Muhammad

Muhammad (محمّد / Muḥammad, mu-ha-am-mơ-đơ) là húy vị tổ khai sáng Hồi giáo.

Cứ truyền thống, Ngài là vị ngôn sứ, tiên tri và phục hưng cuối cùng được Thiên Chúa sai đến cứu rỗi nhân loại.

Danh hiệu

• Húy danh : Abū al-Qāsim Muḥammad ibn ʿAbd Allāh ibn ʿAbd al-Muṭṭalib ibn Hāshim (ابو القاسم محمد ابن عبد الله ابن عبد المطلب ابن هاشم)
• Xước hiệu : al-Nābiyy (أَلْنَّبِيّ), Rasūl’Allāh (رَسُولُ ٱلله), Abu'l-Qasim (أبو القاسم‎), al-Ḥabīb (أَلْحَبِيب), al-Muṣṭafā (أَلْمُصْطَفَى)...
• Tôn xưng : Đấng Ngôn Sứ, Đấng Tiên Tri, Đức Ngài, mục thánh

Lịch sử

Theo truyền thống Hồi giáo, al-Sīrah an-Nabawiyyah (السيرة النبوية / Mục thánh truyện kí) là cứ liệu chính thức về sự đời Đấng Tiên Tri Muhammad. Sách này thường được thuyết giảng song hành al-Qurʾān hoặc al-Ḥadīth.

• Mục thánh giáng sinh năm 570 (Mawlid an-Nabawī) tại thành Makkah trong gia tộc Banu Hashim thuộc thị tộc Quraysh. Makkah bấy giờ là thủ phủ một liên minh gồm nhiều thị tộc ở trung tâm bán đảo Arab.
• Khi cha mất, Ngài được đem cho một gia đình du mục Badw nuôi dưỡng, Ngài tôn bà Halimah al-Sa'diyah làm dưỡng mẫu. Tới năm sáu tuổi, khi sinh mẫu mất, Ngài được ông nội Abd al-Muttalib, rồi người chú Abu Talib ibn Abd al-Muttalib giám hộ. Thuở thơ ấu, Ngài thường theo thương đoàn của chú qua lại giữa Dimashq và Makkah. Theo huyền thoại, một lần đi qua sa mạc, Ngài đã gặp ẩn sĩ Cảnh giáo Bhira để được tiên đoán về sứ mạng.
• Khoảng năm 595, mục thánh kết hôn với bà góa Khadija bint Khuwaylid. Vào năm 605, các tộc trưởng đòi dỡ Tảng Đá Đen (الكعبة, al-Kaʿbah) vốn được kính thờ từ lâu, nhưng không ai dám quyết. Rốt cuộc, họ bàn rằng, hễ ai bước qua cổng vào thành thì người ấy được phán quyết. Và đó là mục thánh.
• Năm 610, trong một lần lên núi an-Nūr ngoạn cảnh, mục thánh ghé động Hira định bụng nghỉ chân. Bỗng Ngài gặp vầng sáng lạ, mà vầng sáng đó là tổng lĩnh thiên sứ Jibril. Ông ta mặc khải vào tai mục thánh và Ngài thốt ra những lời đầu của al-qurʾān. Tự bấy trong 3 năm, mục thánh bỏ hết vui thú thường nhật để tập trung thực hành tâm linh. Các thân nhân và bằng hữu cũng bắt đầu tin theo, mà về sau được tôn làm những tín đồ Hồi giáo ban sơ.
• Năm 613, mục thánh đi khắp thành Makkah truyền giáo, khiến các tộc trưởng ái ngại, vì tín niệm của Ngài trái biệt phong tục bản địa đương thời. Bất chấp điều đó, đạo của Ngài bắt đầu vượt phạm vi Arab, sang tận Phi châu. Năm 617, các tộc trưởng ra phán quyết bài xích gia tộc Banu Hashim và bản thân mục thánh. Vì thế, Ngài khó lòng ở lại bản quán.
• Năm 619, cả hiền thê và người chú mục thánh đều mất, nên được gọi bi ai niên (عام الحزن / Ām al-Ḥuzn). Năm 620, tổng lĩnh thiên sứ Jibril lại hiện ra, tặng mục thánh con bạch mã có cánh (الْبُرَاق / al-Burāq) để khiến Ngài thực hiện dạ hành bí tích (الإسراء والمعراج‎, al-’Isrā’ wal-Miʿrāj). Theo truyền thuyết, mục thánh đã đi từ Makkah tới tận al-Quds‎‎‎‎, rồi quành về viếng aṭ-Ṭāʾif. Tuy nhiên, trong những năm ngắn ngủi này, Ngài vẫn gắng dàn xếp những tranh chấp trong thị tộc, đồng thời tìm đồng minh ở ngoại thành.
• Tháng Sáu năm 622, một âm mưu ám hại mục thánh bị lộ, Ngài bèn bí mật dẫn tín đồ sang Madīnah lánh nạn nhằm tránh đổ máu vô ích trong thị tộc và bản quán. Năm này được gọi Hijrah (الهجرة‎), bắt đầu kỉ nguyên Hồi giáo.
• Mười hai thị tộc Madīnah dựa vào uy tín sẵn có của mục thánh để mời Ngài làm quan xét, chức vị tương tự quốc trưởng. Ngài bắt đầu chỉ thị việc soạn những lề luật mới nhằm giữ yên trị, mà về sau được coi là nền tảng đạo đức Hồi giáo.
• Từ năm 624, giữa Madīnah và Makkah xảy chiến sự. Hai cộng đoàn lớn nhất Arab này từ lâu đã âm ỉ xung khắc thương mại và tín ngưỡng, nay càng được dịp tranh đấu kịch liệt. Tuy nhiên, thế lực Makkah ngày càng suy, trong khi Madīnah nhờ ơn uy mục thánh để gây thêm ảnh hưởng, nạp thêm đồng minh ở vùng rìa Arab.
• Giai đoạn 626-7, người Madīnah tiến hành vây hãm Makkah. Makkah đã kiệt lực, đành nhờ người Do Thái điều đình giúp. Rốt cuộc, họ phải mở cổng thành cho quân Madīnah vào. Hễ ai không chịu cải sang Hồi giáo đều bị sát hại, tuy nhiên số lượng không đáng kể.
• Năm 629, hòa ước al-Ḥudaybiyyah (صَلَح ٱلْحُدَيْبِيَّة) được ấn định, gây tiền đề cho sự thánh hóa hai thành thị Makkah và Madīnah. Đồng thời, mục thánh Muhammad trở thành lĩnh tụ hiển nhiên của huynh đệ Hồi giáo. Sinh thời, Ngài không giữ chức vị cụ thể nào, nhưng uy thế tương tự quốc trưởng trong khắp dân Arab.
• Trong mấy năm cuối đời, Đấng Tiên Tri bắt đầu gây ảnh hưởng bằng cách gửi thư riêng cho các sa hoàng La Mã, Ba Tư và vua Yemen để khuyến dụ họ cải sang Hồi giáo, đồng thời củng cố liên minh Arab cả bằng võ lực và bang giao. Các động thái này thường được quy về khái niệm triều cận (حَـجّ‎ / Ḥaǧǧ).
• Ngày 08 tháng 06 năm 632, Đấng Tiên Tri Muhammad tạ thế tại Madīnah, ở hậu cung đức bà Aishah.

Văn hóa

Đương thời, Đấng Tiên Tri kết hôn thảy 13 lần, có chừng 7 người con chính thức. Nhưng thì điểm đó thế lực Hồi giáo còn sơ khai nên di sản chính trị của Ngài cũng như sự kế thừa của các con không được tính đến. Thậm chí ngay khi biết tin Đấng Ngôn Sứ qua đời, người Arab bắt đầu hoang mang và đòi quay lại cựu giáo.

Vị giáo hữu thân tín kiêm nhạc phụ Abu Bakr bèn tuyên bố lập một chính thể là al-Khilāfah ar-Rāšidah (اَلْخِلَافَةُ ٱلرَّاشِدَةُ‎), minh diễn "chính thống kế thừa quốc". Chính thể này có bản chất liên minh thị tộc như thời Đấng Tiên Tri, nhưng ngôi chân chúa được gọi Khalīfah (خليفة), minh diễn "chính thống kế thừa giả". Sự kiện này thiết lập một truyền thống Hồi giáo trong khoảng một thiên niên kỉ rằng tính chính danh phải có liên hệ Đấng Tiên Tri hoặc được thực thể có liên hệ Đấng Tiên Tri thừa nhận.

Tại Việt Nam hiện đại, các văn bản khoa học và truyền thông thường kí danh mục thánh là Môhammét.

Tham khảo

• al-Qurʾān
• al-Ḥadīth

Liên kết

Tài liệu

Quốc văn

• Hassan bin Abdul Karim & Abdul Halim Ahmed, Thiên Kinh Qu'ran và bản dịch ý nghĩa nội dung bằng Việt ngữ, Trung tâm Ấn loát Quốc Vương Fahad về việc xuất bản Thiên Kinh Qu'ran, Madīnah, Arab Saudi, 2004.

Ngoại văn

• A.C. Brown, Jonathan (2011), Muhammad: A Very Short Introduction, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-955928-2
• A.C. Brown, Jonathan (2014), Misquoting Muhammad: The Challenge and Choices of Interpreting the Prophet's Legacy, Oneworld Publications, ISBN 978-1-78074-420-9
• Ahmed, Leila (Summer 1986), "Women and the Advent of Islam", Signs, 11 (4): 665–91, doi:10.1086/494271
• Ali, Kecia (2014), The Lives of Muhammad, Harvard University Press, ISBN 978-0-674-74448-6
• Ali, Muhammad Mohar (1997), The Biography of the Prophet and the Orientalists, King Fahd Complex for the Printing of the Holy Qur'an, ISBN 978-9960-770-68-0
• Wijdan, Ali (ngày 28 tháng 8 năm 1999), "From the Literal to the Spiritual: The Development of Prophet Muhammad's Portrayal from 13th century Ilkhanid Miniatures to 17th century Ottoman Art", Proceedings of the 11th International Congress of Turkish Art (7): 1–24
• Armstrong, Karen (1992), Muhammad: A Biography of the Prophet, Harpercollins, ISBN 978-0-06-250886-7
• Awde, Nicholas (2000), Women in Islam: An Anthology from the Quran and Hadith, Routledge, ISBN 978-0-7007-1012-6
• Ballard, Harold Wayne; Donald N. Penny; W. Glenn Jonas (2002), A Journey of Faith: An Introduction to Christianity, Mercer University Press, ISBN 978-0-86554-746-9
• Barlas, Asma (2002), Believing Women in Islam, University of Texas Press, ISBN 978-0-292-70904-1
• Bogle, Emory C. (1998), Islam: Origin and Belief, Texas University Press, ISBN 978-0-292-70862-4
• Brown, Daniel (2003), A New Introduction to Islam, Blackwell Publishing Professional, ISBN 978-0-631-21604-9
• Bullough, Vern L; Brenda Shelton; Sarah Slavin (1998), The Subordinated Sex: A History of Attitudes Toward Women, University of Georgia Press, ISBN 978-0-8203-2369-5
• Cohen, Mark R. (1995), Under Crescent and Cross (lxb. Reissue), Princeton University Press, ISBN 978-0-691-01082-3
• Dakake, Maria Massi (2008), The Charismatic Community: Shi'ite Identity in Early Islam, SUNY Press, ISBN 978-0-7914-7033-6
• Donner, Fred (1998), Narratives of Islamic Origins: The Beginnings of Islamic Historical Writing, Darwin Press, ISBN 978-0-87850-127-4
• Ernst, Carl (2004), Following Muhammad: Rethinking Islam in the Contemporary World, University of North Carolina Press, ISBN 978-0-8078-5577-5
• Esposito, John (1998), Islam: The Straight Path, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-511233-7
• Esposito, John (1999), The Islamic Threat: Myth Or Reality?, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-513076-8
• Esposito, John (2002), What Everyone Needs to Know About Islam, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-515713-0
• Farah, Caesar (1994), Islam: Beliefs and Observances (lxb. 5th), Barron's Educational Series, ISBN 978-0-8120-1853-0
• Glubb, John Bagot (2002) [1970], The Life and Times of Muhammad, Hodder and Stoughton, ISBN 978-0-8154-1176-5
• Goldman, Elizabeth (1995), Believers: spiritual leaders of the world, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-508240-1
• Goldman, Ann; Richard Hain; Stephen Liben (2006), Oxford Textbook of Palliative Care for Children, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-852653-7
• Haaren, John Henry; Addison B. Poland (1904), Famous Men of the Middle Ages, University Publishing Company, ISBN 978-1-882514-05-2
• Al-Hibri, Azizah Y. (2003). "An Islamic Perspective on Domestic Violence". 27 Fordham International Law Journal 195.
• Holt, P. M.; Ann K. S. Lambton; Bernard Lewis (1977), The Cambridge History of Islam (paperback), Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-29135-4
• Hourani, Albert; Ruthven, Malise (2003), A History of the Arab Peoples, Belknap Press; Revised edition, ISBN 978-0-674-01017-8
• ibn Isa, Muhammad (Imam Tirmidhi) (2011), Syama'il Muhammadiyah: KeanggunanMu Ya Rasulullah (Hardcover) (trong Arabic và Malay), Malaysia: PTS Islamika Sdn. Bhd., tr. 388, ISBN 978-967-366-064-3CS1 maint: unrecognized language (link)
• Ishaq, Ibn (2002), Guillaume, Alfred (bt.), The Life of Muhammad: A Translation of Ibn Ishaq's Sirat Rasul Allah, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-636033-1
• Jacobs, Louis (1995), The Jewish Religion: A Companion, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-826463-7
• Kelsay, John (1993), Islam and War: A Study in Comparative Ethics, Westminster John Knox Press, ISBN 978-0-664-25302-8
• Khan, Majid Ali (1998), Muhammad The Final Messenger, Islamic Book Service, New Delhi, 110002 (India), ISBN 978-81-85738-25-3
• Kochler, Hans (1982), Concept of Monotheism in Islam & Christianity, I.P.O., ISBN 978-3-7003-0339-8
• Lapidus, Ira (2002), A History of Islamic Societies (lxb. 2nd), Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-77933-3
• Larsson, Göran (2003), Ibn Garcia's Shu'Ubiyya Letter: Ethnic and Theological Tensions in Medieval Al-Andalus, Brill Academic Publishers, ISBN 978-90-04-12740-1
• Lewis, Bernard (2002) [1993], The Arabs in History, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-280310-8
• Lewis, Bernard (1992), Race and Slavery in the Middle East: An Historical Enquiry (lxb. Reprint), Oxford University Press, US, ISBN 978-0-19-505326-5
• Lewis, Bernard (ngày 21 tháng 1 năm 1998), "Islamic Revolution", The New York Review of Books
• Lings, Martin (1983), Muhammad: His Life Based on the Earliest Sources, Islamic Texts Society., ISBN 978-0-946621-33-0 US edn. by Inner Traditions International, Ltd.
• Madelung, Wilferd (1997), The Succession to Muhammad: A Study of the Early Caliphate, Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-64696-3
• Momen, Moojan (1985), An Introduction to Shi'i Islam: The History and Doctrines of Twelver Shiʻism, Yale University Press, ISBN 978-0-300-03531-5
• Neusner, Jacob (2003), God's Rule: The Politics of World Religions, Georgetown University Press, ISBN 978-0-87840-910-5
• Nigosian, S. A. (2004), Islam:Its History, Teaching, and Practices, Indiana University Press, ISBN 978-0-253-21627-4
• Ordoni, Abu Muhammad; Muhammad Kazim Qazwini (1992), Fatima the Gracious, Ansariyan Publications, ASIN B000BWQ7N6
• Peters, Francis Edward (2003), Islam: A Guide for Jews and Christians, Princeton University Press, ISBN 978-0-691-11553-5
• Peters, Francis Edward (2003), The Monotheists: Jews, Christians, and Muslims in Conflict and Competition, Princeton University Press, ISBN 978-0-691-11461-3, ASIN: B0012385Z6
• Peters, Francis Edward (1994), Muhammad and the Origins of Islam, SUNY Press, ISBN 978-0-7914-1876-5
• Peters, F.E. (1991), "The Quest of the Historical Muhammad", International Journal of Middle East Studies, 23 (3): 291–315, doi:10.1017/S0020743800056312
• Peterson, Daniel (2007), Muhammad, Prophet of God, Wm. B. Eerdmans Publishing Company, ISBN 978-0-8028-0754-0
• Rahman, Fazlur (1979), Islam, University of Chicago Press, ISBN 978-0-226-70281-0
• Ramadan, Tariq (2007), In the Footsteps of the Prophet: Lessons from the Life of Muhammad, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-530880-8
• Reeves, Minou (2003), Muhammad in Europe: A Thousand Years of Western Myth-Making, NYU Press, ISBN 978-0-8147-7564-6
• Robinson, David (2004), Muslim Societies in African History, Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-82627-3
• Rodinson, Maxime (2002), Muhammad: Prophet of Islam, Tauris Parke Paperbacks, ISBN 978-1-86064-827-4
• Rue, Loyal (2005), Religion Is Not about God: How Spiritual Traditions Nurture Our Biological, Rutgers, ISBN 978-0-8135-3955-3
• Serin, Muhittin (1998), Hattat Aziz Efendi, Istanbul, ISBN 978-975-7663-03-4, OCLC 51718704
• Sikand, Yoginder (2004), Muslims in India since 1947: Islamic perspectives on inter-faith relations, London: RoutledgeCurzon, ISBN 978-0-415-31486-2
• Tabatabae, Sayyid Mohammad Hosayn, AL-MIZAN:AN EXEGESIS OF THE QUR'AN, translation by S. Saeed Rizvi, WOFIS, ISBN 978-964-6521-14-8
• Teed, Peter (1992), A Dictionary of Twentieth Century History, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-211676-5
• Turner, Colin (2005), Islam: The Basics, Routledge, ISBN 978-0-415-34106-6
• Watt, W. Montgomery (1961), Muhammad: Prophet and Statesman, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-881078-0 (New edition 1974)
• Watt, W. Montgomery (1956), Muhammad at Medina, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-577307-1
• Watt, W. Montgomery (1953), Muhammad at Mecca, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-577277-7, ASIN: B000IUA52A
• Berg, Herbert, bt. (2003), Method and Theory in the Study of Islamic Origins, E. J. Brill, ISBN 978-90-04-12602-2
• Cook, Michael (1983), Muhammad, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-287605-8
• Guillaume, Alfred (1955), The Life of Muhammad: A translation of Ibn Ishaq's Sirat Rasul Allah, Oxford University Press, ISBN 0-19-636033-1
• Hamidullah, Muhammad (1998), The Life and Work of the Prophet of Islam, Islamabad: Islamic Research Institute, ISBN 978-969-8413-00-2
• Motzki, Harald, bt. (2000), The Biography of Muhammad: The Issue of the Sources – Islamic History and Civilization: Studies and Texts, Vol. 32, Brill, ISBN 978-90-04-11513-2
• Musa, A.Y. Hadith as Scripture: Discussions on The Authority Of Prophetic Traditions in Islam, New York: Palgrave, 2008
• Rubin, Uri (1995), The Eye of the Beholder: The Life of Muhammad as Viewed by the Early Muslims (A Textual Analysis), Darwin Press, ISBN 978-0-87850-110-6
• Schimmel, Annemarie (1985), And Muhammad is His Messenger: The Veneration of the Prophet in Islamic Piety, The University of North Carolina Press, ISBN 978-0-8078-4128-0

Tư liệu

• William H. McNeill; Jerry H. Bentley; David Christian, bt. (2005), Berkshire Encyclopedia of World History, Berkshire Publishing Group, ISBN 978-0-9743091-0-1 https://archive.org/details/berkshireencyclo0004unse_k2y1
• Richard C. Martin; Said Amir Arjomand; Marcia Hermansen; Abdulkader Tayob; Rochelle Davis; John Obert Voll, bt. (2003), "Encyclopedia of Islam and the Muslim World: M-Z, Index. Volume 2", Encyclopedia of Islam & the Muslim World, MacMillan Reference Books, ISBN 978-0-02-865603-8
• P.J. Bearman; Th. Bianquis; C.E. Bosworth; E. van Donzel; W.P. Heinrichs (bt.), "Encyclopaedia of Islam", Encyclopaedia of Islam Online, Brill Academic Publishers, ISSN 1573-3912
• Lindsay Jones, bt. (2005), Encyclopedia of Religion (lxb. 2nd), MacMillan Reference Books, ISBN 978-0-02-865733-2 https://archive.org/details/encyclopediaofre0000unse_v8f2
• Jane Dammen McAuliffe, bt. (2005), "Encyclopaedia of the Qurʼān", Encyclopedia of the Qur'an, Brill Academic Publishers, ISBN 978-90-04-12356-4
• Encyclopedia of World History, Oxford University Press, 1998, ISBN 978-0-19-860223-1 https://archive.org/details/isbn_9780198602231
• The New Encyclopædia Britannica (lxb. Rev), Encyclopædia Britannica, Incorporated, 2005, ISBN 978-1-59339-236-9
• Muḥammad, in The Oxford Encyclopedia of the Islamic World, by Ahmad S. Moussalli, Gordon D. Newby, Ahmad Moussalli
• Muhammad: Prophet of Islam, in Encyclopædia Britannica Online, by Nicolai Sinai and W. Montgomery Watt