Sửa đổi Thảo luận:Mặt trăng

Chú ý: Bạn chưa đăng nhập và địa chỉ IP của bạn sẽ hiển thị công khai khi lưu các sửa đổi.

Bạn có thể tham gia như người biên soạn chuyên nghiệp và lâu dài ở Bách khoa Toàn thư Việt Nam, bằng cách đăng ký và đăng nhập - IP của bạn sẽ không bị công khai và có thêm nhiều lợi ích khác.

Các sửa đổi có thể được lùi lại. Xin hãy kiểm tra phần so sánh bên dưới để xác nhận lại những gì bạn muốn làm, sau đó lưu thay đổi ở dưới để hoàn tất việc lùi lại sửa đổi.

Bản hiện tại Nội dung bạn nhập
Dòng 1: Dòng 1:
 
==Ghi công==
 
==Ghi công==
 
Phiên bản đầu tiên của mục từ này được xây dựng dựa trên nguyên liệu theo giấy phép [https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.vi CC-BY-SA]: mục từ Moon ở Wikipedia tiếng Anh, chương 4 và chương 9 của sách ''Astronomy'' ISBN 978-1-947172-24-1, mục từ Lune ở Wikipedia tiếng Pháp.
 
Phiên bản đầu tiên của mục từ này được xây dựng dựa trên nguyên liệu theo giấy phép [https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.vi CC-BY-SA]: mục từ Moon ở Wikipedia tiếng Anh, chương 4 và chương 9 của sách ''Astronomy'' ISBN 978-1-947172-24-1, mục từ Lune ở Wikipedia tiếng Pháp.
 +
 
==Bình duyệt==
 
==Bình duyệt==
−
<div style='width:70%; margin:auto; text-align:center;'><p>Mục từ '''Mặt trăng''' <span style='font-size: 120%;'><b>84%</b> </span>hoàn thành</p><p style='overflow:hidden;background:#efefef;-webkit-touch-callout:none;-webkit-user-select:none;-khtml-user-select:none;-moz-user-select:none;-ms-user-select:none;user-select:none;border-radius:10px'><span style='width:84%; height: 15px; background:#00af32;float:left;border-radius:10px'>&nbsp;</span><span style='width:16%; height:15px; float:left;'>&nbsp;</span></p></div>Những người [[BKTT:Tiêu_chuẩn_mục_từ#Quy_trình_bình_duyệt|bình duyệt]] (ký tên bên dưới đây hoặc ghi trong [https://bktt.vn/index.php?title=Talk:Mặt_trăng&action=history lịch sử bình duyệt]) xác nhận các thông tin sau cho phiên bản truy cập lúc UTC 2021-05-15 09:52:33 của mục từ 'Mặt trăng'
+
{{bình duyệt
−
===Chủ đề mục từ===
+
|chủ đề=Mặt Trăng
−
Chủ đề 'Mặt Trăng' nằm trong danh sách mục từ của Đề án Biên soạn Bách khoa toàn thư Việt Nam, do vậy tự động thỏa mãn các yêu cầu về độ nổi bật và độ tách biệt. Xem xét di chuyển mục từ về tên 'Mặt Trăng'
+
|tên 1 = Hiện tại dùng tên "Mặt trăng" do [[BKTT:Chính tả tiếng Việt#Quy định khác]] quy định cách dùng tên này.
−
 
+
|bản quyền=ok Một phần lớn nội dung xây dựng từ nguyên liệu theo giấy phép [https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.vi CC-BY-SA] đã ghi công đầy đủ bên trên và được phân phối lại theo giấy phép tương thích (như yêu cầu của giấy phép sử dụng tại các nguồn), không có dấu hiệu vi phạm bản quyền nguồn nào.
−
===Tên & bản quyền===
+
|tập tin=ok Đã kiểm tra 35 tập tin (hình và video) chính được sử dụng trong mục từ, và thấy 12 tập tin (hình) do các tác giả của mục từ tạo ra và cấp phép với giấy phép
−
* Tên mục từ: ✅ 1 nguồn [[BKTT:Nguồn uy tín|'''uy tín''']] ủng hộ và sử dụng tên mục từ 'Mặt trăng':
 
−
**Mã số lưu trữ hoặc ISBN hoặc DOI của nguồn 1: Hiện tại dùng tên "Mặt trăng" do [[BKTT:Chính tả tiếng Việt#Quy định khác]] quy định cách dùng tên này.
 
−
* Bản quyền:
 
−
**Bản quyền văn bản: ✅  Một phần lớn nội dung xây dựng từ nguyên liệu theo giấy phép [https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.vi CC-BY-SA] đã ghi công đầy đủ bên trên và được phân phối lại theo giấy phép tương thích (như yêu cầu của giấy phép sử dụng tại các nguồn), không có dấu hiệu vi phạm bản quyền nguồn nào.
 
−
**Bản quyền tập tin: ✅  Đã kiểm tra 39 tập tin (hình và video) chính được sử dụng trong mục từ, và thấy 17 tập tin (hình) do các tác giả của mục từ tạo ra và cấp phép với giấy phép tự do, và 22 tập tin còn lại đều thuộc phạm vi công cộng hoặc có giấy phép tự do đã được ghi công đầy đủ ở trang thông tin của tập tin.
 
−
 
 
−
===Kiểm chứng & Văn phong===
 
−
====Giới thiệu====
 
−
# (đoạn cuối '... cao thứ hai sau [[Mặt trời]].'):✅
 
−
#*'là vệ tinh tự nhiên duy nhất của Trái đất' (nguồn 1 tr.14 'The importance of our only natural satellite ... the Moon has retained this importance ...', tr.55 '... our Earth and its only natural satellite ... ', tr.156 '... our planet may have acquired its only natural satellite ...', tr.285 '... between our planet and its only natural satellite ...')
 
−
#*chú thích 1:
 
−
#**'Có một số tiểu hành tinh cùng quỹ đạo với Trái đất' (nguồn 1 của chú thích tr.1 '(3753) Cruithne ... be in the 1 : 1 mean motion resonance with the Earth ... (10563) Izhdubar ..., (3362) Khufu, and 1994 TF2 could become Earth coorbitals, ...')
 
−
#**'di chuyển vào gần Trái Đất rồi sau đó lại rời xa' (nguồn 1 của chú thích tr.1 'The orbit of this object is very eccentric ... implies that the motion of Cruithne is very different from that of the Trojan asteroids (in particular, its orbit is not at all similar to that of the Earth)')
 
−
#**'Trong số đó có các chuẩn vệ tinh của Trái đất' (nguồn 2 của chú thích tr.29 có chú thích 1 'Coorbital objects can have tadpole orbits around the triangular equilibria L4 or L5, horseshoe orbits, quasi-satellite orbits, compound and transition orbits that include the previous modes' và tr.29 '2003 YN107 is a quasi-satellite of the Earth')
 
−
#*'quan sát từ thời thượng cổ' (nguồn 2 phân tích hình vẽ Mặt trăng 5000 năm trước - tr.39 phần Introduction '... rock carvings from the great passage tomb of Knowth in Ireland ... partern of lunar maria ... about 5000 year old ... oldest depiction of lunar marking ...');
 
−
#*'độ sáng cao thứ hai sau Mặt trời' (nguồn 3 tr.120 'After the Sun, the Moon is the brightest and most obvious object in the sky.')
 
−
#*Văn phong: câu 1 tôi nghĩ không cần đến dấu phẩy nào. [[Thành viên:Marrella|Marrella]] ([[Thảo luận Thành viên:Marrella|thảo luận]]) 15:45, ngày 27 tháng 12 năm 2020 (+07) -> Đã hoàn thiện theo góp ý [[Thành viên:Tttrung|Tttrung]] ([[Thảo luận Thành viên:Tttrung|thảo luận]]) 12:48, ngày 23 tháng 5 năm 2021
 
  
−
===Tổng hợp===
+
|mục câu 80= =Bề mặt=
−
✅ Nội dung bám sát vào chủ đề, không có đoạn nào bị sa đà vào các chi tiết không quan trọng, tất cả đều theo văn phong tổng hợp.
+
|câu 80=ok30802 (nguồn: dữ liệu ở Hình 2 tại nguồn tương thích với dữ liệu ở hình vẽ). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
−
 
+
|câu 81=ok31332 (nguồn: hình 4a thể hiện tọa độ và kích cỡ của bồn địa Nam cực - Aitken phù hợp với vùng xanh tím ở hình vẽ). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
−
===Các hộp thông tin===
+
|câu 82=ok31792 (nguồn thể hiện bản đồ địa chất với cùng đặc điểm và mã màu). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
−
#✅đoạn cuối ('... và hiện tượng bình động') (nguồn tr.17 Hình 3.2 thể hiện các tư thế quan sát được của Mặt trăng có sự khác nhau rõ rệt do bình động: 'A comparison of the two aspects of full-Moon face, as influenced by the optical librations of our satellite ...' tương đương các tư thế Mặt trăng trong video).
+
|câu 83=ok32322 (các mã màu đỏ lm1, lm2, lmd ở nguồn chỉ đến các vùng biển Mặt trăng với giải nghĩa 'old basaltic lava', 'basaltic lava flows', 'volcanic edifices'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
−
#✅cận điểm quỹ đạo
+
|câu 84=ok32434 (nguồn tr.277 Hình 14.3 thể hiện các Kỷ như hình vẽ thể hiện, tr.278 Bảng 14.1 thể hiện tuổi cụ thể của một số mẫu từ các hố va chạm ứng với các kỷ. Tên các kỷ lấy từ các tên các hố va chạm, và được dịch ra tiếng Việt theo Phạm Viết Trinh và các tác giả khác, Từ điển Bách khoa Thiên văn học, Nhà xuất bản Khoa học Kỹ thuật, Hà Nội, 1999, Mã số 52 - 52 / KHKT - 1999, Giấy phép xuất bản số 41 - 220 cấp ngày 20 tháng 1 năm 1999, tr.225)
−
#*trung bình (nguồn tr.571 'On déduit que les distances extrême entre la Terre et la Lune sont: au périgée: ... 363 296 km ').
+
|mục câu 85=
−
#*nhỏ nhất (nguồn tr.573 '... les distances extrême furent calculées pour la période 1500-2500 ... plus petite distance périgée: 356 371 km ...')
+
|câu 85=ok32787
−
#*lớn nhất (nguồn tr.19 Bảng 3.C 'Distribution of the perigee and apogee distances of the Moon, 1960 to 2040' cho thấy không có cận điểm quỹ đạo nào xa hơn 370500 km)
+
*'đo bằng laser' (nguồn 'made the first near-global topographic map ... of the Moon from laser altimetry')
−
#✅viễn điểm quỹ đạo
+
*'xử lý ảnh stereo' (nguồn 'The poles were especially well covered in stereo and we have used images of the south polar area to infer topographic information in areas not sampled by the laser altimeter')
−
#*trung bình (nguồn tr.571 'On déduit que les distances extrême entre la Terre et la Lune sont: ... à l'apogée: ... 405 503 km ').
+
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
−
#*nhỏ nhất (nguồn tr.19 Bảng 3.C 'Distribution of the perigee and apogee distances of the Moon, 1960 to 2040' cho thấy không có viễn điểm quỹ đạo nào gần hơn 404000 km)
+
|câu 86=ok33414
−
#*lớn nhất (nguồn tr.573 '... les distances extrême furent calculées pour la période 1500-2500 ... plus grande distance apogée: 406 720 km ...')
+
*'phía nam nửa xa Mặt trăng' (nguồn 2 tr.1903 Hình 1 vẽ vị trí bồn địa Nam cực - Aitken ở nam nửa xa)
−
#✅Bán trục lớn (nguồn tr.571 'On obtient alors 384 399,4 km, qui est la longueur du demi-grand axe réel de l'orbite ''moyenne'' de la Lune.').
+
*'đường kính khoảng 2500 km' (nguồn 1 tr.1848 '2500 kilometers in diameter', nguồn 2 tr.1902 '2500 km in diameter')
−
#✅Độ lệch tâm quỹ đạo
+
*'lớn nhất ... ở hệ Mặt trời' (nguồn 1 tr.1848 'the largest, deepest impact crater yet discovered in the solar system')
−
#*Trung bình (nguồn tr.571 '.. là valeur moyenne de l'excentricité de l'orbite lunaire vaut ''e'' = 0,05490.').
+
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
−
#*Nhỏ nhất và lớn nhất (nguồn tr.11 'While the mean value of the eccentricity is 0.055, its 'instantaneous' value can vary between the extremes 0.026 and 0.077.')
+
|câu 87=ok34021
−
#✅Chu kỳ quỹ đạo (nguồn tr.10 '... interval of time after which the Moon will have made a complete revolution with respect to the celestial sphere - the so-called ''sideric month'' - this is known with great precision to be equal (in 1964) to 27.321 661 50 mean solar days ...').
+
*'độ sâu lớn nhất' (nguồn 1 tr.1848 'deepest impact crater yet discovered in the solar system', nguồn 2 cho bản đồ địa hình tô màu sâu nhất ở bồn địa Nam cực - Aitken)
−
#✅Chu kỳ giao hội (nguồn tr.10 '... the time interval which elapses between two successive identical phase of the Moon - the so-called ''synodic month'' - ... equal to 29.530 588 3 days ...').
+
*'13 km so với vùng xung quanh rìa' (nguồn 1 tr.1848 'depth of more than 13 kilometers, rim crest to floor')
−
#✅Tốc độ quỹ đạo trung bình (nguồn tr.308 'Mean orbital speed [9]  1.023 km s<sup>-1</sup>').
+
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
−
#✅Độ nghiêng quỹ đạo
+
|câu 88=ok34314
−
#*so với hoàng đạo (nguồn tr.308 'Inclination of orbit to ecliptic  5° 8’ 43”.42 ')
+
*'rìa phía đông bắc' (nguồn cho thấy bản đồ địa hình vùng cao nhất màu đỏ trắng ở đông bắc của bồn địa Nam cực - Aitken)
−
#*so với xích đạo Trái đất (nguồn tr.495 'The inclination of the lunar orbit to the equatorial plane of the Earth varies between 18.4° and 28.6°.')
+
*'do va chạm nghiêng của vụ va chạm hình thành nên bồn địa Nam Cực - Aitken' (nguồn 'the farside lunar highlands seem to be thickened at one end of the long axis' và ' can be resolved for a low-velocity and low-angle impact')
−
#✅Kinh độ điểm nút lên (nguồn tr.10 '... the ''line of the nodes'' (i.e. the intersection of the lunar orbit with the ecliptic) ''recedes'' (moving West) ... complete revolution in 6789.36 days or approximately 18.61 years.').
+
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
−
#✅Acgumen cận điểm (nguồn tr.10 '... the ''line of apsides'' joining ... perigee) and ... apogee) ''advances'' (i.e. moves toward the East) ... complete revolution of apsidal line in 3232.57 days or 8.85 years.').
+
|câu 89=ok35708
−
#✅Vệ tinh tự nhiên (nguồn tr.19 'Our nearest astronomical neighbor is Earth’s satellite, commonly called the ''Moon''.').
+
*'bồn địa ... hình thành bởi các vụ va chạm lớn trong thời kỳ đầu' (nguồn 1 'lava flows partly filled the huge depressions called impact basins, which had been produced by collisions of large chunks of material with the Moon relatively early in its history', nguồn 2 tr.23 'The impacting asteriods struck the Moon ... creating ... "basin rings"')
−
#*Chú thích: đã kiểm chứng ở câu đầu tiên phần Giới thiệu
+
*'biển Mưa, Trong Sáng, Khủng Hoảng ở nửa gần' (nguồn 1 số 7, 9 ở hình a, số 12 ở hình a và số 4 ở hình b, nguồn 2 tr.23 "The Imbrium basin ... has been recognized ... as one of the clearest examples of this type of feature")
−
#✅Bán kính trung bình (nguồn 1 tr.305 Bảng 3.13 dòng 'Mean planetary radius (km)' giá trị 1737.103 ± 0.015; nguồn 2 tr.1606 Bảng 9, dòng 'Mean radius', giá trị 1737.10 km ±15 m )
+
*'Đông Phương ở vùng ranh giới của hai nửa' (nguồn 1 'Orientale basin, located at the western limb of the near side and in the adjacent portion of the far side', nguồn 2 hình 9.11 'The youngest of the large lunar impact basins is Orientale ... It is located on the edge of the Moon as seen from Earth')
−
#✅Bán kính xích đạo (nguồn tr.1606 Bảng 9, dòng 'Mean equatorial radius', giá trị 1738.139 km ±65 m)
+
*'vùng trung tâm với độ sâu lớn và phần rìa có độ cao lớn' (nguồn 1 và 2 thể hiện dữ liệu địa hình ở các bồn địa cho thấy trung tâm sâu và rìa cao)
−
#✅Bán kính cực (nguồn tr.1606 Bảng 9, dòng 'Mean polar radius', giá trị 1735.972 km ±200 m)
+
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
−
#✅Độ dẹt (nguồn tr.1603-1604 phần 'Flattening' 'Another more definitive estimate comes from the even zonal terms of the spherical harmonic solution (Table 7), which yields an apparent flattening of 2.17 ± 0.12 km.' - lấy 2,17 ± 0,12 km chia cho bán kính trung bình 1737,103 ± 0,015 km, theo tr.1606 Bảng 9, dòng 'Mean radius', theo chú thích ở mục này, được giá trị 0,00125 ± 0,00007)
+
|câu 90=ok35849 (nguồn tr.261 'average elevation of the nearside to be ~1.9 km less than that of the far side'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
−
#✅Chu vi (theo chú thích ở mục này, lấy 2π nhân với bán kính xích đạo 1738,139 ± 0,065 km, theo nguồn tr.1606 Bảng 9, dòng 'Mean equatorial radius', được 10921,05 ± 0,41 km)
+
|câu 91=ok36068 (nguồn 1 tr.22 - trang thứ 14 trên 46 trang của báo cáo - công bố khuyến nghị của IAU 'recommended coordinate system for the Moon is the mean Earth/polar axis (ME) system'; nguồn 2 giải nghĩa 'mean Earth/polar axis (ME) system' ở tr.20277 'In the mean-Earth/polar-axis coordinate system, the z axis is the axis of the Moon's rotation, and the x axis is the mean-Earth direction' - ở đây phương ''x'' ứng với kinh độ 0 là phương nối đến Trái đất (trung bình) => kinh tuyến gốc đối diện với Trái đất, đi qua tâm (trung bình) của nửa gần. Lấy trung bình do hiện tượng [[bình động]] của Mặt trăng, Mặt trăng "lắc lư" nên ở mỗi một tư thế có điểm tâm đối diện của tư thế đó, lấy trung bình các tâm đối diện thì được tâm trung bình). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
−
#✅Diện tích bề mặt (nguồn tr.28 Bảng 3.1 dòng 'Surface area' cột 'Moon' giá trị '37.9 × 10<sup>6</sup> km<sup>2</sup>')
+
|câu 92=ok37016 (nguồn 1 tr.235-236 '...found wide application ... catalog of crater positions and the coordinates of the crater Mösting A are given in terms of this system ... connected with lunar body ... do not change with time.', nguồn 2 tr.155 Bảng V ghi tọa độ Mösting A ở 3 nguồn Longitude (deg) -5,157, -5,160, -5,160 và Latitude (deg) -3,18 -3,18 -3,18 ). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
−
#✅Thể tích (nguồn tr.309 'Mean volume  2.200 × 10<sup>25</sup> cm<sup>3</sup>')
+
|câu 93=ok37724
−
#✅Khối lượng (nguồn tr.305 Bảng 3.13 dòng 'Mass (10<sup>21</sup> kg)' giá trị '73.4767 ± 0.0033')
+
*'Tàu quỹ đạo Trinh sát Mặt trăng năm 2010 đã phát hiện ra các vách đứt gãy dốc đứng' (nguồn ở tiêu đề 'Evidence of Recent Thrust Faulting on the Moon Revealed by the Lunar Reconnaissance Orbiter' xuất bản ngày 20 tháng 8 năm 2010)
−
#✅Mật độ trung bình (nguồn tr.305 Bảng 3.13 dòng 'Mean density (kg m<sup>-3</sup>)' giá trị '3346.45 ± 0.17')
+
*'co ngót lại trong thời kỳ địa chất gần đây' (nguồn ở abstract 'This detection, ..., suggests global late-stage contraction of the Moon.')
−
#✅Hấp dẫn bề mặt (nguồn tr.310 'Surface gravity  162.2 cm s<sup>-2</sup>')
+
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
−
#✅Yếu tố mômen quán tính (nguồn ở abstract 'Combining five reported J<sub>2</sub> results gives a normalized polar moment of inertia CMR<sup>2</sup> = 0.3929 ± 0.0009')
+
|câu 94=ok38247 (nguồn tiêu đề '... global contraction of Mercury' và abstract 'Each landform is assigned a single, principal fault, resulting in an amount of contractional strain ...'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
−
#✅Tốc độ thoát (nguồn tr.310 'Surface escape velocity  2.38 km s<sup>-1</sup>')
+
|câu 95=ok38866
−
#✅Chu kỳ quay thiên văn (nguồn tr.30 '... regards the period of the Moon rotation around the axis as a basic time unit on the Moon and to name it ''lunar sidereal day'' ... a sidereal day is divided into 24 hours ... Thus, 1 hour of lunar sidereal time contains <math>\frac{1}{24}</math> × 27.321 661 0 mean days ... ')
+
*'12000 bức ảnh chụp được từ tàu quỹ đạo ... biển Lạnh' (nguồn tr.154 mục 3 'We selected over 12,000 LROC NAC images across Mare Frigoris ...')
−
#✅Tốc độ quay xích đạo (theo chú thích ở mục này, lấy 2π nhân với bán kính xích đạo 1738,139 ± 0,065 km, theo nguồn 1 tr.1606 Bảng 9, dòng 'Mean equatorial radius', được 10921,05 ± 0,41 km, chia cho chu kỳ quay thiên văn, 27,3216610 ngày, theo nguồn 2 tr.30, tức 27,3216610 × 24 × 3600 giây, được 4,6264±0,0002 m/s)
+
*'đã ngừng tiến hóa về mặt địa chất giống như các biển Mặt trăng khác' (nguồn tr.151 mục 1 ' Previous studies also concluded that tectonism in the lunar maria occurred long ago, with extension ceasing by ~3.6 billion years ago and compression by ~1.2 billion years ago' và mục abstract 'Nearside basin-related extensional tectonism on the Moon was thought to have ended by about 3.6 billion years ago and mare basin-localized contractional deformation ended by about 1.2 billion years ago')
−
#✅Độ nghiêng trục quay (nguồn tr.309 'Inclination of lunar equator [11]  To ecliptic  1°32’32”.7  To orbit  6°41’ ')
+
*'đang nứt và dịch chuyển' (nguồn phần abstract '... some tectonism in and around Mare Frigoris has occurred in the geologically recent past and likely still continues today.')
−
#✅Xích kinh cực bắc (nguồn ở phần '2 Definition of Rotational Elements for Planets and Satellites' 'The north pole is that pole of rotation that lies on the north side of the invariable plane of the Solar System. The direction of the north pole is specified by the value of its right ascension α<sub>0</sub> and declination δ<sub>0</sub>.' Bảng 1 'α<sub>0</sub>,δ<sub>0</sub> are ICRF equatorial coordinates at epoch J2000.0.   T = interval in Julian centuries (of 36525 days) from the standard epoch  d = interval in days from the standard epoch' Bảng 2 'α<sub>0</sub>, δ<sub>0</sub>, T, and d have the same meanings as in Table 1' và ở dòng 'Moon' 'α<sub>0</sub> = 269◦.9949 + 0◦.0031T − 3◦.8787 sin E1 − 0◦.1204 sin E2 + 0.0700 sin E3 − 0.0172 sin E4 + 0.0072 sin E6 − 0.0052 sin E10 + 0.0043 sin E13  ... where  E1 = 125◦.045 − 0◦.0529921d, E2 = 250◦.089 − 0◦.1059842d, E3 = 260◦.008 + 13◦.0120009d, E4 = 176.625 + 13.3407154d, E5 = 357.529 + 0.9856003d, E6 = 311.589 + 26.4057084d, E7 = 134.963 + 13.0649930d, E8 = 276.617 + 0.3287146d, E9 = 34.226 + 1.7484877d, E10 = 15.134 − 0.1589763d, E11 = 119.743 + 0.0036096d, E12 = 239.961 + 0.1643573d, E13 = 25.053 + 12.9590088d'; như vậy ở kỷ nguyên tiêu chuẩn J2000 thì T=d=0, thay giá trị d=0 vào thu được E1 = 125,045°, E2 = 250,089°, E3 = 260,008°, E4 = 176,625°, E5 = 357,529°, E6 = 311,589°, E7 = 134,963°, E8 = 276,617°, E9 = 34,226°, E10 = 15,134°, E11 = 119,743°, E12 = 239,961°, E13 = 25,053°; thay các giá trị E1 đến E13 và T=0 vào công thức tính α<sub>0</sub>  thu được α<sub>0</sub> = 269,9949° − 3,8787° sin(125,045°) − 0,1204° sin(250,089°) + 0,0700° sin(260,008°) − 0,0172° sin(176,625°) + 0,0072° sin(311,589°) − 0,0052° sin(15,134°) + 0,0043° sin(25,053°) = 266,8577°)
+
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
−
#✅Xích vĩ cực bắc (nguồn ở phần '2 Definition of Rotational Elements for Planets and Satellites' 'The north pole is that pole of rotation that lies on the north side of the invariable plane of the Solar System. The direction of the north pole is specified by the value of its right ascension α<sub>0</sub> and declination δ<sub>0</sub>.' Bảng 1 'α<sub>0</sub>,δ<sub>0</sub> are ICRF equatorial coordinates at epoch J2000.0.   T = interval in Julian centuries (of 36525 days) from the standard epoch  d = interval in days from the standard epoch' Bảng 2 'α<sub>0</sub>, δ<sub>0</sub>, T, and d have the same meanings as in Table 1' và ở dòng 'Moon' 'δ<sub>0</sub> = 66.5392 + 0.0130T + 1.5419 cos E1 + 0.0239 cos E2 − 0.0278 cos E3 + 0.0068 cos E4 − 0.0029 cos E6 + 0.0009 cos E7 + 0.0008 cos E10 − 0.0009 cos E13  ...  where  E1 = 125◦.045 − 0◦.0529921d, E2 = 250◦.089 − 0◦.1059842d, E3 = 260◦.008 + 13◦.0120009d, E4 = 176.625 + 13.3407154d, E5 = 357.529 + 0.9856003d, E6 = 311.589 + 26.4057084d, E7 = 134.963 + 13.0649930d, E8 = 276.617 + 0.3287146d, E9 = 34.226 + 1.7484877d, E10 = 15.134 − 0.1589763d, E11 = 119.743 + 0.0036096d, E12 = 239.961 + 0.1643573d, E13 = 25.053 + 12.9590088d'; như vậy ở kỷ nguyên tiêu chuẩn J2000 thì T=d=0, thay giá trị d=0 vào thu được E1 = 125,045°, E2 = 250,089°, E3 = 260,008°, E4 = 176,625°, E5 = 357,529°, E6 = 311,589°, E7 = 134,963°, E8 = 276,617°, E9 = 34,226°, E10 = 15,134°, E11 = 119,743°, E12 = 239,961°, E13 = 25,053°; thay các giá trị E1 đến E13 và T=0 vào công thức tính δ<sub>0</sub>  thu được δ<sub>0</sub> = 66,5392° + 1,5419° cos(125,045°) + 0,0239° cos(250,089°) − 0,0278° cos(260,008°) + 0,0068° cos(176,625°) − 0,0029° cos(311,589°) + 0,0009° cos(134,963°) + 0,0008° cos(15,134°) − 0,0009° cos(25,053°) = 65,6411°)
+
|câu 96=ok39509
−
#✅Suất phản chiếu (nguồn ở abstract 'The average broadband Moon albedo is measured by CERES at a value of 0.1362 (±2–3%) when normalized to a static lunar phase angle of 7° using the U.S. Geological Survey lunar irradiance Robotic Lunar Observatory model. ')
+
*'không có các mảng kiến tạo' (nguồn tr.325 Hình 3.27 vẽ lớp vỏ mặt trăng là một mảng duy nhất, không bị phân tách thành các mảng kiến tạo, và nằm bên trên lớp phủ rắn, không có chuyển động lỏng)
−
#✅Nhiệt độ mặt
+
*'vết nứt chủ yếu do sự co ngót toàn cầu của Mặt trăng' (nguồn tr.411 '... distribution of the thrust fault scarps confirms that the Moon recently underwent global contraction' và tr.415 Hình 5 '... combined modelled stresses are (1) 2 MPa of isotropic compression from global contraction, (2) ...')
−
#*Xích đạo
+
*'nguội dần' (nguồn tr.472 '... global thermal stresses from lunar cooling and contraction ')
−
#**Tối thiểu (nguồn tr.126 Hình 1 đường màu đen ứng với xích đạo nhiệt độ vào nửa đêm gần 100K và tr.127 '... lunar nighttime temperatures hover near 100 K for the duration of the 14-day lunar night.')
+
*'một phần do lực thủy triều' (nguồn tr.411 'Tidal stresses (orbital recession and diurnal tides) superimposed on stresses from global contraction' và tr.415 Hình 5 '... combined modelled stresses are ... (2) orbital recession ... (4) diurnal tidal stress at apogee')
−
#**Tối đa (nguồn tr.126 Hình 1 đường màu đen ứng với xích đạo nhiệt độ vào trưa gần 400K và 'Lunar temperatures at the subsolar point approach 400 K ...')
+
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
−
#*Cực (89°) mùa hè (nguồn tr.127 'As illustrated in Fig. 1, a hypothetical horizontal surface at 89◦ latitude would have temperatures ranging from 128 to 180 K during peak continuous illumination conditions at summer solstice ...')
+
|mục câu 97= ==Biển và vùng cao==
−
#*Cực (89°) mùa đông (nguồn tr.127 'As illustrated in Fig. 1, a hypothetical horizontal surface at 89◦ latitude would have ... temperatures near 38 K during un-illuminated polar night conditions at winter solstice.')
+
|câu 97=ok40251
−
#*Hố tối vĩnh cửu (nguồn tr.126 '... whereas temperatures in permanent shadow may be lower than 40 K.' và tr.128 'Thermal models that include the effects of multiply scattered solar and infrared radiation show that daily maximum surface temperatures in the coldest parts of larger permanently shadowed polar craters range from 40 to 90 K, depending on latitude and crater geometry')
+
*'màu sẫm' (nguồn 1 tr.20 'the mare areas are dark')
−
#*Đỉnh sáng vĩnh cửu (nguồn '... the surface temperature for a constantly sunlit polar region has been estimated from modelling to be roughly −50±10 °C')
+
*'bằng phẳng', 'có ít các hố va chạm hơn' (nguồn 1 tr.20 'central portions are very smooth ... devoid of any major topographic features')
−
#✅Cấp sao biểu kiến
+
*'nhìn thấy bằng mắt thường' (nguồn 2 tr.310 'most conspicuous of the Moon’s surface features — those that can be seen with the unaided eye ... — are vast splotches of darker lava flows.')
−
#*[[trăng tối]] (nguồn ở abstract '... Earth illuminates the Moon ... which can be seen from the Earth and is called earthshine ... The expression for the earthshine light in terms of the apparent magnitude has been derived for the first time and evaluated for two extreme cases; firstly, when the Sun's rays are reflected by the water of the oceans and secondly when the reflector is either thick clouds or snow. The corresponding values are -1.30 and -3.69, respectively.' - ở pha trăng tối, quan sát từ Trái đất chỉ thấy ánh sáng do Trái đất chiếu vào Mặt trăng và phản xạ lại, ứng với cấp sao -1,30 đến -3,69 tùy theo điều kiện chiếu sáng từ Trái đất, là ánh sáng Mặt trời phản xạ trên đại dương hay trên mây trắng, như nguồn nêu)
+
*'giả định rằng những vùng này có nước' (nguồn 1 tr.19 'speculated that they were analogous to Earth's ocean', nguồn 2 tr.310 'early lunar observers thought that the Moon had continents and oceans ... They called the dark areas “seas”')
−
#*[[trăng tròn]] trung bình (nguồn tr.307 Bảng 12.14 'Satellite rotation and photometric data' dòng 'Moon' cột ''V''<sub>0</sub><sup>''d</sup> giá trị '-12.74')
+
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
−
#*[[siêu trăng]] (nguồn tr.1035 công thức 9 'Equation (9) gives m = —12.73 for full Moon, in agreement with the results of Lane & Irvine 1973 ''extrapolated'' to α = 0. However, this ignores the “opposition effect”. For |α| < 7° the brightness of the Moon deviates from this relation ... When the Moon is exactly full it is about 35% brighter than the extrapolation would predict ... ' và tr.1036 'The Moon is sometimes closer and, hence, larger and brighter than at other times for the same phase angle. The apparent diameter of the Moon will vary by 11.6% on average from apogee to perigee, so that the Moon’s magnitude, as derived by equation (9), may be in error by as much as ± 0.12 magnitude.' -> giá trị sáng nhất khi Mặt trăng ở gần nhất theo nguồn là khoảng —12,73 [tại α = 0] — 0,12 = —12,85, làm tròn thành —12,9 do với |α| < 7° thì công thức có độ chính xác không cao, Mặt trăng thực tế sáng hơn)
+
|câu 98=ok40574 (nguồn 'Today, we know that the maria consist mostly of dark-colored basalt ... these lava flows partly filled the huge depressions called impact basins'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
−
#✅Đường kính góc (nguồn tr.496 '... the angular diameter of the Moon (29.3-34.10') is close to the angular diameter of the Sun (31.6-32.70') as seen from Earth.')
+
|câu 99=ok40894
−
#✅Mật độ bề mặt (nguồn tr.272 'As summarized recently in a comprehensive review of lunar atmospheric science by Stern (1999), the Apollo instruments measured a concentration of gases of approximately 10<sup>7</sup> particles/cm<sup>3</sup> during the day and about 10<sup>5</sup> particles/cm<sup>3</sup> at night.')
+
*'tương tự như bazan ở Trái đất' (nguồn tr.312 'The basalt on the Moon ... is very similar in composition to the crust under the oceans of Earth or to the lavas erupted by many terrestrial volcanoes.')
−
#✅Thành phần theo thể tích
+
*'không có các khoáng chất bị biến đổi bởi sự có mặt của nước' (nguồn tr.226 'Moon is essentially anhydrous, and there are no aqueous sedimentary or alteration processes to mechanically sort minerals, the mineralogy of lunar rocks is greatly restricted')
−
#*He (nguồn ở abstract 'The Neutral Mass Spectrometer (NMS) onboard the Lunar Atmosphere and Dust Environment Explorer (LADEE) provided the first global characterization of He and Ar along with the discovery of Ne in the lunar exosphere.')
+
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
−
#*Ne (nguồn ở abstract 'The Neutral Mass Spectrometer (NMS) onboard the Lunar Atmosphere and Dust Environment Explorer (LADEE) provided the first global characterization of He and Ar along with the discovery of Ne in the lunar exosphere.')
+
|câu 100=ok41090 (nguồn tr.312 'these lava flows partly filled the huge depressions called impact basins, which had been produced by collisions of large chunks of material with the Moon relatively early in its history'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
−
#*Na (nguồn ở abstract '... the discovery of lunar atmospheric sodium and potassium by ground-based observers ...')
+
|câu 101=ok41453
−
#*K (nguồn ở abstract '... the discovery of lunar atmospheric sodium and potassium by ground-based observers ...')
+
*'17% diện tích Mặt trăng và hầu hết nằm ở nửa gần' (nguồn tr.312 'cover just 17% of the lunar surface, mostly on the side of the Moon that faces Earth')
−
#*Ar (nguồn ở abstract 'The Neutral Mass Spectrometer (NMS) onboard the Lunar Atmosphere and Dust Environment Explorer (LADEE) provided the first global characterization of He and Ar along with the discovery of Ne in the lunar exosphere.')
+
*'biển ở nửa xa chỉ chiếm 1% bề mặt Mặt trăng' (nguồn, phần abstract, 'far side maria represents only about 1% of the surface of the Moon')
−
#*Rn (nguồn tr.456 'Radon 222 was detected at an average level near 10<sup>-3</sup> that of terrestrial concentrations.')
+
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
−
#*Po (nguồn tr.457-468 '... <sup>210</sup>Po, which is a daughter product of <sup>222</sup>Rn decay was also detected by the Apollo 15 ...')
+
|câu 102=ok41904
−
#*H<sub>2</sub>O (nguồn ở abstract 'Direct detection of water in its vapour phase in the tenuous lunar environment through in situ measurements carried out by the Chandra’s Altitudinal Composition Explorer (CHACE) payload, ... CHACE, sampled the lunar neutral atmosphere every 4 s with a broad latitudinal ... and altitudinal ... coverage in the sunlit side of the moon for the first time.')
+
*'biển ở nửa gần Mặt trăng chứa các vòm núi lửa' (nguồn Hình 1 'the Gruithuisen and Mairan domes ... in northeastern Oceanus Procellarum and northwestern Mare Imbrium')
−
 
+
*'hình thành bởi dung nham phun trào với độ nhớt cao hơn' (nguồn phần abstract, '... support previous qualitative suggestions that they were formed from magmas with significantly higher viscosity than those typical of mare basalts')
−
===Kết luận & Ký tên===
+
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
−
 
+
|câu 103=ok42744
−
<span style='color:red;'>'''Chưa bình duyệt xong hoặc chưa đạt'''</span>.
+
*'nửa gần Mặt trăng có nồng độ cao hơn các nguyên tố hóa học có khả năng sinh nhiệt' (nguồn 1 tr.386 'enrichment of heat-producing, incompatible elements in a region of thinned crust on the lunar near side' và tr.490 'after the Lunar Prospector mission in 1998 ... asymmetric thermal-evolution models began to be quantitatively investigated. The rational for these models is clearly evident in the global Th abundance maps generated by the LP gamma-ray spectrometer ...', nguồn 2 phần abstract 'Lunar Prospector gamma-ray spectrometer ... Thorium and potassium are highly concentrated in and around the nearside western maria')  
 +
*'từng nóng hơn và dễ phun trào dung nham hơn, giải thích cho việc nửa gần có nhiều biển hơn' (nguồn 1 tr.467-468 'distribution of mare volcanism is largely concentrated in the near side lunar basins ... The asymmetry of mare volcanism must therefore reflect the deep-seated distribution not only of the heat-producing elements but also of TiO2-rich source materials.' và tr.491 'The high abundances of heat-producing elements within the Procellarum KREEP Terrane are in all likelihood related to the magmatic productivity and volcanic longevity associated with this region.' ở đây thuật ngữ 'Procellarum KREEP Terrane' được định nghĩa tại tr.490 của nguồn, chỉ đến khu vực nhiều biển tại nửa gần)
 +
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
 +
|câu 104=ok43489
 +
*'biển nhỏ nằm xen kẽ giữa các vùng cao đã phun trào trong kỷ Mưa' (nguồn tr.490 '10% of this terrane by area has been resurfaced by mare basaltic lava flows, with the vast majority being emplaced almost exclusively during the Imbrian period'; thời gian của kỷ Mưa, từ 3,2-3,8 tỷ năm trước dựa trên hình vẽ trong bài về niên đại địa chất Mặt trăng - hình này dựa theo nguồn đã đánh giá phù hợp ở trên)
 +
*'ở biển Mưa và Đại dương Bão, hoạt động phun trào đã kéo dài từ 4,2 đến khoảng 1 tỷ năm trước' (nguồn tr.490 'terrane encompasses the regions of Oceanus Procellarum and Mare Imbrium ... Volcanism in this terrane appears to have extended from at least 4.2 Ga to about 1 Ga')
 +
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
 +
|câu 105=ok43719 (nguồn, phần abstract, 'We performed new crater size-frequency distribution measurements ... volcanism in the investigated region was active over a long period of time from ~3.93 to 1.2 b.y., .... period of active volcanism on the Moon lasted ~2.8 b.y., from ~4 b.y. to ~1.2 b.y.'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
 +
|câu 106=ok43940 (nguồn, phần abstract, '... we report ... regolith in the Ina structure ... features within this structure must be as young as 10 Myr'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
 +
|câu 107=ok44399 (nguồn, phần abstract, '... these features result from recent, episodic out-gassing ...') Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
 +
|câu 108=ok44704 (nguồn, phần abstract, '... we investigate 70 small topographic anomalies ... three largest irregular mare patches imply ages younger than 100 million years') Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
 +
|câu 109=ok45284 (nguồn 1, phần abstract, '... result of the high abundance of heat‐producing elements ... partial melting of the underlying mantle is an inevitable outcome ... mare volcanism should span most of the Moon's history ...'; nguồn 2 trang thứ 3 và 4 trong bài, ' ... lunar thermal evolution ... must provide enough heat to account for small-volume eruptions late into the Copernican period ... ') Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
 +
|câu 110=ok45911 (nguồn, phần abstract, 'The longevity of mare volcanism in the Orientale region further suggests high initial temperatures and/or high content of heat‐producing elements in the underlying mantle of this region.'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
 +
|câu 111=ok46517 (nguồn, tr.225 Hình 3.1 b, Mặt trăng tại 3 tỷ năm trước, khi mà hầu hết hoạt động địa chất đã định hình bề mặt Mặt trăng, vẽ vùng cao 'Anorthositic Crust' với độ cao - cường điệu - lớn hơn các biển 'mare basalt' , và cao hơn bồn địa Nam Cực Aitken 'South Pole-Aitken Basin'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
 +
|câu 112=ok46904
 +
*'đo tuổi bằng phóng xạ' ... 'khoảng 4,4 tỷ năm trước' (nguồn 1 tr.226 định nghĩa nhóm đá ở vùng cao 'pristine highland rocks', tr.228 hình 3.2 phân nhóm đã thành 3 loại, loại FAS theo tr.233 'age determinations using different isotopic systems vary, Sm-Nd internal isochrons for two rocks yield ages of 4.44 and 4.54 Ga', loại 'magnesian-suite' theo tr.237 'partial overlap of the magnesian-suite rocks ages with those of the FAS rocks', và loại 'alkali suite' theo tr.243 'Isotopic characteristics ... crystallization ages overlap, the alkali suite extends to younger ages ... 4.3 Ga to nearly 3.8 Ga')
 +
*'đá plagioclase tích lũy từ đại dương dung nham cổ ... do nhẹ hơn nên nổi lên cao trong quá trình hình thành Mặt trăng từ rất sớm' (nguồn 1 tr.227 'crustal igneous rocks, also referred to as “pristine igneous” rocks ..., are almost exclusively plagioclase rich', và tr.225 Hình 3.1 cho thấy lớp vỏ bắt đầu hình thành từ đại dương dung nham khoảng 4,4 tỷ năm trước - hình a - và đến 3 tỷ năm trước - hình b - thì lớp vỏ này còn lại ở vùng cao - phần ở biển đã bị lấp bởi dung nham phun trào trẻ tuổi; nguồn 2 tr.311 '...lunar highlands ... are made of relatively low-density rock that solidified on the cooling Moon like slag floating on the top of a smelter ... formed so early in lunar history (between 4.1 and 4.4 billion years ago) ...')
 +
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
 +
|câu 113=ok47178 (nguồn tr.311 'the highlands are also extremely heavily cratered, bearing the scars of all those billions of years of impacts by interplanetary debris'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
 +
|câu 114=ok47368 (nguồn 1 tr.310 'origins of lunar features such as ... mountains are very different from their terrestrial counterparts'; nguồn 2 tr.325 Hình 3.27 vẽ lớp vỏ mặt trăng là một mảng duy nhất, không bị phân tách thành các mảng kiến tạo, và nằm bên trên lớp phủ rắn, không có chuyển động lỏng). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
 +
|câu 115=ok47482 (nguồn tr.311 'Most of the crust of the Moon (83%) ... are known as the lunar highlands.')
 +
|câu 116=ok47850
 +
*'nhiều biển tại nửa gần và nhiều núi non ở nửa xa' (nguồn, phần abstract, 'terrain and elevation dichotomy between the hemispheres: the nearside is low and flat, dominated by volcanic maria, whereas the farside is mountainous')
 +
*'va chạm ở tốc độ thấp giữa Mặt trăng với một vệ tinh tự nhiên thứ hai' (nguồn, phần abstract, '... origin as a late carapace added by the accretion of a companion moon ... collide with the Moon at ∼2–3 km s−1, well below the speed of sound in silicates ...')
 +
*'vài chục triệu năm sau khi hệ Trái đất và Mặt trăng hình thành' (nguồn 'tens of millions of years after the giant impact')
 +
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
 +
|mục câu 117= ==Các hố va chạm==
 +
|câu 117=ok48196
 +
*'tiểu hành tinh và sao chổi va chạm với bề mặt' (nguồn tr.25 phần Introduction '... when an object such as an asteroid or comet – the impactor – collides with a dense surface – the target ... ')
 +
*'hố va chạm hình thành' (nguồn tr.26 phần Contact and Compression ' ... producing a crater in the target surface ...')
 +
*'tác động đáng kể đến bề mặt' (nguồn tr.28 phần Impact Products '... impact process unlike any endogenic geological process. Sudden and brief exposure to extreme force and heat causes unique modifications to rocks and minerals ... transport and mixing of impact-modified materials during the excavation and collapse stages of crater formation produce a wide variety of distinctive impactites ...')
 +
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
 +
|câu 118=ok48598 (nguồn tr.13 '... if we limit ourselves to craters of 1 km ... or more in diameter, we discover that there are three hundred thousand of them, and that's just on the Earth-facing hemisphere ...'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
 +
|câu 119=ok49196
 +
*'Mật Hoa, Mưa và Đông Phương' (nguồn tr.123 'extensive deposits of the Nectaris, Imbrium, and Orientale basins divide the time-stratigraphic column into four major sequences')
 +
*'hố va chạm Copernicus và Eratosthenes' (nguồn tr.249 'Shoemaker and Hackman (1962) established the craters Eratosthenes and Copernicus as the type areas of the Moon's two youngest time-stratigraphic systems')
 +
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
 +
|câu 120=ok49609 (nguồn tr.249 ' ... stratigraphic relations evident on telescopic photographs. Ejecta of Eratosthenes is superposed on the nearby mare material, whereas rays of Copernicus are superposed on Eratosthenes ... '). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
 +
|câu 121=ok49824 (nguồn tr.303 '... Moon is geologically dead, a place that has exhausted its internal energy sources. Because its airless surface preserves events that happened long ago, the Moon provides a window on earlier epochs of solar system history... ', tr.315 'On the Moon ... most of the impact history is preserved.'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
 +
|câu 122=ok50550
 +
*'ít cấu trúc địa chất trên Mặt trăng được định tuổi chính xác' (nguồn tr.168-169 'Absolute ages determined by the <sup>40</sup>Ar-<sup>39</sup>Ar method ... wide range of isotopic ages ... for determining the emplacement ages of the Cayley and Descartes Formations. An age occupies almost every 10-million-yearinterval from 4.14 to 3.86 aeons ago ...', tr.177-178 'dozens of sophisticated Ar-Ar analyses ... determining the Ar isotopes ... an age of 3.86 or 3.87 aeons is accepted here as that of the Serenitatis basin', tr.212 'Two age clusters have been identified in the returned samples by both the <sup>40</sup>Ar-<sup>39</sup>Ar ... and Rb-Sr ... methods, ... the age of the Imbrium basin is constrained as equal to ... or less than ... 3.87 aeons')
 +
*'so sánh tuổi với các cấu trúc này, bằng các phương pháp khác, ví dụ như phương pháp đếm số hố va chạm' (nguồn, trong chương 7 nói về phương pháp xác định tuổi tương đối / so sánh 'Relative Ages', tr.135 'Copernican units are dated by the frequencies and morphologies of crater ...  Eratosthenian crater ... be dated by size-frequency count ... Late Imbrian ... D<sub>L</sub> method ...  Early Imbrian ... are dated mostly by the degradational morphology...  Early Imbrian Orientale and Imbrium basin materials ... be dated by craters over a large diameter range' - phương pháp đếm số hố va chạm là 'size-frequency count' / 'crater frequencies' được nêu rõ hơn ở nội dung trước đó trong chương 7 này.)
 +
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
 +
|câu 123=ok50969 (nguồn, trong mục 'Size-frequency relations', tr.129, 'The use of statistical studies of craters as a dating tool is based on the assumption that primary impacts crater a surface in proportion to its time of exposure'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
 +
|câu 124=ok51335
 +
*'đều có hình tròn, không có hố lớn nào hình elip' (nguồn tr.315 '... lunar craters were produced by impacts, ... all of them were circular and not oval.')
 +
*'tốc độ cao của các mảnh vụn vũ trụ khi va chạm sẽ tạo ra hiệu ứng giống các vụ nổ, tác động đều ra mọi hướng' (nguồn tr.315 'At these speeds, the energy of impact produces a violent explosion that excavates a large volume of material in a symmetrical way')
 +
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
 +
|câu 125=ok51750
 +
*'thâm nhập tới độ sâu khoảng 2 đến 3 lần đường kính' (nguồn tr.316 'penetrates two or three times its own diameter')
 +
*'tạo ra sóng xung kích và nhiệt' (nguồn tr.316 'its energy of motion is transferred into a shock wave ... and into heat')
 +
*'nứt tầng đá nền' (nguồn tr.316 'shock wave fractures the rock of the target')
 +
*'bốc hơi lớp silicat' (nguồn tr.316 'vaporizes most of the projectile and some of the surrounding target ... expanding silicate vapor generates an explosion')
 +
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
 +
|câu 126=ok52181
 +
*'bốc hơi giãn nở nhanh, tạo ra vụ nổ như bom hạt nhân' (nguồn tr.316 'expanding silicate vapor generates an explosion similar to that of a nuclear bomb')
 +
*'hố trên bề mặt có đường kính khoảng 10 đến 15 lần' (nguồn tr.316 'excavated crater ... generally it is 10 to 15 times the diameter of the projectile')
 +
*'đẩy vật liệu ra rìa, tạo nên vành tròn ngoài' (nguồn tr.316 'The rim of the crater is turned up by the force of the explosion, so it rises above both the floor and the adjacent terrain.')
 +
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
 +
|câu 127=ok52379 (nguồn tr.316 'rebound of the crust partially fills it in, producing a flat floor and sometimes creating a central peak'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
 +
|câu 128=ok52471 (nguồn tr.316 'Around the rim, landslides create a series of terraces.'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
 +
|câu 129=ok52663 (nguồn tr.316 'Surrounding the rim is an ejecta blanket consisting of material thrown out by the explosion ... about as wide as the crater diameter'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
 +
|câu 130=ok52787 (nguồn tr.316 '... higher-speed ejecta fall at greater distances from the crater, often digging small secondary craters ...'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
 +
|câu 131=ok52967 (nguồn tr.314 ' ... surface of the Moon is buried under a fine-grained soil of tiny, shattered rock fragments ... This lunar dust, ..., is the product of impacts ...'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
 +
|câu 132=ok53092 (nguồn tr.314 ' ... Each cratering event ... breaks up the rock ... and scatters the fragments. ... billions of years of impacts have reduced much of the surface layer to particles ...'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
 +
|câu 133=ok53270 (nguồn 1, Bảng 3.2, tr.64, thể hiện silica (SiO<sub>2</sub>) là hợp chất chiếm nhiều nhất ở đất mặt của Mặt trăng, trên 45% ở cả biển và vùng cao; nguồn 2, trong phần 'Chemical composition of lunar regolith', '... The abundance of silica ... suggests that the raw regolith might be used directly for manufacture of silica based glasses ...'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
 +
|câu 134=ok53824 (nguồn, tr.88 '... on the younger mare surfaces ... regolith thicknesses are typically only a few meters. Regolith thicknesses >10 m, however, may occur in the highlands... ', Hình 4.22 tr.93 vẽ lớp đất mặt - regolith - cỡ chục mét, tr.286 'The current consensus is that the regolith is generally about 4–5 m thick in the mare areas but may average about 10–15 m in older highland regions.'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
 +
|câu 135=ok54293 (nguồn tr.92 'Conservative estimates conclude that ejecta blankets are at least 2–3 km thick (megaregolith) and that structural disturbance (fracturing, brecciation, etc.) is over 10 km deep in the highland areas.', Hình 4.22 tr.93 vẽ các tầng bên dưới lớp đất mặt cỡ vài đến chục kilomet). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
 +
|câu 136=ok54857 (nguồn tr.337 '... regolith ideally consists of two zones: (1) a near-surface ... zone, ... few centimeters to tens of centimeters thick, ... homogenized or mixed together; and (2) an underlying slab or sequence of slabs ... original layering is still undisturbed.'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
 +
|câu 137=ok55353 (nguồn tr.319 'crater 1 kilometer in diameter should be produced about every 200,000 years, a 10-kilometer crater every few million years, and one or two 100-kilometer craters every billion years'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
 +
|câu 138=ok55637 (nguồn tr.319 'earlier than 3.8 billion years ago, the impact rates must have been a great deal higher'). Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
 +
|câu 139=ok56476
 +
*'tuổi đo bằng phóng xạ của đá nóng chảy ... biến cố mặt trăng, ... 3,9 tỉ năm trước ... nhiều bất thường các ... va chạm' (nguồn, phần abstract, ' ... <sup>40</sup>Ar-<sup>39</sup>Ar ages between 2.76 and 3.92 billion years ago ... lack of impact melt older than 3.92 Ga supports the concept of a short, intense period of bombardment in the Earth-moon system at ∼3.9 Ga. This was an anomalous spike of impact activity ...')
 +
*'nghi vấn' (nguồn, phần abstract, 'Fewer impact melts ... at ∼3.8 Gyr than at ∼3.5 Gyr ago, even though the impact rate ... higher at 3.8 Gyr ago than 3.5 Gyr. This disproves the assertion by ... [Cohen, B.A., Swindle, T.D., Kring, D.A., 2000. Science 290, 1754–1756] that ancient impact melts are a direct proxy for ancient impact ... This result raises questions about how to interpret cratering history before 3.8 Gyr ago.')
 +
*Văn phong: <span style="color:red">Mời thành viên khác đánh giá</span>
 +
}}
  
 
==Đang phát triển==
 
==Đang phát triển==
Dòng 1.331: Dòng 352:
 
===Văn phong===
 
===Văn phong===
 
Ở phiên bản hiện tại có người nhận xét "một số câu thiếu dấu phẩy, vài câu phức hơi khó cho trình độ đại chúng" => việc dự định làm: rà lại văn phong, ngắt ra thành những câu đơn giản, dễ hấp thụ hơn [[Thành viên:Tttrung|Tttrung]] ([[Thảo luận Thành viên:Tttrung|thảo luận]]) 14:45, ngày 3 tháng 12 năm 2020 (+07)
 
Ở phiên bản hiện tại có người nhận xét "một số câu thiếu dấu phẩy, vài câu phức hơi khó cho trình độ đại chúng" => việc dự định làm: rà lại văn phong, ngắt ra thành những câu đơn giản, dễ hấp thụ hơn [[Thành viên:Tttrung|Tttrung]] ([[Thảo luận Thành viên:Tttrung|thảo luận]]) 14:45, ngày 3 tháng 12 năm 2020 (+07)
−
===Nửa / mặt===
 
−
Các tài liệu tiếng Anh dùng "near side", "far side" (và "back side", "front side" ...). Chưa rõ có "near half" / "far half" không. Có thể có "near hemisphere" / "far hemisphere". Tôi nghĩ để "mặt gần" / "mặt xa" phù hợp hơn chữ "nửa gần" / "nửa xa"? [[Thành viên:Tttrung|Tttrung]] ([[Thảo luận Thành viên:Tttrung|thảo luận]]) 11:13, ngày 6 tháng 4 năm 2021 (+07)
 
−
:Ban đầu, tôi có chỗ dịch là "nửa", có chỗ dịch là "mặt", tùy vào cảm nhận ý của câu, sau bạn muốn thống nhất là "nửa". Thực ra hai từ này không hoàn toàn đồng nghĩa. "Nửa" là bán cầu, còn "mặt" chỉ là bề mặt của bán cầu đó, như kiểu "khối cầu" và "mặt cầu" vậy. Nếu nó đều là "lunar hemisphere", thì "nửa" chính xác hơn. Dù vậy, thông tin được nhắc đến chủ yếu là trên bề mặt, khi ấy dùng "mặt" phù hợp hơn. Còn với những thông tin về dưới lòng đất như kiểu địa chất thì dùng "mặt" có lẽ chưa ổn. Còn nữa, ở enwiki tôi thấy họ hay dùng "surface of the near/far side", gợi ý rằng "nửa" có lẽ chính xác hơn.[[Thành viên:Marrella|Marrella]] ([[Thảo luận Thành viên:Marrella|thảo luận]]) 14:43, ngày 6 tháng 4 năm 2021 (+07)
 
−
Thanks, để tôi tìm thêm tài liệu tiếng Việt viết về khái niệm này. [[Thành viên:Tttrung|Tttrung]] ([[Thảo luận Thành viên:Tttrung|thảo luận]]) 18:14, ngày 7 tháng 4 năm 2021 (+07)
 
−
 
−
=== Đề mục ===
 
−
Tôi thấy đề mục nhỏ nên bôi đậm để dễ nhận biết, đề mục lớn thì có thể bôi đậm hoặc không (như wiki là hợp lý). [[Thành viên:Marrella|Marrella]] ([[Thảo luận Thành viên:Marrella|thảo luận]]) 22:48, ngày 15 tháng 6 năm 2021 (+07)
 
−
:Đã điều chỉnh theo góp ý [[Thành viên:Tttrung|Tttrung]] ([[Thảo luận Thành viên:Tttrung|thảo luận]]) 18:42, ngày 21 tháng 6 năm 2021 (+07)
 

Lưu ý rằng tất cả các đóng góp của bạn tại Bách khoa Toàn thư Việt Nam sẽ được phát hành theo giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự (xem thêm Bản quyền). Nếu bạn không muốn những gì mình viết ra sẽ có thể được bình duyệt và có thể bị sửa đổi, và không sẵn lòng cho phép phát hành lại, xin đừng nhấn nút “Lưu trang”. Đảm bảo rằng chính bạn là tác giả của những gì mình viết ra, hoặc chép nó từ một nguồn thuộc phạm vi công cộng hoặc tự do tương đương. ĐỪNG ĐĂNG NỘI DUNG CÓ BẢN QUYỀN MÀ CHƯA XIN PHÉP!

Hủy bỏ Trợ giúp sửa đổi (mở cửa sổ mới)
Lấy từ “https://bktt.vn/Thảo_luận:Mặt_trăng”