Sửa đổi Sakkarai Dak Rai Patao/đang phát triển
Chú ý: Bạn chưa đăng nhập và địa chỉ IP của bạn sẽ hiển thị công khai khi lưu các sửa đổi.
Bạn có thể tham gia như người biên soạn chuyên nghiệp và lâu dài ở Bách khoa Toàn thư Việt Nam, bằng cách đăng ký và đăng nhập - IP của bạn sẽ không bị công khai và có thêm nhiều lợi ích khác.
Các sửa đổi có thể được lùi lại. Xin hãy kiểm tra phần so sánh bên dưới để xác nhận lại những gì bạn muốn làm, sau đó lưu thay đổi ở dưới để hoàn tất việc lùi lại sửa đổi.
| Bản hiện tại | Nội dung bạn nhập | ||
| Dòng 1: | Dòng 1: | ||
{{mới}} | {{mới}} | ||
| − | '''Sakkarai dak rai patao''' ([[tiếng Pháp]] : ''Archives royales du Champa'', [[tiếng Việt]] : ''Văn bản hành chính Panduranga'' / ''Biên niên kí | + | '''Sakkarai dak rai patao''' ([[tiếng Pháp]] : ''Archives royales du Champa'', [[tiếng Việt]] : ''Văn bản hành chính Panduranga'' / ''Biên niên kí Panduranga'') là nhan đề học giới đặt cho hợp tuyển các tài liệu của [[người Chăm]] giai đoạn cuối thế kỷ XVII đầu thế kỷ XVIII, được xác định xưa nhất và là dẫn liệu quan trọng để tiếp cận xã hội [[Champa]] trung đại<ref>[https://nghiencuulichsu.com/2013/03/21/bien-nien-su-champa-sakkarai-dak-rai-patao/ Hợp tuyển biên niên kí Panduranga]</ref>. |
==Lịch sử== | ==Lịch sử== | ||
Tập tài liệu dày hàng ngàn trang đã ở tình trạng cũ nát được một [[sĩ quan]] [[Pháp]] tên P. Villaume lượm được ở thôn [[La Vang]] của sắc tộc [[K'Ho]] (thuộc [[Lâm Đồng]] ngày nay) khoảng đầu [[thế kỷ XX]], rồi bán lại cho các học giả kiếm lời. Trong các năm 1905-7, hai nghiên cứu gia H. Parmentier và E. Durand đã công bố loạt bài thuyết trình<ref>[http://www.persee.fr/doc/befeo_0336-1519_1905_num_5_1_2631 Le trésor des rois chams]</ref> về những văn bản này trên tập san [[Viện Viễn Đông bác cổ|Viễn Đông bác cổ]]. Ngày nay, hợp tuyển được lưu trữ tại bảo tàng [[Société Asiatique de Paris]] và đã được số hóa vào năm 2009<ref>[https://hoatienquan.wordpress.com/2016/02/16/doi-net-ve-bo-su-ky-co-nhat-cua-nguoi-cham/ Đôi nét về bộ sử kí cổ nhất của người Chăm]</ref>. | Tập tài liệu dày hàng ngàn trang đã ở tình trạng cũ nát được một [[sĩ quan]] [[Pháp]] tên P. Villaume lượm được ở thôn [[La Vang]] của sắc tộc [[K'Ho]] (thuộc [[Lâm Đồng]] ngày nay) khoảng đầu [[thế kỷ XX]], rồi bán lại cho các học giả kiếm lời. Trong các năm 1905-7, hai nghiên cứu gia H. Parmentier và E. Durand đã công bố loạt bài thuyết trình<ref>[http://www.persee.fr/doc/befeo_0336-1519_1905_num_5_1_2631 Le trésor des rois chams]</ref> về những văn bản này trên tập san [[Viện Viễn Đông bác cổ|Viễn Đông bác cổ]]. Ngày nay, hợp tuyển được lưu trữ tại bảo tàng [[Société Asiatique de Paris]] và đã được số hóa vào năm 2009<ref>[https://hoatienquan.wordpress.com/2016/02/16/doi-net-ve-bo-su-ky-co-nhat-cua-nguoi-cham/ Đôi nét về bộ sử kí cổ nhất của người Chăm]</ref>. | ||
| Dòng 7: | Dòng 7: | ||
Tựu trung, đây là hợp tuyển những văn kiện [[hành chính]], [[quan thuế]], giao ước mua bán đất đai và cả hồ sơ kiện cáo, cùng số ít đề cập đến [[Lịch sử|cổ sử]] - tuy không thực đáng tin. Riêng phần [[Lịch sử|sử]], tiến sĩ [[Po Dharma]] tạm chia ra hai thời kì tiền sử và chính sử, mốc là trước sau [[thế kỷ XII]] : Tiền sử hầu hết là hư cấu với những vua chúa hoặc sự kiện mang cốt cách huyền huyễn, nhưng chính sử cũng có không ít tình tiết hoang đường. Tuyển tập này được coi là dẫn liệu sinh động về lối hành văn của [[người Chăm]] hậu kì trung đại, đồng thời cung cấp cái nhìn bao quát về bối cảnh sống [[Champa]] giai đoạn tự chủ cuối cùng - tức thời kì [[Panduranga]]. | Tựu trung, đây là hợp tuyển những văn kiện [[hành chính]], [[quan thuế]], giao ước mua bán đất đai và cả hồ sơ kiện cáo, cùng số ít đề cập đến [[Lịch sử|cổ sử]] - tuy không thực đáng tin. Riêng phần [[Lịch sử|sử]], tiến sĩ [[Po Dharma]] tạm chia ra hai thời kì tiền sử và chính sử, mốc là trước sau [[thế kỷ XII]] : Tiền sử hầu hết là hư cấu với những vua chúa hoặc sự kiện mang cốt cách huyền huyễn, nhưng chính sử cũng có không ít tình tiết hoang đường. Tuyển tập này được coi là dẫn liệu sinh động về lối hành văn của [[người Chăm]] hậu kì trung đại, đồng thời cung cấp cái nhìn bao quát về bối cảnh sống [[Champa]] giai đoạn tự chủ cuối cùng - tức thời kì [[Panduranga]]. | ||
| + | ==Xem thêm== | ||
| + | * [[Panduranga]] | ||
==Tham khảo== | ==Tham khảo== | ||
| − | + | <references/> | |
| − | |||
| − | |||
* [https://chamstudies.files.wordpress.com/2015/09/gioi-thieu-tai-lieu-hoang-gia.pdf Giới thiệu tài liệu của triều đình Panduranga] | * [https://chamstudies.files.wordpress.com/2015/09/gioi-thieu-tai-lieu-hoang-gia.pdf Giới thiệu tài liệu của triều đình Panduranga] | ||
* [http://www.champaka.info/index.php?option=com_content&view=article&id=699%3Adatlai&catid=34%3Alichsu&Itemid=28 Đặt lại vấn đề biên niên sử Champa] | * [http://www.champaka.info/index.php?option=com_content&view=article&id=699%3Adatlai&catid=34%3Alichsu&Itemid=28 Đặt lại vấn đề biên niên sử Champa] | ||