Sửa đổi Lĩnh Nam trích quái liệt truyện

{{mới}}
{{Infobox book
| name           = Lĩnh Nam trích quái liệt truyện<br>嶺南摭怪列傳
| image          = 嶺南摭怪列傳.jpg
| caption        = Trang đầu bản chụp trữ tại [[Thư viện Quốc gia Việt Nam]] ([[Hà Nội]]).
| alt            = 
| author         = [[Trần Thế Pháp]] (?)
| title_orig     = 
| working_title  = 
| translator     = 
| illustrator    = 
| cover_artist   = 
| country        = [[Hình:Personal Flag of Emperor Minh Mang.svg|23px]] [[An Nam]]
| language       = [[Hán văn]]
| series         = 
| release_number = 
| subject        = Thần tích
| genre          = [[Đạo giáo]]
| publisher      = 
| pub_date       = [[Trung đại]] trung kì
| pages          = 
| awards         = 
| isbn           = 
| oclc           = 
| congress       = 
| preceded_by    = 
| followed_by    = 
}}
'''Lĩnh Nam trích quái liệt truyện''' ([[Hán văn]] : 嶺南摭怪列傳) là nhan đề một trứ tác [[thần thoại]] [[An Nam]] [[trung đại]]<ref>戴可來《關於<嶺南摭怪>的編者、版本和內容》，附錄於《嶺南摭怪等史料三種》，257-260頁。</ref><ref>《東南亞歷史詞典·「嶺南摭怪」條》，278-279頁。</ref>.
==Nguyên tự==
Chính văn ''Lĩnh Nam trích quái liệt truyện'' diễn [[Nôm]] là "hợp tuyển những sự lạ ở cõi [[Lĩnh Nam]]". Yếu tố "Lĩnh Nam" (嶺南) ở ngữ cảnh [[trung đại]] là chỉ chung những khu vực phía Nam [[Ngũ Lĩnh]]. Nhìn chung, nhan đề ''Lĩnh Nam trích quái liệt truyện'' có liên hệ chặt chẽ với ''[[Việt điện u linh tập]]'' về [[thi pháp]].
==Lịch sử==
Cứ theo [[thông tin]] tản mác trong các [[sách]] ''[[Vịnh sử thi tập]]'' của ông Thoát Hiên [[Đặng Minh Khiêm]], ''[[Kiến văn tiểu lục]]'' của ông Quế Đường [[Lê Quý Đôn]], ''[[Lịch triều hiến chương loại chí]]'' của ông Mai Phong [[Phan Huy Chú]], tác giả ''Lĩnh Nam trích quái liệt truyện'' là danh sĩ Trần Thế Pháp (陳世法), [[Biểu tự|tự]] Thức Chi (式之), người huyện [[Thạch Thất]], soạn khoảng thời [[Triều Trần|Trần mạt]]<ref>武瓊《嶺南摭怪列傳》「序」，《嶺南摭怪等史料三種》，3頁。</ref>. Tuy nhiên, cứ bài tựa, [[sách]] được tiến hành hiệu chính (hoặc phát hiện) năm [[Lê Thánh Tông|Hồng Đức]] thứ 23 (Nhâm Tí 1492), nghĩa là sau thời điểm xuất hiện cả thế kỉ. Tác giả tựa là nhị vị [[tiến sĩ]] [[Triều Lê sơ|Lê triều]] [[Võ Quỳnh]] (武瓊) và [[Kiều Phú]] (喬富), đều không nhắc gì đến tác giả thủ cảo này, cho nên chỉ là huyên truyền<ref>戴可來《關於<嶺南摭怪>的編者、版本和內容》，附錄於《嶺南摭怪等史料三種》，257-258頁。</ref>.

Các đời [[Triều Mạc|Mạc]] và [[Lê trung hưng]] về sau đều có sĩ nhân gia thêm ''tục biên'', gây nên những tranh luận trong [[sĩ lâm]] [[An Nam]] về cả nội dung, [[thi pháp]] và thể tài. Tới hậu kì [[hiện đại]], trứ tác này lại gieo tranh cãi trong học giới [[Hán Nôm]] về [[văn bản học]] cũng như [[sử liệu học]].

''Lĩnh Nam trích quái liệt truyện'' còn tới nay ở dạng tam sao thất bản chính là do trường kì [[lịch sử]] liên tục bị biến đổi cấu trúc. Tại [[Việt Nam]] có 4 sao bản trữ tại [[Thư viện Khoa học Xã hội]] ([[Hà Nội]]), kí hiệu '''A33''', '''A1200''', '''A1300''', '''A2107''' ; tuy nhiên sao bản thứ 5 trữ tại [[Viện Sử học]] ([[Hà Nội]]) kí hiệu '''HV486''' lại được chuộng nhất. Sao bản trữ tại [[Đại học Yale]] ([[Mĩ]]) và ấn bản của [[Trung Châu cổ tịch xuất bản xã]] ([[Trịnh Châu]], [[Hà Nam (Trung Hoa)|Hà Nam]], [[Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa|Trung Cộng]]) đều dựa theo HV486.
==Nội dung==
Trứ tác này đáng coi là tập hợp những [[thần tích]] [[Trung Hoa]], [[An Nam]] và đôi chút [[Ấn Độ]], hầu như không tồn tại vấn đề niên đại trong các cố sự. Các ấn bản [[hiện đại]] thường lược bớt bài tựa và bạt trong cổ bản<ref>書中的《檳榔傳》、《蒸餅傳》等篇，就反映古代習俗及傳說。</ref>.
<center>
{|class="wikitable"
|-
! Quyển thượng !! Nhan đề !! Khái lược
|-
| 01 || Hồng Bàng thị truyện<br>(鴻龐氏傳) || Cố sự người Hồng Bàng khai tịch.
|-
| 02 || Ngư tinh truyện<br>(魚精傳) || Cố sự [[Lạc Long Quân]] trừ thủy quái.
|-
| 03 || Hồ tinh truyện<br>(狐精傳) || Cố sự [[Lạc Long Quân]] trừ tinh linh.
|-
| 04 || Mộc tinh truyện<br>(木精傳) || Phong tục tịch tà hồi quốc sơ.
|-
| 05 || Đổng thiên vương truyện<br>(董天王傳) || Cố sự [[Phù Đổng thiên vương]] dẹp Ân khấu.
|-
| 06 || Tân lang truyện<br>(檳榔傳) || Phong tục cưới hỏi và dùng [[trầu cau]].
|-
| 07 || Nhất Dạ trạch truyện<br>(一夜澤傳) || Cố sự tướng [[Triệu Quang Phục]] dấy nghĩa xưng vương.
|-
| 08 || Chưng bính truyện<br>(蒸餅傳) || Cố sự hoàng tử Lang Liêu kế ngôi cha nhờ dâng bánh hấp.
|-
| 09 || Tây qua truyện<br>(西瓜傳) || Cố sự hoàng tử Mai An Tiêm phát hiện thứ dưa lạ.
|-
| 10 || Bạch trĩ truyện<br>(白雉傳) || Cố sự người Việt Thường dâng giống gà lạ thời [[Châu Văn công]].
|}
</center>
<center>
{|class="wikitable"
|-
! Quyển hạ !! Nhan đề !! Khái lược
|-
| 01 || Lý Ông Trọng truyện<br>(李翁仲傳) || Cố sự Lý Ông Trọng giúp [[Tần Thủy Hoàng]] đuổi rợ [[Hung Nô|Hung]].
|-
| 02 || Việt tỉnh truyện<br>(越井傳) || Cố sự tiểu sinh Thôi Vĩ được vợ tiên.
|-
| 03 || Kim quy truyện<br>(金龜傳) || Cố sự thần rùa giúp [[An Dương Vương]] cất thành [[Cổ Loa]]<br>và cho [[thần cơ nỗ]] kháng quân [[Triệu Võ đế|Triệu Đà]].
|-
| 04 || Nhị Trưng phu nhân truyện<br>(二徵夫人傳) || Cố sự [[Hai Bà Trưng]] dấy nghĩa xưng vương.
|-
| 05 || Man nương truyện<br>(蠻娘傳) || Cố sự Man Nương hóa Phật.
|-
| 06 || Nam Chiếu truyện<br>(南詔傳) || Cố sự hậu duệ [[Triều Triệu|Triệu tộc]] lập [[Nam Chiếu]].
|-
| 07 || Tô Lịch giang truyện<br>(蘇瀝江傳) || Cố sự [[Tô Lịch]] [[hà bá]].
|-
| 08 || Tản Viên sơn truyện<br>(傘圓山傳) || Cố sự [[Tản Viên sơn thánh]].
|-
| 09 || Long Nhãn Như Nguyệt nhị thần truyện<br>(龍眼如月二神傳) || Cố sự vua [[Lê Hoàn]] được nhị [[hà bá]] phù hộ<br>kháng quân [[Triều Tống|Tống]].
|-
| 10 || Từ Đạo Hạnh Nguyễn Minh Không truyện<br>(徐道行阮明空傳) || Cố sự nhị thiền sư [[Từ Đạo Hạnh]] và [[Nguyễn Minh Không]].
|-
| 11 || Dương Không Lộ Nguyễn Giác Hải truyện<br>(楊空路阮覺海傳) || Cố sự nhị thiền sư [[Dương Không Lộ]] và [[Nguyễn Giác Hải]].
|-
| 12 || Hà Ô Lôi truyện<br>(何烏雷傳) || Cố sự cận thần Hà Ô Lôi gian dâm với nữ lưu cung các.
|-
| 13 || Dạ Xoa vương truyện<br>(夜叉王傳) || Lược thuật [[Ramayana]].
|}
</center>
==Văn hóa==
''Lĩnh Nam trích quái liệt truyện'' có thể coi là kế tục ''[[Việt điện u linh tập]]'' trong việc chép lại sinh hoạt tâm linh của người [[An Nam]] [[trung đại]] trung kì. Mặt khác, tác phẩm cũng bộc lộ những khiếm khuyết trong phong tục [[An Nam]] ở buổi đầu kiến tạo đặc sắc.

Đối với học giới [[hiện đại]], trứ tác này là cứ liệu quý về bối cảnh [[An Nam]] [[trung đại]] trung kì - giai đoạn vốn ít tư liệu và có nhiều điều tồn nghi. Bởi [[sách]] chỉ thuần túy đề cập yếu tố [[tín ngưỡng]] mà không để ý tới sự cần thiết phải chính xác [[lịch sử]], hay có chăng, [[lịch sử]] chỉ là cái cớ tung hoành [[Thi pháp|bút pháp]]. Đối với công chúng [[hiện đại]] nói chung, tác phẩm cung cấp lối hành văn đặc thù ở một giai đoạn [[lịch sử]] tương đối dài và có ảnh hưởng lớn tới sự hình thành căn tính [[Việt Nam]].
==Tham khảo==
* [[Việt điện u linh tập]]
==Liên kết==
{{reflist|4}}
===Tài liệu===
* {{cite book |title = 《嶺南摭怪》|series = 《嶺南摭怪等史料三種》 |editors = [[武瓊]]、[[喬富]] 編纂 |others = [[戴可來]]、[[楊保筠]] 校注 |location = [[鄭州]] |publisher = [[中州古籍出版社]] |year = 1991 |ISBN = 7534802032 }}
* {{cite book |title = 《嶺南摭怪列傳》 |series = 《越南漢文小說叢刊》第二輯第一冊《神話傳說類》 |editors = [[武瓊]]、[[喬富]] 編纂 |location = [[臺北]] |publisher = [[臺灣學生書局]] |year = 1992年 |language = zh-Hant }}
* {{cite book |title = 《[[東南亞歷史詞典]]》 |publisher = [[上海辭書出版社]] |year = 1995 |ISBN = 7532602222 }}
===Tư liệu===
* {{cite web|url=http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/820/|title=Hội Bảo tồn Di sản chữ Nôm─《嶺南摭怪列傳》}}
[[Thể loại:Thần tích Việt Nam]]
[[Thể loại:Văn kiện Việt Nam]]
[[Thể loại:Văn học trung đại]]
[[Thể loại:Tùng thoại]]
[[Thể loại:Chí quái]]