Chủ nghĩa kiến tạo là lý thuyết phản ánh sự kiến tạo kiến thức của người học thay vì chỉ thụ động tiếp nhận thông tin.

Chủ nghĩa kiến tạo (Lý thuyết kiến tạo) là một lý thuyết học tập quan trọng mà các nhà giáo dục sử dụng để giúp học sinh của họ học tập. Lý thuyết kiến tạo dựa trên ý tưởng rằng mọi người tích cực xây dựng hoặc tạo ra kiến thức của riêng họ và thực tế đó được xác định bởi kinh nghiệm của cá nhân với tư cách là một người học. Về cơ bản, người học sử dụng kiến thức trước đây của họ làm nền tảng và xây dựng trên đó với những điều mới mà họ học được. Vì vậy, kinh nghiệm cá nhân của mỗi người làm cho việc học của họ trở nên độc đáo đối với bản thân.

Hoạt động của sự hiểu biết được ví giống như một dòng sông tự tìm đường đi thông qua các ràng buộc của cảnh quan. Con sông không khám phá ra cảnh quan như thế nào, nhưng bằng cách thử và lỗi, nó tìm thấy một cách để chảy. Con đường con sông đi một mặt được xác định bởi những hạn chế của cảnh quan và mặt khác bởi các ràng buộc tiềm ẩn trong “Logic” của nước, ngăn dòng sông chảy lên dốc (Ernst Von Glasersfeld). Theo quan điểm kiến tạo này, kiến thức không quan tâm đến những gì có thể tồn tại hoặc có thể không tồn tại, nhưng nó tập trung trên những gì đã được chứng minh là thành công. Thay vì nói sự thật, các nhà kiến tạo chỉ ra rằng một phần của kiến thức phù hợp với thực tế. Họ nói về chức năng phù hợp. Theo họ, có nghĩa là kiến thức được mong đợi để phù hợp với thế giới trải nghiệm của con người. Một khái niệm, một cách suy nghĩ hoặc một lý thuyết được cho là khả thi nếu kinh nghiệm cho thấy rằng nó làm được những gì mà người ta mong đợi về nó.

Các nguyên tắc cơ bản của lý thuyết kiến tạo

1. Kiến thức không được tiếp nhận một cách thụ động, mà được kiến tạo tích cực bởi chủ thể nhận thức. Kiến thức được xây dựng là nguyên tắc cơ bản của lý thuyết kiến tạo. Theo nguyên tắc này, kiến thức được xây dựng dựa trên kiến thức khác. Học sinh lấy các mảnh và ghép chúng lại với nhau theo cách độc đáo của riêng mình, xây dựng một cái gì đó khác với những gì một học sinh khác sẽ xây dựng. Kiến thức, kinh nghiệm, niềm tin và hiểu biết trước đây của học sinh là tất cả những nền tảng quan trọng để họ tiếp tục học tập.
2. Mọi người học để học, khi họ học. Học tập liên quan đến việc xây dựng ý nghĩa và hệ thống ý nghĩa. Ví dụ, nếu một sinh viên đang học trình tự thời gian của một loạt các sự kiện lịch sử, đồng thời họ cũng đang học ý nghĩa của trình tự thời gian. Một học sinh đang viết một bài báo về lịch sử, họ cũng đang học các nguyên tắc về ngữ pháp và cách viết. Mỗi thứ chúng ta học được giúp chúng ta hiểu rõ hơn về những thứ khác trong tương lai.
3. Học tập là một quá trình tích cực. Học tập liên quan đến đầu vào của giác quan để xây dựng ý nghĩa. Người học cần phải làm một cái gì đó để học, nó không phải là một hoạt động thụ động. Người học cần tham gia vào thế giới để họ tích cực tham gia vào quá trình học tập và phát triển của bản thân. Chúng ta không thể chỉ ngồi và mong đợi được chỉ bảo và học hỏi, chúng ta cần tham gia vào các cuộc thảo luận, đọc sách, các hoạt động, v.v.
4. Học tập là một hoạt động xã hội. Học tập liên quan trực tiếp đến sự kết nối của chúng ta với những người khác. Giáo viên, gia đình hoặc bạn bè đồng trang lứa và những người quen của chúng ta sẽ ảnh hưởng đến việc học của chúng ta. Các nhà giáo dục có nhiều khả năng thành công hơn vì họ hiểu rằng sự tham gia của đồng nghiệp là chìa khóa trong học tập. Việc học tách biệt không phải là cách tốt nhất để giúp học sinh học tập và phát triển. Giáo dục tiến bộ thừa nhận rằng tương tác xã hội là chìa khóa để học tập và họ sử dụng các ứng dụng hội thoại, tương tác và nhóm để giúp học sinh lưu giữ kiến thức của mình.
5. Học tập theo ngữ cảnh. Học sinh không học các sự kiện và lý thuyết biệt lập tách biệt với phần còn lại của cuộc đời chúng ta - chúng ta học theo những cách kết nối với những điều chúng ta đã biết, những gì chúng ta tin tưởng và hơn thế nữa. Những điều chúng ta học được và những điểm chúng ta có xu hướng ghi nhớ được kết nối với những điều đang diễn ra xung quanh chúng ta.
6. Kiến thức mang tính cá nhân. Vì kiến tạo dựa trên kinh nghiệm và niềm tin của chính cá nhân, nên kiến thức trở thành chuyện cá nhân. Mỗi người sẽ có kiến thức và kinh nghiệm trước của riêng mình. Vì vậy, cách thức và những điều mọi người học và đạt được từ giáo dục sẽ rất khác nhau.
7. Học tập tồn tại trong tâm trí. Trải nghiệm thực tế và các hành động thể chất là cần thiết cho việc học, nhưng những yếu tố đó vẫn chưa đủ. Thu hút trí óc là chìa khóa để học tập thành công. Học tập cần liên quan đến các hoạt động cho trí óc. Kinh nghiệm tinh thần là cần thiết để giữ lại kiến thức.
8. Động lực là chìa khóa để học tập. Học sinh không thể học nếu họ không có động cơ. Các nhà giáo dục cần có những cách thu hút và thúc đẩy người học để kích hoạt trí óc và giúp họ hào hứng với giáo dục. Nếu không có động lực, người học khó tiếp cận với kinh nghiệm trong quá khứ của họ và tạo kết nối cho việc học mới.

Nhà tâm lý học người Thụy Sĩ Jean Piaget, cha đẻ của trường phái kiến tạo trong thế kỷ XX nói: “Trí óc tổ chức thế giới bằng cách tổ chức chính nó”. Điều này thường được hiểu một cách sai lầm là biểu hiện của chủ nghĩa duy tâm triết học. Đó là một cách hiểu sai, bởi vì người ta đã không quan tâm đến thực tế mà Piaget đã xem xét, không hiểu đúng hình thức thích nghi với thế giới, tâm trí tổ chức không phải là cái mà các nhà triết học duy tâm gọi là hiện thực, nhưng đó là thế giới của kinh nghiệm thực tế của cá nhân.

Một quan điểm thực dụng hoàn toàn tương thích với quan điểm kiến tạo được bày tỏ bởi các nhà vật lý vĩ đại của thế kỷ XX - những người cho rằng các lý thuyết vật lý là mô hình của kinh nghiệm thế giới, không phải là những mô tả về một thực tại độc lập với người quan sát.

Trong 20 năm qua, chủ nghĩa kiến tạo đã được thừa nhận ảnh hưởng đến hoạt động dạy học và khoa học. Các trường hợp mà nó được đưa vào thực tế nói chung là thành công và các tài liệu liên quan đã bằng minh chứng đầy đủ cho điều đó.

Lý thuyết kiến tạo có giá trị lớn đối với giáo dục. Bởi vì nó hướng đến sự sáng tạo và trải nghiệm của con người về nhận thức. Lý thuyết kiến tạo khẳng định rằng một cá nhân phát triển nhận thức thông qua kiến tạo hay xây dựng kiến thức của mình trong hành động, trong tình huống, bằng suy nghĩ về hành động và kết quả của hành động. Lý thuyết kiến tạo cũng đề cao sự thích nghi của con người với các tình huống qua đó mở rộng và làm giàu thêm vốn kiến thức của một cá nhân. Chủ nghĩa kiến tạo trong thời gian qua đã xuất hiện như một phản ứng dữ dội và sự nỗ lực để giảm thiểu Thuyết bất khả tri đối với thực tại bản thể học. Chủ nghĩa kiến tạo cho rằng các quan niệm ngôn ngữ và xã hội phản ánh những thứ có tồn tại độc lập ngoài các công trình xây dựng tâm trí của cá nhân. Tuy nhiên, giả định về bất kỳ tài liệu nào như vậy vẫn là một hư cấu siêu hình miễn là không có dấu hiệu được đưa ra về khả năng tồn tại của nó theo kinh nghiệm đạt được hoặc xác nhận. Chủ nghĩa kiến tạo trình bày ở đây là một lý thuyết về nhận thức và mối quan tâm, không phải những gì có thể tồn tại, mà chỉ những gì có thể được biết (Ernst Von Glasersfeld).

Tài liệu tham khảo

1. Nguyễn Quang Thuấn, Từ lý thuyết kiến tạo đến lý thuyết kiến tạo xã hội, Tạp chí Nghiên cứu Nước ngoài, Tập 33, Số 4, 2017, 137 - 148.
2. Crotty, M., The Foundations of Social Science Research: Meaning and Perspective in the Research Process, Sage, 1998.
3. Raskin, Jonathan D., Constructivism in psychology: personal connstruct psychology, radical constructivism, and social constructionism (PDF), American Communication Journal, 5 (3), Archived (PDF) from the original on 2009-02-09, Retrieved 2009-02-07, Spring 2002.
4. Freedheim D.K., Handbook of Psychology, Vol. 1, History of Psychology, John Wiley & Sons, 2003, pp. 124 - 125.
5. W. Edward Craighead and Charles B. Nemeroff (Editors), The Concise Corsini Encyclopedia of Psychology and Behavioral Science, Published by John Wiley & Sons, Inc, Hoboken, New Jersey, Third edition, 2004, pp. 156 - 157.
6. Balbi, Juan, Epistemological and theoretical foundations of constructivist ognitive therapies: post-rationalist developments (PDF), Dialogues in Philosophy, Mental and Neuro Sciences, 1 (1), 15 - 27, Archived (PDF) from the original on 2011-07-08, Retrieved 2010-10-19, 2008.