Sách trắng Quốc phòng là ấn phẩm chính thức của quốc gia do Bộ Quốc phòng biên soạn, nội dung gồm những vấn đề cơ bản về quốc phòng như chính sách quốc phòng, ngân sách quốc phòng, vũ khí trang bị, xây dựng lực lượng vũ trang, nhằm công bố với công chúng và công khai trên toàn thế giới.
Sách Trắng (từ cổ gọi là bạch thư) có nguồn gốc là một bản báo cáo của cơ quan có thẩm quyền với mục đích giúp người đọc hiểu về một vấn đề, giải quyết một số vấn đề; Sách trắng năm 1939 và năm 1966 tuyên bố về chính sách của Anh ở Palestine, đây là hai cuốn sách xuất bản với mục đích tham khảo ý kiến công chúng. Sách trắng Quốc phòng Trung Quốc, là bộ sách loại chuyên đề, nội dung đề cập đến tình hình, thách thức và sứ mệnh mới, xây dựng và phát triển lực lượng vũ trang, bảo vệ chủ quền toàn vẹn lãnh thổ quốc gia, bảo đảm phát triển kinh tế xã hội, bảo vệ hòa bình thế giới và ổn định khu vực. Sách trắng Quốc phòng Nhật Bản, nội dung chủ yếu tập trung vào việc củng cố tăng cường thực lực quốc phòng của Nhật Bản. Sách trắng Quốc phòng Hàn Quốc, công bố nội dung tình hình an ninh khu vực, quốc tế mà Hàn Quốc phải đối mặt, thành quả phát triển quốc phòng củng như đề ra quy hoạch xây dụng quốc phòng và quân đội trong tương lai. Hiện nay, hầu hết các nước đã công bố sách trắng quốc phòng nhưng bố cục, nội dung tùy thuộc vào từng nước, từng giai đoạn. Thời gian công bố sách trắng quốc phòng không đồng nhất, có thể công bố hàng năm, một số năm tùy mỗi giai đoạn cụ thể. Nội dung, độ chính xác các số liệu phụ thuộc vào mục đích, ý định của mỗi nước.
Sách trắng Quốc phòng Việt Nam công bố lần đầu năm 1998 với tên gọi “Việt Nam củng cố quốc phòng bảo vệ Tổ quốc”. Năm 2004 tên gọi “Quốc phòng Việt Nam những năm đầu thế kỷ XXI”. Năm 2009 tên gọi “Quốc phòng Việt Nam”. Năm 2019 tên gọi “Quốc phòng Việt Nam 2019”.
Sách trắng Quốc phòng Việt Nam đánh giá, dự báo về tình hình thế giới, khu vực và trong nước có liên quan đến các thách thức quốc phòng của Việt Nam.
Xây dựng nền quốc phòng toàn dân trong đó có xây dựng tiềm lực quốc phòng, nhấn mạnh việc xây dựng tiềm lực chính trị, lấy con người làm trung tâm, trọng tâm trong công tác quốc phòng, chú trọng xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, có bản lĩnh chính trị vững vàng, trung thành với sự nghiệp cách mạng của Đảng cộng sản Việt Nam, vì sự nghiệp quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc. Xây dựng lực lượng quốc phòng dựa vào sức mạnh toàn dân và lực lượng vũ trang nhân dân. Xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân, trong đó lấy lực lượng quân đội và công an làm nòng cốt. Kết hợp chặt chẽ xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân gắn với xây dựng thế trận an ninh nhân dân trong tổng thể nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân vững mạnh.
Xây dựng quân đội nhân dân nhấn mạnh chủ trương xây dựng quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, một số lực lượng tiến thẳng lên hiện đại. Phấn đấu từ năm 2030 xây dựng quân đội hiện đại cả về tổ chức, biên chế; không ngừng nâng cao trình độ quân sự, chính trị, chuyên môn nghiệp vụ; nghệ thuật quân sự, phương thức tác chiến, vũ khí trang bị kỹ thuật và công tác bảo đảm; nâng cao chất lượng huấn luyện, đào tạo, kết hợp chặt chẽ với hoạt động thực tiễn, sẵn sàng chiến đấu.
Xây dựng dân quân tự vệ được tổ chức biên chế tinh, gọn, chặt chẽ, trang bị vũ khí ngày càng hiện đại. Tăng cường vai trò và hiệu quả lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương, người đứng đầu cơ quan, tổ chức đối với dân quân tự vệ và công tác dân quân tự vệ theo quy định của pháp luật, bảo đảm cho lực lượng này đủ sức hoàn thành tốt các nhiệm vụ và là lực lượng nòng cốt, quan trọng bảo vệ Đảng, Nhà nước và nhân dân
Sách trắng Quốc phòng Việt Nam công bố nhằm góp phần tăng cường hiểu biết và xây dựng lòng tin giữa Việt Nam và các quốc gia khác trong cộng đồng quốc tế. Đồng thời là tài liệu quan trọng để nâng cao hiểu biết về quốc phòng của đất nước cho công dân Việt Nam góp phần làm cho mọi công dân, cơ quan, đơn vị và tổ chức xã hội hiểu rõ hơn về quyền lợi trách nhiệm của mình tham gia công cuộc củng cố quốc phòng vì sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tỏ quốc, vì hạnh phúc của nhân dân. (873 chữ)
Tài liệu tham khảo[sửa]
- Bộ Quốc phòng, Việt Nam củng cố Quốc phòng bảo vệ Tổ quốc, Hà Nội, 1998.
- Bộ Quốc phòng, Quốc phòng Việt Nam những năm đầu thế kỷ XXI, Hà Nội, 2004.
- Bộ Quốc phòng, Quốc phòng Việt Nam 2009, Nxb Thế giới, Hà Nội, 2009.
- Quốc Hội, Hiến pháp Nước công hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, năm 2013.
- Bộ Quốc phòng, Quốc phòng Việt Nam 2019, Nxb Thế giới, Hà Nội, 2019.
