| Dòng 3: | Dòng 3: | ||
Khí hậu bàn về nghĩa rộng là hệ thống khí hậu Trái Đất, bao gồm năm thành phần chính: [[khí quyển]], [[thủy quyển]], [[băng quyển]], [[thạch quyển]], và [[sinh quyển]].<ref name="Weyer"/> Hệ thống khí hậu thay đổi theo thời gian bởi những động lực bên trong của chính nó và ngoại lực bên ngoài như phun trào núi lửa, biến động mặt trời, cưỡng ép quỹ đạo, cưỡng ép bởi con người như việc làm thay đổi thành phần khí quyển hoặc đất đai.<ref name="Weyer"/> Sự tương tác và ảnh hưởng phức tạp giữa các thành phần như trao đổi năng lượng, nước, carbon dioxide quyết định tính thay đổi và kiểu khí hậu.<ref name="WMO"/> Bằng việc quan sát và theo dõi những thành phần như nhiệt độ, giáng thủy, [[áp suất khí quyển|khí áp]], độ phủ băng, [[chu trình carbon]] trong thời gian dài, con người có thể hiểu hơn về khí hậu và những thứ khiến nó thay đổi, từ đó xây dựng những mô hình dự báo khí hậu tương lai.<ref name="WMO"/> | Khí hậu bàn về nghĩa rộng là hệ thống khí hậu Trái Đất, bao gồm năm thành phần chính: [[khí quyển]], [[thủy quyển]], [[băng quyển]], [[thạch quyển]], và [[sinh quyển]].<ref name="Weyer"/> Hệ thống khí hậu thay đổi theo thời gian bởi những động lực bên trong của chính nó và ngoại lực bên ngoài như phun trào núi lửa, biến động mặt trời, cưỡng ép quỹ đạo, cưỡng ép bởi con người như việc làm thay đổi thành phần khí quyển hoặc đất đai.<ref name="Weyer"/> Sự tương tác và ảnh hưởng phức tạp giữa các thành phần như trao đổi năng lượng, nước, carbon dioxide quyết định tính thay đổi và kiểu khí hậu.<ref name="WMO"/> Bằng việc quan sát và theo dõi những thành phần như nhiệt độ, giáng thủy, [[áp suất khí quyển|khí áp]], độ phủ băng, [[chu trình carbon]] trong thời gian dài, con người có thể hiểu hơn về khí hậu và những thứ khiến nó thay đổi, từ đó xây dựng những mô hình dự báo khí hậu tương lai.<ref name="WMO"/> | ||
| + | |||
| + | Khí hậu được phân loại theo từng khu vực trên Trái Đất thành các [[đới khí hậu]].<ref name="MO2"/> Có nhiều cách phân loại nhưng phổ biến nhất là [[phân loại khí hậu Köppen|hệ thống Köppen]].<ref name="MO2">{{cite web | url = https://www.metoffice.gov.uk/weather/climate/climate-explained/climate-zones | title = Climate zones | publisher = Met Office | access-date = 24 March 2023}}</ref> | ||
== Tham khảo == | == Tham khảo == | ||
{{reflist}} | {{reflist}} | ||
Phiên bản lúc 15:11, ngày 24 tháng 3 năm 2024
Khí hậu là trạng thái thời tiết thông thường của một địa điểm cụ thể trong thời gian dài, từ vài tháng đến hàng ngàn hay hàng triệu năm.[1] Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) lấy thời gian 30 năm để xác định khí hậu thông thường.[1] Các đại lượng liên quan tiêu biểu là những biến số bề mặt như nhiệt độ, giáng thủy, và gió.[2] Khái niệm khí hậu thường gắn liền với thời tiết.[3] Điểm khác biệt quan trọng giữa khí hậu và thời tiết là quy mô thời gian.[3] Thời tiết kéo dài hàng tiếng hoặc hàng ngày, còn khí hậu là trung bình mọi giá trị thời tiết xảy ra trong thời gian dài hơn nhiều.[3]
Khí hậu bàn về nghĩa rộng là hệ thống khí hậu Trái Đất, bao gồm năm thành phần chính: khí quyển, thủy quyển, băng quyển, thạch quyển, và sinh quyển.[2] Hệ thống khí hậu thay đổi theo thời gian bởi những động lực bên trong của chính nó và ngoại lực bên ngoài như phun trào núi lửa, biến động mặt trời, cưỡng ép quỹ đạo, cưỡng ép bởi con người như việc làm thay đổi thành phần khí quyển hoặc đất đai.[2] Sự tương tác và ảnh hưởng phức tạp giữa các thành phần như trao đổi năng lượng, nước, carbon dioxide quyết định tính thay đổi và kiểu khí hậu.[1] Bằng việc quan sát và theo dõi những thành phần như nhiệt độ, giáng thủy, khí áp, độ phủ băng, chu trình carbon trong thời gian dài, con người có thể hiểu hơn về khí hậu và những thứ khiến nó thay đổi, từ đó xây dựng những mô hình dự báo khí hậu tương lai.[1]
Khí hậu được phân loại theo từng khu vực trên Trái Đất thành các đới khí hậu.[4] Có nhiều cách phân loại nhưng phổ biến nhất là hệ thống Köppen.[4]
Tham khảo
- ↑ a b c d Climate, World Meteorological Organization, truy cập ngày 23 tháng 3 năm 2024
- ↑ a b c Weyer, Nora M., bt. (2019), Annex I: Glossary (PDF), Intergovernmental Panel on Climate Change, truy cập ngày 23 tháng 3 năm 2024
- ↑ a b c What is climate?, Met Office, truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2023
- ↑ a b Climate zones, Met Office, truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2023
