(Tạo trang mới với nội dung “'''Văn học kị sĩ''' (Pháp ngữ : ''Roman de chevalerie'', Đức ngữ : ''Höfische roman'', Anh ngữ : ''Chivalric romance'', Há…”) |
|||
Dòng 1: | Dòng 1: | ||
'''Văn học kị sĩ''' ([[Pháp ngữ]] : ''Roman de chevalerie'', [[Đức ngữ]] : ''Höfische roman'', [[Anh ngữ]] : ''Chivalric romance'', [[Hán ngữ]] : 騎士文學) là thuật ngữ đề cập các [[tài liệu]] thế tục mô tả lối sống và hành trạng giới [[kị sĩ]], sau bành trướng thành [[tinh thần]] và [[phẩm hạnh]] [[kị nhân]], trực tiếp liên đới ''[[Bộ quy tắc hiệp sĩ]]''<ref>{{cite encyclopedia | last=Chris Baldick | title=Chivalric Romance | encyclopedia=The Oxford Dictionary of Literary Terms | date=2008 | edition=3rd | publisher=Oxford University Press | isbn=978-0-19-172717-7 | oclc=4811919031}}</ref>. | '''Văn học kị sĩ''' ([[Pháp ngữ]] : ''Roman de chevalerie'', [[Đức ngữ]] : ''Höfische roman'', [[Anh ngữ]] : ''Chivalric romance'', [[Hán ngữ]] : 騎士文學) là thuật ngữ đề cập các [[tài liệu]] thế tục mô tả lối sống và hành trạng giới [[kị sĩ]], sau bành trướng thành [[tinh thần]] và [[phẩm hạnh]] [[kị nhân]], trực tiếp liên đới ''[[Bộ quy tắc hiệp sĩ]]''<ref>{{cite encyclopedia | last=Chris Baldick | title=Chivalric Romance | encyclopedia=The Oxford Dictionary of Literary Terms | date=2008 | edition=3rd | publisher=Oxford University Press | isbn=978-0-19-172717-7 | oclc=4811919031}}</ref>. | ||
− | + | ==Lịch sử== | |
+ | [[Hình:Ywain-Gawain.JPG|nhỏ|phải|200px|[[Yvain]] đấu [[Gawain]]. Minh họa tác phẩm của [[Chrétien de Troyes]] - ''[[Yvain, le Chevalier au Lion]]''.]] | ||
Dòng [[văn nghệ]] này manh nha tại nơi ngày nay là [[Pháp]] thế kỉ XI và chóng phát triển dưới sự bảo trợ của [[Tòa Thánh]] trong nhiều thế kỉ tiếp theo. Đa số [[trứ tác]] thường tập trung phản ánh đức trung thành phụng hiến tín điều, sự thượng võ, những cuộc phiêu lưu hành hiệp và [[ái tình]] của [[kị nhân]], hoặc có thể là quá trình rèn rũa từ [[kị nhân]] nên [[kị sĩ]] rồi cuối cùng là [[hiệp sĩ]]. Cùng dòng [[văn học thành thị]], [[văn học]] [[kị sĩ]] đã phá thế độc quyền của [[văn học]] [[nhà thờ]], nhưng lại vun bồi cho [[văn học]] và [[triết học sĩ lâm]] thêm dồi dào sống động. Nhân vật chính trong các truyện kể [[kị sĩ]] thường có hành động trượng nghĩa và vô cùng mộ đạo, do thế, được coi là sự tiếp nối dạng nhân vật tráng sĩ [[cổ đại]]<ref>{{cite book | last=Lewis | first=C. S. | author-link=C. S. Lewis | title=[[The Discarded Image]] | location=Cambridge | date=1994 | edition=Canto | publisher=Cambridge University Press | isbn=978-0-521-47735-2 | page=9 | ref=harv}}</ref>. | Dòng [[văn nghệ]] này manh nha tại nơi ngày nay là [[Pháp]] thế kỉ XI và chóng phát triển dưới sự bảo trợ của [[Tòa Thánh]] trong nhiều thế kỉ tiếp theo. Đa số [[trứ tác]] thường tập trung phản ánh đức trung thành phụng hiến tín điều, sự thượng võ, những cuộc phiêu lưu hành hiệp và [[ái tình]] của [[kị nhân]], hoặc có thể là quá trình rèn rũa từ [[kị nhân]] nên [[kị sĩ]] rồi cuối cùng là [[hiệp sĩ]]. Cùng dòng [[văn học thành thị]], [[văn học]] [[kị sĩ]] đã phá thế độc quyền của [[văn học]] [[nhà thờ]], nhưng lại vun bồi cho [[văn học]] và [[triết học sĩ lâm]] thêm dồi dào sống động. Nhân vật chính trong các truyện kể [[kị sĩ]] thường có hành động trượng nghĩa và vô cùng mộ đạo, do thế, được coi là sự tiếp nối dạng nhân vật tráng sĩ [[cổ đại]]<ref>{{cite book | last=Lewis | first=C. S. | author-link=C. S. Lewis | title=[[The Discarded Image]] | location=Cambridge | date=1994 | edition=Canto | publisher=Cambridge University Press | isbn=978-0-521-47735-2 | page=9 | ref=harv}}</ref>. | ||
− | == | + | ==Văn hóa== |
− | [[Hình | + | [[Hình:Holger danske.jpg|nhỏ|phải|200px|Holger Danske, hay Ogier the Dane, trong ''Matter of France''.]] |
− | |||
Theo nghĩa hẹp, [[văn học]] [[kị sĩ]] gồm những [[trứ tác]] xuất hiện tại [[Âu châu]] [[trung đại]] và xoay quanh lối sống cùng đức tin của giới [[kị nhân]]. Nhưng một cách phổ quát hơn, là những [[văn phẩm]] thể hiện được lối sống, tính cách và lí tưởng giới [[võ bị]], do đó mà không cố định thời đại và [[quốc gia]] nào. Cả hai ý nghĩa này đều được chấp nhận trong học giới, nhưng vế sau có nhiều phần trội hơn<ref>{{cite book | last=Lewis | first=C. S. | title=A Preface to Paradise Lost | location=London | date=1961 | publisher=Oxford University Press | isbn=978-0-19-500345-1 | page=6}}</ref>. | Theo nghĩa hẹp, [[văn học]] [[kị sĩ]] gồm những [[trứ tác]] xuất hiện tại [[Âu châu]] [[trung đại]] và xoay quanh lối sống cùng đức tin của giới [[kị nhân]]. Nhưng một cách phổ quát hơn, là những [[văn phẩm]] thể hiện được lối sống, tính cách và lí tưởng giới [[võ bị]], do đó mà không cố định thời đại và [[quốc gia]] nào. Cả hai ý nghĩa này đều được chấp nhận trong học giới, nhưng vế sau có nhiều phần trội hơn<ref>{{cite book | last=Lewis | first=C. S. | title=A Preface to Paradise Lost | location=London | date=1961 | publisher=Oxford University Press | isbn=978-0-19-500345-1 | page=6}}</ref>. | ||
Ngay từ [[trung đại]], các [[văn phẩm]] [[kị sĩ]] đã được sáng tác bằng nhiều [[ngôn ngữ]] khác nhau nên ngày nay ít nhất có giá trị chủ đạo trong phạm trù [[ngôn ngữ học]], thậm chí bảo tồn nhiều [[tử ngữ]], ngoài ra còn tự gầy dựng được phong cách [[mĩ thuật]] độc đáo thông qua sự minh diễn nội dung câu từ. Đây cũng là một trong những dòng [[văn học]] hi hữu hấp dẫn được lượng tác gia, độc giả và phong cách sáng tạo khổng lồ. Đối với các [[quốc gia]] hình thành muộn tại [[Âu châu]], nó còn có tác dụng kiến tạo bản sắc<ref>{{cite book | last=Huizinga | first=Johan | title=The Autumn of the Middle Ages | location=Chicago | date=1996 | publisher=University of Chicago Press | isbn=978-0-226-35992-2 | page=354 | ref=harv}}</ref>. | Ngay từ [[trung đại]], các [[văn phẩm]] [[kị sĩ]] đã được sáng tác bằng nhiều [[ngôn ngữ]] khác nhau nên ngày nay ít nhất có giá trị chủ đạo trong phạm trù [[ngôn ngữ học]], thậm chí bảo tồn nhiều [[tử ngữ]], ngoài ra còn tự gầy dựng được phong cách [[mĩ thuật]] độc đáo thông qua sự minh diễn nội dung câu từ. Đây cũng là một trong những dòng [[văn học]] hi hữu hấp dẫn được lượng tác gia, độc giả và phong cách sáng tạo khổng lồ. Đối với các [[quốc gia]] hình thành muộn tại [[Âu châu]], nó còn có tác dụng kiến tạo bản sắc<ref>{{cite book | last=Huizinga | first=Johan | title=The Autumn of the Middle Ages | location=Chicago | date=1996 | publisher=University of Chicago Press | isbn=978-0-226-35992-2 | page=354 | ref=harv}}</ref>. | ||
==Tiêu biểu== | ==Tiêu biểu== | ||
+ | Danh sách chỉ liệt kê tương đối. | ||
===Tác phẩm=== | ===Tác phẩm=== | ||
− | {{div col|colwidth= | + | {{div col|colwidth=18em}} |
* Trứ tác [[Chrétien de Troyes]] | * Trứ tác [[Chrétien de Troyes]] | ||
*''[[Queste del Saint Graal]]'' | *''[[Queste del Saint Graal]]'' | ||
Dòng 45: | Dòng 46: | ||
* [[Thomas Malory]] | * [[Thomas Malory]] | ||
* [[Geoffrey Chaucer]] | * [[Geoffrey Chaucer]] | ||
− | == | + | ==Ảnh hưởng== |
Dòng [[văn học]] này là cảm hứng vô tận cho nhiều ngành [[nghệ thuật]] và [[khoa học]] khác nhau, thậm chí là nền cho sự phát triển tiểu thuyết võ hiệp Á Đông. | Dòng [[văn học]] này là cảm hứng vô tận cho nhiều ngành [[nghệ thuật]] và [[khoa học]] khác nhau, thậm chí là nền cho sự phát triển tiểu thuyết võ hiệp Á Đông. | ||
==Xem thêm== | ==Xem thêm== |
Phiên bản lúc 09:02, ngày 9 tháng 10 năm 2020
Văn học kị sĩ (Pháp ngữ : Roman de chevalerie, Đức ngữ : Höfische roman, Anh ngữ : Chivalric romance, Hán ngữ : 騎士文學) là thuật ngữ đề cập các tài liệu thế tục mô tả lối sống và hành trạng giới kị sĩ, sau bành trướng thành tinh thần và phẩm hạnh kị nhân, trực tiếp liên đới Bộ quy tắc hiệp sĩ[1].
Lịch sử
Dòng văn nghệ này manh nha tại nơi ngày nay là Pháp thế kỉ XI và chóng phát triển dưới sự bảo trợ của Tòa Thánh trong nhiều thế kỉ tiếp theo. Đa số trứ tác thường tập trung phản ánh đức trung thành phụng hiến tín điều, sự thượng võ, những cuộc phiêu lưu hành hiệp và ái tình của kị nhân, hoặc có thể là quá trình rèn rũa từ kị nhân nên kị sĩ rồi cuối cùng là hiệp sĩ. Cùng dòng văn học thành thị, văn học kị sĩ đã phá thế độc quyền của văn học nhà thờ, nhưng lại vun bồi cho văn học và triết học sĩ lâm thêm dồi dào sống động. Nhân vật chính trong các truyện kể kị sĩ thường có hành động trượng nghĩa và vô cùng mộ đạo, do thế, được coi là sự tiếp nối dạng nhân vật tráng sĩ cổ đại[2].
Văn hóa
Theo nghĩa hẹp, văn học kị sĩ gồm những trứ tác xuất hiện tại Âu châu trung đại và xoay quanh lối sống cùng đức tin của giới kị nhân. Nhưng một cách phổ quát hơn, là những văn phẩm thể hiện được lối sống, tính cách và lí tưởng giới võ bị, do đó mà không cố định thời đại và quốc gia nào. Cả hai ý nghĩa này đều được chấp nhận trong học giới, nhưng vế sau có nhiều phần trội hơn[3].
Ngay từ trung đại, các văn phẩm kị sĩ đã được sáng tác bằng nhiều ngôn ngữ khác nhau nên ngày nay ít nhất có giá trị chủ đạo trong phạm trù ngôn ngữ học, thậm chí bảo tồn nhiều tử ngữ, ngoài ra còn tự gầy dựng được phong cách mĩ thuật độc đáo thông qua sự minh diễn nội dung câu từ. Đây cũng là một trong những dòng văn học hi hữu hấp dẫn được lượng tác gia, độc giả và phong cách sáng tạo khổng lồ. Đối với các quốc gia hình thành muộn tại Âu châu, nó còn có tác dụng kiến tạo bản sắc[4].
Tiêu biểu
Danh sách chỉ liệt kê tương đối.
Tác phẩm
- Trứ tác Chrétien de Troyes
- Queste del Saint Graal
- Perceforest
- The Knight in the Panther's Skin
- Valentine and Orson
- King Horn
- The Squire of Low Degree
- Romance of the Rose
- Ngài Gawayn và Lục Kị Sĩ
- Guilhem de la Barra by Arnaut Vidal
- Guillaume de Palerme
- Le Morte D'Arthur - Sir Thomas Malory
- Amadis de Gaula - João Lobeira và Garci Rodríguez de Montalvo
- "The Knight's Tale" và "The Wife of Bath's Tale" trong The Canterbury Tales của Geoffrey Chaucer
- Chevalere Assigne
- Sir Eglamour of Artois
- Octavian
- Ipomadon
- Sir Gawain and the Carle of Carlisle
- The Knightly Tale of Gologras and Gawain
- Tirant lo Blanch - Joanot Martorell
- Amadas
- Sir Cleges
- The King of Tars
- Sir Isumbras
- Erl of Toulouse
- Generides
- Roswall and Lillian
- Hertig Fredrik av Normandie
Tác giả
Ảnh hưởng
Dòng văn học này là cảm hứng vô tận cho nhiều ngành nghệ thuật và khoa học khác nhau, thậm chí là nền cho sự phát triển tiểu thuyết võ hiệp Á Đông.
Xem thêm
Tham khảo
- ↑ Chris Baldick (2008), "Chivalric Romance", The Oxford Dictionary of Literary Terms (lxb. 3rd), Oxford University Press, ISBN 978-0-19-172717-7, OCLC 4811919031
- ↑ Lewis, C. S. (1994), The Discarded Image (lxb. Canto), Cambridge: Cambridge University Press, tr. 9, ISBN 978-0-521-47735-2CS1 maint: ref=harv (link)
- ↑ Lewis, C. S. (1961), A Preface to Paradise Lost, London: Oxford University Press, tr. 6, ISBN 978-0-19-500345-1
- ↑ Huizinga, Johan (1996), The Autumn of the Middle Ages, Chicago: University of Chicago Press, tr. 354, ISBN 978-0-226-35992-2CS1 maint: ref=harv (link)
- The International Courtly Literature Society
- Base de datos bibliográfica sobre literatura caballeresca Clarisel
- Amadís de Gaula 1508. Quinientos años de libros de caballerías. Exposición en el museo de la Biblioteca Nacional de España
- Catálogo descriptivo de libros de caballerías
- Caballeros andantes
- Английские, французские, бретонские рыцарские романы
- Сэр Гавейн и Зелёный рыцарь
- Смерть Артура