Theo tiến sĩ [[Lê Chí Quế]], "cổ loa" là lối kí âm Hán của từ ''k'la'', tức ''kẻ La'' trong tiếng Việt [[trung đại]], địa danh vẫn tồn tại cho tới đầu thế kỷ XX trước khi phủ thủ hiến [[Bắc Bộ|Bắc Việt]] cải cách hành chính phía Bắc [[Hà Nội]] năm 1950 (đổi K'noi thành [[Cổ Nhuế]], K'lu thành [[Kim Lũ]], Tlem/Chèm thành [[Từ Liêm]]...). Đọc theo lối hiện đại là "con gà", tương ứng truyền thuyết Bạch Kê tinh quấy việc xây thành ; còn "thục phán" trong ngôn ngữ [[Người Tày|Tày]] là ''túkpăn'', hàm nghĩa "thủ lĩnh", tương tự trường hợp "chao, chau" (triệu) trong ngôn ngữ [[Người Thái|Thái]], "po t'ring" (bộ lĩnh, bồ chính) trong ngôn ngữ [[Champa]] hoặc "kurung, turun" (hùng, trưng) trong ngôn ngữ [[Minangkabau]] (chữ "minang/manang/mling" gần đây được học giới đồng nhất với tự dạng "văn lang, mê linh", góp phần củng cố giả thuyết [[người Minangkabau]] đã di cư từ [[Bắc Bộ]] tới [[Sumatra]] và đem nhiều di sản của ngữ hệ Việt cổ đã thất truyền tại chính [[Việt Nam]]). Khi khảo sát thực địa thập niên 1960, các nhà khoa học đã tìm thấy những trầm tích cổ hơn cả thời được coi là [[An Dương Vương]] dưới nền xóm Gà (nay thuộc huyện [[Đông Anh]], thành phố [[Hà Nội]]). Vậy "cổ loa" cũng có thể ước đoán là '''Bạch-kê thành''' (白雞城).

Theo tiến sĩ [[Lê Chí Quế]], "cổ loa" là lối kí âm Hán của từ ''k'la'', tức ''kẻ La'' trong tiếng Việt [[trung đại]], địa danh vẫn tồn tại cho tới đầu thế kỷ XX trước khi phủ thủ hiến [[Bắc Bộ|Bắc Việt]] cải cách hành chính phía Bắc [[Hà Nội]] năm 1950 (đổi K'noi thành [[Cổ Nhuế]], K'lu thành [[Kim Lũ]], Tlem/Chèm thành [[Từ Liêm]]...). Đọc theo lối hiện đại là "con gà", tương ứng truyền thuyết Bạch Kê tinh quấy việc xây thành ; còn "thục phán" trong ngôn ngữ [[Người Tày|Tày]] là ''túkpăn'', hàm nghĩa "thủ lĩnh", tương tự trường hợp "chao, chau" (triệu) trong ngôn ngữ [[Người Thái|Thái]], "po t'ring" (bộ lĩnh, bồ chính) trong ngôn ngữ [[Champa]] hoặc "kurung, turun" (hùng, trưng) trong ngôn ngữ [[Minangkabau]] (chữ "minang/manang/mling" gần đây được học giới đồng nhất với tự dạng "văn lang, mê linh", góp phần củng cố giả thuyết [[người Minangkabau]] đã di cư từ [[Bắc Bộ]] tới [[Sumatra]] và đem nhiều di sản của ngữ hệ Việt cổ đã thất truyền tại chính [[Việt Nam]]). Khi khảo sát thực địa thập niên 1960, các nhà khoa học đã tìm thấy những trầm tích cổ hơn cả thời được coi là [[An Dương Vương]] dưới nền xóm Gà (nay thuộc huyện [[Đông Anh]], thành phố [[Hà Nội]]). Vậy "cổ loa" cũng có thể ước đoán là '''Bạch-kê thành''' (白雞城).

{{cquote|''Trước kia, người Tần cất thành ở ải Võ Châu nhằm phòng bị rợ Hồ. Nhưng thành cứ xây xong lại đổ khiến vô số kẻ chết. Bỗng đâu có con ngựa chạy qua chạy lại, phụ lão lấy làm lạ, bèn theo đó mà xây. Tự bấy thành không đổ nữa, bèn đặt tên Mã Ấp.''<br>昔秦人築城於武周塞以備胡，城將成而崩者數矣，有馬馳走周旋反复，父老異之，因依而築，城乃不崩，遂名馬邑。|||''[[:zh:元和郡县志|Nguyên Hòa quận huyện chí]]'' (元和郡縣志), 813 SCN}}

{{cquote|''Trước kia, người Tần cất thành ở ải Võ Châu nhằm phòng bị rợ Hồ. Nhưng thành cứ xây xong lại đổ khiến vô số kẻ chết. Bỗng đâu có con ngựa chạy qua chạy lại, phụ lão lấy làm lạ, bèn theo đó mà xây. Tự bấy thành không đổ nữa, bèn đặt tên Mã Ấp.''<br>昔秦人築城於武周塞以備胡，城將成而崩者數矣，有馬馳走周旋反复，父老異之，因依而築，城乃不崩，遂名馬邑。|||''[[:zh:元和郡县志|Nguyên Hòa quận huyện chí]]'' (元和郡縣志), 813 SCN}}

Mà theo tác giả [[Philippe Papin]] trong cuốn ''Histoire de Hanoï'' năm 2001, ngay từ đầu [[Công nguyên]], toàn bộ [[đồng bằng sông Hồng]] - gồm [[Hà Nội]] hiện đại - còn nằm dưới mực nước biển, nên ngoại trừ gò Cây Táo (tương ứng thôn [[Triều Khúc]] ngày nay) khả dĩ trên mép nước một chút, thì không lý gì [[người Việt]] lại dựng nhà cửa ở vùng nước trũng ; cho nên, sự tồn tại một kinh thành ở khu vực [[Hà Nội]] là điều hết sức phi lý. Ông cũng nhấn mạnh, trừ phi điều đó là sự "chữa" sử ký nhằm hợp thức hóa việc tuyên truyền [[chủ nghĩa dân tộc]] hiện đại. Dù vậy, một bộ phận người Việt hiện đại còn nặng tinh thần cực đoan bảo thủ thì không chấp nhận kiến giải theo lối mới, thậm chí sẵn sàng tẩy xóa sự thật nhằm hậu thuẫn cho niềm tin cũ, cố ý bỏ quên sự hiện diện của yếu tố [[Nhà Hán|Hán]] [[Nhà Đường|Đường]] trong lớp tàn tích. Còn theo tiến sĩ [[Lê Mạnh Thát]], thành Cổ Loa có sớm nhất từ thời [[Ngô Quyền]], trong khi truyền thuyết [[An Dương Vương]] xuất hiện khá trễ ở hậu kỳ [[trung đại]], một cách phản ánh ''[[Mahabharata]]'' theo nhãn quan người Việt. Tuy nhiên, tới nay chưa biết thuyết nào xác đáng hơn.

Mà theo tác giả [[Philippe Papin]] trong cuốn ''Histoire de Hanoï'' năm 2001, ngay từ đầu [[Công nguyên]], toàn bộ [[đồng bằng sông Hồng]] - gồm [[Hà Nội]] hiện đại - còn nằm dưới mực nước biển, nên ngoại trừ gò Cây Táo (tương ứng thôn [[Triều Khúc]] ngày nay) khả dĩ trên mép nước một chút, thì không lý gì [[người Việt]] lại dựng nhà cửa ở vùng nước trũng ; cho nên, sự tồn tại một kinh thành ở khu vực [[Hà Nội]] là điều hết sức phi lý. Ông cũng nhấn mạnh, trừ phi điều đó là sự "chữa" sử ký nhằm hợp thức hóa việc tuyên truyền [[chủ nghĩa dân tộc]] hiện đại. Dù vậy, một bộ phận người Việt hiện đại còn nặng tinh thần cực đoan bảo thủ thì không chấp nhận kiến giải theo lối mới, thậm chí sẵn sàng tẩy xóa sự thật nhằm hậu thuẫn cho niềm tin cũ, cố ý bỏ quên sự hiện diện của yếu tố [[Nhà Hán|Hán]] [[Nhà Đường|Đường]] trong lớp tàn tích. Còn theo tiến sĩ [[Lê Mạnh Thát]], thành Cổ Loa có sớm nhất từ thời [[Ngô Quyền]], trong khi truyền thuyết [[An Dương Vương]] xuất hiện khá trễ ở hậu kỳ [[trung đại]], một cách phản ánh ''[[Mahabharata]]'' theo nhãn quan người Việt. Tuy nhiên, tới nay chưa biết thuyết nào xác đáng hơn.

Địa danh Cổ Loa là nguồn gốc của nhiều lễ hội tâm linh thể hiện sự kính thờ tổ tiên của người Việt từ sơ kì hiện đại. Trong thời kì [[chiến tranh Việt Nam]], hình tượng [[An Dương Vương]] mượn nỏ thần chống ngoại xâm từng cổ vũ nhiều lớp thanh niên từ ghế giảng đường ra chiến trường. Nhưng sau chiến tranh, truyện [[Mị Châu]] vì tình riêng mà trở thành vật hiến sinh cho cuộc xâm lăng từ phương Bắc lại được nhà thơ [[Tố Hữu]] ngầm tái nhận thức về sự cần thiết phải [[Đổi Mới|đổi mới]] cơ chế chính trị xã hội đã quá lạc hậu.

Địa danh Cổ Loa là nguồn gốc của nhiều lễ hội tâm linh thể hiện sự kính thờ tổ tiên của người Việt từ sơ kì hiện đại. Trong thời kì [[chiến tranh Việt Nam]], hình tượng [[An Dương Vương]] mượn nỏ thần chống ngoại xâm từng cổ vũ nhiều lớp thanh niên từ ghế giảng đường ra chiến trường. Nhưng sau chiến tranh, truyện [[Mị Châu]] vì tình riêng mà trở thành vật hiến sinh cho cuộc xâm lăng từ phương Bắc lại được nhà thơ [[Tố Hữu]] ngầm tái nhận thức về sự cần thiết phải [[Đổi Mới|đổi mới]] cơ chế chính trị xã hội đã quá lạc hậu.

==Xem thêm==

==Xem thêm==

{{div col|colwidth=12em}}

{{div col|colwidth=12em}}

{{div col end}}

{{div col end}}

==Tham khảo==

==Tham khảo==

===Nội ngữ===

===Nội ngữ===

* [http://vnexpress.net/Vietnam/Khoa-hoc/2002/07/3B9BE054/ Thành Cổ Loa có mấy vòng ?]

* [http://vnexpress.net/Vietnam/Khoa-hoc/2002/07/3B9BE054/ Thành Cổ Loa có mấy vòng ?]