Khác biệt giữa các bản “Historíai (Hiródotos)/đang phát triển”
| Dòng 42: | Dòng 42: | ||
* '''Quyển IX''' (Kalliópi) : Liên quân [[Hi Lạp]] phản công [[Ba Tư]] ở [[Sistós]] | * '''Quyển IX''' (Kalliópi) : Liên quân [[Hi Lạp]] phản công [[Ba Tư]] ở [[Sistós]] | ||
==Văn bản== | ==Văn bản== | ||
| − | [[Hình:Orbis Herodoti.jpg|nhỏ|phải| | + | [[Hình:Orbis Herodoti.jpg|nhỏ|phải|333px|Dư đồ địa cầu theo thế giới quan [[Hiródotos xứ Halikarnāssós|Hiródotos]].]] |
Nguyên bản tới nay đã mất, chỉ còn những sao bản và dị bản. | Nguyên bản tới nay đã mất, chỉ còn những sao bản và dị bản. | ||
===Thủ cảo=== | ===Thủ cảo=== | ||
Phiên bản lúc 12:33, ngày 12 tháng 10 năm 2020
 | |
| Tác giả | Hiródotos xứ Halikarnāssós |
|---|---|
| Dịch giả | Lê Đình Chi Trần Tuấn Hải |
| Địa điểm | Cổ Hi Lạp |
| Ngôn ngữ | Hi văn |
| Thể loại | Tùng thoại |
| Chủ đề | Biên niên sử |
Thời điểm | ≈ 430 TCN |
Historíai (chính văn : Ἱστορίαι, tạm dịch : Tham cứu lục) là nhan đề hậu thế đặt cho trứ tác lừng danh nhất của tác gia Hiródotos xứ Halikarnāssós, hoàn thành khoảng năm 430 TCN[1].
Lịch sử
Tác gia Hiródotos xứ Halikarnāssós người Cổ Hi Lạp sống ở giai đoạn 484 - 425 TCN gia công soạn sách bằng phương ngữ Íōn, mà chỉ với mục đích ghi lại những tham cứu (Istoríai) của mình về chiến tranh Hi Lạp - Ba Tư (499 - 449 TCN), sự kiện có ảnh hưởng lớn nhất đương thời và cũng làm thay đổi cục diện thế giới chung. Văn bản cổ nhất còn lưu lại tới nay là một sao bản không hoàn chỉnh trên papyrus thế kỉ II SCN.
Tác phẩm được học giới hiện đại coi là tiên phong trong phương pháp biên niên sử Tây phương[2]. Mặt khác, cũng là một trong những nguồn cứ liệu thỏa đáng nhất về bối cảnh Âu châu, Trung Đông và Bắc Phi cổ đại.
Nội dung
- Quyển I (Kleió) : Kí thuật vua Ba Tư Kūruš Đệ Nhị quật khởi chinh phục xứ Lȳdíā miền Tiểu Á
- Quyển II (Eftérpi) : Tình huống Ai Cập
- Quyển III (Tháleia) : Tình huống các vua Kabūjiya Đệ Nhị và Dārayavahuš Đệ Nhất
- Quyển IV (Melpoméni) : Vua Dārayavahuš dấy binh kháng rợ Skýthis và Libyā
- Quyển V (Terpsichóri) : Người Iōnía phản kháng ách thống trị của Ba Tư, người Athênai vì hiệp trợ Iōnía mà chuốc thù Ba Tư
- Quyển VI (Erató) : Vua Dārayavahuš công phạt Hi Lạp, xác động chiến dịch Marathōnos
- Quyển VII (Polýmnia) : Vua Xšayaṛšā tái phạt Hi Lạp, gây chiến dịch Thermopylōn
- Quyển VIII (Ouranía) : Hạm đội Hi Lạp thắng Ba Tư trong hải chiến Salamînos
- Quyển IX (Kalliópi) : Liên quân Hi Lạp phản công Ba Tư ở Sistós
Văn bản
Dư đồ địa cầu theo thế giới quan Hiródotos.
Nguyên bản tới nay đã mất, chỉ còn những sao bản và dị bản.
Thủ cảo
- Papyrus Oxyrhynchus 18
- Papyrus Oxyrhynchus 19
- Papyrus Oxyrhynchus 2099, tương ứng quyển VIII, soạn thế kỉ II
Ấn phẩm
- C. Hude (ed.) Herodoti Historiae. Tomvs prior: Libros I-IV continens. (Oxford 1908)
- C. Hude (ed.) Herodoti Historiae. Tomvs alter: Libri V-IX continens. (Oxford 1908)
- H. B. Rosén (ed.) Herodoti Historiae. Vol. I: Libros I-IV continens. (Leipzig 1987)
- H. B. Rosén (ed.) Herodoti Historiae. Vol. II: Libros V-IX continens indicibus criticis adiectis (Stuttgart 1997)
- N. G. Wilson (ed.) Herodoti Historiae. Tomvs prior: Libros I-IV continens. (Oxford 2015)
- N. G. Wilson (ed.) Herodoti Historiae. Tomvs alter: Libri V-IX continens. (Oxford 2015)
Dịch phẩm
- Henry Cary (judge), 1849: full text Internet Archive
- George Rawlinson, 1858: in classics.mit.edu full text of all books (Book I to Book IX)
- George Campbell Macaulay, 1904: full text, vol. 1, full text, vol. 2 Project Gutenberg
- Alfred Denis Godley, 1921: full text, librivox audiobook, vol. 1, librivox audiobook, vol. 2, librivox audiobook, vol. 3
- A. D. Godley Herodotus : The Persian Wars : Volume I : Books 1–2 (Cambridge, Massachusetts 1920)
- A. D. Godley Herodotus : The Persian Wars : Volume II : Books 3–4 (Cambridge, Massachusetts 1921)
- A. D. Godley Herodotus : The Persian Wars : Volume III : Books 5–7 (Cambridge, Massachusetts 1922)
- A. D. Godley Herodotus : The Persian Wars : Volume IV : Books 8–9 (Cambridge, Massachusetts 1925)
- Aubrey de Sélincourt, 1954 excerpts;1972, 1996, 2003, revised once by A. R. Burn, and twice by John Marincola
- Harry Carter, 1958
- David Grene, 1985
- Walter Blanco and Jennifer Tolbert Roberts, 1992
- Robin Waterfield, 1998
- Shlomo Felberbaum, 2003 – work in progress: full text
- Andrea L. Purvis, 2007, ed. by Robert B. Strassler
- Tom Holland, 2013 [1]
- Pamela Mensch, with notes by James Romm, 2014 [2]
- Lê Đình Chi, Trần Tuấn Hải, [...] : Lịch sử (Historiai - Herodotus), OmegaBook & Nhà xuất bản Thế Giới, Hà Nội, 2019
Xem thêm
Tham khảo
- ↑ Herodotus (1987). The History, translated by David Gren. University of Chicago Press. ISBN 0-226-32770-1. pp. 37-38.
- ↑ Arnold, John H. (2000). History: A Very Short Introduction. Oxford University Press. 17. ISBN 0-19-285352-X.
Tài liệu
- Lê Đình Chi, Trần Tuấn Hải, [...] : Lịch sử (Historiai - Herodotus), OmegaBook & Nhà xuất bản Thế Giới, Hà Nội, 2019.
- MIT Perseus
- Searchable textfile
- Bản mẫu:Librivox book vol. 1-3
- The Histories unabridged online audiobook.
- Herodotus' Histories: the 28 logoi[liên kết không tồn tại]
- Sheridan, Paul (ngày 17 tháng 8 năm 2015), The Inessential Guide to Herodotus, Anecdotes from Antiquity, truy cập ngày 27 tháng 8 năm 2015
- Books V–VIII by A. D. Godley translation with footnotes: The Histories, (Direct link to PDF (PDF) (14 MB))
- Shunya─On Herodotus' Histories
- Counterpunch─A Racist and Insulting Film: 300 vs. Iran (and Herodotus), by Gary Leupp, lưu trữ từ nguyên tác ngày 8 tháng 4 năm 2007, truy cập ngày 11 tháng 3 năm 2008 Bỏ qua tham số chưa biết
|dead-url=(gợi ý|url-status=) (trợ giúp)
