Người

Mục từ này chưa được bình duyệt và có thể cần sự giúp đỡ của bạn để hoàn thiện.

Con người hay người (Homo sapiens) là một loài linh trưởng có trí thông minh cao, thành viên còn tồn tại duy nhất của phân tông Hominina và cùng với tinh tinh, khỉ đột, đười ươi tạo thành họ Hominidae. Con người là động vật trên cạn có đặc điểm tư thế thẳng đứng và đi bằng hai chân; cử động tay khéo léo và sử dụng dụng cụ nhiều so với những động vật khác; sử dụng ngôn ngữ phức tạp và không giới hạn so với ngôn ngữ động vật khác; não to, phức tạp hơn những loài linh trưởng khác; và xã hội có tổ chức và tiến bộ ở mức cao.

Một số hominin thời đầu đã biết sử dụng lửa và có mặt trên khắp lục địa Á Âu. Những người hiện đại ban đầu được cho là đã tách ra ở châu Phi từ một hominin sớm hơn vào khoảng 300.000 năm trước và bằng chứng hóa thạch sớm nhất về Homo sapiens cũng xuất hiện vào khoảng 300.000 năm trước ở châu Phi. Con người bắt đầu biểu hiện hành vi hiện đại từ ít nhất 150.000–75.000 năm trước và có thể sớm hơn. Trong một số làn sóng di cư, Homo sapiens đã rời khỏi châu Phi và cư trú trên hầu khắp Trái đất. Sự lan tỏa của con người với số lượng đông đảo và ngày một tăng đã tác động sâu sắc đến sinh quyển cùng hàng triệu loài vật khác. Trong những ưu điểm then chốt lý giải cho sự tiến hóa thành công phải kể đến bộ não lớn, phát triển cho phép tiếp thu lý trí, ngôn ngữ, giải quyết vấn đề, tính xã hội, và văn hóa thông qua học hỏi lẫn nhau. Con người sử dụng dụng cụ thường xuyên và hiệu quả hơn mọi loại động vật: là loài duy nhất còn tồn tại biết tạo lửa, nấu ăn, tự mặc quần áo, sáng tạo và vận dụng nhiều công nghệ cùng nghệ thuật khác.

Chỉ có con người sử dụng những hệ thống giao tiếp có tính biểu tượng như ngôn ngữ và nghệ thuật để thể hiện bản thân và trao đổi ý tưởng, cũng như tự sắp xếp mình vào những nhóm có mục đích. Con người tạo ra những cấu trúc xã hội phức tạp bao hàm nhiều nhóm cạnh tranh và hợp tác, từ mạng lưới họ hàng, gia đình đến những nhà nước. Tương tác xã hội giữa con người tạo ra những giá trị, chuẩn mực, nghi thức vô cùng đa dạng và chúng cùng nhau củng cố xã hội loài người. Tính tò mò, ham muốn tìm hiểu, chi phối môi trường, lý giải và thao túng những hiện tượng đã thúc đẩy sự phát triển của khoa học, triết học, thần học, tôn giáo, cùng nhiều lĩnh vực kiến thức khác.

Suốt phần lớn lịch sử, con người duy trì sự tồn tại bằng cách săn bắt hái lượm trong những bầy người. Tuy nhiên vào khoảng 10.000 năm trước nhiều xã hội đã chuyển sang nông nghiệp tĩnh tại, thuần hóa và nuôi trồng động thực vật, cho phép văn minh phát triển. Những xã hội này sau đó mở mang, thiết lập nhiều hình thái chính quyền và văn hóa trên khắp thế giới, thống nhất con người ở những khu vực để tạo ra những quốc gia và đế quốc. Sự tiến bộ nhanh chóng của khoa học và hiểu biết về y học trong thế kỷ 19 và 20 đã giúp con người gia tăng tuổi thọ và khiến dân số nhân loại tăng theo cấp số mũ. Vào năm 2020 dân số thế giới là khoảng 7,8 tỷ người.