Sửa đổi Thảo luận:Mặt trăng

==Ghi công==
Phiên bản đầu tiên của mục từ này được xây dựng dựa trên nguyên liệu theo giấy phép [https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.vi CC-BY-SA]: mục từ Moon ở Wikipedia tiếng Anh, chương 4 và chương 9 của sách ''Astronomy'' ISBN 978-1-947172-24-1, mục từ Lune ở Wikipedia tiếng Pháp.
==Bình duyệt==
{{bình duyệt
|chủ đề=Mặt Trăng
|tên 1 = Hiện tại dùng tên "Mặt trăng" do [[BKTT:Chính tả tiếng Việt#Quy định khác]] quy định cách dùng tên này.
|bản quyền=ok Một phần lớn nội dung xây dựng từ nguyên liệu theo giấy phép [https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.vi CC-BY-SA] đã ghi công đầy đủ bên trên và được phân phối lại theo giấy phép tương thích (như yêu cầu của giấy phép sử dụng tại các nguồn), không có dấu hiệu vi phạm bản quyền nguồn nào.
|tập tin=ok Đã kiểm tra 35 tập tin (hình và video) chính được sử dụng trong mục từ, và thấy 12 tập tin (hình) do các tác giả của mục từ tạo ra và cấp phép với giấy phép tự do, và 23 tập tin còn lại đều thuộc phạm vi công cộng hoặc có giấy phép tự do đã được ghi công đầy đủ ở trang thông tin của tập tin.
|câu 1=ok443 
*'là vệ tinh tự nhiên duy nhất của Trái đất' (nguồn 'The Moon is Earth’s only natural satellite.')
*'quan sát từ thời thượng cổ' (nguồn phân tích hình vẽ Mặt trăng 5000 năm trước); 
*'độ sáng cao thứ hai sau Mặt trời' (nguồn xác nhận và có thêm phân tích chi tiết tại chú thích về các hiện tượng độ sáng cao nhưng thoáng qua, không thường xuyên như Mặt trăng)
*Văn phong: câu 1 tôi nghĩ không cần đến dấu phẩy nào. [[Thành viên:Marrella|Marrella]] ([[Thảo luận Thành viên:Marrella|thảo luận]]) 15:45, ngày 27 tháng 12 năm 2020 (+07)
|câu 2=ok1168 
*'gần hình cầu' (Hình 1 ở nguồn có hệ số các bậc trong phân tích hình dạng thành [[chuỗi (toán học)|chuỗi]] hàm [[điều hòa cầu]], với thành phần chủ đạo ở bậc 1 là hình cầu, cộng với thành phần nhỏ ở các bậc cao hơn thể hiện mức độ méo khỏi hình cầu)
* 27% Trái đất (nguồn ghi đường kính 3476km, chia cho đường kính Trái đất khoảng 12756km, theo bảng 7.2 trang 239 ở nguồn, được khoảng 27%)
*'khối lượng cỡ hành tinh' (nguồn định nghĩa dải khối lượng hành tinh, có chứa khối lượng Mặt trăng, đủ lớn để có hình cầu)
* 1,23% khối lượng Trái đất (nguồn ghi đúng số này)
*'chứa nhiều đất đá silicat' (nguồn 'Moon must be made almost entirely of silicate rock'); 
*'không có khí quyển' (nguồn 'too low to retain an atmosphere'); 
*'thủy quyển' (nguồn 'water and other volatiles have been depleted from the lunar crust'); 
*'từ quyển' (nguồn phân tích từ trường dynamo của Mặt trăng kết thúc muộn nhất khoảng 0,8 tỷ năm trước). 
*Văn phong: câu này tôi cho chưa ổn, quá nhiều ý trong một câu và có vẻ thiếu từ, đọc đến chỗ "khoảng 1,23% khối lượng Trái đất" thấy hơi khó hiểu, nên tách làm 2 câu. Từ "là" nên hạn chế cho ở đầu câu (tôi ít khi thấy từ này ở đầu câu). Gợi ý của tôi là: "Đây là thiên thể có dạng gần cầu với kích thước bằng khoảng 27% kích thước Trái đất và khối lượng bằng khoảng 1,23% khối lượng Trái đất. Mặt trăng chứa nhiều đất đá silicat và không có khí quyển, thủy quyển, hay từ quyển đáng kể." [[Thành viên:Marrella|Marrella]] ([[Thảo luận Thành viên:Marrella|thảo luận]]) 15:45, ngày 27 tháng 12 năm 2020 (+07)
|câu 3=ok2011 
*'hơn 4,5 tỷ năm' (nguồn 'more than 4,500 million years ago')
*'không lâu sau Trái đất' (nguồn nêu tuổi Trái đất 4,54 - 4,55 tỷ năm)
*'vụ va chạm lớn' ... 'Theia' ... 'cỡ Sao Hỏa' (nguồn 'A collision ... between ... proto-Earth and a Mars-sized impactor, here named Theia, ...')
*'chấp nhận rộng rãi' (nguồn cuối cùng của câu tr.168 'so many of the speakers ... had concluded that the giant impact looked better')
*Văn phong: OK. [[Thành viên:Marrella|Marrella]] ([[Thảo luận Thành viên:Marrella|thảo luận]]) 16:27, ngày 27 tháng 12 năm 2020 (+07)
|câu 4=ok2654 
*'trong quỹ đạo đồng bộ' (nguồn 'scientists call synchronous rotation')
*'chu kỳ tự quay của Mặt trăng bằng với chu kỳ quay quanh Trái đất' (nguồn 'Moon rotates on its axis in exactly the same time that it takes to revolve about Earth')
*'khoảng 27,3 ngày' (nguồn 'sidereal month is 27.3217 days')
*'luôn quay một mặt' (nguồn 'keeps the same face')
*Văn phong: gần như ổn. Có điều đoạn cuối "do đó nó luôn quay một mặt về phía Trái đất, là nửa gần", đang nói đến "mặt" thì sao lại "là nửa". Có chăng là "do đó nó luôn quay một mặt về phía Trái đất, là mặt gần", không thì "là mặt của nửa gần", do "mặt" với "nửa" cảm giác khác nghĩa (mặt = bề mặt, nửa = bán cầu). [[Thành viên:Marrella|Marrella]] ([[Thảo luận Thành viên:Marrella|thảo luận]]) 16:35, ngày 27 tháng 12 năm 2020 (+07)
|câu 5= ok3057 (nguồn 1 tr.223 'Do hiện tượng bình động ... 59%', nguồn 2 tr.18 '... not less than 59% of the entire lunar globe can be seen at one time or another from the Earth.'). Văn phong: OK. [[Thành viên:Marrella|Marrella]] ([[Thảo luận Thành viên:Marrella|thảo luận]]) 16:45, ngày 27 tháng 12 năm 2020 (+07)
|câu 6=ok3401 
*'chu kỳ giao hội 29,5 ngày' (nguồn 'solar month, 29.5306 days')
*'cơ sở cho lịch Mặt trăng (âm lịch)' (nguồn 'Âm lịch ... hệ lịch lấy cơ sở là tháng giao hội.')
*Văn phong: OK. Có lẽ nên bỏ dấu phẩy trước chữ "và", hoặc là bỏ chữ "và". [[Thành viên:Marrella|Marrella]] ([[Thảo luận Thành viên:Marrella|thảo luận]]) 16:45, ngày 27 tháng 12 năm 2020 (+07)
|câu 7=ok3731 
*'Đường kính góc ... tương đương với Mặt trời, khoảng hơn nửa độ' (nguồn 'bán kính góc gần như bằng nhau - khoảng 16' ')
*'Mặt trăng che kín Mặt trời trong nhật thực toàn phần' (nguồn 'Mặt Trăng che khuất Mặt Trời')
*Văn phong: OK. [[Thành viên:Marrella|Marrella]] ([[Thảo luận Thành viên:Marrella|thảo luận]]) 16:49, ngày 27 tháng 12 năm 2020 (+07)
|câu 8=ok4240 
*'thủy triều trên đại dương' (nguồn Hình 4.17 'Differences in gravity cause tidal forces that push water in the direction of tidal bulges on Earth')
*'hiệu ứng tương tự cho phần vỏ và lõi' (nguồn 'tidal distortion of the solid Earth ... 20 centimeters')
*'ngày ở Trái đất bị dài hơn một chút' (nguồn 'friction of the tides is slowing down the rotation of Earth')
*Văn phong: "và làm cho một ngày ở Trái đất bị dài hơn một chút", bỏ "bị". [[Thành viên:Marrella|Marrella]] ([[Thảo luận Thành viên:Marrella|thảo luận]]) 17:06, ngày 27 tháng 12 năm 2020 (+07)
|câu 9=ok4784 (nguồn 'Moon’s distance from Earth is about 30 times Earth’s diameter, or approximately 384,000 kilometers'. [[tốc độ ánh sáng]] là 299.792.458 m/s, theo [https://www.bipm.org/utils/common/pdf/CGPM/CGPM17.pdf#page=97 ISBN 92-822-2084-2 tr.98], nên 384.000.000 mét / (299.792.458 m/s) = 1,28 s). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 10=ok4975 (nguồn 'Moon will slowly spiral outward, away from Earth'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 11=ok5128 (nguồn có hình cho thấy mặt trăng nhỏ hơn Titan, Io, Callisto, Ganymede). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 12=ok5464 (cũng theo hình nguồn cho câu 11 bên trên, và bảng 12. tr.412 ở cùng nguồn này, các vệ tinh của các hành tinh khác - là Sao Mộc, Sao Thổ, Sao Thiên Vương, Sao Hải Vương - đều không lớn gấp đôi Mặt Trăng, nhưng các hành tinh kia đều lớn hơn 2 lần Trái Đất, theo bảng 11.3 tr.388 ở cùng nguồn, nên tỷ lệ kích thước các vệ tinh còn lại không thể sánh bằng Mặt Trăng so với Trái Đất). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 13=ok5729 
*'biển Mặt trăng là các vùng vật chất màu tối, để lại bởi hoạt động núi lửa cũ' (nguồn 'maria consist mostly of dark-colored basalt (volcanic lava) laid down in volcanic eruptions billions of years ago')
*'chủ yếu ở nửa gần' (nguồn 'mostly on the side of the Moon that faces Earth')
*'vỏ cũ cao sáng màu có nhiều hố va chạm' (nguồn 1 'highlands are also extremely heavily cratered', và nguồn 2 'vùng tối bằng phẳng ... là biển, vùng sáng hơn ... là đại lục' - ở đây dùng 'vùng cao' thay cho 'đại lục' có thể sát hơn với 'highlands' ở nguồn 1)
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 14=ok6034 (nguồn 'airless surface preserves events that happened long ago, the Moon provides a window on earlier epochs of solar system history' và 'dominated by the effects of impact cratering'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 15=ok6256 (nguồn 'gia tốc trọng trường ở bề mặt ... gần đúng bằng 1/6 của Trái Đất'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 16=ok6440 (nguồn 'local noon ... above the boiling point of water' và '... lunar night ... drops to about 100 K'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 17=ok6614 (nguồn 'water ice has been detected in permanently shadowed craters near the lunar poles' và 'total quantity ... hundreds of billions of tons'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 18=ok6913 (nguồn 'Second Soviet Space Rocket [Luna 2] ... impacted the surface of the Moon at 21:02:23 UT on 14 September 1959, thus becoming the first object of human origin to make contact with another celestial body'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 19=ok7296 (nguồn 'Luna 9, which landed on the surface in 1966'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 20=ok7695 
*'Apollo 8 năm 1968 lần đầu đưa người bay trên quỹ đạo quanh Mặt trăng' (bảng 9.2 ở nguồn 'Apollo 8 Dec. 1968, First humans to fly around the Moon')
*'Apollo 11 vào tháng 7 năm 1969 cùng 5 chuyến bay khác sau đó đã hạ cánh với con người và thiết bị' (bảng 9.2 ở nguồn 'Apollo 11 July 1969, First human landing on the Moon' và Apollo 12, 14, 15, 16, 17 trong bảng)
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 21=ok7964 (nguồn 'samples have revealed as much about the Moon and its history' và hình 9.4 'Handling Moon Rocks'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 22=ok8127 (nguồn 'The last human left the Moon in December 1972'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 23=ok8323 (nguồn 'fascinated and mystified many early cultures, which came up with marvelous stories and legends to explain the cycle of the Moon'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 24=ok8690 
*'ở ngôn ngữ' (nguồn 'In English, we can easily recognize the names Sun-day (Sunday), Moon-day (Monday), ... ' - có thể bổ sung thêm chú thích các ví dụ ở ngôn ngữ khác, như tiếng Hán, ...)
*'âm lịch' (nguồn 'tháng Âm lịch theo sát được tuần trăng')
*'nghệ thuật' (nguồn nêu các tác phẩm văn học khoa học viễn tưởng liên quan đến Mặt trăng - có thể bổ sung chú thích thêm về các mảng nghệ thuật khác)
*'thần thoại' (nguồn nêu các vị thần liên quan đến Mặt trăng trong tín ngưỡng ở một vùng ở Đông Thổ Nhĩ Kỳ - có thể bổ sung chú thích về các vị thần Mặt trăng ở các nền văn hóa khác) 
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|mục câu 25= Nguồn gốc hình thành
|câu 25=ok9456 Trích dẫn đúng câu từ nguồn (cuối trang 167 & đầu trang 168)
|mục câu 26= 
|câu 26=ok10161 (nguồn 'more than 4,500 million years ago')
|câu 27=ok10372 (nguồn 'from hafnium–tungsten systematics' và 'approximately 50 Myr after the Solar System'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 28=ok10834 (nguồn 'followed one of three general ideas'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 29=ok11164 (nguồn 1 'support the fission origin of the Moon' và 'completely formed within 10<sup>8</sup> yr after fission', nguồn 2 tr.25 'as it spun, it threw off ...' và '... formed a ring ... then combined into a solid body ...'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 30=ok11308 (nguồn tr.25 'cannot be spun fast enough'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 31=ok11670 
*'thu hút thiên thể Mặt trăng' (nguồn '... shown that capture from one (or a few) planetoids is quite feasible')
*'khí quyển Trái đất hấp thụ động năng' (nguồn tr.25 'earth's atmosphere help slow...')
*'khó xảy ra' (nguồn tr.25 'highly unlikely')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 32=ok11849 (nguồn 1 tr.25 'earth and the moon were formed at the same time ... from ... solar nebula...', nguồn 2 'Moon formed together with ... Earth'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 33=ok12100 
*'tính chất khác với Trái đất' (nguồn tr.27 'Co-accretion theory ... Probability ... Low. Properties of ... different.' và tr.25 '... two bodies would have ... same properties - they do not.')
*'ít kim loại hơn' (nguồn 'Compared to Earth, it is depleted in iron and other metals')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 34=ok12261 (nguồn tr.282 cho nhóm một 'current angular momentum ... lower than that needed for fission...' , tr.284 cho nhóm ba 'difficult to ensure ... requisite angular momentum'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 35=ok12832 
*'giải thích được tốt nhiều bằng chứng thực nghiệm' (nguồn 2 'can explain the Moon's globally melted silicate composition, its lack of water and iron, and its anomalously large mass and angular momentum')
*'giả thuyết va chạm lớn' (nguồn 1 'Giant Impact Hypothesis')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 36=ok13444 (nguồn 1 'A collision ... between ... proto-Earth and a Mars-sized impactor, here named Theia, ...', nguồn 2 '... large off-centre collision...'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 37=ok13729 
*'văng nhiều vật liệu vào không gian, một phần rời xa khỏi Trái đất' (nguồn 'also ejected several percent of an Earth mass out of the Earth-Moon system. ')
*'một phần tạo thành đĩa bồi tụ quanh Trái đất, dần dần tích tụ lại để hình thành nên Mặt trăng' (nguồn 'create a disk near Earth that formed the Moon')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 38=ok14270 
*'hội nghị về nguồn gốc Mặt trăng' (nguồn tr.166 'conference devoted to the origin of the Moon')
*'Kona, Hawaii' (nguồn tr.166 'Kona, Hawaii' và 'held in the resort town Kona')
*'năm 1984' (nguồn tr.167 'the 1984 Kona meeting')
*'va chạm lớn bắt đầu được đa số tán thành là hợp lý' (nguồn tr.167 '... attendees actually changed their minds.' và tr.168 'so many of the speakers ... had concluded that the giant impact looked better')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 39=ok14421 (nguồn 1 'collisions ... were inevitable. Giant impacts at this stage probably stripped Mercury ... reversed the rotation of Venus ... broke off ... Earth to create the Moon', nguồn 2 'Earth formed in a series of giant impacts, and the last one made the Moon'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 40=ok14825 (nguồn 1 'Simulations ... achieve resolutions sufficient ...' và 'we report a class of impacts that yield ... current masses and angular momentum of the Earth–Moon system', nguồn 2 'can explain ... anomalously large mass and angular momentum'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 41=ok15322 (nguồn 'melting of 30–65% of the planet'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 42=ok15717 (nguồn 'global ... shell of magma'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 43=ok15960 (nguồn 1 'derived from the mantles of Earth and the projectile, the absence of metals is ... understood', nguồn 2 ' can explain ... silicate composition ... lack of ... iron'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 44=ok16352 (nguồn 'volatile elements would have been lost during the high temperature phase'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 45=ok16631 (nguồn ' by ... Moon primarily of terrestrial mantle ... understand similarities such as ... oxygen isotopes'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 46=ok16867 (nguồn 1 'theory is ... called to question by ... detailed geochemical analysis', nguồn 2 'origin of the moon must have been messier'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 47=ok17433 (nguồn 'determined the abundances of <sup>16</sup>O,<sup>17</sup>O, and <sup>18</sup>O ... high-precision laser fluorination technique' và '... identical to the terrestrial ...'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 48=ok18555 (nguồn 1 'lunar and terrestrial mantles have identical <sup>182</sup>W/<sup>184</sup>W', nguồn 2 '...<sup>50</sup>Ti/<sup>47</sup>Ti ratio of the Moon is identical to that of the Earth...'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 49=ok18790 (nguồn 1 'same as Earth in O, Ti, Cr, W, K, and other species', nguồn 2 'terrestrialand lunar isotopic compositions ... highly similar' và 'compositions of other Solar System bodies are signi-ficantly different from those of the Earth and Moon'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 50=ok19190 (nguồn 1 'Simulations show that most of the material ... form the Moon originates from the impactor', nguồn 2 'metal from the core of the Moon-forming impactor must have efficiently stripped the Earth’s mantle', nguồn 3 'numerical models estimating that more than 40% of the Moon-forming disk material was derived from Theia'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 51=ok19811  
*'các giả thuyết khác nhau được đưa ra' (nguồn 1 giả thuyết tương đồng hóa học giữa các thiên thể 'large fraction of planet–impactor pairs have almost identical compositions ... the similarity in composition between the Earth and Moon could be a natural consequence...', nguồn 2 nêu 2 giả thuyết 'either that the Moon is derived mainly from terrestrial material or ... Moon and Earth’s mantle equilibrated in the aftermath of the giant impact')
*'xem xét lại' (nguồn 1 'some regard this as a repudiation of the theory', nguồn 2 'origin of the moon must have been messier')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 52=ok20709 
*'thành phần hóa học tương đồng' (nguồn '...giant impactor that formed the Moon probably had an isotopic composition similar to that of the Earth...')
*'xác suất tới 20%' (nguồn tr.214 'the mean fraction of compatible planet–impactor pairs falls between 10% and 20% for all cases.')
*'ít hơn vài phần trăm' (nguồn Hình 2, tr.441, thể hiện kết quả mô phỏng 53 tình huống va chạm khác nhau, trong đó không có tình huống nào mà thiên thể va chạm vào - Theia - có thành phần đồng vị đủ tương đồng với hành tinh - Trái Đất - để cho ra kết quả quan sát thấy tại Mặt trăng -> xác suất có tình huống tương đồng xấp xỉ nhỏ hơn 1/53 - ứng với vài phần trăm) 
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 53=ok21404 
*'hòa trộn vật liệu bốc hơi sau sự kiện va chạm lớn' (nguồn của Pahlevan và Stevenson, tr.438 phần Abstract '...terrestrial magma ocean and lunar-forming material underwent turbulent mixing and equilibration in the energetic aftermath of the giant impact ...' và tr.448 phần Conclusion '... in the aftermath of the giant impact, the proto-Earth and the proto-lunar disk may have approached diffusive equilibrium, reducing any pre-existing differences in oxygen isotope ...')
*'gây tranh cãi' (nguồn ' ... the Pahlevan and Stevenson mechanism cannot explain the equilibration of isotopes between the Earth and Moon ... ')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 54=ok21925 (nguồn '... too many compositional similarities ... to justify seeking a completely independent origin.'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 55=ok22122 (nguồn 1 'Ideas put forward to salvage or revise it are evaluated', nguồn 2 đề xuất vụ va chạm đủ mạnh làm bốc hơi toàn bộ Trái đất và hình thành cấu trúc mới hòa trộn đồng nhất vật liệu 'different structures of hot, rotating planets change our understanding of ... origin of our Moon', nguồn 3 đề xuất thay va chạm lớn bằng nhiều va chạm nhỏ hơn '... succession of a variety of smaller collisions ...'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 56=ok22780 (nguồn 'Companion moons are a common outcome of simulations of Moon formation ... a ∼1,200-km-diameter moon located at one of the Trojan points could be dynamically stable for tens of millions of years after the giant impact'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 57=ok23073 (nguồn '... subsonic impact velocity lead to an accretionary pile rather than a crater, contributing a hemispheric layer ...'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 58=ok23211 (nguồn '... thickness consistent with the dimensions of the farside highlands ... in agreement with the degree-two crustal thickness profile ... explaining the observed concentration ...'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|mục câu 59=Đặc tính vật lý
|câu 59=ok23541 
*'gần ellipsoid do ... lực thủy triều ' (nguồn tr.1 'spherical harmonics ... bulk of the degree-2 ... by early tidal heating ... remainder of the degree-2 ... frozen tidal-rotational bulge ...' và tr.3 của phần 'Supplementary Information' của nguồn 'ellipticity ... converted to the equivalent C<sub>2,0</sub>' - mức độ méo theo hình ellipsoid tương ứng với hệ số bậc 2 trong phân tích hình dạng thành [[chuỗi (toán học)|chuỗi]] hàm [[điều hòa cầu]], và bậc 2 này gây ra bởi các hiệu ứng [[thủy triều]])
*'trục lớn lệch khoảng 30° so với phương nối đến Trái đất' (nguồn tr.3 'largest principal axis is at (-6±4°, 30±1°E')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 60=ok23797 
*'Trục lớn của hình dạng cũng lệch khoảng 30° so với trục lớn của trường trọng lực' (nguồn tr.4 'largest gravity and topography principal axes are separated by 34°, and using data outside large basins, the largest principal axes are separated by 30° ± 5°.')
*'trục lớn của trường trọng lực gần trùng với phương nối đến Trái đất' (nguồn tr.3 'gravity’s largest principal axis shifts only 5 ± 2°')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 61=ok23937 (nguồn tr.6 'The uncompensated C<sub>2,0</sub> and C<sub>2,2</sub> values imply fossil freeze-in at a ≅ 32<sub>RE</sub>' - một phần độ méo thể hiện bởi hệ số bậc 2 C<sub>2,0</sub> và C<sub>2,2</sub> là 'uncompensated' tức là không được bù đắp bởi [[cân bằng thủy tĩnh]] với lực [[thủy triều]] hiện tại, và phù hợp với lực thuỷ triều mạnh hơn khi Mặt trăng ở khoảng cách gần hơn , cỡ hơn 30 bán kính Trái đất. Chú ý: lực thủy triều lên vật thể mạnh dần khi nó đi gần đến thiên thể khác, như minh họa ở [https://openstax.org/books/astronomy/pages/27-3-quasars-as-probes-of-evolution-in-the-universe ISBN 978-1-947172-24-1 tr.985], Hình 27.17 'When ... gets closer ... tides become stronger ...'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 62=ok24047 (nguồn tr.6 'fossil freeze-in at a ≅ 32<sub>RE</sub>' và tr.7 '200-300 My for the Moon to evolve to 32<sub>RE</sub> after accretion' - 'fossil freeze-in' được dịch thành 'hóa thạch hình dạng' xảy ra vào cỡ 200-300 triệu năm sau khi hình thành Mặt trăng, thuộc về lịch sử của Mặt trăng). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 63=ok24259 (nguồn tr.6 'fossil freeze-in at a ≅ 32<sub>RE</sub>' - 'fossil freeze-in' là Mặt trăng đông cứng khi nó ở cách Trái đất cỡ hơn 30 bán kính Trái đất, khoảng 1/2 khoảng cách hiện nay - vì khoảng cách hiện nay cỡ 30 lần đường kính Trái đất theo nguồn [https://openstax.org/books/astronomy/pages/1-6-a-tour-of-the-universe ISBN 978-1-947172-24-1 tr.19] 'Moon’s distance from Earth is about 30 times Earth’s diameter'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 64=ok24476 (nguồn tr.4 'uncompensated fossil component of shape ... must have frozen-in after the lithosphere cooled and strengthened ...'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 65=ok25226 
*'3,3 g/cm3, bằng 1/5 tỷ trọng Trái đất' (nguồn '3,36 [thiếu đơn vị đo] bằng 1/5 tỷ trọng Trái Đất')
*'chủ yếu đất đá silicat' (nguồn '3.3 g/cm<sup>3</sup>, the Moon must be made almost entirely of silicate rock')
*'thiếu sắt và kim loại hơn hẳn Trái đất' (nguồn 'Compared to Earth, it is depleted in iron and other metals')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 66=ok25679 (nguồn 1 có hình so sánh kích thước, cho thấy các vệ tinh tự nhiên lớn của các hành tinh: 4 vệ tinh lớn của Sao Mộc, 1 của Sao Thổ, 1 của Sao Hải Vương, nguồn 2 ở bảng cho thấy 4 vệ tinh lớn của Sao Mộc và 1 của Sao Thổ đều có khối lượng riêng nhỏ hơn 3,3g/cm<sup>3</sup>, ngoại trừ Io, nguồn 3 cho thấy Triton, vệ tinh lớn của Sao Hải Vương, có khối lượng riêng 2,1g/cm<sup>3</sup> cũng nhỏ hơn Mặt trăng). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|mục câu 67= =Cấu trúc bên trong=
|câu 67=ok26335 (nguồn tr.223 ' ... our current knowledge of the crust, mantle, and core of the Moon (Sections 2, 3, and 4).' và Hình 3.27 ở tr.325 vẽ lõi trong, lõi ngoài, phủ trong, phủ ngoài có thể có biên giới tách thành phủ giữa và phủ ngoài, và lớp vỏ). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 68=ok26680 
*'gồm hợp kim sắt với một lượng nhỏ lưu huỳnh và nickel' (nguồn 1 tr.326 '...either a molten Fe-FeS-C metallic alloy...' và 'iron-nickel rich core', nguồn 2 tr.312 '...sulfur content within the lunar outer core is ~6 weight % or less...' và tr.311 Hình 3 '... derived from the elasticity of iron alloys')
*'bán kính khoảng từ 260 km đến dưới 375 km' (nguồn 1 tr.326 'radius less than 375 km' và 'radius between 260 and 293 km', nguồn 2 tr.309 Hình 1A và tr.311 Hình 3 vẽ lớp lõi ngoài có bán kính 330km)
*'cỡ 20% bán kính Mặt trăng' (nguồn 3 'radius ∼20% that of the Moon', nguồn 2 tr.309 '... roughly 15 to 25% of its 1737.1-km mean radius')
*'silicat pha thêm sắt và titani' (nguồn 1 '... or a molten silicate composition ...' và '...enriched in both iron and titanium')
*'bán kính lớn hơn một chút' (nguồn 1 'molten silicate composition that is slightly larger')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 69=ok26934 (nguồn 1 tr.326 'central portion of the Moon is molten' tr.325 Hình 3.27 'at least some portion of the core has crystallized'; nguồn 2 tr.309 Hình 1A và tr.311 Hình 3 vẽ lớp lõi trong bán kính 240km và lõi ngoài bán kính 330km và tr.309 '...the core is ~60% liquid by volume'; nguồn 3 'a fluid core is indicated'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 70=ok27498 (nguồn 1 tr.325 Hình 3.27 vẽ '587-km radius Zone of Partial Melt (Lower Mantle)'; nguồn 2 tr.309 Hình 1A và tr.311 Hình 3 vẽ lớp phủ bao quanh lõi nóng chảy 1 phần bán kính 480km). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 71=ok28132 
*'kết tinh phân đoạn từ một đại dương dung nham' (nguồn 1 tr.221 'crystallization of this magma ocean gave rise to mafic cumulates that make up the mantle')
*'ngay sau khi Mặt trăng hình thành vào khoảng 4,5 tỷ năm trước' (nguồn 2 '...collision of a Mars-sized body with the Earth more than 4,500 million years ago.' và 'solidification of 80–85% of the original melt, within about 100 million years of the collision' nghĩa là 100 triệu năm sau va chạm lớn thì 80% đại dương dung nham đông cứng, suy ra đại dương dung nham tồn tại trước đó, ngay sau va chạm lớn) 
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 72=ok28797 (nguồn tr.223 'magma ocean differentiated during crystallization to form a dense, ultramafic mantle rich in olivine and pyroxene that was overlain by a buoyant, globe-encircling, plagioclase-rich crust'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 73=ok29019 (nguồn tr.224 'In all models, efficient fractional crystallization would produce a ... urKREEP that was initially sandwiched between the crust and mantle. This residual magma would have been extremely enriched in iron and the incompatible and heat-producing elements that are represented by the acronym KREEP.' Ở đây 'residual magma' hiểu là phần dung nham lỏng cuối cùng còn lại khi các phần khác đã tinh thể hóa.). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 74=ok29253 (nguồn tr.223 'the mare basalts were shown to have been derived from an ultramafic pyroxene and olivine source').Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 75=ok29433 (nguồn 1 tr.223 'hypothesis postulated that the magma ocean differentiated during crystallization' và 'This hypothesis has served well because it accommodates many remotely sensed observations as well as much of the data collected on the samples returned by the Apollo and Luna missions.' và tr.282 'Geophysical, remote sensing, and sample analyses are all converging on ... average composition of the upper portion of the crust is extremely anorthositic' và '... consistent with being derived by plagioclase flotation in a near-global magma ocean'; nguồn 2 'Most of the crust of the Moon (83%) consists of silicate rocks called anorthosites; these regions are known as the lunar highlands.'; nguồn 3 tr.89 'the highlands consist largely of feldspathic rocks termed anorthosite.'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 76=ok29703 (nguồn 1 tr.224 'After about 75% of the magma ocean had crystallized, plagioclase would have become a liquidus phase, and because of its low density, it would have been buoyant with a tendency to rise.'; nguồn 2, tr.404 Hình 4.13 'Plagioclase begins to crystallize when the magma ocean is about 80% solid'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 77=ok29776 (nguồn tr.283 'the crust is found to be on average about 49 ± 16 km thick'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 78=ok30001 
*'3,3 đến 4,4 tỷ năm, già hơn so với hầu hết đá Trái đất' (nguồn 1 tr.310 và vắt sang 311 '3.3 to 4.4 billion years old, substantially older than most of the rocks on Earth')
*'phù hợp với mô hình kết tinh đại dương dung nham' (nguồn 2 tr.282 'anorthositic lunar samples have ferroan compositions and ancient ages (~4.45 Ga) consistent with being derived by plagioclase flotation in a near-global magma ocean')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 79=ok30297 (nguồn 1 tr.309 Hình 1A và tr.311 Hình 3 vẽ lớp lõi trong bán kính 240km và lõi ngoài bán kính 330km, lớp phủ trong bán kính 480km, và tr.309 ghi bán kính trung bình Mặt trăng là 'its 1737.1-km mean radius'; nguồn 2 tr.283 'the crust is found to be on average about 49 ± 16 km thick' suy ra bán kính lớp phủ khoảng 1737-(49 ± 16) = 1688 ± 16 km). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>

|mục câu 80= =Bề mặt=
|câu 80=ok30485 (nguồn: dữ liệu ở Hình 2 tại nguồn tương thích với dữ liệu ở hình vẽ). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 81=ok31015 (nguồn: hình 4a thể hiện tọa độ và kích cỡ của bồn địa Nam cực - Aitken phù hợp với vùng xanh tím ở hình vẽ). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 82=ok31475 (nguồn thể hiện bản đồ địa chất với cùng đặc điểm và mã màu). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 83=ok32005 (các mã màu đỏ lm1, lm2, lmd ở nguồn chỉ đến các vùng biển Mặt trăng với giải nghĩa 'old basaltic lava', 'basaltic lava flows', 'volcanic edifices'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 84=ok32117 (nguồn tr.277 Hình 14.3 thể hiện các Kỷ như hình vẽ thể hiện, tr.278 Bảng 14.1 thể hiện tuổi cụ thể của một số mẫu từ các hố va chạm ứng với các kỷ. Tên các kỷ lấy từ các tên các hố va chạm, và được dịch ra tiếng Việt theo Phạm Viết Trinh và các tác giả khác, Từ điển Bách khoa Thiên văn học, Nhà xuất bản Khoa học Kỹ thuật, Hà Nội, 1999, Mã số 52 - 52 / KHKT - 1999, Giấy phép xuất bản số 41 - 220 cấp ngày 20 tháng 1 năm 1999, tr.225)
|mục câu 85= 
|câu 85=ok32470 
*'đo bằng laser' (nguồn 'made the first near-global topographic map ... of the Moon from laser altimetry')
*'xử lý ảnh stereo' (nguồn 'The poles were especially well covered in stereo and we have used images of the south polar area to infer topographic information in areas not sampled by the laser altimeter')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 86=ok33097 
*'phía nam nửa xa Mặt trăng' (nguồn 2 tr.1903 Hình 1 vẽ vị trí bồn địa Nam cực - Aitken ở nam nửa xa)
*'đường kính khoảng 2500 km' (nguồn 1 tr.1848 '2500 kilometers in diameter', nguồn 2 tr.1902 '2500 km in diameter')
*'lớn nhất ... ở hệ Mặt trời' (nguồn 1 tr.1848 'the largest, deepest impact crater yet discovered in the solar system')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 87=ok33704 
*'độ sâu lớn nhất' (nguồn 1 tr.1848 'deepest impact crater yet discovered in the solar system', nguồn 2 cho bản đồ địa hình tô màu sâu nhất ở bồn địa Nam cực - Aitken)
*'13 km so với vùng xung quanh rìa' (nguồn 1 tr.1848 'depth of more than 13 kilometers, rim crest to floor')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 88=ok33997 
*'rìa phía đông bắc' (nguồn cho thấy bản đồ địa hình vùng cao nhất màu đỏ trắng ở đông bắc của bồn địa Nam cực - Aitken)
*'do va chạm nghiêng của vụ va chạm hình thành nên bồn địa Nam Cực - Aitken' (nguồn 'the farside lunar highlands seem to be thickened at one end of the long axis' và ' can be resolved for a low-velocity and low-angle impact')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 89=ok35391 
*'bồn địa ... hình thành bởi các vụ va chạm lớn trong thời kỳ đầu' (nguồn 1 'lava flows partly filled the huge depressions called impact basins, which had been produced by collisions of large chunks of material with the Moon relatively early in its history', nguồn 2 tr.23 'The impacting asteriods struck the Moon ... creating ... "basin rings"')
*'biển Mưa, Trong Sáng, Khủng Hoảng ở nửa gần' (nguồn 1 số 7, 9 ở hình a, số 12 ở hình a và số 4 ở hình b, nguồn 2 tr.23 "The Imbrium basin ... has been recognized ... as one of the clearest examples of this type of feature") 
*'Đông Phương ở vùng ranh giới của hai nửa' (nguồn 1 'Orientale basin, located at the western limb of the near side and in the adjacent portion of the far side', nguồn 2 hình 9.11 'The youngest of the large lunar impact basins is Orientale ... It is located on the edge of the Moon as seen from Earth')
*'vùng trung tâm với độ sâu lớn và phần rìa có độ cao lớn' (nguồn 1 và 2 thể hiện dữ liệu địa hình ở các bồn địa cho thấy trung tâm sâu và rìa cao)
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 90=ok35532 (nguồn tr.261 'average elevation of the nearside to be ~1.9 km less than that of the far side'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 91=ok35751 (nguồn 1 tr.22 - trang thứ 14 trên 46 trang của báo cáo - công bố khuyến nghị của IAU 'recommended coordinate system for the Moon is the mean Earth/polar axis (ME) system'; nguồn 2 giải nghĩa 'mean Earth/polar axis (ME) system' ở tr.20277 'In the mean-Earth/polar-axis coordinate system, the z axis is the axis of the Moon's rotation, and the x axis is the mean-Earth direction' - ở đây phương ''x'' ứng với kinh độ 0 là phương nối đến Trái đất (trung bình) => kinh tuyến gốc đối diện với Trái đất, đi qua tâm (trung bình) của nửa gần. Lấy trung bình do hiện tượng [[bình động]] của Mặt trăng, Mặt trăng "lắc lư" nên ở mỗi một tư thế có điểm tâm đối diện của tư thế đó, lấy trung bình các tâm đối diện thì được tâm trung bình). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 92=ok36699 (nguồn 1 tr.235-236 '...found wide application ... catalog of crater positions and the coordinates of the crater Mösting A are given in terms of this system ... connected with lunar body ... do not change with time.', nguồn 2 tr.155 Bảng V ghi tọa độ Mösting A ở 3 nguồn Longitude (deg) -5,157, -5,160, -5,160 và Latitude (deg) -3,18 -3,18 -3,18 ). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 93=ok37407 
*'Tàu quỹ đạo Trinh sát Mặt trăng năm 2010 đã phát hiện ra các vách đứt gãy dốc đứng' (nguồn ở tiêu đề 'Evidence of Recent Thrust Faulting on the Moon Revealed by the Lunar Reconnaissance Orbiter' xuất bản ngày 20 tháng 8 năm 2010)
*'co ngót lại trong thời kỳ địa chất gần đây' (nguồn ở abstract 'This detection, ..., suggests global late-stage contraction of the Moon.')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 94=ok37930 (nguồn tiêu đề '... global contraction of Mercury' và abstract 'Each landform is assigned a single, principal fault, resulting in an amount of contractional strain ...'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 95=ok38549 
*'12000 bức ảnh chụp được từ tàu quỹ đạo ... biển Lạnh' (nguồn tr.154 mục 3 'We selected over 12,000 LROC NAC images across Mare Frigoris ...')
*'đã ngừng tiến hóa về mặt địa chất giống như các biển Mặt trăng khác' (nguồn tr.151 mục 1 ' Previous studies also concluded that tectonism in the lunar maria occurred long ago, with extension ceasing by ~3.6 billion years ago and compression by ~1.2 billion years ago' và mục abstract 'Nearside basin-related extensional tectonism on the Moon was thought to have ended by about 3.6 billion years ago and mare basin-localized contractional deformation ended by about 1.2 billion years ago') 
*'đang nứt và dịch chuyển' (nguồn phần abstract '... some tectonism in and around Mare Frigoris has occurred in the geologically recent past and likely still continues today.')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 96=ok39192 
*'không có các mảng kiến tạo' (nguồn tr.325 Hình 3.27 vẽ lớp vỏ mặt trăng là một mảng duy nhất, không bị phân tách thành các mảng kiến tạo, và nằm bên trên lớp phủ rắn, không có chuyển động lỏng)
*'vết nứt chủ yếu do sự co ngót toàn cầu của Mặt trăng' (nguồn tr.411 '... distribution of the thrust fault scarps confirms that the Moon recently underwent global contraction' và tr.415 Hình 5 '... combined modelled stresses are (1) 2 MPa of isotropic compression from global contraction, (2) ...')
*'nguội dần' (nguồn tr.472 '... global thermal stresses from lunar cooling and contraction ')
*'một phần do lực thủy triều' (nguồn tr.411 'Tidal stresses (orbital recession and diurnal tides) superimposed on stresses from global contraction' và tr.415 Hình 5 '... combined modelled stresses are ... (2) orbital recession ... (4) diurnal tidal stress at apogee')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|mục câu 97= ==Biển và vùng cao==
|câu 97=ok39934 
*'màu sẫm' (nguồn 1 tr.20 'the mare areas are dark')
*'bằng phẳng', 'có ít các hố va chạm hơn' (nguồn 1 tr.20 'central portions are very smooth ... devoid of any major topographic features')
*'nhìn thấy bằng mắt thường' (nguồn 2 tr.310 'most conspicuous of the Moon’s surface features — those that can be seen with the unaided eye ... — are vast splotches of darker lava flows.')
*'giả định rằng những vùng này có nước' (nguồn 1 tr.19 'speculated that they were analogous to Earth's ocean', nguồn 2 tr.310 'early lunar observers thought that the Moon had continents and oceans ... They called the dark areas “seas”')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 98=ok40257 (nguồn 'Today, we know that the maria consist mostly of dark-colored basalt ... these lava flows partly filled the huge depressions called impact basins'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 99=ok40577 
*'tương tự như bazan ở Trái đất' (nguồn tr.312 'The basalt on the Moon ... is very similar in composition to the crust under the oceans of Earth or to the lavas erupted by many terrestrial volcanoes.')
*'không có các khoáng chất bị biến đổi bởi sự có mặt của nước' (nguồn tr.226 'Moon is essentially anhydrous, and there are no aqueous sedimentary or alteration processes to mechanically sort minerals, the mineralogy of lunar rocks is greatly restricted')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 100=ok40773 (nguồn tr.312 'these lava flows partly filled the huge depressions called impact basins, which had been produced by collisions of large chunks of material with the Moon relatively early in its history'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 101=ok41136 
*'17% diện tích Mặt trăng và hầu hết nằm ở nửa gần' (nguồn tr.312 'cover just 17% of the lunar surface, mostly on the side of the Moon that faces Earth')
*'biển ở nửa xa chỉ chiếm 1% bề mặt Mặt trăng' (nguồn, phần abstract, 'far side maria represents only about 1% of the surface of the Moon')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 102=ok41587 
*'biển ở nửa gần Mặt trăng chứa các vòm núi lửa' (nguồn Hình 1 'the Gruithuisen and Mairan domes ... in northeastern Oceanus Procellarum and northwestern Mare Imbrium')
*'hình thành bởi dung nham phun trào với độ nhớt cao hơn' (nguồn phần abstract, '... support previous qualitative suggestions that they were formed from magmas with significantly higher viscosity than those typical of mare basalts')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 103=ok42427 
*'nửa gần Mặt trăng có nồng độ cao hơn các nguyên tố hóa học có khả năng sinh nhiệt' (nguồn 1 tr.386 'enrichment of heat-producing, incompatible elements in a region of thinned crust on the lunar near side' và tr.490 'after the Lunar Prospector mission in 1998 ... asymmetric thermal-evolution models began to be quantitatively investigated. The rational for these models is clearly evident in the global Th abundance maps generated by the LP gamma-ray spectrometer ...', nguồn 2 phần abstract 'Lunar Prospector gamma-ray spectrometer ... Thorium and potassium are highly concentrated in and around the nearside western maria') 
*'từng nóng hơn và dễ phun trào dung nham hơn, giải thích cho việc nửa gần có nhiều biển hơn' (nguồn 1 tr.467-468 'distribution of mare volcanism is largely concentrated in the near side lunar basins ... The asymmetry of mare volcanism must therefore reflect the deep-seated distribution not only of the heat-producing elements but also of TiO2-rich source materials.' và tr.491 'The high abundances of heat-producing elements within the Procellarum KREEP Terrane are in all likelihood related to the magmatic productivity and volcanic longevity associated with this region.' ở đây thuật ngữ 'Procellarum KREEP Terrane' được định nghĩa tại tr.490 của nguồn, chỉ đến khu vực nhiều biển tại nửa gần)
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 104=ok43172 
*'biển nhỏ nằm xen kẽ giữa các vùng cao đã phun trào trong kỷ Mưa' (nguồn tr.490 '10% of this terrane by area has been resurfaced by mare basaltic lava flows, with the vast majority being emplaced almost exclusively during the Imbrian period'; thời gian của kỷ Mưa, từ 3,2-3,8 tỷ năm trước dựa trên hình vẽ trong bài về niên đại địa chất Mặt trăng - hình này dựa theo nguồn đã đánh giá phù hợp ở trên)
*'ở biển Mưa và Đại dương Bão, hoạt động phun trào đã kéo dài từ 4,2 đến khoảng 1 tỷ năm trước' (nguồn tr.490 'terrane encompasses the regions of Oceanus Procellarum and Mare Imbrium ... Volcanism in this terrane appears to have extended from at least 4.2 Ga to about 1 Ga')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 105=ok43402 (nguồn, phần abstract, 'We performed new crater size-frequency distribution measurements ... volcanism in the investigated region was active over a long period of time from ~3.93 to 1.2 b.y., .... period of active volcanism on the Moon lasted ~2.8 b.y., from ~4 b.y. to ~1.2 b.y.'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 106=ok43623 (nguồn, phần abstract, '... we report ... regolith in the Ina structure ... features within this structure must be as young as 10 Myr'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 107=ok44082 (nguồn, phần abstract, '... these features result from recent, episodic out-gassing ...') Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 108=ok44387 (nguồn, phần abstract, '... we investigate 70 small topographic anomalies ... three largest irregular mare patches imply ages younger than 100 million years') Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 109=ok44967 (nguồn 1, phần abstract, '... result of the high abundance of heat‐producing elements ... partial melting of the underlying mantle is an inevitable outcome ... mare volcanism should span most of the Moon's history ...'; nguồn 2 trang thứ 3 và 4 trong bài, ' ... lunar thermal evolution ... must provide enough heat to account for small-volume eruptions late into the Copernican period ... ') Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 110=ok45594 (nguồn, phần abstract, 'The longevity of mare volcanism in the Orientale region further suggests high initial temperatures and/or high content of heat‐producing elements in the underlying mantle of this region.'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 111=ok46200 (nguồn, tr.225 Hình 3.1 b, Mặt trăng tại 3 tỷ năm trước, khi mà hầu hết hoạt động địa chất đã định hình bề mặt Mặt trăng, vẽ vùng cao 'Anorthositic Crust' với độ cao - cường điệu - lớn hơn các biển 'mare basalt' , và cao hơn bồn địa Nam Cực Aitken 'South Pole-Aitken Basin'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 112=ok46587 
*'đo tuổi bằng phóng xạ' ... 'khoảng 4,4 tỷ năm trước' (nguồn 1 tr.226 định nghĩa nhóm đá ở vùng cao 'pristine highland rocks', tr.228 hình 3.2 phân nhóm đã thành 3 loại, loại FAS theo tr.233 'age determinations using different isotopic systems vary, Sm-Nd internal isochrons for two rocks yield ages of 4.44 and 4.54 Ga', loại 'magnesian-suite' theo tr.237 'partial overlap of the magnesian-suite rocks ages with those of the FAS rocks', và loại 'alkali suite' theo tr.243 'Isotopic characteristics ... crystallization ages overlap, the alkali suite extends to younger ages ... 4.3 Ga to nearly 3.8 Ga')
*'đá plagioclase tích lũy từ đại dương dung nham cổ ... do nhẹ hơn nên nổi lên cao trong quá trình hình thành Mặt trăng từ rất sớm' (nguồn 1 tr.227 'crustal igneous rocks, also referred to as “pristine igneous” rocks ..., are almost exclusively plagioclase rich', và tr.225 Hình 3.1 cho thấy lớp vỏ bắt đầu hình thành từ đại dương dung nham khoảng 4,4 tỷ năm trước - hình a - và đến 3 tỷ năm trước - hình b - thì lớp vỏ này còn lại ở vùng cao - phần ở biển đã bị lấp bởi dung nham phun trào trẻ tuổi; nguồn 2 tr.311 '...lunar highlands ... are made of relatively low-density rock that solidified on the cooling Moon like slag floating on the top of a smelter ... formed so early in lunar history (between 4.1 and 4.4 billion years ago) ...')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 113=ok46861 (nguồn tr.311 'the highlands are also extremely heavily cratered, bearing the scars of all those billions of years of impacts by interplanetary debris'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 114=ok47051 (nguồn 1 tr.310 'origins of lunar features such as ... mountains are very different from their terrestrial counterparts'; nguồn 2 tr.325 Hình 3.27 vẽ lớp vỏ mặt trăng là một mảng duy nhất, không bị phân tách thành các mảng kiến tạo, và nằm bên trên lớp phủ rắn, không có chuyển động lỏng). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 115=ok47165 (nguồn tr.311 'Most of the crust of the Moon (83%) ... are known as the lunar highlands.')
|câu 116=ok47533 
*'nhiều biển tại nửa gần và nhiều núi non ở nửa xa' (nguồn, phần abstract, 'terrain and elevation dichotomy between the hemispheres: the nearside is low and flat, dominated by volcanic maria, whereas the farside is mountainous')
*'va chạm ở tốc độ thấp giữa Mặt trăng với một vệ tinh tự nhiên thứ hai' (nguồn, phần abstract, '... origin as a late carapace added by the accretion of a companion moon ... collide with the Moon at ∼2–3 km s−1, well below the speed of sound in silicates ...')
*'vài chục triệu năm sau khi hệ Trái đất và Mặt trăng hình thành' (nguồn 'tens of millions of years after the giant impact')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|mục câu 117= ==Các hố va chạm==
|câu 117=ok47879
*'tiểu hành tinh và sao chổi va chạm với bề mặt' (nguồn tr.25 phần Introduction '... when an object such as an asteroid or comet – the impactor – collides with a dense surface – the target ... ')
*'hố va chạm hình thành' (nguồn tr.26 phần Contact and Compression ' ... producing a crater in the target surface ...')
*'tác động đáng kể đến bề mặt' (nguồn tr.28 phần Impact Products '... impact process unlike any endogenic geological process. Sudden and brief exposure to extreme force and heat causes unique modifications to rocks and minerals ... transport and mixing of impact-modified materials during the excavation and collapse stages of crater formation produce a wide variety of distinctive impactites ...')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 118=ok48281 (nguồn tr.13 '... if we limit ourselves to craters of 1 km ... or more in diameter, we discover that there are three hundred thousand of them, and that's just on the Earth-facing hemisphere ...'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 119=ok48879 
*'Mật Hoa, Mưa và Đông Phương' (nguồn tr.123 'extensive deposits of the Nectaris, Imbrium, and Orientale basins divide the time-stratigraphic column into four major sequences')
*'hố va chạm Copernicus và Eratosthenes' (nguồn tr.249 'Shoemaker and Hackman (1962) established the craters Eratosthenes and Copernicus as the type areas of the Moon's two youngest time-stratigraphic systems')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 120=ok49292 (nguồn tr.249 ' ... stratigraphic relations evident on telescopic photographs. Ejecta of Eratosthenes is superposed on the nearby mare material, whereas rays of Copernicus are superposed on Eratosthenes ... '). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 121=ok49507 (nguồn tr.303 '... Moon is geologically dead, a place that has exhausted its internal energy sources. Because its airless surface preserves events that happened long ago, the Moon provides a window on earlier epochs of solar system history... ', tr.315 'On the Moon ... most of the impact history is preserved.'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 122=ok50233 
*'ít cấu trúc địa chất trên Mặt trăng được định tuổi chính xác' (nguồn tr.168-169 'Absolute ages determined by the <sup>40</sup>Ar-<sup>39</sup>Ar method ... wide range of isotopic ages ... for determining the emplacement ages of the Cayley and Descartes Formations. An age occupies almost every 10-million-yearinterval from 4.14 to 3.86 aeons ago ...', tr.177-178 'dozens of sophisticated Ar-Ar analyses ... determining the Ar isotopes ... an age of 3.86 or 3.87 aeons is accepted here as that of the Serenitatis basin', tr.212 'Two age clusters have been identified in the returned samples by both the <sup>40</sup>Ar-<sup>39</sup>Ar ... and Rb-Sr ... methods, ... the age of the Imbrium basin is constrained as equal to ... or less than ... 3.87 aeons')
*'so sánh tuổi với các cấu trúc này, bằng các phương pháp khác, ví dụ như phương pháp đếm số hố va chạm' (nguồn, trong chương 7 nói về phương pháp xác định tuổi tương đối / so sánh 'Relative Ages', tr.135 'Copernican units are dated by the frequencies and morphologies of crater ...  Eratosthenian crater ... be dated by size-frequency count ... Late Imbrian ... D<sub>L</sub> method ...  Early Imbrian ... are dated mostly by the degradational morphology...  Early Imbrian Orientale and Imbrium basin materials ... be dated by craters over a large diameter range' - phương pháp đếm số hố va chạm là 'size-frequency count' / 'crater frequencies' được nêu rõ hơn ở nội dung trước đó trong chương 7 này.)
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 123=ok50652 (nguồn, trong mục 'Size-frequency relations', tr.129, 'The use of statistical studies of craters as a dating tool is based on the assumption that primary impacts crater a surface in proportion to its time of exposure'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 124=ok51018 
*'đều có hình tròn, không có hố lớn nào hình elip' (nguồn tr.315 '... lunar craters were produced by impacts, ... all of them were circular and not oval.')
*'tốc độ cao của các mảnh vụn vũ trụ khi va chạm sẽ tạo ra hiệu ứng giống các vụ nổ, tác động đều ra mọi hướng' (nguồn tr.315 'At these speeds, the energy of impact produces a violent explosion that excavates a large volume of material in a symmetrical way')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 125=ok51433 
*'thâm nhập tới độ sâu khoảng 2 đến 3 lần đường kính' (nguồn tr.316 'penetrates two or three times its own diameter')
*'tạo ra sóng xung kích và nhiệt' (nguồn tr.316 'its energy of motion is transferred into a shock wave ... and into heat')
*'nứt tầng đá nền' (nguồn tr.316 'shock wave fractures the rock of the target')
*'bốc hơi lớp silicat' (nguồn tr.316 'vaporizes most of the projectile and some of the surrounding target ... expanding silicate vapor generates an explosion')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 126=ok51864 
*'bốc hơi giãn nở nhanh, tạo ra vụ nổ như bom hạt nhân' (nguồn tr.316 'expanding silicate vapor generates an explosion similar to that of a nuclear bomb')
*'hố trên bề mặt có đường kính khoảng 10 đến 15 lần' (nguồn tr.316 'excavated crater ... generally it is 10 to 15 times the diameter of the projectile')
*'đẩy vật liệu ra rìa, tạo nên vành tròn ngoài' (nguồn tr.316 'The rim of the crater is turned up by the force of the explosion, so it rises above both the floor and the adjacent terrain.')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 127=ok52062 (nguồn tr.316 'rebound of the crust partially fills it in, producing a flat floor and sometimes creating a central peak'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 128=ok52154 (nguồn tr.316 'Around the rim, landslides create a series of terraces.'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 129=ok52346 (nguồn tr.316 'Surrounding the rim is an ejecta blanket consisting of material thrown out by the explosion ... about as wide as the crater diameter'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 130=ok52470 (nguồn tr.316 '... higher-speed ejecta fall at greater distances from the crater, often digging small secondary craters ...'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 131=ok52650 (nguồn tr.314 ' ... surface of the Moon is buried under a fine-grained soil of tiny, shattered rock fragments ... This lunar dust, ..., is the product of impacts ...'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 132=ok52775 (nguồn tr.314 ' ... Each cratering event ... breaks up the rock ... and scatters the fragments. ... billions of years of impacts have reduced much of the surface layer to particles ...'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 133=ok52953 (nguồn 1, Bảng 3.2, tr.64, thể hiện silica (SiO<sub>2</sub>) là hợp chất chiếm nhiều nhất ở đất mặt của Mặt trăng, trên 45% ở cả biển và vùng cao; nguồn 2, trong phần 'Chemical composition of lunar regolith', '... The abundance of silica ... suggests that the raw regolith might be used directly for manufacture of silica based glasses ...'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 134=ok53507 (nguồn, tr.88 '... on the younger mare surfaces ... regolith thicknesses are typically only a few meters. Regolith thicknesses >10 m, however, may occur in the highlands... ', Hình 4.22 tr.93 vẽ lớp đất mặt - regolith - cỡ chục mét, tr.286 'The current consensus is that the regolith is generally about 4–5 m thick in the mare areas but may average about 10–15 m in older highland regions.'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 135=ok53976 (nguồn tr.92 'Conservative estimates conclude that ejecta blankets are at least 2–3 km thick (megaregolith) and that structural disturbance (fracturing, brecciation, etc.) is over 10 km deep in the highland areas.', Hình 4.22 tr.93 vẽ các tầng bên dưới lớp đất mặt cỡ vài đến chục kilomet). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 136=ok54540 (nguồn tr.337 '... regolith ideally consists of two zones: (1) a near-surface ... zone, ... few centimeters to tens of centimeters thick, ... homogenized or mixed together; and (2) an underlying slab or sequence of slabs ... original layering is still undisturbed.'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 137=ok55036 (nguồn tr.319 'crater 1 kilometer in diameter should be produced about every 200,000 years, a 10-kilometer crater every few million years, and one or two 100-kilometer craters every billion years'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 138=ok55320 (nguồn tr.319 'earlier than 3.8 billion years ago, the impact rates must have been a great deal higher'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 139=ok56142 
*'tuổi đo bằng phóng xạ của đá nóng chảy ... biến cố mặt trăng, ... 3,9 tỉ năm trước ... nhiều bất thường các ... va chạm' (nguồn, phần abstract, ' ... <sup>40</sup>Ar-<sup>39</sup>Ar ages between 2.76 and 3.92 billion years ago ... lack of impact melt older than 3.92 Ga supports the concept of a short, intense period of bombardment in the Earth-moon system at ∼3.9 Ga. This was an anomalous spike of impact activity ...')
*'nghi vấn' (nguồn, phần abstract, 'Fewer impact melts ... at ∼3.8 Gyr than at ∼3.5 Gyr ago, even though the impact rate ... higher at 3.8 Gyr ago than 3.5 Gyr. This disproves the assertion by ... [Cohen, B.A., Swindle, T.D., Kring, D.A., 2000. Science 290, 1754–1756] that ancient impact melts are a direct proxy for ancient impact ... This result raises questions about how to interpret cratering history before 3.8 Gyr ago.')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 140=ok56821 
*'hình ảnh do Tàu quỹ đạo Trinh sát Mặt trăng chụp' (nguồn phần abstract 'we use Lunar Reconnaissance Orbiter Camera (LROC) Narrow Angle Camera (NAC)')
*'tốc độ sản sinh hố hiện tại nhanh hơn' (nguồn phần abstract 'found 33 per cent more craters')
*'kích cỡ trên chục mét' (nguồn phần abstract 'diameters of at least ten metres')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 141=ok57110 (nguồn tr.216 'Jetting occurs ... when the shock wave produces a mixture of melted and vaporized material that is ejected at low angles and at extremely high speeds ...', tr.217 'We interpret these ... to be the result of small primary or secondary impacts and refer to them as "splotches" ... majority are the result of secondary impacts ... only churned the target surface and do not form a classic impact crater'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 142=ok57433 (nguồn phần abstract 'secondary cratering process ... churns the top two centimetres of regolith ... on a timescale of 81,000 years — more than a hundred times faster than previous models'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 143=ok57716 (nguồn tr.311 'highlands have low, rounded profiles that resemble the oldest, most eroded mountains on Earth ... no atmosphere ... to carve them into cliffs and sharp peaks, the way we have seen them shaped on Earth. Their smooth features are attributed to gradual erosion, mostly due to impact cratering from meteorites.'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|mục câu 144= ==Các xoáy Mặt trăng==
|câu 144=ok58045 (nguồn ở abstract 'Lunar swirls are albedo anomalies ...', tr.480, phần 1.1, 'Bright swirl-shaped features on the Moon have remained one of the most enigmatic lunar geologic features'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 145=ok58740 (nguồn tr.480, phần 1.1, 'lunar swirls have high albedo, low optical maturity, and often exhibit dark lanes that interweave with brighter features'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 146=ok58939 
*'ứng với vùng từ trường mạnh hơn' (nguồn ở abstract 'associated with strong crustal magnetic fields')
*'không phải mọi vùng bất thường từ trường đều có xoáy' (nguồn tr.480, phần 1.1, 'regions with fairly strong magnetic anomalies may have no swirls if they have not received any relatively fresh material')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 147=ok59160 (nguồn, tr.311, Hình 9.7, 'The old, heavily cratered lunar highlands ... Apollo 11 Crew, NASA ...', hình ảnh ở bài được cắt từ ảnh tương đương với ảnh 9.7 ở nguồn). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 148=ok59323 (nguồn, tr.320, Hình 9.19, hình ảnh ở bài dịch lại từ Hình 9.19). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 149=ok59427 (nguồn, tr.481, Hình 1.C, hình ảnh ở bài cắt từ ảnh tương đương với ảnh 1.C ở nguồn). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|mục câu 150= ==Hiện diện của nước== 
|câu 150=ok59760 (các vùng tối vĩnh cửu trong video tương đương với các vùng tối vĩnh cửu được tính từ dữ liệu Cao độ kế Laser của Tàu quỹ đạo Trinh sát Mặt trăng theo nguồn, như thể hiện ở Hình 8, tr.1074 ở nguồn). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 151=ok60334 (hình vẽ ở bài tương đương Hình 4 ở nguồn, ngoại trừ hình bên phải ở bài ứng với hình bên trái ở nguồn, và hình bên trái ở bài ứng với hình bên phải ở nguồn). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 152=ok60491 (nguồn 1, tr.309 ' ... water ... have been depleted from the lunar crust. ... some chemically bound water is present in the lunar rocks ... water ice has been detected in permanently shadowed craters ...' nghĩa là có một lượng nước ở dạng nước đá và nước ở dạng liên kết hóa học trong đá, không có nước ở dạng khác - không có nước lỏng; nguồn 2 ở abstract ' ... water ... unstable on the lunar surface because of ... solar radiation, solar wind, and gravitational escape.'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 153=ok61036 (nguồn 1 phần abstract 'Desorption of H<sub>2</sub>O ... following 157-nm irradiation ... was measured... water is not expected to remain intact as H<sub>2</sub>O on the sunlit lunar surface. Instead, photons are likely to cause H<sub>2</sub>O to ... dissociate ...' - lưu ý 157nm là bước sóng thuộc dải [[cực tím]], nguồn 2 phần abstract, 'Photodissociation of water ... on ... breccia collected during Apollo 16 was studied ... measured as a function of H<sub>2</sub>O exposure and 157 nm irradiation time... most likely formation mechanisms [of O(<sup>3</sup>PJ = 2,1,0)] are molecular hydrogen elimination following ion-electron recombination, secondary recombination of hydroxyl radicals, and photodissociation of adsorbed hydroxyls ...', tr.894 phần 1, '... OH is more likely to be present than H<sub>2</sub>O in sunlit lunar regions ...'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 154=ok61525 (nguồn ở phần abstract 'Desorption of H<sub>2</sub>O ... following 157-nm irradiation ... was measured ... water is not expected to remain intact as H<sub>2</sub>O on the sunlit lunar surface. Instead, photons are likely to cause H<sub>2</sub>O to desorb or dissociate ...'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 155=ok62068 (nguồn, xuất bản năm 1961, tr.3033 phần 2 '... there are permanently shaded areas (cold traps) with temperatures at least as low as 120°K.', tr.3028 phần 3 '... many steep-walled craters at high lunar latitudes will be permanently shade ... ', tr.3044 phần 2 '... model is based upon the presumed existence of permanently shaded areas that act as cold traps for volatiles and a rarefied atmosphere ... application of the model to common volatiles leads us to the conclusion that only water is relatively stable over periods comparable to the lunar lifetime ... '). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 156=ok63204 
*'ổn định trong vài tỷ năm' (nguồn 1 tr.378 Hình 2 cho thấy trong khoảng thời gian Mặt trăng cách Trái đất từ 50 lần bán kính Trái đất đến hiện tại, góc nghiêng giữa pháp tuyến mặt phẳng quỹ đạo Mặt trăng với trục quay ổn định ở mức 6-8°; hiện tại là Mặt trăng cách Trái đất 60,3 lần bán kính Trái đất, theo nguồn 1 tr.379 'At a/R<sub>⨁</sub> = 60.3, the present value of 6.7° is achieved.'; khi Mặt trăng cách Trái đất khoảng hơn 50 lần bán kính Trái đất là vào khoảng 2,5 tỷ năm trước, theo nguồn 2 phần abstract 'The lunar distance at 2,500 Myr BP would then have been about 52 Earth radii')
*'không nhận được ánh sáng Mặt trời trong suốt thời gian này, có thể chứa nước đá' (nguồn ở phần abstract ' ... digital elevation models were used to locate regions that are in permanent shadow from solar illumination and may harbor ice deposit ... ' ở tr.1658 '... water ice deposits might survive for billions of years in cold traps near the lunar poles ...')
*'bởi các sao chổi, gió Mặt trời hoặc thoát ra từ các tầng đá' (nguồn ở tr.1658 ' ... water ice deposits might survive for billions of years ... possible source mechanisms for that water include cometary and meteroidal impacts, reduction of FeO by hydrogen derived from the solar wind, and degassing of the interior ...')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 157=ok63391 (nguồn phần abstract 'minimum amount of permanent shadow ..., 7500 km2 and 6500 km2, for the north and south pole respectively', 7500 + 6500 = 14000). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 158=ok63991 
*'ảnh hưởng quan trọng đến các kế hoạch định cư trên Mặt trăng của con người' (nguồn tr.138 '... ensuring the crew has sufficient water', nguồn ở tr.139 cũng đề cập một số giải pháp có thể tái sử dụng nước thải, với hiệu suất tái tạo cao nhất là 98% 'the VPCAR system has achieved 98% water recovery' & 'biogenerative option achieves 98% water recovery'; sau nhiều vòng tái sử dụng ở quy mô hệ thống đóng kín trong 'Lunar Habitat ECLSS', nước sẽ vẫn thất thoát dần, và cần nguồn cấp bù lượng thất thoát này)
*'vận chuyển nước từ Trái đất lên Mặt trăng sẽ có thể quá tốn kém' (nguồn tr.138 '... re-supply is not only extraordinarily expensive ... also ... logistical headache ...')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 159=ok64143 (nguồn tr.309 'water ice has been detected in permanently shadowed craters near the lunar poles'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 160=ok64389 (nguồn ở abstract ' ... epithermal- and fast-neutron fluxes measured by Lunar Prospector were used to search for deposits enriched in hydrogen at both lunar poles ... data consistent with deposits of hydrogen in the form of water ice that are covered by as much as 40 centimeters of desiccated regolith within permanently shaded craters near both poles.'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 161=ok64545 (nguồn ở abstract '... obtain improved limits on ... H2O ... contents of ... the lunar volcanic glasses ... best estimate of 745 p.p.m. water, with a minimum of 260 p.p.m. at the 95 percent confidence level ...'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 162=ok64647 (nguồn tr.309 '... scientists have now concluded that some chemically bound water is present in the lunar rocks.'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 163=ok65005 
*'Chandrayaan-1 năm 2008 đã phát hiện sự tồn tại của nước' (nguồn phần abstract 'Moon Mineralogy Mapper (M3) on Chandrayaan-1 has recently detected absorption features ... attributed to hydroxyl- and/or water-bearing materials ... suggests that the formation and retention of hydroxyl and water are ongoing surficial processes ...')
*'ở cả các bề mặt được chiếu sáng bởi Mặt trời' (nguồn phần abstract '... sunlit M3 data ...' tr.568 'Absorptions occur as solar radiation passes through multiple randomly oriented particles in the upper 1 to 2 mm of soil... ' & tr.569 'We have evaluated the 3-mm spectral region in current M3 data over the sunlit portion of the Moon ...'). 
*'bằng phổ kế mang tên Máy vẽ Bản đồ Khoáng vật học Mặt trăng (M3)' (nguồn phần abstract 'Moon Mineralogy Mapper (M3) on Chandrayaan-1 has recently detected absorption features ...')
*'vạch hấp thụ của hydroxyl và/hoặc nước' (nguồn phần abstract ' ... detected absorption features ... attributed to hydroxyl- and/or water-bearing materials ...')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 164=ok65313 
*'2009, LCROSS' (nguồn xuất bản năm 2010, ở abstract 'Lunar Crater Observation and Sensing Satellite (LCROSS) mission was ... On 9 October 2009, ... ', ở tóm tắt online tại [https://www.semanticscholar.org/paper/Detection-of-Water-in-the-LCROSS-Ejecta-Plume-Colaprete-Schultz/a7a6b444aee7bfc440aa90aec07543ad869ea426] 'About a year ago, ... the Lunar Crater Observation and Sensing Satellite (LCROSS) experiment ...')
*'tên lửa hết nhiên liệu' (nguồn ở abstract 'On 9 October 2009, a spent Centaur rocket struck ...',  ở tóm tắt online tại [https://www.semanticscholar.org/paper/Detection-of-Water-in-the-LCROSS-Ejecta-Plume-Colaprete-Schultz/a7a6b444aee7bfc440aa90aec07543ad869ea426] 'About a year ago, a spent upper stage of an Atlas rocket was deliberately crashed ...'
*'đâm xuống vùng tối vĩnh cửu trong hố va chạm Cabeus gần cực' (nguồn ở abstract '... struck the persistently shadowed region within the lunar south pole crater Cabeus ...', ở tóm tắt online tại [https://www.semanticscholar.org/paper/Detection-of-Water-in-the-LCROSS-Ejecta-Plume-Colaprete-Schultz/a7a6b444aee7bfc440aa90aec07543ad869ea426] '...  crashed into a crater at the south pole of the Moon ... the permanently shadowed region within the Cabeus crater ...') 
*'155 ± 12 kg nước ở trong luồng khói bụi bốc lên' (nguồn ở abstract '... maximum total water vapor and water ice within the instrument field of view was 155 T 12 kilograms...', ở tóm tắt online tại [https://www.semanticscholar.org/paper/Detection-of-Water-in-the-LCROSS-Ejecta-Plume-Colaprete-Schultz/a7a6b444aee7bfc440aa90aec07543ad869ea426] '... maximum total water vapor and water ice within the instrument field of view was 155 ± 12 kilograms...')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 165=ok65639 
*'2011' (nguồn xuất bản năm 2011)
*'615 đến 1410 ppm nước trong bao thể nóng chảy' (nguồn ở abstract '...lunar melt inclusions contain 615 to 1410 ppm water...')
*'dung nham cổ đại' (nguồn ở abstract '...these samples of primitive lunar magma...')
*'một phần lõi của Mặt trăng có hàm lượng nước tương đương với lớp phủ trên của Trái đất' (nguồn ở abstract '... some parts of the lunar interior contain as much water as Earth’s upper mantle ...')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 166=ok65855 
*'dữ liệu phổ phản xạ của máy đo M3' (nguồn ở abstract 'reflectance spectra acquired by the Moon Mineralogy Mapper [M (3)] instrument')
*'2018' (nguồn xuất bản năm 2018)
*'nước đá trong vòng vĩ độ 20° ở cả hai cực' (nguồn ở abstract 'signatures of water ice at the optical surface (depth of less than a few millimeters) are identified within 20° latitude of both poles')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 167=ok66477 (nguồn tr.8907 phần mở đầu 'near-infrared (NIR) reflectance spectroscopy ... provides a direct measurement of molecular vibrations and can thus be used to discriminate H2O ice from OH and H2O in other forms (e.g., liquid, surface adsorbed, or bound in minerals) ... we focus on the detection of diagnostic overtone and combination mode vibrations for H2O ice that occur near 1.3, 1.5, and 2.0 μm ...'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 168=ok66612 
*'Nước đá có nhiều hơn ở cực Nam' (nguồn ở cuối phần Results & Discussion ' ... reveals that the southern polar region exhibits a great number of ice-bearing M (3) pixels ... ')
*'khu vực tồn tại lâu dài nhất trong bóng tối' (nguồn ở cuối phần Results & Discussion ' ... indicates that surface ice may only be retained at long-timescale cold traps ... ')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 169=ok66818 (nguồn tr.309 'Lunar Reconnaissance Orbiter (LRO) also measured the very low temperatures inside several lunar craters, and its sensitive cameras were even able to image crater interiors by starlight.'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 170=ok66925 (nguồn tr.309 '... total quantity of water ice in the Moon’s polar craters is estimated to be hundreds of billions of tons.'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 171=ok67127 (nguồn xuất bản 26 tháng 10 năm 2020, ở abstract '... a fundamental vibration of molecular water produces a spectral signature at 6 µm that is not shared by other hydroxyl compounds ... using the NASA/DLR Stratospheric Observatory for Infrared Astronomy (SOFIA). Observations reveal a 6 µm emission feature at high lunar latitudes due to the presence of molecular water on the lunar surface ...'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 172=ok67692 
*'khe hở nhỏ khuất tối ... bảo quản nước' (nguồn 1 ở abstract '... many unmapped cold traps exist on small spatial scales, substantially augmenting the areas where ice may accumulate ... '; nguồn 2 ở abstract '... majority of the water we detect must be stored within glasses or in voids between grains ... ')
*'ở cả vùng đất được chiếu sáng không quá xa cực' (nguồn 1 ở abstract 'permanent shadows equatorward of 80° are typically too warm to support ice accumulation'; nguồn 2 ở tiêu đề '... detected on the sunlit Moon ...' và ở abstract '... reveal a 6 µm emission feature at high lunar latitudes ... distribution of water over the small latitude range is a result of local geology and is probably not a global phenomenon ...')
*'10–20% diện tích tối vĩnh cửu' (nguồn 1 ở abstract 'Approximately 10–20% of the permanent cold-trap area for water is found to be contained in these micro cold traps ... ')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|mục câu 173= =Trường hấp dẫn=
|câu 173=ok68481
*'những năm 1960' (nguồn xuất bản năm 1968) 
*'thông qua ảnh hưởng lên quỹ đạo của các tàu không gian' (nguồn tr.680 '... study of local accelerations on the spacecraft resulted in a gravipotential map ... of the lunar near side')
*'gia tốc ... đo nhờ dịch chuyển Doppler của sóng vô tuyến liên lạc giữa tàu và Trái đất' (nguồn tr.680 'We use earth-based radio transmissions at 2300Mhz in a coherent loop between the spacecraft and receiver. The doppler cycle count, which is the difference between the transmitted and the received signal, is continuously accumulated ... ' và 'these data were ... fitting ... model ... included a triaxial moon and gravitation perturbations due to the earth, the sun, Venus, Mars, Jupiter, and Saturn.')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 174=ok68961 (nguồn ở abstract '... the 1998–1999 Lunar Prospector (LP) ... provided ... measurement of the gravity field ... for the entire lunar nearside'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 175=ok69149 
*'2013' (nguồn xuất bản năm 2013)
*'toàn bộ bề mặt Mặt trăng đã được thiết lập chi tiết' (nguồn ở abstract 'construct a gravitational field of the Moon to spherical harmonic degree and order 420', ở tr.669 Hình 1A - bản đồ trọng trường 'free-air', và 1B - bản đồ trọng trường Bouguer và tr.668 giải thích 'The global free-air gravity field of the Moon is shown in Fig. 1A, and the Bouguer gravity in Fig. 1B. The latter reveals the gravitational structure of the '''subsurface''' after subtraction of the expected contribution of surface topography from the free-air gravity.' )
*'cặp tàu quỹ đạo GRAIL' (ở abstract '... observations from the Gravity Recovery and Interior Laboratory (GRAIL) have been used to construct a gravitational field ...', ở tr.668 'GRAIL launched successfully from ... The twin spacecraft embarked on separate low-energy trajectories to the Moon ...')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 176=ok69503 
*'vùng cực đại địa phương ở tại một số bồn địa' (nguồn 1 ở abstract 'there are large mass concentrations under the lunar ringed maria', nguồn 2 tr.669 Hình 1 vẽ các vùng cực trị tròn màu đỏ ở các bồn địa - giống hình bản đồ trọng trường của GRAIL trong bài, nguồn 3 ở abstract 'The moon's great basins were exerting an unexpected extra pull on passing satellites', nguồn 4 ở abstract 'there are mascons [viết tắt cho mass concentration] on the farside of the Moon together with the newly identified mascons in the LP data for the lunar nearside.')
*'bởi mật độ khối lượng lớn của các dòng dung nham' (nguồn 3 tr.139 '... rigid lid of mostly mantle rock forms over top, and relatively dense ... their two-step modeling produced the same bull’s-eye gravity pattern seen in GRAIL data at two impact basins'; nguồn 4 tr.11 'Each mascon anomaly has a significant contribution from the higher density mare relative to the crust ...')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 177=ok70143 (nguồn tr.16 'All the new mascons ... have no evidence of mare fill'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 178=ok70751 (nguồn tr.226 'gia tốc trọng trường ở bề mặt là 163 đơn vị CGS [bằng 1,63 m/s<sup>2</sup>] tức gần đúng bằng 1/6 của Trái Đất'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 179=ok71220 
*'bộ đồ phi hành gia Apollo 11 với hệ thống cung cấp dưỡng khí tổng cộng 91,3 kg' (nguồn tr.362 'Apollo 11-14 EMU ... consisted of an ... Pressure Suit Assembly (PSA) ... Portable Life Support System (PLSS) ... Oxygen Purge System (OPS ... EVA System weight @ 1-G: ... (91.3kg)')
*'giống như khoảng 15 kg trên Trái đất' (suy ra từ thông tin ở câu trên 'bằng 1/6 của Trái Đất')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 180=ok71362 (nguồn tr.226 'Vận tốc vũ trụ cấp 2 trên Mặt trăng chỉ bằng 2,38 km/s (trên Trái Đất là 11,8 km/s)'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|mục câu 181= =Từ trường=
|câu 181=ok71587 
*'dưới 0,2 nanotesla' (nguồn phần Introduction 'present-day magnetic field across much of the lunar surface is <0.2 nT')
*'một phần một trăm ngàn từ trường Trái đất' (nguồn phần Introduction 'intensities of several tens of microtesla (comparable to that of Earth today)' -> từ trường Trái đất hiện khoảng vài chục microtesla -> gấp cỡ 100 ngàn của vài 0,1 nanotesla , hay hơn 100 ngàn của dưới 0,2 nanotesla)
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 182=ok72151
*'không có từ trường lưỡng cực toàn cầu' (nguồn 2 ở abstract 'lunar dynamo likely ceased sometime between ~1.92 and ~0.80 Ga ago')
*'lớp vỏ đã từ hóa' (nguồn 1 ở abstract 'lunar crust and returned samples are magnetized')
*'hệ quả của thời kỳ lịch sử khi vẫn còn tồn tại một dynamo' (nguồn 1 ở abstract 'support the hypothesis of an ancient lunar core dynamo')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 183=ok72346 (nguồn phần Introduction 'Moon once generated a core dynamo with surface field intensities of several tens of microtesla (comparable to that of Earth today) during the period 4.25 to 3.56 billion years (Ga) ago'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 184=ok72568 (nguồn ở abstract 'lunar dynamo likely ceased sometime between ~1.92 and ~0.80 Ga ago. The protracted lifetime of the lunar magnetic field indicates that the late dynamo was likely powered by crystallization of the lunar core'; ở phần Introduction '... a thermochemical convection dynamo powered by core crystallization could power the dynamo even until close to the present time.'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 185=ok72797 (nguồn ở abstract '... production of large‐scale magnetic fields and associated crustal magnetization in lunar basin‐forming impacts is investigated theoretically. Two‐dimensional numerical models of the partially ionized vapor cloud produced in such impacts ... '). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 186=ok72959 (nguồn ở abstract 'Fields external to the impact plasma cloud are produced by the magnetohydrodynamic interaction of the cloud with ambient magnetic fields ...'; và với 'lunar basin‐forming impacts' - tức các vụ va chạm gây ra các bồn địa, thì vào thời kỳ hình thành các bồn địa, khoảng 4 tỷ năm trước, theo hình 9.19 ở [https://openstax.org/books/astronomy/pages/9-3-impact-craters Fraknoi, Morrison và Wolff, 2016, tr.320] - cũng là hình vẽ ở phần "Các hố va chạm" bên trên, và theo nội dung bên trên khoảng 4 tỷ năm trước thì từ trường Mặt trăng có khả năng mạnh gần bằng từ trường Trái đất ngày nay). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 187=ok73151 (nguồn ở abstract 'Significant crustal magnetization anomalies antipodal to lunar impact basins are therefore expected, consistent with orbital mapping results'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span> 
|mục câu 188= =Khí quyển=
|câu 188=ok74213
*'hạt khí gần như không va chạm với nhau, giống tầng ngoài khí quyển hành tinh' (nguồn tr.453 phần 1, 'lunar atmosphere is in fact an exosphere', tr.468 phần 2, 'any atom or molecule traveling upward ... is unlikely to suffer a collision with another gas atom or molecule ... atmosphere is an exosphere in which collisions play a very minor role')
*'chưa đến 10 tấn' (nguồn tr.113 Appendix J 'The present lunar atmosphere ... has a mass of less than 10<sup>4</sup>kg')
*'khoảng 30 tấn' (nguồn phần Introduction '... native atmosphere ... with a total mass of the order of 30 tonnes')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 189=ok74608 
*'khoảng 10<sup>7</sup> hạt/cm<sup>3</sup> vào ban ngày và cỡ 10<sup>5</sup> hạt/cm<sup>3</sup> vào ban đêm' (nguồn 1 tr.272 phần 2, 'Apollo instruments measured a concentration of gases of approximately 10<sup>7</sup> particles/cm<sup>3</sup> during the day and about 10<sup>5</sup> particles/cm<sup>3</sup> at night', nguồn 2 tr.455 'CCGEs determined only weak upper bounds of 2x10<sup>7</sup> molecules cm<sup>-3</sup> in the local daytime ... derived 2x10<sup>5</sup> molecules cm<sup>-3</sup> at night ...')
*'chân không so với khí quyển Trái đất (10<sup>19</sup> hạt/cm<sup>3</sup>)' (nguồn 1 tr.272 phần 2, '... comparable to vacuum conditions in comparison to the gas content at the surface of the Earth (10<sup>19</sup> particles/cm<sup>3</sup>)')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 190=ok75909 
*'thoát ra từ đất đá' (nguồn 1 ở abstract '... reveals a variability in time and space of lunar gas release events'; nguồn 2 ở abstract ' ... catalogs from Apollo ... episodic <sup>222</sup>Rn gas releases')
*'phún xạ do ion gió mặt trời và bụi vũ trụ' (nguồn 1 tr.201 Hình 2.58 và nguồn 2 tr.273 Hình 1, đều là cùng 1 hình, vẽ cơ chế hạt khí phún xạ từ bề mặt, dưới tác động của photon & ion gió mặt trời và bụi vũ trụ, và sau đó là sự thất thoát và ion hóa của khí do photon của gió mặt trời)
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 191=ok76390 
*'natri và kali phún xạ và giải hấp nhiệt' (nguồn 1 tr.479, Bảng 4, Cột 'Primary source(s)', Hàng 'Na/K' ghi 'sputtering, thermal desorption')
*'trong khí quyển Sao thủy và Io' (nguồn 1 tr479 Bảng 5 Hàng 'Mercury' và Hàng 'Io', tr.480 '... discovery of Na and K at Mercury that motivated searches ... same species at Moon ...' )
*'helium-4 và neon chủ yếu từ gió mặt trời' (nguồn 3 phần '2 Helium' ' ... correlation between the observed abundance and the solar wind supply points to the fact that the great majority of observed He variability was driven by the exogenous source (solar wind) ... ' và nguồn 3 phần 5 '...variable solar wind and its supply of alpha particles provide 85% of the lunar He reservoir ... ' và 'Neon was discovered ... Its isotopic signature points toward the solar wind as its source.' )
*' argon-40, radon-222 ... phân rã phóng xạ trong lớp vỏ và lớp phủ' (nguồn 1 tr.479 Bảng 4, Hàng Ar, Rn và Po, Cột 'Primary Source(s)', tr.476 phần 3.3.3 '90% of the argon detected was <sup>40</sup>Ar, which results from the decay of <sup>40</sup>K and therefore must ultimately be derived from the lunar interior ...', tr.475 phần 3.3.1 '... <sup>222</sup>Rn and <sup>210</sup>Po ... The primary source of these radioactive daughter products must be internal release ... '; nguồn 2 ở Abstract '... Rn‐222, Po‐218, and Po‐210 ... These three nuclides are radioactive daughters from the decay of U‐238; hence the background level of alpha particle activity is a function of the lunar crustal uranium distribution ...'; nguồn 3 phần '3 Argon', '... <sup>40</sup>Ar should only be actively diffusing out of melt, at depth, which may mean that there are preferred pathways for Ar diffusion in the mantle/crust beneath ...')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 192=ok77549 
*'mật độ của các nguyên tố trên vẫn còn nhỏ hơn' (nguồn tr.463 phần 1.7 'Apollo total pressure measurements indicate surface number densities far in excess of the total number density of identified species...')
*'đang tìm kiếm sự hiện diện của những phân tử và nguyên tử khác' (nguồn tr.463 phần 1.7 '... it seems that much of the lunar atmosphere remains compositional unidentified. ... led to observations in search of the missing species ...')
*'chất mà có thể được sinh ra từ lớp đất mặt' (nguồn tr.463 phần 1.7 '... search was based on .... simple stoichiometric exosphere that reflects the surface elemental composition ...')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 193=ok77718 (nguồn tr.949 Hình 3 'H<sub>2</sub>O concentration that maximized around 60–70°S latitude.'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 194=ok77852 (nguồn tr.950 Phần 4 Conclusion '... believed to be due to the temperature variation and the consequent changes in the sublimation rate with respect to latitude and also to the availability of water ice ... '). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 195=ok78133 (nguồn 1 tr.473 Bảng 2 cho thấy nước, Na, K, Ar tồn tại vài ngày đến nhiều năm trong khí quyển nếu chỉ có trọng trường mặt trăng kéo rơi về bề mặt, nhưng có thể thoát bằng cả ion hóa và nhận động lượng từ gió mặt trời; nguồn 2 tr.273 Hình 1, minh họa tình huống của khí Na, đại diện cho các nguyên tử và phân tử đủ nặng để có thể rơi trở lại bề mặt, có thể thoát khi nhận động lượng từ gió mặt trời, hoặc bị ion hóa và thoát vì tương tác với từ trường). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|mục câu 196= ==Cát bụi==
|câu 196=ok78367 (nguồn ở abstract ' ... we report observations of a permanent, asymmetric dust cloud around the Moon, caused by impacts of high-speed cometary dust ... '). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 197=ok78602 
*'0,1 đến 0,6 picôgam ... mỗi mét vuông ... xích đạo ... mỗi giây' (nguồn phần Extended Data Figure 4, nửa a, cho thấy thông lượng bụi từ vũ trụ bày vào, từ khoảng 100 x 10<sup>-18</sup> kg /m/s (lúc 18h giờ địa phương) đến 600 x 10<sup>-18</sup> kg /m/s (vào nửa đêm và gần trưa , giờ địa phương) '... in the lunar equatorial plane ...')
*'tốc độ khoảng 20 kilômét trên giây' (nguồn phần Extended Data Table 1, dòng Impactor Speed ghi '20 km / s')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 198=ok78830 
*'làm bụi ở bề mặt Mặt trăng bắn lên' (nguồn phần "Dust production from impacts" ở mục Methods, 'A single dust particle striking a pure silica surface generates a large number of ejecta particles ...')
*'tốc độ đại diện khoảng vài trăm mét trên giây' (nguồn tr.325 '... characteristic velocities of dust particles in the cloud are of the order of hundreds of metres per second ...')
*'rơi trở lại bề mặt' (nguồn tr.325 '... most ejecta particles return to the Moon and comprise the regolith itself ...')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 199=ok79002 
*'120 kilogam' (nguồn tr.325 'The average total mass of the dust ejecta cloud is estimated to be about 120 kg ...')
*'dày hàng trăm kilomét' (nguồn tr.325 Hình 3, thể hiện phân bổ mật độ bụi quanh Mặt trăng, có vẽ độ cao đến trên 180km vẫn có nồng độ bụi lớn hơn 0)
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 200=ok79228 
*'(LDEX) của LADEE' (nguồn tr.324 'Lunar Atmosphere and Dust Environment Explorer (LADEE) mission was launched on 7 September 2013 ... Lunar Dust Experiment (LDEX) began its measurements on 16 October 2013 ...')
*'khoảng 6 tháng' (nguồn tr.324 '... 184 total days by the end of the mission on 18 April 2014')
*'gần bề mặt đến trên 200km' (nguồn tr.324 '... about 40 days at an altitude of 220–260 km ... 150 days of science observations at a typical altitude of 20–100 km ...'; tr.325 Hình 3, thể hiện phân bổ mật độ bụi quanh Mặt trăng, có vẽ độ cao từ sát bề mặt đến trên 180km)
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 201=ok79344 (nguồn tr.324 'LDEX recorded average impact rates of about 1 ... per minute of particles with impact charges of q ≥ 0.3 ... corresponding to particles with radii of a ≥ 0.3 μm ...'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 202=ok79703 (nguồn tr.324 Hình 1 'Four ... meteoroid showers generated elevated impact rates ... the Northern Taurids (NTa); the Geminids (Gem); the Quadrantids (Qua); and the Omicron Centaurids (oCe).'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 203=ok79894 (nguồn tr.325 '... density distribution is not spherically symmetric around the Moon, exhibiting a strong enhancement near the morning terminator between 5 and 7 h local time ...'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|mục câu 204= ==Khí quyển dày hơn trong quá khứ==
|câu 204=ok80571 
*'2017' (nguồn xuất bản năm 2017)
*'mô hình phun trào dung nham theo thời gian' (nguồn ở abstract '... calculate the volume of mare basalt emplaced as a function of time, then estimate the corresponding production of volatiles released ...')
*'dài cỡ 70 triệu năm' (nguồn ở abstract '... taken ∼70 million years to fully dissipate ...')
*'giữa 3 và 4 tỷ năm trước' (nguồn ở abstract '... indicate that during ... ∼3.5 Ga, the maximum atmospheric pressure ...'
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 205=ok80783 
*'khí sinh ra bởi các vụ phun trào' (nguồn ở abstract '... volatiles released during the mare basalt-forming eruption ...')
*'áp suất khoảng gấp rưỡi so với khí quyển Sao hỏa ngày nay' (nguồn ở abstract '... ∼1.5 times higher than Mars' current atmospheric surface pressure ... ')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 206=ok81011 (nguồn tr.177 '... loss rate is dominated by thermal escape ...' ). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|mục câu 207= =Chuyển động và mùa=
|câu 207=ok82445
*'chu kỳ sao' (nguồn 1 tr.46 'Chu kỳ sao - Chu kỳ chuyển động ... đối với hệ quy chiếu gắn với các sao'; nguồn 2 tr.24 '... sidereal or star-based day ... rotate around its axis, seen from a faraway star.' - khái niệm ngày trong bài mở rộng từ Trái đất cho các quan sát viên ở các thiên thể quay khác) 
*'27,3 ngày', (nguồn 1 tr.30 '... lunar sidereal day ... 27.3216610 mean days'; nguồn 2 tr.4 '... sidereal rotation period of the Moon is 27.32 Earth days ...') 
*'chu kỳ giao hội' (nguồn 1 tr.45 'Chu kỳ giao hội - Khoảng thời gian giữa hai lần giao hội ... liên tiếp của Mặt Trời ...'; nguồn 2 tr.24 '... synodic or solar day ... sun-based day ... rotate around its axis, as observed from the Sun.' - khái niệm ngày trong bài mở rộng từ Trái đất cho các quan sát viên ở các thiên thể quay khác trong hệ Mặt trời) 
*'29,5 ngày' (nguồn tr.30 '... a lunar synodic day is 29.53 Earth days.')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 208=ok82909 (nguồn tr.24 '... synodic or solar day ... the periods between two sunrises.'  - khái niệm ngày trong bài mở rộng từ Trái đất cho các quan sát viên ở các thiên thể quay khác). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 209=ok83779
*'bị khóa thủy triều' (nguồn 1 tr.19 'spun down to the synchronous state ... tidal despinning time is < 100 years ...'; nguồn 2 tr.358 '...  Moon is ... synchronously locked ... for every orbit it makes about the Earth, it rotates once about its spin axis ... same hemisphere is always directed towards the Earth' và tr.359 '...  tidal torques would act to ... bring the Moon into synchronous rotation...')
*'chu kỳ sao ... bằng chu kỳ quỹ đạo' (nguồn 1 tr.10 '... ''orbital period'' ... define this period ... complete revolution with respect to the celestial sphere ... ''sideric month'' ... 27 days 7 hours ... ' - chu kỳ quỹ đạo này bằng chu kỳ sao của chuyển động tự quay của Mặt trăng nêu ở trên, 27,3 ngày; nguồn 2 tr.358 ''...  Moon is ... synchronously locked ... for every orbit it makes about the Earth, it rotates once about its spin axis ...')
*'chu kỳ giao hội tự quay ... bằng chu kỳ giao hội quỹ đạo' (nguồn tr.331 'tháng Khoảng thời gian ... chu kỳ quay của Mặt Trăng xung quanh Trái Đất ... nhiều loại tháng có độ dài khác nhau: •Tháng giao hội: Khoảng thời gian giữa hai lần giao hội liên tiếp của Mặt Trăng với Mặt Trời ... 29,5306 ngày' - chu kỳ này bằng chu kỳ giao hội của chuyển động tự quay của Mặt trăng nêu ở trên, 29,5 ngày)
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 210=ok84015 (nguồn 1 tr.123 '... phases repeat ... is the solar month, 29.5306 days.'; nguồn 2 tr.331 'tháng giao hội Khoảng thời gian giữa kỳ không trăng này đến kỳ không trăng tiếp sau ... cũng là độ dài của một tuần trăng' ). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 211=ok84554 
*'1,54°' (nguồn tr.142 'The lunar spin axis is tilted at an angle of ∼1.54 degrees relative to the ecliptic.')
*'23,5°' (nguồn tr.108 '... Earth’s axis tilted by 23.5°.')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 212=ok84893 (nguồn tr.126 Hình 1 vẽ tính toán biến thiên nhiệt độ theo ngày ở các vĩ độ từ 0 đến 75 độ không cần tính cho riêng từng mùa, chỉ có vĩ độ gần cực là 89 độ thì khác nhau giữa mùa hè và đông & tr.127 '... polar regions experience very little direct solar illumination, and the illumination levels are strongly influenced by the effects of topography, as well as the lunar seasons') 
|câu 213=ok85288 
*'2005' (nguồn xuất bản năm 2005)
*'ảnh chụp bởi tàu vũ trụ Clementine' (nguồn ở abstract 'Images returned by the spacecraft Clementine have been used ...')
*'núi non ở vành hố va chạm Peary tại cực bắc có thể được chiếu sáng trong toàn bộ' (nguồn ở abstract '... identify areas that are constantly illuminated during a lunar day in summer and which may therefore be in permanent sunlight. All are located on the northern rim of Peary crater, close to the north pole ...' & Hình 1 trong bài thể hiện dãy núi có một số đỉnh đạt 100% 'illumination')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
|câu 214=ok85916
*'2005 đến 2013 ... rìa Peary có thể bị che khuất vào mùa đông' (nguồn tr.134, mục 5.2 "Peary crater", 'However, later DEM based simulations showed that these potential permanently illuminated regions were eclipsed ... for significant periods of time in the winter (Garrick-Bethell et al., 2005; Noda et al., 2008; Bryant, 2009, Mazarico et al., 2010).' & tr.135 '... time in shadow may limit exploration to one or possibly all three of these regions ...' và nguồn xuất bản năm 2013)
*'từ 80% đến trên 90% trung bình năm' (nguồn tr.134, mục 5.2 "Peary crater", 'first region (89.366°N, 128.0°E) ... 85.9% ... second region (89.816°N, 117.3°E) ... 80.7% of the year ...' & tr.135 '... (89.636°N, 331.0°E and 89.660°N, 324.1°E) ... 80.1%' và tr.131, mục 5.1 "Shackleton crater", 'Station 1 (89.685°S, 196.7°E), Station 2 (89.740°S, 201.2°E), and Station 3 (89.808°S, 205.9°E). Stations 1 and 2 ... collectively ... 86.9% of the year ... Stations 2 and 3 ... 85.5% of the year ... at least one of the three stations was illuminated for 92.1% of the year...')
*gồm rìa hố Shackleton (nguồn tr.131, mục 5.1 "Shackleton crater", '... portions of the rim of Shackleton cra- ter remain illuminated for a majority of the lunar year ...')
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
}}

==Đang phát triển==
Đã từng có bàn luận cho phiên bản đang phát triển của mục từ này ở [[Thảo luận:Mặt trăng/đang phát triển]]. Ngoài ra có các đề xuất, thảo luận khác cho phiên bản đang hoàn thiện bên dưới đây. [[Thành viên:Tttrung|Tttrung]] ([[Thảo luận Thành viên:Tttrung|thảo luận]]) 20:49, ngày 29 tháng 11 năm 2020 (+07)
===Nguồn===
Cần bổ sung nguồn dẫn tại mỗi 1 đoạn hoặc những câu trong đoạn. Nếu không có nguồn dẫn đề nghị Admin xóa luôn nội dung của đoạn đó hoặc của câu đó. Taitamtinh 16:55, ngày 23 tháng 10 năm 2020 (UTC)
===Tên các biển Mặt trăng===
Mình thấy có người (trên mạng) đề nghị dịch các "nguyệt danh": biển Ẩm Ướt (Mare Humorum), biển Hơi (Mare Vaporum), biển Humboldt (Mare Humboldtianum), biển Khủng Hoảng (Mare Crisium), biển Lạnh (Mare Frigoris), biển Mật Hoa (Mare Nectaris), biển Mây (Mare Nubium), biển Mưa (Mare Imbrium), biển Nam (Mare Australe), biển Phì Nhiêu (Mare Fecunditatis), biển Sáng Sủa (Mare Serenitatis), biển Yên Tĩnh (Mare Tranquillitatis); Đại dương Bão [Táp] (Oceanus Procellarum) (Phong Bạo Dương - 风暴洋) . Chúng ta cũng nên làm vậy ở Bách khoa Toàn thư Việt Nam ? Nhờ các bạn giúp tìm nguồn cho các tên này :) [[Thành viên:Tttrung|Tttrung]] ([[Thảo luận Thành viên:Tttrung|thảo luận]]) 11:02, ngày 3 tháng 12 năm 2020 (+07)
:Chỉ là dịch từ, không cần nguồn đâu. Tôi đồng ý dịch. [[Thành viên:Marrella|Marrella]] ([[Thảo luận Thành viên:Marrella|thảo luận]]) 00:52, ngày 4 tháng 12 năm 2020 (+07)
Tôi đã được một người chỉ cho thấy nguồn là ''Từ điển Bách khoa Thiên văn học'' của Nhà xuất bản khoa học kỹ thuật phát hành năm 1999 ghi các tên tiếng Việt này. Sẽ cập nhật vào bài. Ngoài các tên gọi về biển, nguồn này ghi các hố va chạm là các "miệng núi lửa" - tuy nhiên có lẽ ở mục từ này không nên dùng thuật ngữ "miệng núi lửa". Nguồn này cũng dùng "mặt trước" (cho nửa gần) và "mặt khuất" (cho nửa xa), xem xét để đưa cách dùng này vào mục từ.[[Thành viên:Tttrung|Tttrung]] ([[Thảo luận Thành viên:Tttrung|thảo luận]]) 12:18, ngày 13 tháng 12 năm 2020 (+07)
:"Miệng núi lửa" rõ ràng không nên dùng. "Mặt trước" và "mặt khuất" có vẻ khá ổn, nhưng tôi nghĩ chưa đến mức cần thiết phải thay. [[Thành viên:Marrella|Marrella]] ([[Thảo luận Thành viên:Marrella|thảo luận]]) 14:19, ngày 13 tháng 12 năm 2020 (+07)
Nguồn này dùng "biển Trong Sáng" cho Mare Serenitatis, cả hai "biển Nguy Hiểm" và "biển Khủng Hoảng" cho Mare Crisium, "biển Mặt Hoa" cho Mare Nectaris (có lẽ đánh máy nhầm).[[Thành viên:Tttrung|Tttrung]] ([[Thảo luận Thành viên:Tttrung|thảo luận]]) 14:32, ngày 13 tháng 12 năm 2020 (+07)
::Không hiểu lý do phải dịch đến hai tên, chỉ nên dùng một là "biển Khủng Hoảng". "Serenity" dịch là "thanh bình" hoặc "êm đềm" thì hay, "trong sáng" không sát nghĩa. [[Thành viên:Marrella|Marrella]] ([[Thảo luận Thành viên:Marrella|thảo luận]]) 14:38, ngày 13 tháng 12 năm 2020 (+07)
::Nectar tôi tra thấy hai nghĩa: mật hoa và rượu (tiên), không rõ ở đây là nghĩa nào. Wiki tiếng Trung theo nghĩa rượu với tên Thần Tửu Hải. [[Thành viên:Marrella|Marrella]] ([[Thảo luận Thành viên:Marrella|thảo luận]]) 14:52, ngày 13 tháng 12 năm 2020 (+07)
::Oceanus Procellarum có lẽ là Phong Bão Dương?. 暴 = bão, bạo, bộc. [[Thành viên:Marrella|Marrella]] ([[Thảo luận Thành viên:Marrella|thảo luận]]) 14:55, ngày 13 tháng 12 năm 2020 (+07)
Nguồn này dùng "đại lục" cho ''vùng cao'' của Mặt trăng. [[Thành viên:Tttrung|Tttrung]] ([[Thảo luận Thành viên:Tttrung|thảo luận]]) 19:56, ngày 13 tháng 12 năm 2020 (+07)

===Văn phong===
Ở phiên bản hiện tại có người nhận xét "một số câu thiếu dấu phẩy, vài câu phức hơi khó cho trình độ đại chúng" => việc dự định làm: rà lại văn phong, ngắt ra thành những câu đơn giản, dễ hấp thụ hơn [[Thành viên:Tttrung|Tttrung]] ([[Thảo luận Thành viên:Tttrung|thảo luận]]) 14:45, ngày 3 tháng 12 năm 2020 (+07)