Sửa đổi Bệnh dại
Chú ý: Bạn chưa đăng nhập và địa chỉ IP của bạn sẽ hiển thị công khai khi lưu các sửa đổi.
Bạn có thể tham gia như người biên soạn chuyên nghiệp và lâu dài ở Bách khoa Toàn thư Việt Nam, bằng cách đăng ký và đăng nhập - IP của bạn sẽ không bị công khai và có thêm nhiều lợi ích khác.
Các sửa đổi có thể được lùi lại. Xin hãy kiểm tra phần so sánh bên dưới để xác nhận lại những gì bạn muốn làm, sau đó lưu thay đổi ở dưới để hoàn tất việc lùi lại sửa đổi.
Bản hiện tại | Nội dung bạn nhập | ||
Dòng 18: | Dòng 18: | ||
| prognosis = Gần như luôn luôn tử vong sau khi triệu chứng khởi phát<ref name=WHO2013/> | | prognosis = Gần như luôn luôn tử vong sau khi triệu chứng khởi phát<ref name=WHO2013/> | ||
| frequency = | | frequency = | ||
− | | deaths = | + | | deaths = 17.400 (2015)<ref name=GBD2015De/> |
| alt = | | alt = | ||
}} | }} | ||
Dòng 132: | Dòng 132: | ||
=== Việt Nam === | === Việt Nam === | ||
− | Tại Việt Nam, bệnh dại có mặt ở hầu hết các tỉnh thành.<ref name ="vncdc">{{cite web | url = http://vncdc.gov.vn/vi/danh-muc-benh-truyen-nhiem/1086/benh-dai | title = BỆNH DẠI | date= 24 tháng 6 năm 2016 | website= vncdc.gov.vn | access-date = 19 tháng 1 năm 2021}}</ref> Vào đầu thập niên 1990 mỗi năm có 350-500 ca tử vong vì bệnh dại.<ref name ="vncdc"/> Giai đoạn 1996-2007 nhờ tích cực tiến hành các biện pháp phòng chống nên số ca tử vong đã giảm 75%.<ref name ="vncdc"/> Tuy nhiên sau đó căn bệnh lại có chiều hướng gia tăng.<ref name ="vncdc"/> Cụ thể trong thập niên 2010, mỗi năm Việt Nam có 70-110 người mắc bệnh và tử vong.<ref>{{cite web | url = https://www.who.int/vietnam/vi/news/detail/27-09-2020-rabies-collaborate-and-vaccinate-to-end-rabies | title = Bệnh dại: Hợp tác và Tiêm chủng để Chấm dứt bệnh dại | date = 27 tháng 9 năm 2020 | website=who.int | access-date = 19 tháng 1 năm 2021}}</ref> Kể từ năm 1992 trung bình mỗi năm có khoảng 440.000 người phải đi tiêm phòng.<ref name="Tran"/> Chó là động vật truyền bệnh chủ yếu, chiếm 96-97%, tiếp đến là mèo 3-4%.<ref name ="vncdc"/> Chưa ghi nhận trường hợp người mắc dại từ động vật khác.<ref name ="vncdc"/> Trong khoảng 2005 đến 2014, tổn thất kinh tế do bệnh dại là hơn | + | Tại Việt Nam, bệnh dại có mặt ở hầu hết các tỉnh thành.<ref name ="vncdc">{{cite web |url=http://vncdc.gov.vn/vi/danh-muc-benh-truyen-nhiem/1086/benh-dai|title= BỆNH DẠI|date= 24 tháng 6 năm 2016 |website= vncdc.gov.vn|access-date= 19 tháng 1 năm 2021}}</ref> Vào đầu thập niên 1990 mỗi năm có 350-500 ca tử vong vì bệnh dại.<ref name ="vncdc" /> Giai đoạn 1996-2007 nhờ tích cực tiến hành các biện pháp phòng chống nên số ca tử vong đã giảm 75%.<ref name ="vncdc" /> Tuy nhiên sau đó căn bệnh lại có chiều hướng gia tăng.<ref name ="vncdc" /> Cụ thể trong thập niên 2010, mỗi năm Việt Nam có 70-110 người mắc bệnh và tử vong.<ref>{{cite web |url=https://www.who.int/vietnam/vi/news/detail/27-09-2020-rabies-collaborate-and-vaccinate-to-end-rabies |title=Bệnh dại: Hợp tác và Tiêm chủng để Chấm dứt bệnh dại|date= 27 tháng 9 năm 2020 |website=who.int|access-date= 19 tháng 1 năm 2021 |quote=}}</ref> Kể từ năm 1992 trung bình mỗi năm có khoảng 440.000 người phải đi tiêm phòng.<ref name="Tran et al." /> Chó là động vật truyền bệnh chủ yếu, chiếm 96-97%, tiếp đến là mèo 3-4%.<ref name ="vncdc" /> Chưa ghi nhận trường hợp người mắc dại từ động vật khác.<ref name ="vncdc" /> Trong khoảng 2005 đến 2014, tổn thất kinh tế do bệnh dại là hơn 710 triệu USD, chủ yếu là chi phí liên quan đến điều trị sau phơi nhiễm.<ref>{{cite journal |date=11 Oct 2018 |title=Estimating the economic impact of canine rabies to Viet Nam 2005–2014|journal= PLoS Negl Trop Dis|doi= 10.1371/journal.pntd.0006866|pmc= 6199002|pmid= 30307947}}</ref> |
− | Những nguyên nhân chủ yếu khiến bệnh xuất hiện trong cộng đồng bao gồm tỷ lệ tiêm phòng dại cho chó thấp, người dân thiếu kiến thức, khó tiếp cận vắc-xin hay huyết thanh kháng dại ở nhiều nơi.<ref name="Lee | + | Những nguyên nhân chủ yếu khiến bệnh xuất hiện trong cộng đồng bao gồm tỷ lệ tiêm phòng dại cho chó thấp, người dân thiếu kiến thức, khó tiếp cận vắc-xin hay huyết thanh kháng dại ở nhiều nơi.<ref name = "Lee et al.''>{{cite journal |date= 10 tháng 4 năm 2018 |title= Geographical and temporal patterns of rabies post exposure prophylaxis (PEP) incidence in humans in the Mekong River Delta and Southeast Central Coast regions in Vietnam from 2005 to 2015|journal= PLOS ONE |doi= 10.1371/journal.pone.0194943|pmc= 5892892|pmid= 29634746}}</ref> Hầu hết trường hợp tiêm phòng là sau khi bị chó cắn và tham khảo ý kiến bác sĩ, rất ít khi bệnh được xác định qua phòng thí nghiệm.<ref name = "Lee et al.'' /> Chi phí dự phòng sau phơi nhiễm tại Việt Nam ước tính từ một đến hai triệu VND, con số quá lớn đối với những cộng đồng thiểu số miền núi.<ref name = "Lee et al.'' /> Theo Bộ Y tế Việt Nam thì 80% số ca tử vong vì bệnh dại xảy ra ở những địa bàn miền núi phía bắc do dân trí thấp và điều kiện y tế thiếu thốn.<ref name = "Lee et al.'' /> Đa số trường hợp bị chó hay mèo cắn ở đây không đi tiêm phòng.<ref name = "Lee et al.'' /> Giai đoạn 2005-2015, tỷ lệ dự phòng sau phơi nhiễm (PEP) giảm và tổng quan thì không có sự gia tăng số ca bệnh đáng kể.<ref name = "Lee et al.'' /> Một nghiên cứu khác chỉ ra mặc dù PEP sẵn có ở nhiều nơi song tỷ lệ hoàn thành là thấp, hay nói cách khác người nghi mắc bệnh thường bỏ dở tiến trình tiêm vắc-xin.<ref name="Tran et al.">{{cite journal |date= 3 tháng 10 năm 2019|title= Rabies post-exposure prophylaxis initiation and adherence among patients in Vietnam, 2014–2016 |journal= ScienceDirect |volume= 37 |pages= A54-A63 |
+ | |doi= 10.1016/j.vaccine.2019.01.030 |pmid= 30723063}}</ref> | ||
− | Virus dại ở Việt Nam và Thái Lan có quan hệ gần gũi và khả năng khởi nguồn từ một tổ tiên chung.<ref>{{cite journal | | + | Virus dại ở Việt Nam và Thái Lan có quan hệ gần gũi và khả năng khởi nguồn từ một tổ tiên chung.<ref>{{cite journal |date= 14 tháng 11 năm 2013 |title=Molecular Epidemiology of Rabies in Vietnam |journal= Microbiology and Immunology|doi= 10.1111/j.1348-0421.2007.tb03979.x|pmid= 17895600}}</ref> |
== Lịch sử == | == Lịch sử == |