.jpg)
Nguyễn Hoán (1916 - 1978) là một giáo sư ngành hoá học ở Việt Nam.
Tiểu sử[sửa]
Nguyễn Hoán sinh ngày 15 tháng 8 năm 1916 tại thôn Phượng Vũ, xã Phượng Dực, huyện Phú Xuyên, thành phố Hà Nội. Từ bé Nguyễn Hoán đã tỏ ra thông minh và say sưa học tập.
Năm 20 tuổi ông tốt nghiệp tú tài và quyết tâm tìm đường ra nước ngoài để vừa làm vừa học. Đầu tiên ông sang Nhật (1937), được một năm thì sang Pháp (1938) và ở lại Pháp để học và làm việc liên tục 17 năm (1938-1955). Ngoài việc học tập và kiếm sống ông đã tham gia hoạt động chính trị rồi gia nhập đảng Cộng sản Pháp và bền bỉ hoạt động trong các phong trào chống chiến tranh xâm lược của thực dân Pháp ở Đông Dương.
Năm 1954, ông bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ hóa học tại Paris. Ngay sau đó ông được nhận vào làm việc trong phòng thí nghiệm của GS Bửu Hội, nhà khoa học nổi tiếng về lĩnh vực tổng hợp hữu cơ thời bấy giờ. Tại phòng thí nghiệm này cách đây hơn nửa thế kỷ ông đã say sưa nghiên cứu các phản ứng ghép vòng, thơm hóa các hợp chất hữu cơ, một lĩnh vực khá lý thú hồi đó. Tình hình chính trị trong nước ta lúc đó đang có những biến chuyển lớn. Sau chín năm kháng chiến trường kỳ (1946-1954), quân dân ta đã giành thắng lợi vẻ vang với trận Điện Biên Phủ chấn động địa cầu, miền Bắc Việt Nam hoàn toàn giải phóng. Khí thế đó đã thôi thúc ông từ giã thành phố Paris hoa lệ, từ giã phòng thí nghiệm hiện đại của GS Bửu Hội để tình nguyện về Hà Nội nhận công tác. Ngày 4.6.1956, Thủ tướng Phạm Văn Đồng ký quyết định số 2184/TC thành lập các trường đại học: Tổng hợp, Bách khoa, Kinh tế Quốc dân, Nông Lâm… Ngày 14.9.1956, Bộ Giáo dục ra nghị định số 775/NĐ bổ nhiệm GS Ngụy Như Kon Tum làm Hiệu trưởng trường Đại học Tổng hợp, GS Lê Văn Thiêm làm chủ nhiệm Khoa Toán - Lý, GS Nguyễn Hoán làm chủ nhiệm Khoa Hóa - Vạn, GS Đặng Thái Mai làm chủ nhiêm Khoa Văn - Sử. Đến năm 1961 Khoa Hóa Vạn tách thành hai khoa là Khoa Hóa học và Khoa Sinh vật học. Từ đó trở đi GS Nguyễn Hoán làm chủ nhiệm Khoa Hóa học kiêm chủ nhiệm Bộ môn Hóa hữu cơ. Bên cạnh công tác chủ nhiệm khoa, GS Nguyễn Hoán còn kiêm nhiệm các chức vụ xã hội khác như ủy viên TƯMTTQVN, là trưởng ban hóa học của UBKH và KT nhà nước, chủ nhiệm đầu tiên của tờ Tạp chí Hóa học. Gần 20 năm làm chủ nhiệm khoa, GS Nguyễn Hoán đã có nhiều đóng góp xây dựng khoa hóa học, đóng góp vào việc đào tạo nguồn nhân lực cho ngành hóa học Việt Nam.
Trong hoàn cảnh còn nhiều khó khăn, giành nhiều thời gian cho công tác quản lý, nhưng GS Nguyễn Hoán vẫn đảm bảo đầy đủ các giờ lên lớp, hướng dẫn và trực tiếp tiến hành công việc nghiên cứu khoa học. Về giảng dạy, nhiều thế hệ sinh viên học ở khoa hóa giai đoạn này đều cho rằng nhờ kiến thức sâu rộng và khả năng truyền đạt sôi nổi hấp dẫn của GS đã cuốn hút sinh viên một cách đặc biệt. GS đã có nhiều công trình trong lĩnh vực tổng hợp dị vòng, nghiên cứu hợp chất cơ photpho, phức vòng càng và alkyl hóa phenol với xúc tác PPA. Giáo sư đã công bố gần 50 công trình trong và ngoài nước. Vợ của GS là Tiến sĩ Võ Thị Tri Túc cũng là cán bộ giảng dạy của Bộ môn Hóa hữu cơ, Khoa Hóa học trường ĐHTH Hà Nội. Hai ông bà có 4 người con, hai trai hai gái và có con tốt nghiệp khoa hóa. Lãnh đạo khoa hóa học đã đúc tượng đồng GS Nguyễn Hoán đặt ở Văn phòng khoa để ghi nhớ công lao và sự đóng góp của GS.
