(1904-2005)
nhà ngoại giao và học giả Hoa Kỳ về quan hệ quốc tế.
Ông tốt nghiệp Đại học Princeton vào năm 1925. Ngay sau khi tốt nghiệp ông được nhận vào làm việc tại Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ. Ông được cử đi công tác tại các cơ quan đại diện ngoại giao của Hoa Kỳ ở Genève; Berlin; Talin, Estonia; Riga, Latvia. Năm 1929, ông được cử đi đào tạo chuyên sâu về Liên Xô tại Đại học Berlin. Ông nghiên cứu sâu tư tưởng, ngôn ngữ và văn hóa Liên Xô và kết thúc chương trình vào năm 1931. Năm 1933, Hoa Kỳ và Liên Xô thiết lập quan hệ ngoại giao, ông đươc cử sang công tác tại Đại Sứ quán Hoa Kỳ tại Moskva cùng với đại sứ William C. Bullitt. Ông làm việc tại Moskva đến năm 1937 và sau đó được cử làm việc ở Viên, Áo, Praha, Séc, và Berlin, Đức, rồi Bồ Đào Nha. Sau đó lại đến Moskva vào những năm 1944-1946. Cuối năm 1946, ông trở về Wáhington được bổ nhiệm làm Vụ Trưởng Vụ Hoạch định chính sách, của Bộ Ngoại giao.
Trong bối cảnh mâu thuẫn Xô – Mỹ trở nên gay gắt, bằng ba văn kiện quan trọng: một bức điện dài 8.000 chữ (tháng 2.1946, khi là Đại biện lâm thời tại Liên Xô) và hai bài báo ký tên X trên tạp chí Các vấn đề đối ngoại vào 7.1947 và 4.1951, Kennan đã kiến nghị chiến lược “kiềm chế chủ nghĩa cộng sản”. Nội dung: 1) Liên Xô âm mưu mở rộng quyền lực ở châu Âu và các nơi khác bằng cách kiên trì gây sức ép nhằm làm suy yếu sức mạnh và ảnh hưởng của đối phương; 2) Liên Xô yếu hơn phương Tây và tương lai của quyền lực Liên Xô không có gì đảm bảo; 3) Nên tiến hành một chính sách kiềm chế kiên quyết chủ yếu bằng biện pháp kinh tế, chính trị và đặc biệt là chứng minh sự tốt đẹp của xã hội Hoa Kỳ buộc Liên Xô phải đối phó với các thế lực chống đối tại các khu vực mà họ âm mưu xâm phạm quyền lợi của phương Tây. Đồng thời, cần kiên nhẫn khuyến khích các thế lực cải cách chính tại Liên Xô tác động đến chính sách đối nội và đối ngoại của nước này.
Khi làm Vụ trưởng Vụ Hoạch định chính sách của Bộ Ngoại giao (1947-1949), Kennan đã vận dụng học thuyết trên vào kế hoạch Marshall và chương trình phục hồi nước Nhật, đặc biệt lợi dụng mâu thuẫn giữa Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa khác.
Năm 1949, ông thôi chức Vụ trưởng Vụ Hoạch định chính sách và được bổ nhiệm làm Cố vấn Bộ Ngoại giao. Ngay sau đó ông từ chức và chuyển sang tham gia công tác nghiên cứu, giảng dậy tại Viện Nghiên cứu cấp cao ở Princeton. Năm 1952, ông được bổ nhiệm Đại sứ Hoa Kỳ tại Liên Xô, song bị Liên Xô coi là nhân vật không được hoan nghênh vì phê phán thái độ của Liên Xô đối với các nhà ngoại giao Phương Tây. Năm 1953, ông trở về Washington và bị Ngoại trưởng Dulles gạt khỏi Bộ Ngoại giao. Sau đó, ông chuyển đến làm việc tại Viện nghiên cao cấp Princeton và thường điều trần tại Quốc hội Hoa Kỳ về lịch sử, chính sách ngoại giao. Năm 1961- 1963, ông lại được Tổng thống Hoa Kỳ cử làm Đại sứ của Hoa Kỳ tại Nam Tư.
Quan điểm nền tảng của ông là chủ nghĩa hiện thực chính trị. Từ cuối những năm 1950 thế kỷ XX, ông đã xem xét lại quan điển của mình về ngăn chặn chủ nghĩa cộng sản. Ông bảo vệ chương trình không can thiệp của Hoa Kỳ vào những khu vực xung đột với Liên Xô. Ông cho rằng, kiệt quệ do chiến tranh, nên Liên Xô không đe dọa quân sự đối với Hoa Kỳ và đồng minh của Hoa Kỳ. Theo ông, sức mạnh quân sự có giới hạn của nó, về chính trị không nên quá nhấn mạnh sức mạnh quân sự và sao nhãng các khía cạnh quyền lực khác, chạy đua vũ trang không kiềm chế là nguy hiểm. Ông kiên quyết khẳng định từ bỏ học thuyết ngăn chặn và cho rằng điều đó chỉ phù hợp với hoàn cảnh khác, tại khu vực nào đó của thế giới, ví dụ Việt Nam.
Tuy nhiên, những năm 1960, ông phê phán mạnh mẽ và đòi chấm dứt chiến tranh của chính quyền Tổng thống Jonhson tại Việt Nam. Ông cho rằng Hoa Kỳ có rất ít lợi ích ở Việt Nam, lợi ích sống còn đối với Hoa kỳ là ở Liên Xô, Anh, Đức, Nhật Bản và Bắc Mỹ.
Kennan cùng một lúc giành hai giảỉ thưởng Pulitzer Prizes and National Book Awards bởi các công trình Nước Nga rời chiến tranh (1956) và Hồi ký 1925-1950 (1967). Ngoài ra, ông còn là tác giả các cuốn tự truyện khác trong đó Hồi ký:1950–1963 (1972), Phác họa từ một cuộc đời: (1989), và ở thời điểm kết thúc thế kỷ Hồi tưởng 1982-1995 (1996). Ông còn được tặng thưởng Huy chương Tự do của Tổng thống năm 1989.
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
1. Kennan, George F. Sketches from a Life, New York, 1989
2. Kennan, George F., The Kennan Diaries, New York: John Lukacs (ed.), George F. Kennan and the Origins of Containment, 1944–1946: The Kennan-Lukacs Correspondence. (University of Missouri Press, 1997.
3. X (July 1947), The Sources of Soviet Conduct", Foreign Affairs, 25
