Đồng thoại là một thể tài văn học dành cho đối tượng thiếu nhi, có tính thông tục và thường tồn tại ở phương pháp tường thoại.

Thuật ngữ

Trong học giới quốc tế hiện có hai cách gọi thể tài này :

• Märchen, conte de fées, fairy tale, wonder tale, magic tale... : Tạm hiểu "truyền thuyết kì ảo", vì đa số tác phẩm đều chủ trương nhân cách hóa những sự vật và hiện tượng trong tự nhiên.
• 童話 (Đồng thoại) : Nghĩa là "truyền thuyết kể cho trẻ em", bởi lí do, thể tài này được công chúng tiếp nhận ở hình thức tường thoại và chủ yếu đối tượng tiếp nhận là thiếu niên nhi đồng.

Ngoài ra, còn một cách gọi bao quát hơn là dân thoại (Volksmärchen, folk tale), do yếu tố khẩu truyền và hiếm khi xác định được tác giả cũng như thời đại sáng tác. Tuy nhiên, lối định danh này ít phổ biến.

Tại Việt Nam, giới truyền thông thường gọi phiếm thể tài này là cổ tích (thậm chí gọi sai truyện cổ-tích). Cách gọi xơ cứng này bắt nguồn từ việc tiếp nhận ấn phẩm Kho tàng cổ tích Việt Nam (tác giả Nguyễn Đổng Chi, ấn hành giai đoạn 1957 - 1982).

Lịch sử

Đồng thoại được xếp vào một trong những thể tài văn học lâu đời nhất, thường được xác định bằng điệp ngữ mở đầu ngày xửa ngày xưa... (很久很久以前, der var engang, es war einmal, il était une fois, it was once, once upon a time, once upon a day...). Một đặc điểm nhận dạng nữa là lối kết thúc có hậu, mà giới nghiên cứu thường gọi "kết thúc kiểu đồng thoại". Sơ khởi, đồng thoại không hướng đến đối tượng độc giả cụ thể, bởi mục đích thể tài này là giáo huấn. Đồng thoại được coi là sự kết tinh đồng dao, ngụ ngôn và thần thoại, vì hầu hết tác phẩm đều ngắn, ít đàm thoại, cả không gian, thời gian và nhân vật đều đầy tính huyễn tưởng.

Trong thời kì phát triển văn tự và các hình thức lưu trữ văn bản, có nhiều người tìm cách ghi lại đồng thoại để dễ lưu truyền hơn.

Văn hóa

Đồng thoại thường biến thể thành các hình thức diễn xướng, tan chảy vào nhiều dòng văn nghệ khác. Tại nhiều quốc gia và cộng đồng, nó còn giúp kiến tạo bản sắc.

Xem thêm

• Ngụ ngôn
• Thần thoại
• Đồng dao

Tham khảo

Tài liệu

• K.M. Briggs, The Fairies in English Tradition and Literature, University of Chicago Press, London, 1967.
• A.S. Byatt, "Introduction", Maria Tatar, ed. The Annotated Brothers Grimm, ISBN 0-393-05848-4.
• Italo Calvino, Italian Folktales, ISBN 0-15-645489-0.
• John Clute and John Grant. The Encyclopedia of Fantasy. New York: St Martin's Press, 1997. ISBN 0-312-15897-1. (Hardcover)
• Linda Degh, "What Did the Grimm Brothers Give To and Take From the Folk?" James M. McGlathery, ed., The Brothers Grimm and Folktale, pp. 66–90. ISBN 0-252-01549-5.
• Patrick Drazen, Anime Explosion!: The What? Why? & Wow! of Japanese Animation, ISBN 1-880656-72-8.
• Philip Martin, The Writer's Guide of Fantasy Literature: From Dragon's Lair to Hero's Quest, ISBN 978-0-87116-195-6
• Catherine Orenstein, Little Red Riding Hood Undressed, ISBN 0-465-04125-6
• Vladimir Propp, Morphology of the Folktale, ISBN 0-292-78376-0.
• Steven Swann Jones, The Fairy Tale: The Magic Mirror of Imagination, Twayne Publishers, New York, 1995, ISBN 0-8057-0950-9.
• Maria Tatar, The Hard Facts of the Grimms' Fairy Tales, ISBN 0-691-06722-8.
• J.R.R. Tolkien, "On Fairy-Stories", The Tolkien Reader
• Harry Velten, "The Influences of Charles Perrault's Contes de ma Mère L'oie on German Folklore, Jack Zipes, ed., The Great Fairy Tale Tradition: From Straparola and Basile to the Brothers Grimm.
• Jack Zipes, The Great Fairy Tale Tradition: From Straparola and Basile to the Brothers Grimm, ISBN 0-393-97636-X.
• "Kidnapped by Fairies / The Hitch Hiker", Shakespir
• Heidi Anne Heiner, "The Quest for the Earliest Fairy Tales: Searching for the Earliest Versions of European Fairy Tales with Commentary on English Translations"
• Heidi Anne Heiner, "Fairy Tale Timeline"
• Vito Carrassi, "Il fairy tale nella tradizione narrativa irlandese: Un itinerario storico e culturale", Adda, Bari 2008; English edition, "The Irish Fairy Tale: A Narrative Tradition from the Middle Ages to Yeats and Stephens", John Cabot University Press/University of Delaware Press, Roma-Lanham 2012.
• Antti Aarne and Stith Thompson: The Types of the Folktale: A Classification and Bibliography (Helsinki, 1961)
• Tatar, Maria. The Annotated Classic Fairy Tales. W.W. Norton & Company, 2002. ISBN 0-393-05163-3
• Thompson, Stith. The Folktale. University of California Press. 1977. ISBN 0-520-03537-2
• d'Huy, Julien (ngày 1 tháng 6 năm 2019), "Folk-Tale Networks: A Statistical Approach to Combinations of Tale Types", Journal of Ethnology and Folkloristics, 13 (1): 29–49, doi:10.2478/jef-2019-0003, S2CID 198317250
• Bortolini, Eugenio; Pagani, Luca; Crema, Enrico R.; Sarno, Stefania; Barbieri, Chiara; Boattini, Alessio; Sazzini, Marco; da Silva, Sara Graça; Martini, Gessica; Metspalu, Mait; Pettener, Davide; Luiselli, Donata; Tehrani, Jamshid J. (ngày 22 tháng 8 năm 2017), "Inferring patterns of folktale diffusion using genomic data", Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 114 (34): 9140–9145, doi:10.1073/pnas.1614395114, JSTOR 26487305, PMC 5576778, PMID 28784786
• Le Marchand, Bérénice Virginie. "Reframing the Early French Fairy Tale: A Selected Bibliography". In: Marvels & Tales 19, no. 1 (2005): 86-122. Accessed September 7, 2020. http://www.jstor.org/stable/41388737.

Tư liệu

• Once Upon a Time – How Fairy Tales Shape Our Lives, by Jonathan Young, Ph.D.
• Once Upon A Time: Historical and Illustrated Fairy Tales. Special Collections, University of Colorado Boulder
• Fairy tales in Ukrainian