Tóc vấn trần

Tóc vấn trần^[1] là cách gọi một lối tạo mẫu tóc dành cho nữ lưu thịnh hành trong khoảng thập niên 1930-40 ở Bắc-Trung Kỳ, cho đến khoảng thập niên 1970 vẫn còn hiện diện lác đác ở các thành thị phía Nam vĩ tuyến 17.

Kiểu tóc này do ông Lemur Nguyễn Cát Tường khởi xướng nhằm thay thế tấm khăn đóng đã tỏ ra kém tiện dụng trước thời đại mới^[2].

Lịch sử[sửa]

Thanh nữ Hà Nội vấn tóc trần đi bát phố.

Trong khoảng một thế kỉ từ đạo dụ nhất thống y phục hồi năm 1832 của Nguyễn Thánh Tổ đế, lối vấn tóc quanh đầu rồi độn trong tấm khăn lươn đã trở thành tác phong căn bản của nữ lưu Bắc-Trung Kỳ, chỉ riêng nữ lưu Nam Kỳ do chịu ảnh hưởng sâu đậm của văn hóa Minh Hương nên chỉ búi tóc sau gáy. Quan niệm nho gia coi đàn bà nào không dùng mảnh khăn che đầu là "thiếu đứng đắn", gắt hơn thì "lố lăng đĩ thõa".

Những năm đầu thập niên 1930, khi trào lưu giải phóng nữ quyền từ Nam Kỳ dội ngược ra các thành thị Bắc Trung Kỳ, giới trí thức tân học đã cảm thấy cần phải sửa đổi dần ý thức xã hội để người phụ nữ có nhiều cơ hội tham dự các sinh hoạt cộng đồng hơn. Việc trước tiên là phải cải cách y phục răng tóc như một sự "cởi trói" về thân thể, để nữ phái được mạnh dạn khoe nhan sắc hơn.

Từ các số đầu tuần báo Ngày Nay, Tự Lực văn đoàn đã tích cực quảng cáo cho kiểu tóc vấn trần do ông Lemur Nguyễn Cát Tường chủ trương. Ngay lập tức, trong công luận Hà Nội đã dấy lên một làn sóng tranh cãi khá gay gắt, vì đa phần ý kiến chưa thấy hài lòng với lối tư duy quá mới này. Để trấn an dư luận, ông Cát Tường phải chụp ảnh vợ mình - bà Nguyễn Thị Nội - với kiểu tóc ấy, rồi thuê mấy cô người mẫu đều con nhà danh giá trưng diện khi đi bát phố. Mặc dù, dần dà kiểu đầu tóc cải cách này cũng được đám đông chấp nhận, nhưng ở thập niên 1930-40 chỉ có các thanh nữ thành thị ưa để, những người đàn bà đã kết hôn hoặc lớp người chín tuổi vẫn trung thành với lối cũ.

Thiếu nữ tân thời Huế
Các thiếu nữ giới thiệu kiểu áo tân thời Lemur
Các thiếu nữ giới thiệu kiểu áo tân thời Lemur
Phu nhân Trịnh Thị Điền

Tháng chạp là tháng cưới... Bốn cô phù dâu trong đám cưới cô Huguette Tholance^[3] : Cô Nguyễn Thị Vân, cô Vũ Thị Hiền, cô Hồ Thị Môn Chi, cô Vi Thị Kim Ngọc. Áo nhung trắng, quần trắng, có chếp nếp, giầy nhung đỏ ; tóc vấn trần. Mỗi cô cầm một bó hoa đỏ.
— Tuần báo Ngày Nay số 1, ra ngày 30 tháng 01 năm 1935

Đặc trưng[sửa]

Mái tóc không bện, mà có xảo thuật nào đó quấn quanh đầu giả như kiểu vấn khăn, rất khéo. Nhưng đặc thù của kiểu này là tóc phải đủ dài để không dễ xổ ra, vậy nên theo nhu cầu lại sinh ra nghề thu mua tóc rối, tóc giả được độn vào tóc thật, chuốt thẳng rồi mới quấn lại. Thú vấn trần khiến cho đầu tóc nhẹ nhàng mượt mà hơn, đồng thời vẻ duyên dáng yêu kiều của nữ phái được nhân lên gấp bội so với lối vấn khăn cũ.