Khác biệt giữa các bản “Tristan và Iseult”
Dòng 8: Dòng 8:
 
==Nội dung==
 
==Nội dung==
 
Huyền thoại ''Tristan và Iseult'' cho tới nay đã qua không ít biến đổi nhờ sự bổ khuyết của rất nhiều tác giả cả hữu danh và vô danh, nhưng nhìn chung, cấu trúc vẫn được giữ nguyên.
 
Huyền thoại ''Tristan và Iseult'' cho tới nay đã qua không ít biến đổi nhờ sự bổ khuyết của rất nhiều tác giả cả hữu danh và vô danh, nhưng nhìn chung, cấu trúc vẫn được giữ nguyên.
 +
===Guenièvre và Lancelot===
 
===Tristan và Iseult===
 
===Tristan và Iseult===
 
* '''Tristan gặp Iseult'''
 
* '''Tristan gặp Iseult'''

Phiên bản lúc 16:16, ngày 18 tháng 10 năm 2020

Tristan và Iseult (Pháp văn : Tristan et Iseut, Đức văn : Tristan und Isolde, Việt văn : Tiểu Nhiên và Mị Cơ) là nhan đề do hậu thế đặt cho một truyền kì xuất hiện tại Tâu Âu chừng thế kỉ XII[1].

Huyền thoại này được coi là tiên khởi cho dòng văn học lãng mạn từ trung đại về sau.

Thủ bản thế kỉ XV minh diễn tích Tristan và Iseult.

Lịch sử

Tham chiếu: Pyramus và Thisbe, Culhwch và Olwen, Anthonie và Cleopatra, and Romeo và Juliet

Tình sử Tristan và Iseult xuất hiện sớm nhất là trong văn bản Cổ Pháp ngữ Tristan en prose do tác giả nặc danh soạn thời kì 1230-40 và thịnh hành trong giới ngâm du thi nhân. Khởi thủy, tác phẩm lấy ý từ quan hệ tam giác vua Arthur - vương hậu Guenièvre - kị sĩ Lancelot để sáng tạo các nhân vật vua Marc xứ Cornouaille - công chúa Iseult xứ Éire - kị sĩ Tristan. Trong đó, đôi nhân vật Marc và Tristan (hoặc Tristram, Tristain) đã hiện diện từ lâu trong truyền thuyết Đoàn Trác huynh đệ.

Nội dung

Huyền thoại Tristan và Iseult cho tới nay đã qua không ít biến đổi nhờ sự bổ khuyết của rất nhiều tác giả cả hữu danh và vô danh, nhưng nhìn chung, cấu trúc vẫn được giữ nguyên.

Guenièvre và Lancelot

Tristan và Iseult

  • Tristan gặp Iseult

Vua Marc xứ Cornouaille quyết định liên hôn với vương thất Éire để củng cố thế lực ở mạn Tây quần đảo Anh. Ngài bèn phái một người cháu là Tristan dong thuyền sang xứ Éire hộ tống vị hôn thê là công chúa Iseult về Cornouaille.

Ở đất Éire, trước khi khởi hành, vương hậu giúi vào tay Iseult lọ nước thần, bảo rằng, hãy chờ đêm tân hôn cho vua Marc uống thì ngài sẽ yêu càng tha thiết tới cuối đời. Nhưng trong lúc sơ ý, Tristan uống nhầm lọ thuốc, tự bấy đem lòng yêu Iseult.

  • Tristan rời Iseult

Vì không kềm lòng được, Tristan toan rủ Iseult chạy trốn, song vua Marc chia quân đi tìm rồi bắt được họ đang lẩn trong rừng. Khi thấy cả hai dù yêu nhau nhưng vẫn giữ chừng mực, ngài tha chết cho Tristan và yêu cầu chàng rời quần đảo Anh.

Tristan phải sang Francia kết hôn tiểu thơ Isolde, ái nữ một công tước đầy quyền thế tại đại lục, cũng bởi cái danh ấy gần giống người tình cũ. Nhưng vì quá nặng lòng với Iseult, Tristan sinh quẫn mà trở bệnh, không thuốc nào trị nổi.

  • Tristan tìm Iseult

Trong cơn đau khổ, Tristan biên thư xin Iseult tìm cách tới gặp mình lần cuối, vua Marc bắt được thư nhưng đành ngó lơ. Tristan vì bệnh nên không tự đi được nữa, bèn nhờ vợ ra cảng ngóng tin, lại dặn : Hễ thuyền Cornouaille buồm trắng là có Iseult, còn buồm đen là Iseult không tới.

Isolde vâng phục chồng, cũng ra bến và nhác thấy màu buồm trắng, nhưng vì ghen tương nên về nói ngược sự thật. Chẳng ngờ Tristan tuyệt vọng mà tắt thở vĩnh viễn. Khi Iseult tới thì đã quá trễ, bèn phẫn uất mà chết ; còn Isolde hối hận cũng tự vận.

Về sau, vua Marc cho chôn Tristan và Iseult chung mồ. Lạ thay, từ trong ấy trổ ra hai cái cây, dây leo cứ xoắn xuýt vào nhau không gỡ ra được.

Văn hóa

Tristan và Iseult được coi là một trong những thành tựu văn chương thời đại Arthur, gây cái nền ổn vững cho văn chương, kịch nghệ và điện ảnh hiện đại.

Tại Việt Nam, từ năm 1941 tác gia Vũ Ngọc Phan đã dịch soạn phẩm Le roman de Tristan et Iseut (1900) của Joseph Bédier sang Việt ngữ dưới nhan đề Tiểu-nhiên và Mị-cơ kèm tựa "Tặng Hằng Phương, Mị Cơ của lòng tôi"[2][3], cho tới 2020 vẫn là bản dịch Việt văn duy nhất[4].

Nhớ người ba hôm nay
Đời thấy càng đáng sống
Sống để mà say
Say suối tóc ngày xưa bây giờ bắt gặp


Phải chăng nguồn thông cảm là đây
Phút chốc em thành thần nữ
Ngự trị hồn ta
Một tình thương yêu liều lĩnh...
Bạn càng kể đời em
Lại càng như rượu mạnh
Rượu mà Tiểu Nhiên và Mị Cơ
Đã cùng uống trộm
Trong thiên truyện tình bất tử ngày xưa
— Trích Quang Dũng, Trắc ẩn
Ai đốt Cô Tô thành vì đôi mắt giai nhân hề,
Lửa cháy bao đêm ròng thành quách tan.
Ai trót nhấp men tình để Mị Cơ thương nhớ,
Khi thác rồi Tiên Nhẫn vẫn còn mơ.
Ai xui ta gặp nhau để tình gây oan trái,
Để tình anh bẽ bàng và tình em lỡ làng,
Và ngàn sau lá vàng khóc tình ta.
— Trích Đoàn Chuẩn - Từ Linh, Vàng phai mấy lá

Xem thêm

Tham khảo

  1. ↑ Đại lược cổ văn Tây phương (kỳ 1)
  2. ↑ Tiểu Nhiên và Mị Cơ - Dịch phẩm
  3. ↑ Chàng Tristan của thế kỉ XX
  4. ↑ Vũ Ngọc Phan và cái 'hậu' của thế kỉ XX

Nội ngữ

Ngoại ngữ

Lấy từ “https://bktt.vn/index.php?title=Tristan_và_Iseult&oldid=2971”