Sửa đổi Chúa Bầu
Chú ý: Bạn chưa đăng nhập và địa chỉ IP của bạn sẽ hiển thị công khai khi lưu các sửa đổi.
Bạn có thể tham gia như người biên soạn chuyên nghiệp và lâu dài ở Bách khoa Toàn thư Việt Nam, bằng cách đăng ký và đăng nhập - IP của bạn sẽ không bị công khai và có thêm nhiều lợi ích khác.
Các sửa đổi có thể được lùi lại. Xin hãy kiểm tra phần so sánh bên dưới để xác nhận lại những gì bạn muốn làm, sau đó lưu thay đổi ở dưới để hoàn tất việc lùi lại sửa đổi.
| Bản hiện tại | Nội dung bạn nhập | ||
| Dòng 1: | Dòng 1: | ||
| − | + | '''Chúa Bầu''' ([[Nôm]] : 主抔, [[Hán tự|Hán]] : 裒主) là tục danh một dòng thủ lĩnh cát cứ khu vực [[Tuyên Quang]] và [[Hưng Hóa]] giai đoạn 1527 - 1689. | |
| − | '''Chúa Bầu''' ([[Nôm]] : 主抔, [[Hán | ||
==Lịch sử== | ==Lịch sử== | ||
[[Hình:Vietnam1650.GIF|nhỏ|phải|222px|Lĩnh địa chúa Bầu (màu cam) năm 1650.]] | [[Hình:Vietnam1650.GIF|nhỏ|phải|222px|Lĩnh địa chúa Bầu (màu cam) năm 1650.]] | ||
| − | + | Thời [[Lê Chiêu Tông]], triều chính [[An Nam]] sa vào những cuộc thoán đoạt lẫn nhau, biên thùy phía Bắc vượt tầm kiểm soát. Nhân đấy, một lực điền là [[Võ Văn Uyên]] nổi dậy cướp mấy châu ở mạn [[Tuyên Quang]] mà xưng vương. [[Võ Văn Uyên]] nguyên quán Ba Động thôn, Gia Phúc huyện, [[Hải Dương]] trấn (nay là thôn Ba Động, huyện Gia Lộc, tỉnh [[Hải Dương]]), vì phạm tội đồ nên phải trốn lên Đại Đồng trấn [[Tuyên Quang]] phủ. Điều lí thú là cùng năm đó, một người cùng quê với ông là trọng thần [[Mạc Đăng Dung]] cũng tiếm ngôi [[triều Lê]] và xưng đế. | |
| − | Thời [[Lê Chiêu Tông]], triều chính [[An Nam]] sa vào những cuộc thoán đoạt lẫn nhau, biên thùy phía Bắc vượt tầm kiểm soát. Nhân đấy, một lực điền là [[Võ Văn Uyên]] nổi dậy cướp mấy châu ở mạn [[Tuyên Quang]] mà xưng vương. [[Võ Văn Uyên]] nguyên quán Ba Động thôn, Gia Phúc huyện, [[Hải Dương]] trấn (nay là thôn Ba Động, huyện Gia Lộc, tỉnh [[Hải Dương]]), vì phạm tội đồ nên phải trốn lên Đại Đồng trấn [[Tuyên Quang]] phủ | ||
| − | Thủ lĩnh [[Võ Văn Uyên]] cho đắp thành | + | Thủ lĩnh [[Võ Văn Uyên]] cho đắp thành Nghị Lang ở khau Bầu trên nền đồn Việt Tĩnh ở châu Thu Vật, nên sau được gọi '''chúa Bầu'''. Trong khoảng ít năm, chúa Bầu đã bành trướng ra toàn phủ [[Tuyên Quang]] sang một phần đạo [[Hưng Hóa]]. Khi cựu thần [[Nguyễn Cam]] dấy nghĩa ''phò Lê diệt Mạc'' ở đạo [[Thanh Hoa]], chúa [[Võ Văn Uyên]] tuyên bố ủng hộ. Trong giai đoạn trung hưng Lê triều (1533 - 1592), các chúa Bầu nhiều lần cất quân ứng nghĩa, hiệp trợ khí tài và lương thảo để quân phò Lê kéo ra công phá [[Đông Kinh]]. Tuy nhiên, sau khi [[triều Mạc]] đổ, phải chạy lên mạn [[Cao Bằng|Cao Bình]], chúa Bầu lại quay sang tán trợ. Nhìn chung, do nằm giữa nhiều thế lực mạnh, mục đích sau cùng của chúa Bầu chỉ là củng cố vị thế ở khu Tây Bắc [[An Nam]], dựa vào địa hình hiểm trở để cát cứ lâu dài. |
| − | Năm 1689, quân chúa Trịnh bắt giết được chúa [[Võ Công Tuấn]], triệt hạ thành Bầu thì thế lực này mới dứt | + | Năm 1689, quân chúa Trịnh bắt giết được chúa [[Võ Công Tuấn]], triệt hạ thành Bầu thì thế lực này mới dứt. Một người trong họ là [[Võ Công Đĩnh]] được ăn lộc 7 xã để giữ hương hỏa tổ tiên. Nội trị [[Đàng Ngoài]] nhờ thế căn bản thống nhất được 1 thế kỉ. |
<center> | <center> | ||
{|border=1 cellpadding=4 style="border:1px solid #aaa; border-collapse:collapse" | {|border=1 cellpadding=4 style="border:1px solid #aaa; border-collapse:collapse" | ||
| Dòng 20: | Dòng 18: | ||
| Nhơn quốc công<br>仁郡公||[[Võ Công Kỉ]]<br>武公紀|| ? - ? || | | Nhơn quốc công<br>仁郡公||[[Võ Công Kỉ]]<br>武公紀|| ? - ? || | ||
|- | |- | ||
| − | | Hòa quận công<br>和郡公||[[Võ Đức Cung]]<br>武德恭|| ? - ? || Long Bình vương (隆平王) | + | | Hòa quận công [1]<br>和郡公||[[Võ Đức Cung]]<br>武德恭|| ? - ? || Long Bình vương (隆平王) |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Thụy quận công [2]<br>宗郡公||[[Võ Công Ứng]]<br>武公悳|| ? - 1669 || |
| + | |- | ||
| + | |Tông quận công||[[Võ Công Sực]]|| ? - ? || | ||
|- | |- | ||
| Khoan quận công<br>寬郡公||[[Võ Công Tuấn]]<br>武公俊|| 1669 - 1689 ||Tiểu Giao Cương vương (小交岡王) | | Khoan quận công<br>寬郡公||[[Võ Công Tuấn]]<br>武公俊|| 1669 - 1689 ||Tiểu Giao Cương vương (小交岡王) | ||
|} | |} | ||
</center> | </center> | ||
| − | == | + | # ''Hòa quận công'' còn tước khác là ''Hòa Thắng hầu''. |
| − | Thế kỉ XVIII-XIX khi [[đạo Mẫu]] hưng khởi tại [[An Nam]], trong dân gian mạn ngược lưu truyền về nhân vật ''Võ Thị Ngọc On'' | + | # ''Tông quận công'' còn tước khác là ''Thuần quận công'' hoặc ''Thụy quận công''. |
| − | + | ==Ảnh hưởng== | |
| − | + | Thế kỉ XVIII-XIX khi [[đạo Mẫu]] hưng khởi tại [[An Nam]], trong dân gian mạn ngược lưu truyền về nhân vật '''Võ Thị Ngọc On''', được cho là ái nữ chúa [[Võ Văn Mật]], do có công dạy dân việc nông canh mà được thờ làm ''bà chúa kho'', ''bà chúa Bầu''<ref>[http://gdtxyenbai.edu.vn/default.asp?act=XemChiTiet&Cat_ID=16&News_ID=106&LinksFrom=aspx 17 di tích lịch sử Yên Bái - Chùa Hang São (động Hương Thảo) xã Tân Lập huyện Lục Yên]</ref><ref>[http://www.vietnamplus.vn/nhung-dieu-ky-thu-o-di-tich-hoang-thanh-yen-bai/186735.vnp Những điều kì thú ở di tích thành Bầu]</ref><ref>[http://nongnghiep.vn/vung-dat-linh-thieng-chua-trong-hang-nui-post132344.html Vùng đất linh thiêng: Chùa trong hang núi]</ref><ref>[http://www.baoyenbai.com.vn/23/35017/Du_lich_noi_dat_ngoc.htm Du lịch nơi đất ngọc]</ref>. Tuy nhiên, nhân vật và truyền thuyết đều chưa được xác thực ở giác độ khoa học. | |
| + | ==Xem thêm== | ||
| + | * [[Đàng Ngoài]] | ||
==Tham khảo== | ==Tham khảo== | ||
| − | + | {{reflist|4}} | |
| − | + | [[Thể loại:Triều Lê trung hưng]] | |
| − | {{ | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Thể loại:Triều | ||
| − | |||
| − | |||