự văn hóa quyển]].
==Tham khảo==
* [[Tứ thư ngũ kinh]]
==Liên kết==
{{cước chú|4}}
===Tài liệu===
;;'''Quốc văn'''
* ''Kinh lễ'', [[Nguyễn Tôn Nhan]] khảo dịch, Nhà xuất bản Văn Học, [[Hà Nội]], 1999.
* GS [[Trần Văn Đoàn]], ''[https://vntaiwan.catholic.org.tw/thanhoc/lenghia4.htm Lễ nghĩa trong nền đạo đức Khổng Mạnh]'', [[Quốc lập Đài Loan đại học]], [[Đài Bắc]], ngày 04 tháng 10 năm 2003.
;;'''Ngoại văn'''
* {{cite book|author=葉衡選註|title=《禮記》|series=學生國學叢書|publisher=[[台灣商務印書館]]|location=[[台北市]]|oclc=37636933}}
* Buckley Ebrey, Patricia. ''Confucianism and the Family Rituals in Imperial China''. New Jersey: Princeton University Press, 1991.
* Confucius; James Legge; Ch'u Chai; Winberg Chai. ''Li Chi: Book of Rites. An encyclopedia of ancient ceremonial usages, religious creeds, and social institutions,'' New Hyde Park, N.Y., University Books [1967]. (originally published in 1885)
* Creel, H.G. ''Confucius and the Chinese Way''. New York: Harper & Row, Publishers, 1949
* {{citation | first=Raymond | last=Dawson | title=Confucius | location=Great Britain | publisher=The Guernsey Press | year=1981 | isbn=978-0-19-287536-5 | postscript=.}}
* de Bary, Wm. Theodore, Wing-tsit Chan, and  Buton Watson. ''Sources of Chinese Tradition''. New York and London: Columbia University Press, 1960, {{ISBN|978-0-231-02255-2}}
* Holm, Jean, and John Bowker. ''Sacred Writings''. London: Printer Publishers Ltd., 1994
* Jingpan, Chen. ''Confucius as a Teacher''. Beijing: Foreign Languages Press, 1990.
* Lin Yutang. ''The Wisdom of Confucius''. New York: Random House, Inc., 1938.
* {{cite book|title=The five "Confucian" classics | first=Michael | last=Nylan | publisher=Yale University Press | year=2001 | isbn=978-0-300-08185-5 | postscript=.}}
* Puett, Michael. “Centering the Realm: Wang Mang, the Zhouli, and Early Chinese Statecraft.” in Elman, Benjamin A. and Kern, Martin, eds., ''Statecraft and Classical Learning: the Rituals of Zhou in East Asian History'', pp.129-154.[https://www.academia.edu/4212163/_Centering_the_Realm_Wang_Mang_the_Zhouli_and_Early_Chinese_Statecraft._]
* {{cite book|first=Jeffrey K. | last=Riegel | chapter=''Li chi'' 禮記 | title=Early Chinese Texts: A Bibliographical Guide | editor-first=Michael | editor-last=Loewe | publisher=Society for the Study of Early China | year=1993 | isbn=978-1-55729-043-4 | pages=293–297 | postscript=. }}
* Smith, Howard. ''Confucius''. Great Britain: Charles Scribner's Sons, 1973
===Tư liệu===
* [http://www.wdl.org/zh/item/11379/ 禮記單註本]
* [http://www.8bei8.com/book/liji.html 《禮記》全文在線閱讀（簡繁體翻譯）]
* [http://www.donglishuzhai.net/sanjiabu_rujia/lilei/lijizhishu/liji/ 《禮記》全文在線閱讀（正體）] 
* [http://ctext.org/da-dai-li-ji/zh 《大戴禮記》原文]（[http://ctext.org/da-dai-li-ji/zh 繁] / [http://ctext.org/da-dai-li-ji/zhs 簡]）
* [http://ctext.org/liji/zh 《小戴禮記》原文] （[http://ctext.org/liji/zh 繁] / [http://ctext.org/liji/zhs 簡]）
* [http://www.litphil.sinica.edu.tw/home/publish/PDF/Newsletter/76/76-53-101.pdf 近一百年日本《禮記》研究概況]
[[Thể loại:Tứ thư ngũ kinh]]