Khmer Đỏ

Ý thức hệ

Tư tưởng Marxist

Pol Pot, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Campuchia và Thủ tướng Campuchia Dân chủ

Các học giả nhìn chung nhấn mạnh nguồn gốc Marxist của Khmer Đỏ, nhiều biểu đạt và thực hành của Khmer Đỏ trực tiếp cộng hưởng với những phong trào Marxist-Leninist khác, nhất là chủ nghĩa Mao. Tuy nhiên chính xác nó là "kiểu" chủ nghĩa Marx gì lại là điều tranh luận: Marx, Marx-Lenin, Marx-Lenin-Mao, hay Mao cực đoan? Những diễn giải hàn lâm về vị trí chính trị của nó thiếu sự nhất quán, có khi cho rằng nó là phong trào Marxist-Leninist "thuần túy nhất" nhưng có khi mô tả nó như một cuộc "cách mạng nông dân" chống chủ nghĩa Marx. Theo nhà sử học Ben Kiernan, đây không phải một cuộc cách mạng vô sản dành cho giai cấp công nhân và cũng chẳng phải cách mạng nông dân có lợi cho toàn bộ đối tượng này.

Khmer Đỏ không sao chép bất kỳ chỉ một hình mẫu triết học nào mà chọn lọc lấy các yếu tố của từng loại, từ ý tưởng của Mao, Stalin, Frantz Fanon, hay Samir Amin. Vào năm 1978 Pol Pot phát biểu rằng Campuchia đang "xây dựng chủ nghĩa xã hội với không một mô hình", quá trình diễn ra xuyên suốt giai đoạn cầm quyền của Khmer Đỏ. Ý thức hệ chủ nghĩa Mao tỏ ra ảnh hưởng sâu đậm đến nhiều đặc điểm của chế độ như việc chú trọng tầng lớp nông dân nông thôn làm lực lượng bảo vệ cách mạng hơn là vô sản đô thị, những sáng kiến kiểu Đại nhảy vọt, khát khao xóa bỏ lợi ích cá nhân trong hành vi con người, thúc đẩy lối sống và ăn uống cộng đồng, hiểu biết lẽ thường hơn là kiến thức kỹ thuật hay hàn lâm, ... Tuy nhiên Khmer Đỏ thể hiện những đặc điểm này ở mức độ cực đoan hơn.

Khi đã nắm quyền, Khmer Đỏ tự cho mình là quốc gia cộng sản số một. Vào năm 1976 Khmer Đỏ tuyên bố đi trước các nước cộng sản châu Á khác bốn đến mười năm, "nhảy" một mạch từ phong kiến lên xã hội chủ nghĩa. Trong khi đó nước cộng sản khác là Việt Nam xem nó như một dạng chủ nghĩa Mao lệch lạc khỏi chủ nghĩa Marx chính thống.

Tham khảo

Tạp chí

• Slocomb, Margaret (ngày 30 tháng 8 năm 2006), "The Nature and Role of Ideology in the Modern Cambodian State", Journal of Southeast Asian Studies, 37 (3): 375–395, doi:10.1017/S0022463406000695, JSTOR 20071782, S2CID 144936898
• Gruspier, Katherine; Pollanen, Michael S. (tháng 9 năm 2017), "Forensic Legacy of the Khmer Rouge: The Cambodian Genocide", Academic Forensic Pathology, 7 (3): 415–433, doi:10.23907/2017.035, PMC 6474568, PMID 31239991, S2CID 158918509

Sách

• Jackson, Karl D., bt. (1989), Cambodia, 1975-1978: Rendezvous with Death, Princeton University Press, ISBN 978-0-691-02541-4, JSTOR j.ctt6wq0t4
• Kiernan, Ben (2008), The Pol Pot Regime: Race, Power, and Genocide in Cambodia Under the Khmer Rouge, 1975-79 (lxb. 3), Yale University Press, ISBN 978-0-300-14434-5
• Tyner, James A. (2017), From Rice Fields to Killing Fields: Nature, Life, and Labor under the Khmer Rouge, Syracuse University Press, ISBN 978-0-8156-5422-3
• Chandler, David (2008), A History of Cambodia (lxb. 4), Westview Press, ISBN 978-0-8133-4363-1