La Niña là pha lạnh của El Niño–Dao động phương Nam (ENSO) và sự lạnh đi diện rộng của bề mặt Trung và Đông Thái Bình Dương nhiệt đới.[1][2]:2 Trong quá khứ, La Niña ít được quan tâm hơn phiên bản đối lập với nó là El Niño hay pha nóng ENSO.[3]:6 Ở nhiều nơi trên thế giới, trong khi El Niño được nhìn nhận là hiện tượng thời tiết nguy hiểm đáng lo ngại thì trạng thái không El Niño, bao gồm trung tính và La Niña, đều được xem như bình thường.[3]:7 Mặc dù vậy cả El Niño và La Niña đều có thể gây ra những hậu quả tương tự thông qua những tác động khác nhau.[3]:6
La Niña xảy ra khi nhiệt độ bề mặt biển ở Trung và Đông Thái Bình Dương xích đạo (170°T–120°T, 5°B–5°N) duy trì thấp hơn trung bình 0,5 °C hoặc hơn.[4] Sự thay đổi nhiệt độ này gắn liền với sự thay đổi áp suất khí quyển trên một phạm vi rộng lớn hay còn được gọi là dao động phương Nam.[2]:3 Cụ thể đó là sự biến thiên khí áp mực nước biển giữa trạm quan trắc ở Darwin (Australia) và Tahiti (Nam Thái Bình Dương), được đo lường bằng Chỉ số dao động phương Nam (SOI).[5]
Tham khảo
- ↑ Scaife, Adam; Guilyardi, Eric; Cain, Michelle; Gilbert, Alyssa (ngày 23 tháng 1 năm 2019), "What is the El Niño–Southern Oscillation?", Weather, 74 (7): 250–251, doi:10.1002/wea.3404, S2CID 126993827
- ↑ a b El Niño/Southern Oscillation, World Meteorological Organization, 2014, ISBN 978-92-63-11145-6
- ↑ a b c Glantz, Michael H. (2002), La Niña and Its Impacts: Facts and Speculation, Tokyo: United Nations University Press, ISBN 0-585-43416-6
- ↑ Boyne, Jeff, What is La Niña?, NWS La Crosse, WI, truy cập ngày 8 tháng 5 năm 2023
- ↑ ENSO/Technical Discussion, National Centers for Environmental Information, truy cập ngày 8 tháng 5 năm 2023
