Ba giỏi là phong trào hành động cách mạng của Phụ lão Việt Nam trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, do Hội Phụ lão Việt Nam tổ chức và phát động (6.1966).
Sau thất bại trong chiến lược “chiến tranh đặc biệt”, đế quốc Mỹ mở rộng chiến tranh, dùng không quân, hải quân đánh phá miền Bắc, đồng thời tiến hành chiến lược “chiến tranh cục bộ” ở miền Nam. Ngày 27.3.1964, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh triệu tập Hội nghị Chính trị đặc biệt, nhằm khơi dậy tinh thần yêu nước, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc và xây dựng ý chí quyết tâm chống Mỹ, cứu nước. Sau Hội nghị, hưởng ứng lời hiệu triệu của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Nghị quyết về “đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước” của Ban Bí thư Trung ương Đảng, nhiều phong trào hành động cách mạng được phát động, lôi cuốn mọi tầng lớp nhân dân tham gia, như: “Ba đảm đang” của phụ nữ, “Ba sẵn sàng” của thanh niên, “Ba quyết tâm” của đội ngũ trí thức… Cùng với các đoàn thể khác, hưởng ứng lời hiệu triệu của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Nghị quyết Trung ương về “đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước”, tháng 6.1966, Hội Phụ lão Việt Nam đã phát động phong trào Ba giỏi với nội dung: sản xuất, tiết kiệm giỏi; phục vụ chiến đấu giỏi; vận động chấp hành chính sách giỏi, không vì tuổi cao mà hưởng thanh nhàn, đóng góp trí tuệ, sức lực vào cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Tùy điều kiện cụ thể mà tổ chức Đội “Bạch đầu quân” với công việc cụ thể như: khuyến khích con cháu tham gia bộ đội và thanh niên xung phong, giữ gìn trật tự, trị an làng xóm, giúp đỡ dân quân, tăng gia sản xuất, trồng cây gây rừng, cổ động nhân dân đặt hũ gạo chống Mỹ…
Phong trào Ba giỏi đã được các phụ lão trong cả nước tích cực tham gia. Ở miền Bắc, nhiều hội viên phụ lão đã đóng góp công sức xây dựng hậu phương, phát triển sản xuất, góp phần đánh thắng cuộc chiến tranh phá hoại của không quân, hải quân Mỹ. Phụ lão cùng các tầng lớp nhân dân thi đua xây dựng cánh đồng năm tấn, giành danh hiệu “Phụ lão Ba giỏi”, danh hiệu “Dũng sĩ năm tấn”, nhiều người đã xung phong vào đội “Bạch đầu quân”. Hưởng ứng phong trào “Mỗi người làm việc bằng hai vì miền Nam ruột thịt”, động viên con cháu tham gia quân đội, thanh niên xung phong với tinh thần “Thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người”, nhiều gia đình tự dỡ nhà lấy gỗ lót đường cho xe tiếp viện đạn dược, lương thực… đến với miền Nam. Nhiều phụ lão trực tiếp tham gia lực lượng phòng không và lập được chiến công. Ngày 14.10.1967, Trung đội Lão Dân quân xã Hoằng Trường, huyện Hoằng Hóa (tỉnh Thanh Hóa), bằng súng máy phòng không 12,7 mm bắn rơi 1 máy bay F-4, được Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư khen “Tuổi cao chí càng cao”. Trung đội Lão dân quân xã Đức Ninh, thị xã Đồng Hới (tỉnh Quảng Bình) được trang bị súng máy phòng không 12,7 mm, sau 15 ngày thành lập, đêm 16 rạng sáng ngày 17.12.1967, bắn rơi 1 máy bay F-4H… Ở miền Nam, nhiều phụ lão đã bám trụ cơ sở, giữ vững phong trào cách mạng, đào hầm cất giấu vũ khí, xây dựng lực lượng vũ trang, cùng với quần chúng nhân dân đánh Mỹ - Ngụy giải phóng quê hương. Nhiều bà mẹ không sợ hi sinh tham gia tải đạn, tải lương, đào hầm nuôi giấu cán bộ cách mạng, đi đầu trong các cuộc biểu tình, phá ấp chiến lược, đấu tranh đòi tự do, dân chủ, hòa bình, kêu gọi binh lính Quân đội Sài Gòn trở về với cách mạng, về với nhân dân.
Trong phong trào Ba giỏi đã có hơn 300 phụ lão đạt danh hiệu “Phụ lão Ba giỏi”, nêu gương cho đồng bào và tuổi trẻ cả nước học tập. Cùng với các phong trào hành động cách mạng khác, Ba giỏi đã góp phần vào thắng lợi của sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nước ở Việt Nam trong thế kỷ XX. (758 chữ)
Tài liệu tham khảo[sửa]
- Báo Nhân dân số 4218 ra ngày 22.10.1965, Càng già càng giỏi.
- Hội đồng Quốc gia Chỉ đạo biên soạn Từ điển Bách khoa Việt Nam, Từ điển Bách khoa Việt Nam, Nxb Từ điển Bách khoa, Hà Nội, 2002.
- Bộ Quốc phòng, Trung tâm Từ điển Bách khoa quân sự, Từ điển Bách khoa quân sự Việt Nam, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2004.
- Hội Người cao tuổi Việt Nam: Đề cương tuyên truyền ngày truyền thống người cao tuổi Việt Nam (6.6.1941 – 6.6.2011).
- Bộ Quốc phòng, Viện Lịch sử Quân sự Việt Nam, Lịch sử kháng chiến chống Mỹ 1954-1975, tập 4, Cuộc đụng đầu lịch sử, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2013.
- Báo Thanh Hóa ngày 15.11.2013: Khánh thành tượng đài Lão dân quân Hoằng Hóa anh hùng.
- Trang Thông tin điện tử Quảng Bình: Trận địa pháo Lão dân quân Đức Ninh.
