Nhà xuất bản Lao động - xã hội (tiếng Anh:The Labour and Social Publishing House), đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, được thành lập theo Quyết định số 08/1999/BLĐTBXH-QĐ ngày 08 tháng 01 năm 1999 cuả Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội. Năm 2003, thực hiện chủ trương đổi mới, sắp xếp và nâng cao hiệu quả các doanh nghiệp Nhà nước của Chính phủ, Nhà xuất bản Lao động – Xã hội (NXBLĐ-XH) được sáp nhập với Công ty In Lao động - Xã hội theo Quyết định số 564/2003 ngày 07 tháng 5 năm 2003 và chuyển sang loại hình doanh nghiệp, hoạt động theo Luật doanh nghiệp Nhà nước, Luật Xuất bản, Luật Báo chí do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội thành lập, đầu tư quản lý với tư cách chủ sở hữu theo ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ và quy định của pháp luật.

NXBLĐ-XH có trụ sở tại Ngõ Hòa Bình 4, Minh Khai, quận Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội. Năm 2014 NXBLĐ-XH đổi tên thành Công ty TNHH MTV Nhà xuất bản theo Quyết định số 1697/QĐ-BLĐTBXH ngày 24 tháng 12 năm 2014. Ngày 5 tháng 8 năm 2020 Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội có Quyết định số 924/QĐ-LĐTBXH về việc tổ chức lại Công ty TNHH MTV NXBLĐ-XH, đổi tên thành Công ty TNHH MTV Thiết bị giáo dục nghề nghiệp.

Tổ chức bộ máy và biên chế của NXBLĐ-XH gồm Ban Giám đốc (Giám đốc có thể kiêm Tổng biên tập) và Phó Giám đốc, Phó Tổng biên tập. Trực thuộc Ban Giám đốc có: Xí nghiệp in và dụng cụ dạy nghề (Văn phòng, Tổ chức - Lao động, Kế toán Tài vụ); Trung tâm sách Lao động Xã hội (Kế hoạch xuất bản, Phòng thị trường); Xí nghiệp in (Ban biên tập, Phòng chế bản, Văn phòng 2).

Chức năng, nhiệm vụ: Xuất bản các ấn phẩm hướng dẫn, giải đáp chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước; sách nghiên cứu, chuyên luận; sách giáo trình dạy nghề cho các trường, trung tâm đào tạo nghề chủ yếu thuộc ngành Lao động - Thương binh và Xã hội; Xuất bản tạp chí Cẩm nang mua sắm, đặc san Món ngon Việt Nam và các loại sách, xuất bản phẩm khác theo quy định của Luật Xuất bản, Luật Báo chí; In sách, báo, tạp chí và các ấn phẩm khác; Tư vấn, thiết kế chế tạo, kinh doanh xuất nhập khẩu thiết bị và dụng cụ dạy nghề dùng cho việc giảng dạy, học tập tại các trường, trung tâm dạy nghề.

Quá trình hình thành và phát triển

Giai đoạn 1999 – 2003 : Giai đoạn này, NXBLĐ-XH là đơn vị mới được thành lập nên đã xác định rõ xuất bản là một lĩnh vực hoạt động tư tưởng sắc bén của Đảng, Nhà nước và nhân dân. NXB luôn bám sát nhiệm vụ chính của ngành Lao động - Thương binh và Xã hội, tập trung vào việc xuất bản các loại ấn phẩm nhằm tuyên truyền phổ biến chính sách của Đảng, Nhà nước và ngành Lao động - Thương binh và Xã hội tới đông đảo bạn đọc, đặc biệt là các sách tuyên truyền thực hiện Bộ luật Lao động, chính sách với người có công, xóa đói giảm nghèo, phòng chống tệ nạn xã hội, an toàn vệ sinh lao động, tranh ảnh áp phích và các ấn phẩm góp phần tích cực vào việc chỉ đạo và triển khai có hiệu quả công tác của toàn ngành Lao động - Thương binh và Xã hội nói riêng, của đất nước nói chung. Tháng 5.2002, NXBLĐ-XH đã chủ động xây dựng và đưa Trung tâm Sách Lao động - Xã hội vào hoạt động, phù hợp với quy hoạch phát triển ngành Xuất bản - In - Phát hành sách của Nhà nước. Sự ra đời của Trung tâm Sách góp phần quan trọng trong công tác phát hành các ấn phẩm của NXBLĐ-XH, giải quyết việc làm cho nhiều con em cán bộ công nhân trong ngành, góp phần ổn định tư tưởng, đời sống cho các gia đình và cho xã hội.

Năm 2003, NXBLĐ-XH đã tiến hành sắp xếp lại sản xuất và tổ chức quản lý theo loại hình doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước, phạm vi hoạt động sản xuất kinh doanh của NXB bao gồm cả ba lĩnh vực: xuất bản - in - phát hành theo mô hình khép kín đã và đang được Bộ Thông tin Truyền thông và Ban Tuyên giáo Trung ương khuyến khích, ủng hộ. Luôn bám sát sự chỉ đạo của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội và của các cơ quan chức năng, NXBLĐ-XH đã nỗ lực, khắc phục mọi khó khăn, phấn đấu hoàn thành vượt chỉ tiêu kế hoạch. Số lượng từ ba mươi lăm đầu sách với tổng doanh thu hai tỷ bốn trăm triệu đồng năm 1999 tăng lên hai trăm linh năm đầu sách với tổng doanh thu lên tới hai mươi tỷ đồng năm 2003. Thu nhập bình quân của cán bộ công nhân viên tăng 1,7 lần. NXBLĐ-XH vừa bảo đảm nhiệm vụ chính trị, vừa kinh doanh có lãi và nộp cho Ngân sách nhà nước.

Giai đoạn 2004 - 2008, NXBLĐ-XH đã xuất bản được một số tác phẩm có giá trị về tư tưởng Hồ Chí Minh và các công trình nghiên cứu, tổng kết thực tiễn công tác ngành Lao động - Thương binh và Xã hội. 

Sách của NXBLĐ-XH vươn tới cả những mảng đề tài về hậu quả chất độc da cam/ dioxin, về gương điển hình của người tàn tật, về các mô hình xoá đói giảm nghèo, về chăm sóc người có công, về phòng chống các tệ nạn xã hội, đã được phát hành tới vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo. Với thành tích hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao nên nhiều năm NXBLĐ-XH được Bộ Thông tin - Truyền thông, Ban Tuyên giáo Trung ương khen thưởng.

NXBLĐ-XH hằng năm đã dành một khoản kinh phí phối hợp với các chuyên gia đầu ngành biên soạn những cuốn cẩm nang cho người sử dụng lao động, cán bộ lao động - thương binh và xã hội ở xã, phường, thị trấn với giá bán không kinh doanh nhằm phục vụ nhiệm vụ chính trị của ngành Lao động - Thương binh và Xã hội. NXBLĐ-XH đồng thời coi trọng việc biểu dương cổ vũ người tốt, việc tốt, những nhân tố mới trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc qua việc xuất bản các sách về những gương điển hình tiên tiến trong đền ơn đáp nghĩa và xóa đói giảm nghèo...

Tháng 3.2004, trước yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ phải đổi mới và nâng cao chất lượng, quy mô công tác đào tạo nghề phục vụ quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa cũng như chuẩn bị cho quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, NXBLĐ-XH được Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội giao thêm nhiệm vụ tư vấn, sản xuất, cung ứng thiết bị và dụng cụ dạy nghề (theo Quyết định số 366/QĐ/BLĐTBXH ngày 10.3.2004). NXBLĐ-XH đã thành lập Xí nghiệp Thiết bị và dụng cụ dạy nghề với nhiệm vụ tư vấn, thiết kế, chế tạo, sản xuất, cung ứng thiết bị và dụng cụ dạy nghề cho toàn bộ hệ thống các trường, trung tâm dạy nghề cả nước. Đây là một lĩnh vực quan trọng của ngành Lao động - Thương binh và Xã hội nên sau bốn năm đi vào hoạt động, Xí nghiệp Thiết bị và dụng cụ dạy nghề đã có những sản phẩm ngày càng đa dạng và phong phú, đặc tính kỹ thuật giáo dục trực quan, phù hợp với yêu cầu đào tạo của các trường, các trung tâm dạy nghề đào tạo công nhân, đáp ứng yêu cầu cho các doanh nghiệp thời kỳ hội nhập quốc tế và định hướng phát triển của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội. Năm 2008 Xí nghiệp Thiết bị và dụng cụ dạy nghề đã phấn đấu đạt ba mươi lăm tỷ đồng doanh thu, cung cấp thiết bị dạy nghề cho bốn mươi ba tỉnh, thành phố với hơn một trăm trường, trung tâm dạy nghề trong cả nước. Sản phẩm của Xí nghiệp được đánh giá cao góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả trong công tác dạy nghề.

Tháng 6 năm 2004 Bộ Thông tin và Truyền thông ký Quyết định số 80/GP-VHTT cấp phép hoạt động cho tờ Tạp chí "Cẩm Nang Mua Sắm" trực thuộc NXBLĐ-XH với tôn chỉ mục đích cung cấp thông tin về thị trường hàng hóa tiêu thụ, tư vấn và hướng dẫn người tiêu dùng lựa chọn, mua sắm hàng hóa, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, làm cầu nối giữa người sản xuất và người tiêu dùng. Tháng 12. 2004, tờ Đặc san "Việc làm" ra đời (Theo Quyết định số 584/GP-XBĐS của Bộ Văn hóa - Thông tin) với nhiệm vụ cung cấp thông tin về thị trường lao động - việc làm, tạo cầu nối giữa doanh nghiệp và người lao động; thông tin hội nhập quốc tế về lao động - việc làm; tư vấn, hướng dẫn cho người có nhu cầu "người tìm việc" và "việc tìm người" và các vấn đề liên quan đến lao động - việc làm.

Do định hướng đúng đắn nên sách và tạp chí của NXBLĐ-XH đã chiếm lĩnh thị trường sách thuộc ngành Lao động - Thương binh và Xã hội: về lao động việc làm; tiền lương, tiền công; an toàn và bảo hộ lao động; chính sách bảo hiểm xã hội; dạy nghề, xóa đói giảm nghèo, ưu đãi người có công, tư vấn tiêu dùng, v.v… Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh trong giai đoạn này đã có những bước tăng trưởng rất đáng khích lệ: đó là năm 2008 doanh thu đạt năm mươi hai tỉ đồng với một nghìn hai trăm năm mươi đầu sách được xuất bản.

Giai đoạn 2009 – 2013: Trải qua chặng đường hơn hai mươi năm qua, đặc biệt là giai đoạn sau năm 2009, mặc dù trong bối cảnh kinh tế hết sức khó khăn, nhiều doanh nghiệp phải thu hẹp sản xuất, song NXBLĐ-XH đã vượt qua thử thách của kinh tế thị trường, kiên trì bám sát định hướng chính trị của Đảng và Nhà nước về công tác xuất bản, công tác đào tạo nghề để cho ra đời những ấn phẩm văn hóa, khoa học nghiêm túc có giá trị mang đặc trưng riêng của ngành Lao động - Thương binh và Xã hội. Những mô hình học cụ, thiết bị phục vụ cho công tác đào tạo dạy nghề mang tính giáo dục trực quan phù hợp với yêu cầu đào tạo của các trường, các trung tâm dạy nghề trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đã góp phần tích cực nâng cao chất lượng, hiệu quả trong công tác dạy nghề, trong đó có sản phẩm "Hàng Việt Nam chất lượng cao" (2019 - 2010) được người tiêu dùng bình chọn vinh danh.

Từ năm 2010, NXBLĐ-XH được Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng chứng nhận đạt chất lượng TCVN ISO 9001 - 2008 cho lĩnh vực thiết kế, tạo mẫu, chế bản, xuất bản, in, phát hành báo, tạp chí và các ấn phẩm khác; Thiết kế, sản xuất và kinh doanh thiết bị và dụng cụ dạy nghề.

Một số sản phẩm tiêu biểu

Đặc san "Món ngon Việt Nam" được Bộ Thông tin và Truyền thông cấp phép năm 2009 (Giấy phép số 32/GP-XBĐS ngày 16.9. 2009) phát hành định kỳ 1 số/ tháng với mục đích cung cấp thông tin bổ ích giới thiệu các món ăn ngon tiêu biểu của nghệ thuật ẩm thực Việt Nam.

Tạp chí "Cẩm nang mua sắm" phát hành định kỳ 2 số/tháng nhằm cung cấp thông tin về thị trường hàng hóa tiêu thụ, tư vấn và hướng dẫn người tiêu dùng, làm cầu nối giữa người sản xuất và người tiêu dùng.

Một số cuốn sách hay mang tính nhân văn và có giá trị cho công tác nghiên cứu, tuyên truyền thực hiện đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước như “Giáo trình kỹ thuật đa ngành cho kỹ sư” (2004); Toàn bộ các văn kiện cam kết của Việt Nam gia nhập WTO (2006); Kỷ yếu các đề tài cấp Bộ 2000-2006 của Bộ LĐTBXH (2007); Tuyên ngôn quốc tế nhân quyền 1948 - mục tiêu chung của nhân loại (2011); Cẩm nang thực hiện chính sách người có công với cách mạng tại cấp xã (2012); Bộ luật Lao động năm 2012 và các văn bản hướng dẫn thi hành (2013); Hướng dẫn thanh tra, kiểm tra pháp luật lao động người có công và xã hội (2013); Những kỹ năng trọng điểm dành cho giám đốc doanh nghiệp (2013).

-Sản phẩm lĩnh vực thiết kế, chế tạo thiết bị dụng cụ dạy nghề: Nhà xuất bản đã thiết kế, chế tạo thành công nhiều thiết bị, dụng cụ dạy nghề trong đó có hai sản phẩm đặc trưng có tính ứng dụng cao - đó là a) Hệ thống điều khiển tự động bằng màn hình HMI; và b) Hệ thống tự động phân loại sản phẩm (SMASTI đến SMASTIV).

NXBLĐ-XH được tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhì (2008); Huân chương Lao động hạng Ba (2004) và nhiều phần thưởng cao quý khác của Đảng và Nhà nước.

Tài liệu tham khảo

1. Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Quyết định số 08/1999/BLĐTBXH - QĐ ngày 08.01.1999 về việc thành lập Nhà xuất bản Lao động - Xã hội.
2. Đinh Xuân Dũng, Ngô Trần Ái (Đồng chủ biên). Các nhà xuất bản Việt Nam đương đại. Nxb Giáo Dục. Hà Nội, 2013, tr. 288 - 291.
3. Nhiều tác giả,.Xuất bản Việt Nam trong bối cảnh kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế. Nxb Thời Đại. Hà Nội, 2012, tr. 7 - 540.