Công nghệ hỗ trợ là các vật phẩm, thiết bị hoặc hệ thống sản phẩm được sử dụng để tăng, duy trì hoặc cải thiện khả năng chức năng của người khuyết tật.

Các thiết bị hỗ trợ phổ biến

Các thiết bị hỗ trợ phổ biến hiện nay bao gồm kính đeo mắt, máy trợ thính, xe lăn và chân tay giả. Máy trợ thính khuếch đại âm thanh, giúp những người khó nghe. Máy trợ thính hiện đại thậm chí còn lọc tiếng ồn xung quanh và làm rõ lời nói, giúp cuộc trò chuyện dễ dàng hơn. Xe lăn cung cấp khả năng di chuyển cho các cá nhân không thể đi bộ. Xe lăn có động cơ cung cấp một phương tiện giao thông cho những người có chức năng cơ thể trên hạn chế. Chân giả có thể thay thế các chi cơ thể bị mất, chẳng hạn như cánh tay hoặc chân. Một số bộ phận giả hiện đại thậm chí cho phép mọi người kiểm soát các phần phụ, chẳng hạn như các ngón tay trên bàn tay giả. Các phần mềm (software) là các ứng dụng chạy trong máy tính, được thiết kế để giúp các cá nhân có tổn thương một bộ phận, cơ quan nào đó của cơ thể sử dụng, thường được gọi là phần mềm “Trợ năng”. Các hệ điều hành phổ biến, như Windows , OS X và IOS đã có một số tính năng trợ năng. Ví dụ: Phần mềm chuyển văn bản thành giọng nói: một máy tính có thể nói văn bản cho những người khiếm thị. Nó cũng cung cấp một cách để các cá nhân câm giao tiếp với người khác. Phần mềm đọc chính tả: tính năng này chuyển các từ được nói thành văn bản cho những người gặp khó khăn khi sử dụng bàn phím. Một số hệ điều hành cho phép người dùng nói các lệnh phổ biến như mở hoặc tắt một chương trình. Phần mềm lồng tiếng: một số hệ điều hành có thể nói mô tả các mục khi người dùng chọn chúng hoặc di chuyển con trỏ qua chúng. Phần mềm thu phóng màn hình: phím tắt có thể được sử dụng để phóng to các khu vực khác nhau của màn hình, tăng kích thước văn bản và hình ảnh. Phần mềm cải tiến hiển thị: đảo ngược màu sắc và tăng độ tương phản có thể giúp những người có tầm nhìn hạn chế nhìn thấy màn hình dễ dàng hơn. Phần mềm hỗ trợ cũng có thể được thiết kế cho mục đích giáo dục. Ví dụ, một chương trình đọc chuyên ngành có thể giúp học sinh mắc chứng khó đọc. Các chương trình dạy kèm toán có thể cung cấp một cách cho học sinh học các khái niệm toán học với tốc độ thoải mái. Các ứng dụng bộ nhớ có thể giúp các cá nhân bị chấn thương não khôi phục khả năng ghi nhớ.

Phân loại

Các loại công nghệ hỗ trợ được phân loại thành các nhóm như sau:

1. Nhóm phương tiện đặc biệt để tự phục vụ;
2. Nhóm phương tiện đặc biệt để định hướng trong không gian;
3. Nhóm phương tiện đặc biệt để giáo dục và trang bị nơi làm việc;
4. Nhóm phương tiện phần mềm truy cập vào máy tính, thiết bị đọc, in tài liệu.

Những người cần công nghệ hỗ trợ nhất bao gồm: người khuyết tật; người lớn tuổi; những người mắc các bệnh không lây nhiễm như tiểu đường và đột quỵ; những người có tình trạng sức khỏe tâm thần bao gồm chứng mất trí và tự kỷ; người suy giảm chức năng dần dần.

Nhìn chung, công nghệ hỗ trợ cho phép người khuyết tật tham gia đầy đủ hơn vào tất cả các khía cạnh của cuộc sống (gia đình, trường học và cộng đồng) và tăng cơ hội cho họ về giáo dục, tương tác xã hội và cơ hội tìm việc làm có ý nghĩa. Nó tạo ra sự độc lập và kiểm soát cao hơn cho các cá nhân khuyết tật. Mặc dù công nghệ hỗ trợ có nhiều lợi ích, nhưng nó không thể “chữa khỏi” những thứ như chứng khó đọc hoặc bệnh rối loạn tăng động, giảm chú ý ở người lớn làm giảm hiệu suất làm việc, học tập kém, tự khẳng định bản thân thấp. Nó cũng không thể thay thế việc giảng dạy và giáo dục của nhà trường.

Tài liệu tham khảo

1. Vũ Dũng (Chủ biên), Từ điển Tâm lý học, Nxb. Từ điển bách khoa, Hà Nội, 2008.
2. Chubon, R.A., Hester, M.R., An enhanced standard computer keyboard system for single-finger and typing-stick typing, Journal of Rehabilitation Research and Development, 1988.
3. Anson, D., George, S., Galup, R., Shea, B., Vetter, R., Efficiency of the Chubon versus the QWERTY keyboard, Assistive Technology, 2001.
4. LoPresti, E.F., Mihailidis, A. & Kirsch, N., Assistive Technology for cognitive rehabilitation: State of the art, Neuropsychological Rehabilitation, 14, 2004, pp. 5 - 39.
5. Judd, Desch, Larry W., Gaebler-Spira, Deborah, Prescribing Assistive-Technology Systems: Focus on Children With Impaired Communication, Pediatrics, 2008.
6. Gillespie, A., Best, C. & O'Neill, B., Cognitive function and Assistive Technology for cognition: A systematic review, Journal of the International Neuropsychological Society, 18, 2012, pp. 1 - 19.
7. Dunst, Trivette; Hamby, Simkus, Research Summary on Assistive Technology Interventions (PDF), Community. Retrieved November 24, 2015.
8. Anderson, Wayne L.; Parant, Aymeric; Schiano-Lomoriello, Sandrine; Marchan, Francis, How would I live with a disability? Expectations of bio-psychosocial consequences and assistive technology use, Disability and Rehabilitation: Assistive Technology, 2017.