(Đã thay thế cả nội dung bằng “{{mới}} '''Mặt Trời''' là ngôi sao nằm ở trung tâm của Hệ Mặt Trời. Nó là một khối cầu plasma gần hoàn…”) Thẻ: Thay thế nội dung |
|||
| (Không hiển thị 43 phiên bản của cùng người dùng ở giữa) | |||
| Dòng 1: | Dòng 1: | ||
| − | {{ | + | {{mới}} |
| − | + | '''Mặt Trời''' là [[ngôi sao]] nằm ở trung tâm của [[Hệ Mặt Trời]]. Nó là một [[khối cầu]] [[plasma]] gần hoàn hảo, được gia nhiệt đến nóng sáng bởi [[phản ứng nhiệt hạch]] trong lõi và tỏa năng lượng chủ yếu dưới dạng [[ánh sáng nhìn thấy]] và bức xạ [[hồng ngoại]]. Cho đến nay Mặt Trời là nguồn [[năng lượng]] quan trọng nhất đối với [[sự sống]] trên [[Trái Đất]]. Mặt Trời có đường kính khoảng 1,39 triệu kilomet, bằng 109 lần đường kính Trái Đất. [[Khối lượng Mặt trời|Khối lượng của Mặt Trời]] gấp khoảng 330.000 lần khối lượng Trái Đất và chiếm đến 99,86% tổng khối lượng của Hệ Mặt Trời. Mặt Trời có thành phần chủ yếu là [[hydro]] (~73%), còn lại đa phần là [[heli]] (~25%) và lượng rất nhỏ các nguyên tố nặng hơn bao gồm [[oxy]], [[carbon]], [[neon]], và [[sắt]]. | |
| − | |||
| − | '''Mặt | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | Căn cứ vào [[phân loại sao|lớp quang phổ]] thì Mặt | + | Căn cứ vào [[phân loại sao|lớp quang phổ]] thì Mặt Trời là [[sao dãy chính loại G]] (G2V). Bởi vậy, nó được đề cập một cách không chính thức và không hoàn toàn chính xác là sao lùn vàng (ánh sáng Mặt Trời gần màu trắng hơn là vàng). Mặt Trời hình thành cách đây khoảng 4,6 tỷ năm từ sự [[suy sụp hấp dẫn]] của vật chất trong một vùng [[mây phân tử]] lớn. Hầu hết vật chất này tập hợp vào tâm trong khi phần còn lại bị dát phẳng thành một đĩa quay mà sau này trở thành Hệ Mặt Trời. Khối lượng trung tâm trở nên quá nóng và đặc, rốt cục khơi gợi quá trình tổng hợp hạt nhân trong lõi. Hiện con người cho rằng gần như toàn bộ các ngôi sao hình thành bởi quá trình này. |
| − | + | ||
| − | + | Hiện tại, cứ mỗi giây Mặt Trời tổng hợp khoảng 600 triệu tấn hydro thành heli trong lõi và kết quả là bốn triệu tấn vật chất được chuyển hóa thành năng lượng. Năng lượng này mất khoảng 10.000 đến 170.000 năm để thoát ra khỏi lõi, là nguồn ánh sáng và nhiệt của Mặt Trời. Khi mà hoạt động tổng hợp hydro trong lõi suy biến đến điểm mà [[cân bằng thủy tĩnh]] mất đi, lõi của Mặt Trời sẽ trải qua quá trình gia tăng mật độ và nhiệt độ rõ rệt trong khi các lớp ngoài phình to, cuối cùng biến Mặt Trời thành [[sao khổng lồ đỏ]]. Theo tính toán Mặt Trời sẽ lớn đến mức bao trùm quỹ đạo hiện tại của [[Sao Thủy]] và [[Sao Kim]], tiêu diệt sự sống trên Trái Đất song điều này chưa diễn ra trong năm tỷ năm tới. Sau đó, Mặt Trời sẽ bung các lớp ngoài ra và trở thành một loại sao lạnh đặc gọi là [[sao lùn trắng]], không còn tạo ra năng lượng thông qua tổng hợp hạt nhân song vẫn phát sáng và tỏa nhiệt nhờ sản phẩm tổng hợp trước đó. | |
| + | |||
| + | Con người đã nhận ra ảnh hưởng vô cùng to lớn của Mặt Trời lên Trái Đất từ [[thời tiền sử]]. Một số nền văn hóa xem Mặt Trời như [[Thần Mặt Trời|vị thần]]. Chuyển động đồng bộ của Trái Đất cùng quỹ đạo của nó quanh Mặt Trời là cơ sở của [[lịch Mặt Trời]] mà [[dương lịch|một trong số đó]] được dùng phổ biến ngày nay. | ||
Bản hiện tại lúc 09:25, ngày 14 tháng 5 năm 2024
Mặt Trời là ngôi sao nằm ở trung tâm của Hệ Mặt Trời. Nó là một khối cầu plasma gần hoàn hảo, được gia nhiệt đến nóng sáng bởi phản ứng nhiệt hạch trong lõi và tỏa năng lượng chủ yếu dưới dạng ánh sáng nhìn thấy và bức xạ hồng ngoại. Cho đến nay Mặt Trời là nguồn năng lượng quan trọng nhất đối với sự sống trên Trái Đất. Mặt Trời có đường kính khoảng 1,39 triệu kilomet, bằng 109 lần đường kính Trái Đất. Khối lượng của Mặt Trời gấp khoảng 330.000 lần khối lượng Trái Đất và chiếm đến 99,86% tổng khối lượng của Hệ Mặt Trời. Mặt Trời có thành phần chủ yếu là hydro (~73%), còn lại đa phần là heli (~25%) và lượng rất nhỏ các nguyên tố nặng hơn bao gồm oxy, carbon, neon, và sắt.
Căn cứ vào lớp quang phổ thì Mặt Trời là sao dãy chính loại G (G2V). Bởi vậy, nó được đề cập một cách không chính thức và không hoàn toàn chính xác là sao lùn vàng (ánh sáng Mặt Trời gần màu trắng hơn là vàng). Mặt Trời hình thành cách đây khoảng 4,6 tỷ năm từ sự suy sụp hấp dẫn của vật chất trong một vùng mây phân tử lớn. Hầu hết vật chất này tập hợp vào tâm trong khi phần còn lại bị dát phẳng thành một đĩa quay mà sau này trở thành Hệ Mặt Trời. Khối lượng trung tâm trở nên quá nóng và đặc, rốt cục khơi gợi quá trình tổng hợp hạt nhân trong lõi. Hiện con người cho rằng gần như toàn bộ các ngôi sao hình thành bởi quá trình này.
Hiện tại, cứ mỗi giây Mặt Trời tổng hợp khoảng 600 triệu tấn hydro thành heli trong lõi và kết quả là bốn triệu tấn vật chất được chuyển hóa thành năng lượng. Năng lượng này mất khoảng 10.000 đến 170.000 năm để thoát ra khỏi lõi, là nguồn ánh sáng và nhiệt của Mặt Trời. Khi mà hoạt động tổng hợp hydro trong lõi suy biến đến điểm mà cân bằng thủy tĩnh mất đi, lõi của Mặt Trời sẽ trải qua quá trình gia tăng mật độ và nhiệt độ rõ rệt trong khi các lớp ngoài phình to, cuối cùng biến Mặt Trời thành sao khổng lồ đỏ. Theo tính toán Mặt Trời sẽ lớn đến mức bao trùm quỹ đạo hiện tại của Sao Thủy và Sao Kim, tiêu diệt sự sống trên Trái Đất song điều này chưa diễn ra trong năm tỷ năm tới. Sau đó, Mặt Trời sẽ bung các lớp ngoài ra và trở thành một loại sao lạnh đặc gọi là sao lùn trắng, không còn tạo ra năng lượng thông qua tổng hợp hạt nhân song vẫn phát sáng và tỏa nhiệt nhờ sản phẩm tổng hợp trước đó.
Con người đã nhận ra ảnh hưởng vô cùng to lớn của Mặt Trời lên Trái Đất từ thời tiền sử. Một số nền văn hóa xem Mặt Trời như vị thần. Chuyển động đồng bộ của Trái Đất cùng quỹ đạo của nó quanh Mặt Trời là cơ sở của lịch Mặt Trời mà một trong số đó được dùng phổ biến ngày nay.
