Sửa đổi Res Gestae Divi Augusti

{{mới}}
{{Infobox book
| name           = Res Gestae Divi Augusti
| image          = Res Gestae.jpg
| caption        = Sao bản ''Res Gestae Divi Augusti'' trong di tích đền thờ [[Augustus]] tại [[Ankara]].
| alt            = 
| author         = 
| title_orig     = 
| working_title  = 
| translator     = 
| illustrator    = 
| cover_artist   = 
| country        = [[Hình:Vexilloid of the Roman Empire.svg|23px]] [[La Mã đế quốc]]
| language       = [[Latin|La văn]]
| series         = 
| release_number = 
| subject        = Truyện kí
| genre          = Minh văn
| publisher      = 
| pub_date       = Trước 14 CN
| pages          = 
| awards         = 
| isbn           = 
| oclc           = 
| congress       = 
| preceded_by    = 
| followed_by    = 
}}
'''Res Gestae Divi Augusti''' (tạm dịch ''Augustus chí thánh công nghiệp kí'' hoặc ''Augustus chí thánh kỉ công bi văn'') là nhan đề hậu thế đặt cho bài [[minh văn]] trên đồng trụ tại lăng mộ [[sa hoàng]] [[Augustus]]<ref>{{cite book|author=Augustus|title=Res Gestae Divi Augusti|url=https://books.google.com/books?id=KWZ3dsI1mKQC|date=14 May 2009|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-84152-8}}</ref>.

Tác phẩm được xác nhận là một trong những tài liệu [[cổ đại]] nguyên vẹn nhất còn tới nay<ref>''Understanding Roman Inscriptions'' by Lawrence Keppie. 1991. pp. 132–133</ref>.
==Lịch sử==
Cứ văn bản, tác phẩm được soạn ngay sau khi [[sa hoàng]] [[Augustus]] băng hà (năm 14 [[Công Nguyên]]), nhưng có lẽ đã được thực hiện trước đó nhiều năm và qua nhiều lần tu chính. Văn bản được đích thân [[Augustus]] chỉ định làm [[di chiếu]] nên yêu cầu [[nguyên lão viện]] tiến hành điêu khắc.

Nguyên bản được chạm trên đôi đồng trụ trước cửa lăng mộ [[sa hoàng]] [[Augustus]], nay án ngữ khu cổ tích [[Campus Martius]] thuộc đô thành [[Roma]]. Qua biến động thời gian, đôi đồng trụ ấy đã mất.

Tuy nhiên, trong thời kì [[La Mã đế quốc]] hưng thịnh, bài minh được sao thành nhiều bản khắc trên [[thạch bi]] rất nhiều thần điện trải khắp không gian đế quốc, mà đa số tồn tại ở dạng song ngữ [[Tiếng Hi Lạp|Hi]]-[[Latin|La]]. Nhờ thế, học giới hiện đại dựa vào bản khắc hoàn hảo nhất tại [[Ankara]] để phục chế nội dung tác phẩm này.
==Nội dung==
Toàn bài minh gồm 35 đoạn, chia 4 chương, kèm lời tựa và bạt. Tựu trung lược thuật hành trạng và những tuyên ngôn [[chính trị]] của [[sa hoàng]] [[Augustus]] dưới ngôi kể thứ nhất (ego), nhưng tác giả chắc hẳn là thư lại hầu cận [[sa hoàng]]. Tác phẩm để lại cho hậu thế sự am hiểu nhất định về [[văn phạm]] [[Cổ La Mã]].
* '''Tựa''' : Lược thuật công nghiệp [[sa hoàng]] [[Augustus]].
* '''Đoạn 02 → 14''' (Thành tựu chính trị) : Liệt kê quá trình thăng tiến và những vinh dự chính trị đã đạt (cố ý không đề cập thẳng nguyên danh những đấu thủ chính trị cũ).
* '''Đoạn 15 → 24''' (Thành tựu công ích) : Liệt kê những dịp ban phát của cải và đất đai cho quân dân, chứng minh đóng góp ấy từ tiền túi bản thân.
* '''Đoạn 25 → 33''' (Thành tựu quân sự) : Mô tả các hoạt động quân sự và việc lập liên minh với thế lực ngoài [[La Mã]] tại [[Địa Trung Hải]].
* '''Đoạn 34 → 35''' (Tuyên ngôn chính trị) : Nêu quan điểm chính trị của cá nhân ở cương vị độc lập với chính phủ.
* '''Bạt''' : Lược thuật bài minh, liệt kê những công trình đã hạ lệnh thi công hoặc tái thiết, chứng minh rằng đã dốc vốn 600 triệu [[denarius]] (khoảng 100 tỉ [[Mĩ kim]] năm 2020).
Phần Tựa và Nội Dung soạn từ trước, riêng Bạt chỉ được soạn sau khi [[sa hoàng]] mất.
{{cquote|''Năm mười-chín tuổi, dư đã dốc sáng-kiến và tài-sản ra trưng-tập một quân-đội nhằm cứu-chuộc nền cộng-hòa khỏi áp-bách bởi phe thiểu-số. Nhờ công-tích đó, nguyên-lão viện ban một pháp-lệnh biểu-dương. Khi Gaius Pansa và Aulus Hirtius đắc cử chấp-chính quan, bèn chỉ-định dư làm thành-viên nguyên-lão viện với quyền phát-ngôn tương-đương chấp-chính quan, khiến dư được thống-trị tuyệt-đối. Nguyên-lão viện lại cử dư kiêm đại-pháp quan, để với cương-vị này, cùng nhị vị chấp-chính quan coi-quản quốc-sự, cho bờ-cõi bớt phần thương-tổn. Cũng năm ấy, khi các chấp-chính quan trận-vong, dân-sự bèn bầu dư chấp-chính, khiến dư được dự tam-đầu chế cùng quản quân-quốc.''|||Trích ''Augustus chí thánh công nghiệp kí'', Ngọc Giao dịch, 2018}}
==Tham khảo==
* [[Aeneis]]
==Liên kết==
{{reflist|4}}
===Tài liệu===
* Barini, Concetta (1937), ''Res Gestae Divi Augusti ex Monumentis Ancyrano, Antiocheno, Apolloniensi'', Roma.
* [[Alison Cooley|Cooley, Alison]] (2009), ''Res Gestae divi Augusti : Text, Translation and Commentary'', Cambridge : Cambridge University Press, 2009.
* Gagé, Jean (1935), ''Res gestae divi Augusti ex monumentis Ancyrano et Antiocheno latinis'', Paris.
* Mommsen, Theodor (1865). ''Res gestae Divi Augusti ex monumentis Ancyrano et Apolloniensi''. Berolini : Weidmannos, 1865.
* [[John Scheid|Scheid. John]] (2007). ''Res Gestae Divi Augusti : hauts faits du divin Auguste''. Paris : Belles Lettres, 2007.
* Volkmann, Hans (1942), ''Res gestae Divi Augusti Das Monumentum Ancyranum'', Leipzig.
===Tư liệu===
* [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Augustus/Res_Gestae/home.html The ''Res Gestae'' at LacusCurtius]
* [http://www.thelatinlibrary.com/aug.html The ''Res Gestae'' (Latin)]
* [http://classics.mit.edu/Augustus/deeds.html The ''Res Gestae'' at the Internet Classics Archive]
* [http://www.romansonline.com/Src_Frame.asp?DocID=aug_Bk01_01 Life and deeds of Augustus (English)]
[[Thể loại:Cổ La Mã]]
[[Thể loại:Văn học cổ đại]]
[[Thể loại:Văn kiện]]
[[Thể loại:Điêu khắc]]
[[Thể loại:Truyện kí]]