Khác biệt giữa các bản “Trung đại”

Phiên bản lúc 19:28, ngày 26 tháng 10 năm 2020

Trung đại là thuật ngữ do học giới hiện đại áp dụng cho giai đoạn trung gian trong tiến trình lịch sử nhân loại. Tuy nhiên, tùy mỗi ý thức hệ lại có cách phân biệt mốc thời gian khác nhau.

Thuật ngữ

Trung đại (中代) là lối diễn Nôm thuật ngữ media tempestas xuất hiện trong một văn bản Latin năm 1469, sau được biến thể nhiều ngôn ngữ khác^[1]^[2]^[3]. Trong các tài liệu Việt Nam thập niên 1980 về trước, thuật ngữ này đôi khi được diễn nghĩa tối là trung cổ, nay đã bỏ.

Lịch sử

Trung đại là giai đoạn lịch sử tương đối dài, nhưng so với tiền thân là cổ đại, giai đoạn này gắn với sự kiện toàn hóa các thiết chế chính trị và pháp luật để tiến tới kiến tạo mô hình quốc gia, đặc biệt là sự thăng hoa văn nghệ để tiến tới kiến tạo bản sắc quốc gia hoặc thị tộc, ngoài ra báo hiệu sự phát triển thương nghiệp và kĩ nghệ. Đây cũng là thời đại chứng kiến sức công phá tàn bạo của chiến tranh, dịch bệnh và thiên tai, mà nhờ thế làm căn bản cho sự hoàn thiện hóa các lí thuyết về nhân học và cả nhân trị.

Á châu

Lịch sử trung đại Á châu thường được coi là giai đoạn vẻ vang nhất, thậm chí có những thời điểm người Á châu tự hào là trung tâm văn minh thế giới. Tuy vậy, toàn bộ văn minh Á châu trung đại căn bản tiến triển theo 3 trục :

Trung Đông : Lấy tâm điểm là bán đảo Arab, hầu như được đồng nhất với giai đoạn thăng hoa của các đế quốc sùng đạo Islam rồi được đế quốc Osman kế tục. Tiên khởi từ năm 622 (năm 1 Hồi lịch) khi Đấng Tiên Tri rời Makkah đi Madinah^[4]^[5], kết thúc năm 1923 khi đế quốc Osman cáo chung.
Ấn Độ : Lịch sử trung đại thường được coi là thời hoàng kim, bắt đầu từ năm 230 TCN và kết thúc vào năm 1757^[6]^[7]^[8].
Trung Hoa : Các quốc gia Hán quyển đôi khi gọi giai đoạn này là thời kì phong kiến quân chủ bởi đặc tính tông chủ hóa trong hình thái chính trị xã hội. Năm tiên khởi được coi là khoảng 206 TCN khi triều Hán căn bản thống nhất vùng lõi Hán quyển sau nhiều năm đại loạn và phân liệt. Mốc kết thúc là năm 1911 với sự kiện Tân Hợi cách mạng chuyển Trung Hoa từ quân chủ chuyên chế sang cộng hòa ; tuy nhiên, có quan điểm coi mốc này là năm 1868 khi Nhật hoàng Minh Trị tiến hành duy tân thắng lợi. Đây cũng là thời kì thiết kế tam giáo đồng nguyên đạt cực thịnh và Nho giáo có vị thế độc tôn trong sự kiến tạo đặc sắc chính trị văn hóa.

Âu châu

Lịch sử trung đại Âu châu được phân thành 3 giai đoạn : Sơ kì, trung kì và hậu kì. Theo truyền thống, mốc khởi đầu là năm 476 SCN với sự kiện La Mã đế quốc phân liệt hóa^[9], thời điểm kết thúc là năm 1350 khi Hắc Tử Bệnh làm tê liệt hình thái chính trị xã hội lỗi thời và thúc đẩy tiến trình khai phóng toàn diện. Có thời kì dài trong thế kỉ XIX, học giới Âu châu coi trung đại là thời hắc ám bởi ở phần lớn thời gian tồn tại đặc tính hỗn loạn về thiết chế chính trị xã hội và tù đọng về phương diện tinh thần, ngoài ra do tri thức về thời đại này còn lắm tồn nghi. Thành kiến này tới nay đã bị bác do sự phát triển của văn tự học và khảo cổ học.

Tham khảo

Văn học trung đại

Liên kết

↑ Power, Central Middle Ages p. 3
↑ Miglio "Curial Humanism", Interpretations of Renaissance Humanism p. 112
↑ Albrow, Global Age p. 205
↑ Shaikh, Fazlur Rehman (2001), Chronology of Prophetic Events, London: Ta-Ha Publishers Ltd., tr. 51–52
↑ Marom, Roy (Fall 2017), "Approaches to the Research of Early Islam : The Hijrah in Western Historiography", Jama'a, 23: vii
↑ Catherine Ella Blanshard Asher; Cynthia Talbot (2006), India before Europe, Cambridge University Press, tr. 265, ISBN 978-0-521-80904-7
↑ A Popular Dictionary of Sikhism : Sikh Religion and Philosophy, p. 86, Routledge, W. Owen Cole, Piara Singh Sambhi, 2005
↑ Khushwant Singh, A History of the Sikhs, Volume I: 1469–1839, Delhi, Oxford University Press, 1978, pp. 127–129
↑ Sự kết thúc trung đại Âu châu

Tài liệu

Adams, Laurie Schneider (2001), A History of Western Art (lxb. Third), Boston, MA: McGraw Hill, ISBN 0-07-231717-5
Albrow, Martin (1997), The Global Age: State and Society Beyond Modernity, Stanford, CA: Stanford University Press, ISBN 0-8047-2870-4
Backman, Clifford R. (2003), The Worlds of Medieval Europe, Oxford, UK: Oxford University Press, ISBN 978-0-19-512169-8
Barber, Malcolm (1992), The Two Cities: Medieval Europe 1050–1320, London: Routledge, ISBN 0-415-09682-0
Barber, Richard (1978), Edward, Prince of Wales and Aquitaine: A Biography of the Black Prince, New York: Scribner, ISBN 0-684-15864-7
Barlow, Frank (1988), The Feudal Kingdom of England 1042–1216 (lxb. Fourth), New York: Longman, ISBN 0-582-49504-0
Bauer, Susan Wise (2010), The History of the Medieval World: From the Conversion of Constantine to the First Crusade, New York: W. W. Norton, ISBN 978-0-393-05975-5
Benton, Janetta Rebold (2002), Art of the Middle Ages, World of Art, London: Thames & Hudson, ISBN 0-500-20350-4
British Library Staff (ngày 8 tháng 1 năm 2008), Incunabula Short Title Catalogue, British Library, truy cập ngày 8 tháng 4 năm 2012
Brown, Peter (1989), The World of Late Antiquity AD 150–750, Library of World Civilization, New York: W. W. Norton & Company, ISBN 0-393-95803-5
Brown, Thomas (1998), "The Transformation of the Roman Mediterranean, 400–900", trong Holmes, George (bt.), The Oxford Illustrated History of Medieval Europe, Oxford, UK: Oxford University Press, tr. 1–62, ISBN 0-19-285220-5
Bruni, Leonardo (2001), Hankins, James (bt.), History of the Florentine People, 1, Cambridge, MA: Harvard University Press, ISBN 978-0-674-00506-8
Colish, Marcia L. (1997), Medieval Foundations of the Western Intellectual Tradition 400–1400, New Haven, CT: Yale University Press, ISBN 0-300-07852-8
Collins, Roger (1999), Early Medieval Europe: 300–1000 (lxb. Second), New York: St. Martin's Press, ISBN 0-312-21886-9
Coredon, Christopher (2007), A Dictionary of Medieval Terms & Phrases (lxb. Reprint), Woodbridge, UK: D. S. Brewer, ISBN 978-1-84384-138-8
Cosman, Madeleine Pelner (2007), Medieval Wordbook: More the 4,000 Terms and Expressions from Medieval Culture, New York: Barnes & Noble, ISBN 978-0-7607-8725-0
Crampton, R. J. (2005), A Concise History of Bulgaria, Cambridge, UK: Cambridge University Press, ISBN 0-521-61637-9
Cunliffe, Barry (2008), Europe Between the Oceans: Themes and Variations 9000 BC–AD 1000, New Haven, CT: Yale University Press, ISBN 978-0-300-11923-7
Curta, Florin (2006), Southeastern Europe in the Middle Ages 500–1250, Cambridge Medieval Textbooks, Cambridge, UK: Cambridge University Press, ISBN 0-521-89452-2
Davies, Norman (1996), Europe: A History, Oxford, UK: Oxford University Press, ISBN 0-19-520912-5
Dawtry, Anne (1989), "Agriculture", trong Loyn, H. R. (bt.), The Middle Ages: A Concise Encyclopedia, London: Thames and Hudson, tr. 15–16, ISBN 0-500-27645-5
Denley, Peter (1998), "The Mediterranean in the Age of the Renaissance, 1200–1500", trong Holmes, George (bt.), The Oxford Illustrated History of Medieval Europe, Oxford, UK: Oxford University Press, tr. 235–296, ISBN 0-19-285220-5
Dodwell, C. R. (1993), The Pictorial Arts of the West: 800–1200, Pellican History of Art, New Haven, CT: Yale University Press, ISBN 0-300-06493-4
Epstein, Steven A. (2009), An Economic and Social History of Later Medieval Europe, 1000–1500, Cambridge, UK: Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-70653-7
Flexner, Stuart Berg (bt.), The Random House Dictionary of the English Language: Unabridged (lxb. Second), New York: Random House, ISBN 0-394-50050-4
Gainty, Denis; Ward, Walter D. (2009), Sources of World Societies: Volume 2: Since 1500, Boston, MA: Bedford/St. Martin's, ISBN 0-312-68858-X
Geary, Patrick J. (1988), Before France and Germany: The Creation and Transformation of the Merovingian World, Oxford, UK: Oxford University Press, ISBN 0-19-504458-4
Gies, Joseph; Gies, Frances (1973), Life in a Medieval City, New York: Thomas Y. Crowell, ISBN 0-8152-0345-4
Grant, Edward (2001), God and Reason in the Middle Ages, Cambridge, UK: Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-80279-6
Grant, Edward (1994), Planets, Stars, & Orbs: The Medieval Cosmos, 1200–1687, Cambridge, UK: Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-43344-0
Grierson, Philip (1989), "Coinage and currency", trong Loyn, H. R. (bt.), The Middle Ages: A Concise Encyclopedia, London: Thames and Hudson, tr. 97–98, ISBN 0-500-27645-5
Griffiths, Antony (1996), Prints and Printmaking, London: British Museum Press, ISBN 0-7141-2608-X
Hallam, Elizabeth M.; Everard, Judith (2001), Capetian France 987–1328 (lxb. Second), New York: Longman, ISBN 0-582-40428-2
Hamilton, Bernard (2003), Religion in the Medieval West (lxb. Second), London: Arnold, ISBN 0-340-80839-X
Heather, Peter (2006), The Fall of the Roman Empire: A New History of Rome and the Barbarians, Oxford, UK: Oxford University Press, ISBN 978-0-19-532541-6
Helle, Knut; Kouri, E. I.; Olesen, Jens E., bt. (2003), Cambridge History of Scandinavia Part 1, New York: Cambridge University Press, ISBN 0-521-47299-7
Henderson, George (1977), Early Medieval (lxb. Revised), New York: Penguin, OCLC 641757789
Holmes, George, bt. (1988), The Oxford History of Medieval Europe, Oxford, UK: Oxford University Press, ISBN 0-19-285272-8
Ilardi, Vincent (2007), Renaissance Vision from Spectacles to Telescopes, Philadelphia: American Philosophical Society, ISBN 978-0-87169-259-7
James, Edward (2009), Europe's Barbarians: AD 200–600, The Medieval World, Harlow, UK: Pearson Longman, ISBN 978-0-582-77296-0
Jordan, William C. (2003), Europe in the High Middle Ages, Penguin History of Europe, New York: Viking, ISBN 978-0-670-03202-0
Kamen, Henry (2005), Spain 1469–1714 (lxb. Third), New York: Pearson/Longman, ISBN 0-582-78464-6
Kaufmann, J. E.; Kaufmann, H. W. (2001), The Medieval Fortress: Castles, Forts and Walled Cities of the Middle Ages (lxb. 2004), Cambridge, MA: Da Capo Press, ISBN 0-306-81358-0
Keen, Maurice (1988) [1968], The Pelican History of Medieval Europe, London: Penguin Books, ISBN 0-14-021085-7
Kitzinger, Ernst (1955), Early Medieval Art at the British Museum (lxb. Second), London: British Museum, OCLC 510455
Knox, E. L., "History of the Idea of the Renaissance", Europe in the Late Middle Ages, Boise State University, lưu trữ từ nguyên tác ngày 3 tháng 2 năm 2012, truy cập ngày 25 tháng 12 năm 2012
Lasko, Peter (1972), Ars Sacra, 800–1200, Penguin History of Art (now Yale), New York: Penguin, ISBN 0-14-056036-X
Lawrence, C.H (2001), Medieval Monasticism: Forms of Religious Life in Western Europe in the Middle Ages (lxb. Third), Harlow, UK: Longman, ISBN 0-582-40427-4
Lightbown, Ronald W. (1978), Secular Goldsmiths' Work in Medieval France: A History, Reports of the Research Committee of the Society of Antiquaries of London, London: Thames and Hudson, ISBN 0-500-99027-1
Lindberg, David C.; Numbers, Ronald L. (1986), "Beyond War and Peace: A Reappraisal of the Encounter between Christianity and Science", Church History, 55 (3): 338–354, doi:10.2307/3166822, JSTOR 3166822
Lindberg, David C. (2003), "The Medieval Church Encounters the Classical Tradition: Saint Augustine, Roger Bacon, and the Handmaiden Metaphor", trong Lindberg, David C.; Numbers, Ronald L. (bt.), When Science & Christianity Meet, Chicago, IL: University of Chicago Press, ISBN 0-226-48214-6
Lock, Peter (2006), Routledge Companion to the Crusades, New York: Routledge, ISBN 0-415-39312-4
Loyn, H. R. (1989), "Avignon", trong Loyn, H. R. (bt.), The Middle Ages: A Concise Encyclopedia, London: Thames and Hudson, tr. 45, ISBN 0-500-27645-5
Loyn, H. R. (1989), "Eleanor of Aquitaine", trong Loyn, H. R. (bt.), The Middle Ages: A Concise Encyclopedia, London: Thames and Hudson, tr. 122, ISBN 0-500-27645-5
Loyn, H. R. (1989), "Famine", trong Loyn, H. R. (bt.), The Middle Ages: A Concise Encyclopedia, London: Thames and Hudson, tr. 127–128, ISBN 0-500-27645-5
Loyn, H. R. (1989), "Great Schism", trong Loyn, H. R. (bt.), The Middle Ages: A Concise Encyclopedia, London: Thames and Hudson, tr. 153, ISBN 0-500-27645-5
Loyn, H. R. (1989), "Hundred Years' War", trong Loyn, H. R. (bt.), The Middle Ages: A Concise Encyclopedia, London: Thames and Hudson, tr. 176, ISBN 0-500-27645-5
Loyn, H. R. (1989), "Jews", trong Loyn, H. R. (bt.), The Middle Ages: A Concise Encyclopedia, London: Thames and Hudson, tr. 190–192, ISBN 0-500-27645-5
Loyn, H. R. (1989), "Knights of the Temple (Templars)", trong Loyn, H. R. (bt.), The Middle Ages: A Concise Encyclopedia, London: Thames and Hudson, tr. 201–202, ISBN 0-500-27645-5
Loyn, H. R. (1989), "Language and dialect", trong Loyn, H. R. (bt.), The Middle Ages: A Concise Encyclopedia, London: Thames and Hudson, tr. 204, ISBN 0-500-27645-5
Loyn, H. R. (1989), "Scholasticism", trong Loyn, H. R. (bt.), The Middle Ages: A Concise Encyclopedia, London: Thames and Hudson, tr. 293–294, ISBN 0-500-27645-5
Martin, Janet (1993), Medieval Russia 980–1584, Cambridge Medieval Textbooks, Cambridge, UK: Cambridge University Press, ISBN 0-521-36832-4
"Mediaeval", The Compact Edition of the Oxford English Dictionary: Complete Text Arranged Micrographically: Volume I A–0, Glasgow: Oxford University Press, 1971, tr. M290, LCCN 72177361, OCLC 490339790
Bản mẫu:Cite dictionary
Miglio, Massimo (2006), "Curial Humanism seen through the Prism of the Papal Library", trong Mazzocco, Angelo (bt.), Interpretations of Renaissance Humanism, Brill's Studies in Intellectual History, Leiden: Brill, tr. 97–112, ISBN 978-90-04-15244-1
Mommsen, Theodore E. (tháng 4 năm 1942), "Petrarch's Conception of the 'Dark Ages'", Speculum, 17 (2): 226–242, doi:10.2307/2856364, JSTOR 2856364
Morris, Rosemary (1998), "Northern Europe invades the Mediterranean, 900–1200", trong Holmes, George (bt.), The Oxford Illustrated History of Medieval Europe, Oxford, UK: Oxford University Press, tr. 175–234, ISBN 0-19-285220-5
Murray, Alexander (2004), "Should the Middle Ages Be Abolished?", Essays in Medieval Studies, 21: 1–22, doi:10.1353/ems.2005.0010
Nees, Lawrence (2002), Early Medieval Art, Oxford History of Art, Oxford, UK: Oxford University Press, ISBN 978-0-19-284243-5
Nicolle, David (1999), Medieval Warfare Source Book: Warfare In Western Christendom, London: Brockhampton Press, ISBN 1-86019-889-9
Numbers, Ronald (ngày 11 tháng 5 năm 2006), "Myths and Truths in Science and Religion: A historical perspective" (PDF), Lecture archive, The Faraday Institute for Science and Religion, truy cập ngày 25 tháng 1 năm 2013
Payne, Robert (2000), The Dream and the Tomb: A History of the Crusades (lxb. First paperback), New York: Cooper Square Press, ISBN 0-8154-1086-7
Peters, Ted (2005), "Science and Religion", trong Jones, Lindsay (bt.), Encyclopedia of Religion, 12 (lxb. Second), Detroit, MI: MacMillan Reference, tr. 8182, ISBN 978-0-02-865980-0
Pounds, N. J. G. (1990), An Historical Geography of Europe, Cambridge, UK: Cambridge University Press, ISBN 0521322170
Power, Daniel (2006), The Central Middle Ages: Europe 950–1320, The Short Oxford History of Europe, Oxford, UK: Oxford University Press, ISBN 978-0-19-925312-8
Reilly, Bernard F. (1993), The Medieval Spains, Cambridge Medieval Textbooks, Cambridge, UK: Cambridge University Press, ISBN 0-521-39741-3
Riley-Smith, Jonathan (1989), "Crusades", trong Loyn, H. R. (bt.), The Middle Ages: A Concise Encyclopedia, London: Thames and Hudson, tr. 106–107, ISBN 0-500-27645-5
Rosenwein, Barbara H. (1982), Rhinoceros Bound: Cluny in the Tenth Century, Philadelphia, PA: University of Pennsylvania Press, ISBN 0-8122-7830-5
Russell, Jeffey Burton (1991), Inventing the Flat Earth-Columbus and Modern Historians, Westport, CT: Praeger, ISBN 0-275-95904-X
Saul, Nigel (2000), A Companion to Medieval England 1066–1485, Stroud, UK: Tempus, ISBN 0-7524-2969-8
Schove, D. Justin (1989), "Plague", trong Loyn, H. R. (bt.), The Middle Ages: A Concise Encyclopedia, London: Thames and Hudson, tr. 267–269, ISBN 0-500-27645-5
Singman, Jeffrey L. (1999), Daily Life in Medieval Europe, Daily Life Through History, Westport, CT: Greenwood Press, ISBN 0-313-30273-1
Stalley, Roger (1999), Early Medieval Architecture, Oxford History of Art, Oxford, UK: Oxford University Press, ISBN 978-0-19-284223-7
Tansey, Richard G.; Gardner, Helen Louise; De la Croix, Horst (1986), Gardner's Art Through the Ages (lxb. Eighth), San Diego, CA: Harcourt Brace Jovanovich, ISBN 0-15-503763-3
Thomson, John A. F. (1998), The Western Church in the Middle Ages, London: Arnold, ISBN 0-340-60118-3
Vale, Malcolm (1998), "The Civilization of Courts and Cities in the North, 1200–1500", trong Holmes, George (bt.), The Oxford Illustrated History of Medieval Europe, Oxford, UK: Oxford University Press, tr. 297–351, ISBN 0-19-285220-5
Watts, John (2009), The Making of Polities: Europe, 1300–1500, Cambridge Medieval Textbooks, Cambridge, UK: Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-79664-4
Whitton, David (1998), "The Society of Northern Europe in the High Middle Ages, 900–1200", trong Holmes, George (bt.), The Oxford Illustrated History of Medieval Europe, Oxford, UK: Oxford University Press, tr. 115–174, ISBN 0-19-285220-5
Wickham, Chris (2009), The Inheritance of Rome: Illuminating the Dark Ages 400–1000, New York: Penguin Books, ISBN 978-0-14-311742-1
Cantor, Norman F. (1991), Inventing the Middle Ages: The Lives, Works, and Ideas of the Great Medievalists of the Twentieth Century, New York: W. Morrow, ISBN 978-0-688-09406-5
Gurevich, Aron (1992), Howlett, Janet (translator) (bt.), Historical Anthropology of the Middle Ages, Chicago: University of Chicago Press, ISBN 978-0-226-31083-1
Smith, Julia (2005), Europe After Rome : A New Cultural History, 500–1000, Oxford, UK: Oxford University Press, ISBN 978-0-19-924427-0
Stuard, Susan Mosher (1987), Women in Medieval History and Historiography, Philadelphia, PA: University of Pennsylvania Press, ISBN 978-0-8122-1290-7

Tư liệu

ORB The Online Reference Book of Medieval Studies Academic peer reviewed articles and encyclopedia.
The Labyrinth Resources for Medieval Studies.
NetSERF The Internet Connection for Medieval Resources.
De Re Militari : The Society for Medieval Military History
Medievalmap.org Interactive maps of the Medieval era (Flash plug-in required).
Medieval Realms Learning resources from the British Library including studies of beautiful medieval manuscripts.
Medievalists.net News and articles about the period.
Medieval Worlds, Official Website Comparative and interdisciplinary articles about the period.

[1] Power, Central Middle Ages p. 3

[2] Miglio "Curial Humanism", Interpretations of Renaissance Humanism p. 112

[3] Albrow, Global Age p. 205

[4] Shaikh, Fazlur Rehman (2001), Chronology of Prophetic Events, London: Ta-Ha Publishers Ltd., tr. 51–52

[5] Marom, Roy (Fall 2017), "Approaches to the Research of Early Islam : The Hijrah in Western Historiography", Jama'a, 23: vii

[6] Catherine Ella Blanshard Asher; Cynthia Talbot (2006), India before Europe, Cambridge University Press, tr. 265, ISBN 978-0-521-80904-7

[7] A Popular Dictionary of Sikhism : Sikh Religion and Philosophy, p. 86, Routledge, W. Owen Cole, Piara Singh Sambhi, 2005

[8] Khushwant Singh, A History of the Sikhs, Volume I: 1469–1839, Delhi, Oxford University Press, 1978, pp. 127–129

[9] Sự kết thúc trung đại Âu châu

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

@@ Dòng 2: / Dòng 2: @@
 '''Trung đại''' là thuật ngữ do học giới [[hiện đại]] áp dụng cho giai đoạn trung gian trong tiến trình [[lịch sử]] [[nhân loại]]. Tuy nhiên, tùy mỗi [[ý thức hệ]] lại có cách phân biệt mốc thời gian khác nhau.
 ==Thuật ngữ==
-'''Trung đại''' (中代) là lối diễn [[Nôm]] [[thuật ngữ]] ''media tempestas'' xuất hiện trong một [[văn bản]] [[Latin]] năm 1469, sau được biến thể nhiều [[ngôn ngữ]] khác. Trong các [[tài liệu]] [[Việt Nam]] [[thập niên 1980]] về trước, [[thuật ngữ]] này đôi khi được diễn nghĩa tối là ''trung cổ'', nay đã bỏ.
+'''Trung đại''' (中代) là lối diễn [[Nôm]] [[thuật ngữ]] ''media tempestas'' xuất hiện trong một [[văn bản]] [[Latin]] năm 1469, sau được biến thể nhiều [[ngôn ngữ]] khác<ref>Power, ''Central Middle Ages'' p. 3</ref><ref>Miglio "Curial Humanism", ''Interpretations of Renaissance Humanism'' p. 112</ref><ref>Albrow, ''Global Age'' p. 205</ref>. Trong các [[tài liệu]] [[Việt Nam]] [[thập niên 1980]] về trước, [[thuật ngữ]] này đôi khi được diễn nghĩa tối là ''trung cổ'', nay đã bỏ.
 ==Lịch sử==
 Trung đại là giai đoạn [[lịch sử]] tương đối dài, nhưng so với tiền thân là [[cổ đại]], giai đoạn này gắn với sự kiện toàn hóa các thiết chế [[chính trị]] và [[pháp luật]] để tiến tới kiến tạo mô hình [[quốc gia]], đặc biệt là sự thăng hoa [[văn nghệ]] để tiến tới kiến tạo bản sắc [[quốc gia]] hoặc [[thị tộc]], ngoài ra báo hiệu sự phát triển [[thương nghiệp]] và [[kĩ nghệ]]. Đây cũng là thời đại chứng kiến sức công phá tàn bạo của [[chiến tranh]], [[dịch bệnh]] và [[thiên tai]], mà nhờ thế làm căn bản cho sự hoàn thiện hóa các lí thuyết về [[nhân học]] và cả nhân trị.
@@ Dòng 11: / Dòng 11: @@
 * [[Trung Hoa]] : Các quốc gia [[Hán quyển]] đôi khi gọi giai đoạn này là ''thời kì phong kiến quân chủ'' bởi đặc tính tông chủ hóa trong hình thái chính trị xã hội. Năm tiên khởi được coi là khoảng 206 TCN khi [[triều Hán]] căn bản thống nhất vùng lõi [[Hán quyển]] sau nhiều năm đại loạn và phân liệt. Mốc kết thúc là năm 1911 với sự kiện [[Tân Hợi cách mạng]] chuyển [[Trung Hoa]] từ quân chủ chuyên chế sang cộng hòa ; tuy nhiên, có quan điểm coi mốc này là năm 1868 khi [[thiên hoàng|Nhật hoàng]] [[Minh Trị]] tiến hành duy tân thắng lợi. Đây cũng là thời kì thiết kế [[tam giáo đồng nguyên]] đạt cực thịnh và [[Nho giáo]] có vị thế độc tôn trong sự kiến tạo đặc sắc chính trị văn hóa.
 ;;'''Âu châu'''
-[[Lịch sử]] trung đại [[Âu châu]] được phân thành 3 giai đoạn : Sơ kì, trung kì và hậu kì. Theo truyền thống, mốc khởi đầu là năm 476 SCN với sự kiện [[La Mã đế quốc]] phân liệt hóa, thời điểm kết thúc là năm 1350 khi [[Hắc Tử Bệnh]] làm tê liệt hình thái chính trị xã hội lỗi thời và thúc đẩy tiến trình khai phóng toàn diện. Có thời kì dài trong thế kỉ XIX, học giới [[Âu châu]] coi trung đại là ''thời hắc ám'' bởi ở phần lớn thời gian tồn tại đặc tính hỗn loạn về thiết chế chính trị xã hội và tù đọng về phương diện tinh thần, ngoài ra do tri thức về thời đại này còn lắm tồn nghi.
+[[Lịch sử]] trung đại [[Âu châu]] được phân thành 3 giai đoạn : Sơ kì, trung kì và hậu kì. Theo truyền thống, mốc khởi đầu là năm 476 SCN với sự kiện [[La Mã đế quốc]] phân liệt hóa<ref>[https://m.douban.com/book/review/6730379/ Sự kết thúc trung đại Âu châu]</ref>, thời điểm kết thúc là năm 1350 khi [[Hắc Tử Bệnh]] làm tê liệt hình thái chính trị xã hội lỗi thời và thúc đẩy tiến trình khai phóng toàn diện. Có thời kì dài trong thế kỉ XIX, học giới [[Âu châu]] coi trung đại là ''thời hắc ám'' bởi ở phần lớn thời gian tồn tại đặc tính hỗn loạn về thiết chế chính trị xã hội và tù đọng về phương diện tinh thần, ngoài ra do tri thức về thời đại này còn lắm tồn nghi. Thành kiến này tới nay đã bị bác do sự phát triển của [[văn tự học]] và [[khảo cổ học]].
 ==Tham khảo==
 * [[Văn học trung đại]]
 ==Liên kết==
 {{cước chú|4}}
+===Tài liệu===
+* {{cite book |author=Adams, Laurie Schneider |title=A History of Western Art |publisher=McGraw Hill |location=Boston, MA |year=2001 |isbn=0-07-231717-5 |edition=Third}}
+* {{cite book |author=Albrow, Martin |title=The Global Age: State and Society Beyond Modernity |year=1997 |publisher=Stanford University Press |location=Stanford, CA |isbn=0-8047-2870-4}}
+* {{cite book |author=Backman, Clifford R. |title=The Worlds of Medieval Europe |publisher=Oxford University Press |location=Oxford, UK |year=2003 |isbn=978-0-19-512169-8}}
+* {{cite book |author=Barber, Malcolm |author-link=Malcolm Barber |title=The Two Cities: Medieval Europe 1050–1320 |publisher=Routledge |location=London |year=1992 |isbn=0-415-09682-0}}
+* {{cite book |author=Barber, Richard |title=Edward, Prince of Wales and Aquitaine: A Biography of the Black Prince |author-link=Richard Barber |publisher=Scribner |location=New York |year=1978 |isbn=0-684-15864-7}}
+* {{cite book |author=Barlow, Frank |title=The Feudal Kingdom of England 1042–1216 |author-link=Frank Barlow (historian) |edition=Fourth |publisher=Longman |location=New York |year=1988 |isbn=0-582-49504-0}}
+* {{cite book |author=Bauer, Susan Wise |author-link=Susan Wise Bauer |title=The History of the Medieval World: From the Conversion of Constantine to the First Crusade |publisher=W. W. Norton |location=New York |isbn=978-0-393-05975-5 |year=2010}}
+* {{cite book |author=Benton, Janetta Rebold |author-link=Janetta Rebold Benton |title=Art of the Middle Ages |year=2002 |publisher=Thames & Hudson |series=World of Art |location=London |isbn=0-500-20350-4}}
+* {{cite web |author=British Library Staff |publisher=[[British Library]] |url=http://www.bl.uk/catalogues/istc/index.html |title=Incunabula Short Title Catalogue |date=8 January 2008 |access-date=8 April 2012}}
+* {{cite book |author=Brown, Peter |author-link=Peter Brown (historian) |title=The World of Late Antiquity AD 150–750 |publisher=W. W. Norton & Company |location=New York |year=1989 |isbn=0-393-95803-5 |series=Library of World Civilization}}
+* {{cite encyclopedia |author=Brown, Thomas |title=The Transformation of the Roman Mediterranean, 400–900 |encyclopedia=The Oxford Illustrated History of Medieval Europe |editor=Holmes, George |publisher=Oxford University Press |location=Oxford, UK |year=1998 |isbn=0-19-285220-5 |pages=1–62}}
+* {{cite book |author=Bruni, Leonardo |author-link=Leonardo Bruni |editor=Hankins, James |title=History of the Florentine People |publisher=Harvard University Press |location=Cambridge, MA |volume=1 |year=2001 |isbn=978-0-674-00506-8}}
+* {{cite book |author=Colish, Marcia L. |title=Medieval Foundations of the Western Intellectual Tradition 400–1400 |publisher=Yale University Press |location=New Haven, CT |year=1997 |isbn=0-300-07852-8}}
+* {{cite book |author=Collins, Roger |author-link=Roger Collins |title=Early Medieval Europe: 300–1000 |publisher=St. Martin's Press |location=New York |year=1999 |isbn=0-312-21886-9 |edition=Second}}
+* {{cite book |title=A Dictionary of Medieval Terms & Phrases |last=Coredon |first=Christopher |year=2007 |edition=Reprint |publisher=D. S. Brewer |location=Woodbridge, UK |isbn=978-1-84384-138-8}}
+* {{cite book |author=Cosman, Madeleine Pelner |title=Medieval Wordbook: More the 4,000 Terms and Expressions from Medieval Culture |year=2007 |publisher=Barnes & Noble |location=New York |isbn=978-0-7607-8725-0}}
+* {{cite book |author=Crampton, R. J. |title= A Concise History of Bulgaria |publisher=Cambridge University Press |year=2005 | isbn= 0-521-61637-9| location=Cambridge, UK}}
+* {{cite book |author=Cunliffe, Barry |author-link=Barry Cunliffe |title=Europe Between the Oceans: Themes and Variations 9000 BC–AD 1000 |publisher=Yale University Press |location=New Haven, CT |year=2008 |isbn=978-0-300-11923-7}}
+* {{cite book |author=Curta, Florin |title=Southeastern Europe in the Middle Ages 500–1250 |publisher=Cambridge University Press |location=Cambridge, UK |series=Cambridge Medieval Textbooks |year=2006 |isbn=0-521-89452-2}}
+* {{cite book |author=Davies, Norman |author-link=Norman Davies |title=Europe: A History |publisher=Oxford University Press |location=Oxford, UK |year=1996 |isbn=0-19-520912-5}}
+* {{cite encyclopedia |author=Dawtry, Anne |title=Agriculture |encyclopedia=The Middle Ages: A Concise Encyclopedia |publisher=Thames and Hudson |editor=Loyn, H. R. |location=London |year=1989 |isbn=0-500-27645-5 |pages=15–16}}
+* {{cite encyclopedia |author=Denley, Peter |title=The Mediterranean in the Age of the Renaissance, 1200–1500 |encyclopedia=The Oxford Illustrated History of Medieval Europe |editor=Holmes, George |publisher=Oxford University Press |location=Oxford, UK |year=1998 |isbn=0-19-285220-5 |pages=235–296}}
+* {{cite book |author=Dodwell, C. R. |title=The Pictorial Arts of the West: 800–1200 |publisher=Yale University Press |location=New Haven, CT |series=Pellican History of Art |year=1993 |isbn=0-300-06493-4}}
+* {{cite book |author=Epstein, Steven A. |title=An Economic and Social History of Later Medieval Europe, 1000–1500 |publisher=Cambridge University Press |location=Cambridge, UK |year=2009 |isbn=978-0-521-70653-7}}
+* {{cite book |editor=Flexner, Stuart Berg |editor-link=Stuart Berg Flexner |title=The Random House Dictionary of the English Language: Unabridged |edition=Second |publisher=Random House |location=New York |isbn=0-394-50050-4}}
+* {{cite book |author=Gainty, Denis |author2=Ward, Walter D. |title=Sources of World Societies: Volume 2: Since 1500 |location=Boston, MA |publisher=Bedford/St. Martin's |year=2009 |isbn=0-312-68858-X}}
+* {{cite book |author=Geary, Patrick J. |author-link=Patrick J. Geary |title=Before France and Germany: The Creation and Transformation of the Merovingian World |publisher=Oxford University Press |location=Oxford, UK |year=1988 |isbn=0-19-504458-4}}
+* {{cite book |author1=Gies, Joseph  |author2=Gies, Frances |title=Life in a Medieval City |publisher=Thomas Y. Crowell |location=New York |year=1973 |isbn=0-8152-0345-4}}
+* {{cite book |author=Grant, Edward |author-link=Edward Grant |title=God and Reason in the Middle Ages |location=Cambridge, UK |publisher=Cambridge University Press |year=2001 |isbn=978-0-521-80279-6}}
+* {{cite book |author=Grant, Edward |author-link=Edward Grant |title=Planets, Stars, & Orbs: The Medieval Cosmos, 1200–1687 |location=Cambridge, UK |publisher=Cambridge University Press |year=1994 |isbn=978-0-521-43344-0}}
+* {{cite encyclopedia |author=Grierson, Philip |authorlink=Philip Grierson |title=Coinage and currency |encyclopedia=The Middle Ages: A Concise Encyclopedia |publisher=Thames and Hudson |editor=Loyn, H. R. |location=London |year=1989 |isbn=0-500-27645-5 |pages=97–98}}
+* {{cite book |author=Griffiths, Antony |title=Prints and Printmaking |year=1996 |publisher=British Museum Press |isbn=0-7141-2608-X |location=London}}
+* {{cite book |author1=Hallam, Elizabeth M. |author2=Everard, Judith |title=Capetian France 987–1328 |edition=Second |publisher=Longman |location=New York |year=2001 |isbn=0-582-40428-2}}
+* {{cite book |author=Hamilton, Bernard |title=Religion in the Medieval West |publisher=Arnold |location=London |year=2003 |isbn=0-340-80839-X |edition=Second}}
+* {{cite book |author=Heather, Peter |author-link=Peter Heather |title=The Fall of the Roman Empire: A New History of Rome and the Barbarians |publisher=Oxford University Press |year=2006 |location=Oxford, UK |isbn=978-0-19-532541-6}}
+* {{cite book |editor1=Helle, Knut |editor2=Kouri, E. I. |editor3=Olesen, Jens E. |title=Cambridge History of Scandinavia Part 1 |publisher=Cambridge University Press |year=2003 |isbn= 0-521-47299-7 |location=New York }}
+* {{cite book |author=Henderson, George |title=Early Medieval |year=1977 |edition=Revised |publisher=Penguin |location=New York |oclc=641757789}}
+* {{cite book |editor=Holmes, George |editor-link=George Holmes (historian) |title=The Oxford History of Medieval Europe |publisher=Oxford University Press |location=Oxford, UK |year=1988 |isbn=0-19-285272-8}}
+* {{cite book|author=Ilardi, Vincent|title=Renaissance Vision from Spectacles to Telescopes|publisher=American Philosophical Society|location=Philadelphia|year=2007|isbn=978-0-87169-259-7}}
+* {{cite book |author=James, Edward |author-link=Edward James (historian) |title=Europe's Barbarians: AD 200–600 |publisher=Pearson Longman |location=Harlow, UK |isbn=978-0-582-77296-0 |year=2009 |series=The Medieval World}}
+* {{cite book |author=Jordan, William C. |title=Europe in the High Middle Ages |publisher=Viking |year=2003 |location=New York |isbn=978-0-670-03202-0 |series=Penguin History of Europe}}
+* {{cite book |author=Kamen, Henry |author-link=Henry Kamen |title=Spain 1469–1714 |year=2005 |edition=Third |publisher=Pearson/Longman |location=New York |isbn=0-582-78464-6}}
+* {{cite book |author1=Kaufmann, J. E.  |author2=Kaufmann, H. W. |title=The Medieval Fortress: Castles, Forts and Walled Cities of the Middle Ages |publisher=Da Capo Press |location=Cambridge, MA |isbn=0-306-81358-0 |year=2001 |edition=2004}}
+* {{cite book |author=Keen, Maurice |title=The Pelican History of Medieval Europe |publisher=Penguin Books |location=London |origyear=1968 |year=1988 |isbn=0-14-021085-7}}
+* {{cite book |author=Kitzinger, Ernst |author-link=Ernst Kitzinger |title=Early Medieval Art at the British Museum |year=1955 |edition=Second |publisher=British Museum |location=London |oclc=510455}}
+* {{cite web|author=Knox, E. L. |url=http://www.boisestate.edu/courses/latemiddleages/renaissance/historyren.shtml |title=History of the Idea of the Renaissance |work=Europe in the Late Middle Ages |access-date=25 December 2012 |publisher=Boise State University |archive-url=https://web.archive.org/web/20120203005134/http://www.boisestate.edu/courses/latemiddleages/renaissance/historyren.shtml |archive-date=3 February 2012 |url-status=dead |df= }}
+* {{cite book |author=Lasko, Peter |author-link=Peter Lasko |title=Ars Sacra, 800–1200 |series=Penguin History of Art (now Yale) |year=1972 |publisher=Penguin |location=New York |isbn=0-14-056036-X}}
+* {{cite book |author=Lawrence, C.H |title=Medieval Monasticism: Forms of Religious Life in Western Europe in the Middle Ages |publisher=Longman |edition=Third |location=Harlow, UK |isbn=0-582-40427-4 |year=2001}}
+* {{cite book |author=Lightbown, Ronald W. |title=Secular Goldsmiths' Work in Medieval France: A History |series=Reports of the Research Committee of the Society of Antiquaries of London |publisher=Thames and Hudson |location=London |isbn=0-500-99027-1 |year=1978}}
+* {{cite journal |author1=Lindberg, David C. |authorlink1=David C. Lindberg |author2=Numbers, Ronald L. |authorlink2=Ronald Numbers |title=Beyond War and Peace: A Reappraisal of the Encounter between Christianity and Science |journal=Church History |volume=55 |issue=3 |pages=338–354 |year=1986 |doi=10.2307/3166822 |jstor=3166822}}
+* {{cite encyclopedia |author=Lindberg, David C. |authorlink=David C. Lindberg |title=The Medieval Church Encounters the Classical Tradition: Saint Augustine, Roger Bacon, and the Handmaiden Metaphor |editor1=Lindberg, David C.|editor2= Numbers, Ronald L. |encyclopedia=When Science & Christianity Meet |location=Chicago, IL |publisher=University of Chicago Press |year=2003 |isbn=0-226-48214-6}}
+* {{cite book |author=Lock, Peter |title=Routledge Companion to the Crusades |publisher=Routledge |location=New York |year=2006 |isbn=0-415-39312-4}}
+* {{cite encyclopedia |author=Loyn, H. R. |authorlink=H. R. Loyn |title=Avignon |encyclopedia=The Middle Ages: A Concise Encyclopedia |publisher=Thames and Hudson |editor=Loyn, H. R. |location=London |year=1989 |isbn=0-500-27645-5 |page=45}}
+* {{cite encyclopedia |author=Loyn, H. R. |authorlink=H. R. Loyn |title=Eleanor of Aquitaine |encyclopedia=The Middle Ages: A Concise Encyclopedia |publisher=Thames and Hudson |editor=Loyn, H. R. |location=London |year=1989 |isbn=0-500-27645-5 |page=122}}
+* {{cite encyclopedia |author=Loyn, H. R. |authorlink=H. R. Loyn |title=Famine |encyclopedia=The Middle Ages: A Concise Encyclopedia |publisher=Thames and Hudson |editor=Loyn, H. R. |location=London |year=1989 |isbn=0-500-27645-5 |pages=127–128}}
+* {{cite encyclopedia |author=Loyn, H. R. |authorlink=H. R. Loyn |title=Great Schism |encyclopedia=The Middle Ages: A Concise Encyclopedia |publisher=Thames and Hudson |editor=Loyn, H. R. |location=London |year=1989 |isbn=0-500-27645-5 |page=153}}
+* {{cite encyclopedia |author=Loyn, H. R. |authorlink=H. R. Loyn |title=Hundred Years' War |encyclopedia=The Middle Ages: A Concise Encyclopedia |publisher=Thames and Hudson |editor=Loyn, H. R. |location=London |year=1989 |isbn=0-500-27645-5 |page=176}}
+* {{cite encyclopedia |author=Loyn, H. R. |authorlink=H. R. Loyn |title=Jews |encyclopedia=The Middle Ages: A Concise Encyclopedia |publisher=Thames and Hudson |editor=Loyn, H. R. |location=London |year=1989 |isbn=0-500-27645-5 |pages=190–192}}
+* {{cite encyclopedia |author=Loyn, H. R. |authorlink=H. R. Loyn |title=Knights of the Temple (Templars) |encyclopedia=The Middle Ages: A Concise Encyclopedia |publisher=Thames and Hudson |editor=Loyn, H. R. |location=London |year=1989 |isbn=0-500-27645-5 |pages=201–202}}
+* {{cite encyclopedia |author=Loyn, H. R. |authorlink=H. R. Loyn |title=Language and dialect |encyclopedia=The Middle Ages: A Concise Encyclopedia |publisher=Thames and Hudson |editor=Loyn, H. R. |location=London |year=1989 |isbn=0-500-27645-5 |page=204}}
+* {{cite encyclopedia |author=Loyn, H. R. |authorlink=H. R. Loyn |title=Scholasticism |encyclopedia=The Middle Ages: A Concise Encyclopedia |publisher=Thames and Hudson |editor=Loyn, H. R. |location=London |year=1989 |isbn=0-500-27645-5 |pages=293–294}}
+* {{cite book |author=Martin, Janet |title=Medieval Russia 980–1584 |publisher=Cambridge University Press |location=Cambridge, UK |year=1993 |series=Cambridge Medieval Textbooks |isbn=0-521-36832-4}}
+* {{cite encyclopedia |title=Mediaeval | encyclopedia =The Compact Edition of the Oxford English Dictionary: Complete Text Arranged Micrographically: Volume I A–0 |page=M290 |publisher=Oxford University Press |location=Glasgow |year=1971 |lccn= 72177361|oclc= 490339790 }}
+* {{cite dictionary |url=http://dictionary.reference.com/browse/Middle%20Ages |title=Middle Ages |dictionary=Dictionary.com |year=2004 |accessdate=7 April 2012}}
+* {{cite encyclopedia |author=Miglio, Massimo |title=Curial Humanism seen through the Prism of the Papal Library |editor=Mazzocco, Angelo |encyclopedia=Interpretations of Renaissance Humanism |publisher=Brill |year=2006 |pages=97–112 |location=Leiden |isbn=978-90-04-15244-1 |series=Brill's Studies in Intellectual History}}
+* {{cite journal |author=Mommsen, Theodore E.|author-link=Theodor Ernst Mommsen |title=Petrarch's Conception of the 'Dark Ages' |journal=[[Speculum (journal)|Speculum]] |volume=17 |issue=2 |pages=226–242 |date=April 1942 |jstor=2856364 |doi=10.2307/2856364}}
+* {{cite encyclopedia |author=Morris, Rosemary |title=Northern Europe invades the Mediterranean, 900–1200 |encyclopedia=The Oxford Illustrated History of Medieval Europe |editor=Holmes, George |publisher=Oxford University Press |location=Oxford, UK |year=1998 |isbn=0-19-285220-5 |pages=175–234}}
+* {{cite journal |author=Murray, Alexander |title=Should the Middle Ages Be Abolished? |journal=Essays in Medieval Studies |volume=21 |year=2004 |pages=1–22 |doi=10.1353/ems.2005.0010}}
+* {{cite book |author=Nees, Lawrence |title=Early Medieval Art |publisher=Oxford University Press |series=Oxford History of Art |location=Oxford, UK |year=2002 |isbn=978-0-19-284243-5}}
+* {{cite book |author=Nicolle, David |author-link=David Nicolle |title=Medieval Warfare Source Book: Warfare In Western Christendom |publisher=Brockhampton Press |location=London |year=1999 |isbn=1-86019-889-9}}
+* {{cite web |author=Numbers, Ronald |author-link=Ronald Numbers |url=https://www.faraday.st-edmunds.cam.ac.uk/CIS/Numbers/Numbers_Lecture.pdf |title=Myths and Truths in Science and Religion: A historical perspective |work=Lecture archive |date=11 May 2006 |publisher=The Faraday Institute for Science and Religion |access-date=25 January 2013}}
+* {{cite book |author=Payne, Robert |author-link=Robert Payne (author) |title=The Dream and the Tomb: A History of the Crusades |publisher=Cooper Square Press |location=New York |edition=First paperback |year=2000 |isbn=0-8154-1086-7}}
+* {{cite encyclopedia |author=Peters, Ted |authorlink=Ted Peters (theologian) |title=Science and Religion |editor=Jones, Lindsay |encyclopedia=Encyclopedia of Religion |edition=Second |volume=12 |publisher=MacMillan Reference |location=Detroit, MI |year=2005 |isbn=978-0-02-865980-0 |page=8182}}
+* {{cite book |author=Pounds, N. J. G. |year=1990 |title=An Historical Geography of Europe |location= Cambridge, UK |publisher=Cambridge University Press |isbn= 0521322170}}
+* {{cite book |author=Power, Daniel |year=2006 |title=The Central Middle Ages: Europe 950–1320 |series=The Short Oxford History of Europe |publisher=Oxford University Press |location=Oxford, UK |isbn=978-0-19-925312-8}}
+* {{cite book |author=Reilly, Bernard F. |title=The Medieval Spains |publisher=Cambridge University Press |location=Cambridge, UK |year=1993 |isbn=0-521-39741-3 |series=Cambridge Medieval Textbooks}}
+* {{cite encyclopedia |author=Riley-Smith, Jonathan |authorlink=Jonathan Riley-Smith |title=Crusades |encyclopedia=The Middle Ages: A Concise Encyclopedia |publisher=Thames and Hudson |editor=Loyn, H. R. |location=London |year=1989 |isbn=0-500-27645-5 |pages=106–107}}
+* {{cite book |author=Rosenwein, Barbara H. |title=Rhinoceros Bound: Cluny in the Tenth Century |location=Philadelphia, PA |publisher=University of Pennsylvania Press |year=1982 |isbn=0-8122-7830-5}}
+* {{cite book |author=Russell, Jeffey Burton |title=Inventing the Flat Earth-Columbus and Modern Historians |publisher=Praeger |location=Westport, CT |year=1991 |isbn=0-275-95904-X}}
+* {{cite book |author=Saul, Nigel |author-link=Nigel Saul |title=A Companion to Medieval England 1066–1485 |year=2000 |publisher=Tempus |location=Stroud, UK |isbn=0-7524-2969-8}}
+* {{cite encyclopedia |author=Schove, D. Justin |title=Plague |encyclopedia=The Middle Ages: A Concise Encyclopedia |publisher=Thames and Hudson |editor=Loyn, H. R. |location=London |year=1989 |isbn=0-500-27645-5 |pages=267–269}}
+* {{cite book |author=Singman, Jeffrey L. |title=Daily Life in Medieval Europe |publisher=Greenwood Press |location=Westport, CT |series=Daily Life Through History |year=1999 |isbn=0-313-30273-1}}
+* {{cite book |author=Stalley, Roger |title=Early Medieval Architecture |publisher=Oxford University Press |series=Oxford History of Art |location=Oxford, UK |year=1999 |isbn=978-0-19-284223-7}}
+* {{cite book |author1=Tansey, Richard G. |author2=Gardner, Helen Louise |author3=De la Croix, Horst |title=Gardner's Art Through the Ages |publisher=Harcourt Brace Jovanovich |location=San Diego, CA |year=1986 |isbn=0-15-503763-3 |edition=Eighth}}
+* {{cite book |author=Thomson, John A. F. |title=The Western Church in the Middle Ages |publisher=Arnold |location=London |year=1998 |isbn=0-340-60118-3}}
+* {{cite encyclopedia |author=Vale, Malcolm |title=The Civilization of Courts and Cities in the North, 1200–1500 |encyclopedia=The Oxford Illustrated History of Medieval Europe |editor=Holmes, George |publisher=Oxford University Press |location=Oxford, UK |year=1998 |isbn=0-19-285220-5 |pages=297–351}}
+* {{cite book |author=Watts, John |title=The Making of Polities: Europe, 1300–1500 |publisher=Cambridge University Press |series=Cambridge Medieval Textbooks |location=Cambridge, UK |year=2009 |isbn=978-0-521-79664-4}}
+* {{cite encyclopedia |author=Whitton, David |title=The Society of Northern Europe in the High Middle Ages, 900–1200 |encyclopedia=The Oxford Illustrated History of Medieval Europe |editor=Holmes, George |publisher=Oxford University Press |location=Oxford, UK |year=1998 |isbn=0-19-285220-5 |pages=115–174}}
+* {{cite book |author=Wickham, Chris |author-link=Christopher Wickham |title=The Inheritance of Rome: Illuminating the Dark Ages 400–1000 |publisher=Penguin Books |location=New York |year=2009 |isbn=978-0-14-311742-1}}
+* {{cite book|author=Cantor, Norman F. |author-link=Norman Cantor |title=Inventing the Middle Ages: The Lives, Works, and Ideas of the Great Medievalists of the Twentieth Century |year=1991 |publisher=W. Morrow |location=New York |isbn= 978-0-688-09406-5}}
+* {{cite book |author=Gurevich, Aron |author-link= Aron Gurevich |title=Historical Anthropology of the Middle Ages |publisher=University of Chicago Press |year=1992 |location=Chicago |isbn= 978-0-226-31083-1 |editor=Howlett, Janet (translator)}}
+* {{cite book |author=Smith, Julia |title=Europe After Rome : A New Cultural History, 500–1000 |year=2005 |publisher= Oxford University Press |location=Oxford, UK |isbn= 978-0-19-924427-0}}
+* {{cite book |author=Stuard, Susan Mosher |title=Women in Medieval History and Historiography |publisher= University of Pennsylvania Press |year= 1987 |location=Philadelphia, PA |isbn= 978-0-8122-1290-7}}
+===Tư liệu===
+* [http://www.the-orb.net/ ORB The Online Reference Book of Medieval Studies] Academic peer reviewed articles and encyclopedia.
+* [https://blogs.commons.georgetown.edu/labyrinth/ The Labyrinth] Resources for Medieval Studies.
+* [http://www.netserf.org/ NetSERF] The Internet Connection for Medieval Resources.
+* [http://www.deremilitari.org/ De Re Militari : The Society for Medieval Military History]
+* [http://www.medievalmap.org/ Medievalmap.org] Interactive maps of the Medieval era (Flash plug-in required).
+* [http://www.bl.uk/learning/histcitizen/medieval/medievalrealms.html Medieval Realms] Learning resources from the British Library including studies of beautiful medieval manuscripts.
+* [http://www.medievalists.net/ Medievalists.net] News and articles about the period.
+* [[Medieval worlds|Medieval Worlds]], [https://medieval.vlg.oeaw.ac.at Official Website] Comparative and interdisciplinary articles about the period.
 [[Thể loại:Trung đại| ]]

Chưa đăng nhập

Tác vụ

Trang

Công cụ