Triêu báo

Mục từ này chưa được bình duyệt và có thể cần sự giúp đỡ của bạn để hoàn thiện.

Triêu báo (Hán văn : 朝報) là hình thái phát hành công báo phổ biến tại Hán tự văn hóa quyển trung đại.

Lịch sử

Triêu báo minh diễn là "công báo phát hành thường nhật". Ngoài ra, còn những cách gọi thông tục khác như để báo (邸报), để sao (邸抄, 邸鈔), điều báo (條報), tạp báo (雜報).

Trong thực tế, đây là hình thái báo chí sơ khai nhất trong lịch sử nhân loại, thuộc độc quyền chính phủ và chưa hề có yếu tố thương mại. Trong thực tế, triêu báo có thể phát hành định kì theo ngày, thậm chí theo khắc, tùy mức nghiêm trọng của vấn đề truyền tải.

Hình thức triêu báo thường là thếp giấy bề rộng 35-36 cm, bề dài tùy nghi, bố cáo súc tích các mệnh lệnh triều đình hoặc thông tin về diễn biến chính trị - xã hội toàn quốc. Do đặc thù truyền thông cấp bách, triêu báo không thể ấn loát bằng ván khắc như thư tịch, mà nhà in luôn có đội ngũ hàng chục người chia nhau sao chép ra giấy, công việc này thường tốn chí ít nửa ngày cho mỗi đầu báo.

Chiểu cách này, có thể coi cáo thị (告示) là một dạng triêu báo.

Trung Hoa

Triêu báo phát xuất từ để báo thời Tây Hán, có chức năng truyền đạt quốc sự cho quan dân đều biết. Từ thời Tùy-Đường, do kĩ nghệ ấn loát tiến bộ hơn nên nội dung triêu báo mỗi lúc một đa dạng và tần suất phát hành lớn thêm. Ban sơ chỉ thuần Hán văn nhưng sau thi thoảng dùng cả thể chữ khác.

Cao Ly

Thời Triều Tiên, vương thất Lý lập ra Triêu Báo thự (朝報墅) làm cơ sở đặc trách ấn hành triêu báo.

An Nam

Tháng 10 năm Tân Hợi (1491), hoàng đế Lê Thánh Tông cho dựng Quảng Văn đình (廣聞亭) trên nền di tích Trữ Văn đình (儲聞亭) thời Lý ở Đại Hưng môn (tức cửa Nam thành Đông Kinh) làm nơi triều đình bố cáo và dân chúng kêu oan. Sang triều Nguyễn thì đổi thành Minh Chiêu đình, rồi Quảng Minh đình. Năm 1896, chính phủ Hà Nội dỡ đình rồi đặt tượng nữ thần Tự Do, làm thành Vườn hoa Cửa Nam.

Tham khảo

• Tân văn