Stress là một tình huống gây ra một phản ứng sinh học cụ thể khi nhận thấy một mối đe dọa hoặc một thách thức lớn, các chất hóa học và hormone trong cơ thể sẽ tăng lên. Stress kích hoạt phản ứng chiến đấu hoặc rút lui để chống lại tác nhân gây Stress hoặc từ bỏ nó. Thông thường, sau khi phản ứng xảy ra, cơ thể cần được thư giãn. Quá nhiều Stress liên tục có thể có tác động tiêu cực đến sức khỏe lâu dài.

Phân loại

Stress cấp tính

Stress cấp tính xảy ra với tất cả mọi người. Đó là phản ứng tức thì của cơ thể trước một tình huống mới và đầy thử thách. Ví dụ, Stress có thể cảm thấy khi một người thoát khỏi một tai nạn xe hơi trong gang tấc. Stress cấp tính cũng có thể xuất phát từ điều gì đó thực sự thích thú. Đó là cảm giác có phần đáng sợ nhưng cũng gay cấn khi đi tàu lượn siêu tốc hoặc khi trượt tuyết xuống một sườn núi dốc. Những sự cố Stress cấp tính này thường không gây hại gì, thậm chí có thể tốt. Các tình huống Stress giúp cơ thể và não bộ luyện tập để phát triển phản ứng tốt nhất với các tình huống Stress trong tương lai. Khi nguy hiểm qua đi, hệ thống cơ thể sẽ trở lại bình thường.

Stress cấp tính nghiêm trọng là một câu chuyện khác. Loại Stress này, chẳng hạn như khi phải đối mặt với một tình huống nguy hiểm đến tính mạng, có thể dẫn đến rối loạn Stress sau chấn thương (PTSD) hoặc các vấn đề sức khỏe tâm thần khác.

Stress cấp tính theo đợt

Stress cấp tính theo đợt là khi thường xuyên có các đợt Stress cấp tính. Điều này có thể xảy ra nếu thường xuyên lo lắng về những điều nghi ngờ có thể xảy ra. Có thể cảm thấy cuộc sống thật hỗn loạn và dường như đi từ khủng hoảng này sang khủng hoảng khác. Một số ngành nghề nhất định, chẳng hạn như thực thi pháp luật hoặc lính cứu hỏa, cũng có thể dẫn đến các tình huống Stress cao độ thường xuyên. Cũng như Stress cấp tính nghiêm trọng, Stress cấp tính theo từng đợt có thể ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tinh thần.

Stress mãn tính

Khi có mức độ Stress cao trong một thời gian dài, dẫn tới Stress mãn tính. Tình trạng Stress kéo dài như thế này có thể gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Stress mãn tính cũng có thể dẫn đến các bệnh thường xuyên như đau đầu, khó chịu ở dạ dày và khó ngủ. Có thể liên quan đến các tình trạng như lo âu, trầm cảm, bệnh tim mạch, suy giảm hệ miễn dịch…

Nguyên nhân và cơ chế

Cơ chế

Khi cảm thấy nguy hiểm, vùng dưới đồi ở đáy não sẽ phản ứng. Nó gửi tín hiệu thần kinh và hormone đến tuyến thượng thận, nơi giải phóng một lượng hormone dồi dào. Những hormone này là cách tự nhiên chuẩn bị cho việc đối mặt với nguy hiểm và tăng cơ hội sống sót.

Adrenaline có tác dụng: tăng nhịp tim, tăng nhịp thở, giúp cơ thể sử dụng glucose dễ dàng hơn, co mạch máu để máu được dẫn đến các cơ, kích thích tiết mồ hôi, ức chế sản xuất insulin. Mặc dù điều này hữu ích trong thời điểm này, nhưng việc tăng adrenaline thường xuyên có thể dẫn đến: tăng huyết áp, nguy cơ suy tim và đột quỵ cao hơn, đau đầu, mất ngủ, lo âu, tăng cân.

Cortisol đóng một vai trò thiết yếu trong các tình huống căng thẳng. Nó có tác dụng: tăng lượng glucose trong máu, giúp não sử dụng glucose hiệu quả hơn, nâng cao khả năng tiếp cận của các chất giúp sửa chữa mô, hạn chế các chức năng không cần thiết trong tình huống nguy hiểm đến tính mạng, thay đổi phản ứng của hệ thống miễn dịch, làm giảm hệ thống sinh sản và quá trình tăng trưởng, ảnh hưởng đến các phần của não kiểm soát nỗi sợ hãi, động lực và tâm trạng. Tất cả điều này giúp đối phó hiệu quả hơn với một tình huống Stress cao độ. Đó là một quá trình bình thường và rất quan trọng đối với sự tồn tại của con người. Nhưng nếu nồng độ cortisol ở mức cao trong thời gian quá dài, nó có tác động tiêu cực đến sức khỏe. Nó có thể góp phần dẫn tới: tăng cân, huyết áp cao, các vấn đề về giấc ngủ, thiếu năng lượng, bệnh tiểu đường type 2, loãng xương, các vấn đề về trí nhớ, hệ thống miễn dịch suy yếu. Nó cũng có thể có tác động tiêu cực đến tâm trạng.

Nguyên nhân

Một số nguyên nhân điển hình của Stress cấp tính hoặc mãn tính bao gồm:

• Sống qua một thảm họa tự nhiên hoặc nhân tạo.

• Sống chung với bệnh mãn tính

• Sống sót sau tai nạn hoặc bệnh tật đe dọa tính mạng

• Là nạn nhân của tội ác

• Trải qua các yếu tố gây stress gia đình như: Một mối quan hệ lạm dụng. Một cuộc hôn nhân không hạnh phúc, thủ tục ly hôn kéo dài, vấn đề nuôi con.

• Chăm sóc người thân mắc bệnh mãn tính như sa sút trí tuệ

• Sống trong nghèo đói hoặc vô gia cư

• Làm việc trong một nghề nguy hiểm

• Có ít sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống, làm việc nhiều giờ hoặc có công việc không yêu thích

• Triển khai quân sự

Dù nguyên nhân là gì, ảnh hưởng đến cơ thể có thể nghiêm trọng nếu không được quản lý. Khám phá các nguyên nhân cá nhân, cảm xúc và chấn thương khác gây ra căng thẳng.

Các triệu chứng

Các phản ứng về thể chất / hành vi hoặc các dấu hiệu cảnh báo căng thẳng, có thể bao gồm

• Rối loạn dạ dày và các vấn đề tiêu hóa khác, bao gồm loét, thay đổi cảm giác thèm ăn, đầy hơi, tiêu chảy và táo bón; Thay đổi cảm giác thèm ăn

• Huyết áp cao.

• Vấn đề về tình dục.

• Khó ngủ; Mệt mỏi hoặc kiệt sức.

• Đau nhức, đau lưng, đau ngực, đau nửa đầu và đau mắt.

Các phản ứng về cảm xúc / xã hội đối với Stress có thể bao gồm

• Các vấn đề về sức khỏe tâm thần, chẳng hạn như trầm cảm, cơn hoảng sợ hoặc các dạng lo lắng và lo lắng khác.

• Chỉ trích bản thân hoặc người khác.

• Rút lui khỏi các mối quan hệ hoặc thiếu động lực.

• Mới sợ hãi, ghen tuông, tội lỗi hoặc nghi ngờ.

• Cảm giác vô giá trị hoặc lòng tự trọng thấp.

• Đang bồn chồn hoặc không thể ngồi yên.

Các phản ứng trí tuệ đối với Stress có thể bao gồm

• Khó tập trung, chú ý hoặc ghi nhớ mọi thứ; Gặp khó khăn trong việc đánh giá khoảng cách, sử dụng từ ngữ hoặc con số.

• Làm mất đi khả năng sáng tạo; Chú ý quá nhiều đến chi tiết, cầu toàn.

• Suy nghĩ quá nhiều về quá khứ; Suy nghĩ về việc tự tử hoặc chết.

Ngoài tất cả những điều này, nghiên cứu cho thấy rằng Stress cũng có thể mang lại hoặc làm trầm trọng thêm một số triệu chứng hoặc bệnh tật. Stress có liên quan đến 6 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu: bệnh tim, ung thư, bệnh phổi, tai nạn, xơ gan và tự tử.

Stress cũng trở nên có hại khi mọi người tham gia vào việc sử dụng cưỡng bức các chất hoặc hành vi để cố gắng giảm bớt Stress của họ. Những chất hoặc hành vi này bao gồm thức ăn, rượu, thuốc lá, ma túy, cờ bạc, tình dục, mua sắm, chơi trò chơi điện tử và tìm kiếm trên Internet. Thay vì giải tỏa Stress và đưa cơ thể trở lại trạng thái thoải mái, những chất này và hành vi cưỡng chế có xu hướng khiến cơ thể luôn trong trạng thái Stress và gây ra nhiều vấn đề hơn. Người đau khổ bị mắc kẹt trong một vòng luẩn quẩn.

Chẩn đoán

Bác sĩ nghi ngờ rằng bệnh của một có liên quan đến Stress, bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra cẩn thận những yếu tố gây Stress trong cuộc sống của bệnh nhân (ví dụ: các vấn đề về gia đình hoặc việc làm, các bệnh khác, những thay đổi lớn trong cuộc sống gần đây). Nhiều bác sĩ cũng sẽ đánh giá tính cách của bệnh nhân để đánh giá các nguồn lực đối phó và các mô hình phản ứng cảm xúc của họ. Có một số kiểm kê tính cách và các bài kiểm tra logic tâm lý mà bác sĩ có thể sử dụng để giúp chẩn đoán mức độ Stress của họ và các chiến lược đối phó mà họ sử dụng để đối phó với chúng. Một mục đích khác của điều này là xác định những gì bệnh nhân cho là đe dọa cũng như Stress. Bệnh liên quan đến Stress có thể được chẩn đoán bởi bác sĩ điều trị, cũng như những người chuyên về tâm thần học.

Điều trị và phòng ngừa

Việc ngăn ngừa hoàn toàn Stress là điều không thể bởi vì Stress là yếu tố kích thích quan trọng đối với sự phát triển và sáng tạo của con người, cũng như là một phần không thể thiếu của cuộc sống. Ngoài ra, các chiến lược cụ thể để ngăn ngừa Stress rất khác nhau ở mỗi người, tùy thuộc vào bản chất và số lượng của các yếu tố gây Stress trong cuộc sống của một cá nhân và mức độ kiểm soát của người đó đối với các yếu tố này.

Để kiểm soát Stress, trước tiên phải xác định những điều gây ra Stress hoặc các yếu tố kích hoạt. Tìm ra những điều có thể tránh được. Sau đó, tìm cách đối phó với những tác nhân gây Stress tiêu cực không thể tránh khỏi. Theo thời gian, kiểm soát mức độ Stress có thể giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến căng thẳng. Và nó cũng sẽ giúp cảm thấy tốt hơn hàng ngày. Một số cách cơ bản để bắt đầu tự quản lý Stress: duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh, đặt mục tiêu ngủ 7-8 giờ mỗi đêm, tập luyện đều đặn, hạn chế sử dụng caffeine và rượu, giữ kết nối xã hội để có thể nhận và hỗ trợ, dành thời gian để nghỉ ngơi và thư giãn, hoặc chăm sóc bản thân, học các kỹ thuật thiền định như hít thở sâu.

Nếu không thể kiểm soát được Stress của mình hoặc nếu nó đi kèm với lo lắng hoặc trầm cảm, hãy đến gặp bác sĩ ngay lập tức. Những tình trạng này có thể được kiểm soát bằng cách điều trị, cũng có thể cân nhắc tham khảo ý kiến của nhà trị liệu hoặc chuyên gia sức khỏe tâm thần khác.

Các phác đồ điều trị hiện tại có thể bao gồm một hoặc nhiều phương pháp sau đây

Thuốc. có thể bao gồm thuốc để kiểm soát huyết áp hoặc các triệu chứng thể chất khác của Stress, cũng như các loại thuốc hướng thần.

Các chương trình quản lý Stress, liệu pháp nhận thức. Đây có thể là phương pháp điều trị cá nhân hoặc nhóm và thường bao gồm, dạy bệnh nhân điều chỉnh hoặc giải thích lại những tác nhân gây Stress trong cuộc sống của họ để sửa đổi phản ứng vật lý của cơ thể.

Các phương pháp tiếp cận hành vi, mát xa. Các chiến lược này bao gồm các kỹ thuật thư giãn, bài tập thở và các chương trình tập thể dục bao gồm đi bộ. Mát-xa trị liệu giúp giảm Stress bằng cách thư giãn các nhóm cơ lớn ở lưng, cổ, cánh tay và chân.

Thiền và các phương pháp thực hành tâm linh hoặc tôn giáo liên quan. Các nghiên cứu gần đây đã tìm thấy mối tương quan tích cực giữa những phương pháp này và Stress.

Các liệu pháp thay thế khác được y học chính thống khuyến nghị bao gồm liệu pháp hương thơm, liệu pháp khiêu vũ, phản hồi sinh học, phương pháp điều trị dựa trên dinh dưỡng (bao gồm hướng dẫn chế độ ăn uống và bổ sung dinh dưỡng), châm cứu, vi lượng đồng căn và thuốc thảo dược.

Tiên lượng

Tiên lượng phục hồi sau một căn bệnh liên quan đến Stress phụ thuộc vào nhiều yếu tố trong cuộc sống của một người, nhiều yếu tố trong số đó được xác định về mặt di truyền (ví dụ: chủng tộc, giới tính, các bệnh di truyền trong gia đình) hoặc ngoài tầm kiểm soát của cá nhân (ví dụ: xu hướng kinh tế, định kiến và định kiến văn hóa, cái chết của một người thân yêu).

Tài liệu tham khảo

1. AbsiMustafa. Stress and Addiction:Biologicaland Psychological Mechanisms. Boston, MA: Academic Press, 2007.
2. Greenberg, JerroldS. Conprehensive Stress Management. Boston, MA: McGraw-Hill, 2008.
3. Miller, Allen R. with Susan Shelly. Living With Stress. New York: Facts on File, 2010.
4. Romas, John A. and Sharma, Manoj. Practical Stress Management: A Comprehensive Workbook for Managing Change and Promoting Health, 5th ed. San Francisco: Pearson Benjamin Cummings, 2010.
5. American Institute of Stress, 124 Park Avenue, Yonkers, NY, 10703, (914) 963-1200, Fax:(914)965-6267, Stress [email protected], http:www.Stress.org.
6. National Institute of Mental Health, 6001 Executive Blvd., Room 8184, MSC9663, Bethesda, MD, 20892-9663,(301) 443-4513, TTY (301) 443-8431, (866)615-6464, TTY (866) 415-8051, Fax: (301) 443-4279, [email protected], http://www.nih.nih.gov.
7. United States Centers for Disease Control and Prevention (CDC), 1600 Clifton Road, Atlanta, GA,30333, (404) 639-3534, (800) -CDC-INFO (800)-232-4636), TTY:(888) 232-6348, inquiry a cdc.gov, http:/www.cdc.gov.